Prawna ochrona programów komputerowych - Notatki - Prawo, Notatki z Prawoznawstwo

Pobierz Prawna ochrona programów komputerowych - Notatki - Prawo i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity! P O L I T E C H N I K A R Z E S Z O W S K A im. Ignacego Łukasiewicza Wydział Zarządzania i Marketingu PRAWNA OCHRONA PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH Opracowała: Rzeszów 2008 2 Spis treści 1. WSTĘP………………………………………………………………………………3 2. KONCEPCJE OCHRONY PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH………………3 3. OCHRONA PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH W OPARCIU O PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ I KONWENCJĘ O UDZIELANIU PATENTÓW EUROPEJSKICH……………………………………………………………………5 4. OCHRONA PRAWNA PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH W POLSCE…….6 5. ZAKOŃCZENIE…………………………………………………………………….8 BIBLIOGRAFIA………………………………………………………………………..10 5 3. OCHRONA PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH W OPARCIU O PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ I KONWENCJĘ O UDZIELANIU PATENTÓW EUROPEJSKICH Przepis ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – „Prawo własności przemysłowej” w art. 28 pkt. 5 wyłączył programy komputerowe spod ochrony patentowej (określając programy komputerowe jako programy do maszyn cyfrowych). 4 Regulacja ta ma znaczenie dla programu komputerowego „sensu stricte”. Wynika, bowiem z tego, iż opatentowaniu mogą podlegać wynalazki chociażby tylko związane z programami komputerowymi. Także „Konwencja o udzielaniu patentów europejskich” z dnia 5 października 1973 r. sporządzona w Monachium, w art. 52 wyłącza ochronę programów komputerowych (pomimo określenia, że patenty europejskie udzielane są na wynalazki, które nadają się do przemysłowego stosowania, są nowe i posiadają poziom wynalazczy). 5 Należy zaznaczyć, że wyłączenie to dotyczy tylko i wyłącznie programów komputerowych „jako takich”. Projekt rewizji konwencji z 2000 r. przewidywał wprawdzie włączenie programów komputerowych do katalogu wynalazków podlegających opatentowaniu, jednak ostatecznie zrezygnowano z tego rozwiązania, argumentując to tym, że rozszerzając sferę pomysłów, które można byłoby opatentować, ostatecznie powstałaby możliwość udzielania patentów na metody prowadzenia działalności gospodarczej, co sprzyjałoby monopolizacji w tej dziedzinie. Artykuł 52 konwencji zezwala jednak na patentowanie wynalazków dotyczących programów komputerowych, o ile posiadają one charakter techniczny, ponieważ wg decyzji dwóch izb odwoławczych Europejskiego Urzędu Patentowego z 1 lipca 1998 r. oraz 4 lutego 1999 r., przyjęta została jako zasada dopuszczalność patentowania wszystkich programów komputerowych wywołujących skutek techniczny wykraczający poza zwykłe zjawiska fizyczne, towarzyszące wykonywaniu programu. Rozszerzone zostało to decyzją Technicznej Izby Odwoławczej z 8 września 2000 r., która stwierdza, iż wszystkie programy podczas wykonywania w komputerze mają charakter techniczny, dlatego że komputer jest maszyną. 4 Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.). 5 Konwencja o udzielaniu patentów europejskich z dnia 5 października 1973 r. (Dz.U. z 2004 r., Nr 79, poz. 737 z późn. zm.). 6 Jeśli zatem konwencja udziela pewnego rodzaju ochrony programom komputerowym, a prawo własności przemysłowej takiej nie przewiduje, to wydaje się, iż najwłaściwszym rozwiązaniem w Polsce, która jest stroną konwencji od 1 marca 2004 r. będzie stosowanie przepisów konwencyjnych. 6 4. OCHRONA PRAWNA PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH W POLSCE W Polsce programy komputerowe „jako takie” chronione są przez ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. – „O prawie autorskim i prawach pokrewnych” jak dzieła literackie – art. 74, chociaż ustawa przewiduje pewne odrębności sformułowane w przepisach szczególnych (art. 74–77 ²). Prawo autorskie wyraźnie wskazuje, iż „Ochroną objęty może być sposób wyrażenia, nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.” – art. 1 ust. 2 ¹. Art. 74 ust. 2 doprecyzowuje, iż „Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.” 7 Ustawodawca przyjął w prawie autorskim koncepcje dualistycznej ochrony, zgodnie z którą prawa autorskie dzielą się na: osobiste prawa autorskie i materialne prawa autorskie. Autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem, która nie jest ograniczona czasowo, ani nie może zostać zbyta. W ustawie wskazano przykładowe prawa składające się na autorskie prawa osobiste (art. 16), z czego do twórców programów komputerowych znajdują zastosowanie jedynie prawo do autorstwa utworu oraz prawo do oznaczania utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem, bądź do udostępniania go anonimowo. Materialne prawa autorskie do programu komputerowego obejmują prawo do:  Wyrażania zgody na zwielokrotnianie (trwałe, lub czasowe) programu (w całości, lub części), jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie, zakresie, w jakim zwielokrotnienie jest niezbędne dla wprowadzenia, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego, 6 M. Lampart, Ochrona prawna programów komputerowych w zakresie własności intelektualnej i przemysłowej, „Edukacja prawnicza” 2007, nr 04, s. 33. 7 Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. O prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 1994 r., Nr 24, poz. 83 z późn. zm.). 7  Tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała,  Rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii. Prawa te podlegają jednak pewnemu ograniczeniu. W art. 75 ust. 1 prawa autorskiego ustawodawca ustanowił, iż zwielokrotnianie programu lub tłumaczenie, przystosowanie, zmiana układu lub inna zmiana w programie nie wymagają zgody uprawnionego, jeżeli są niezbędne do korzystania z programu komputerowego przez osobę, która legalnie weszła w jego posiadanie. Dotyczy to również poprawiania przez tę osobę błędów w programie. Ponadto, bez zezwolenia uprawnionego można: sporządzać kopie zapasową, (jeśli jest to niezbędne do korzystania z programu, przy czym, kopii nie można używać równocześnie z programem komputerowym, chyba, że uprawniony wyraził na to zgodę w umowie); ponadto osoba posiadająca prawo do korzystania z egzemplarza programu może obserwować, badać i testować funkcje programu w celu poznania idei i zasad, jeżeli, będąc do tych czynności upoważniona, dokonuje tego w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania czy przechowywania programu. 8 Pod specjalnymi warunkami możliwe jest, bez uzyskiwania zgody uprawnionego, zwielokrotnienie kodu programu lub tłumaczenie jego formy, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania współdziałania niezależnie stworzonego programu z innymi programami (osiągnięcie interoperacyjnosci – interoperability). Warunki, na jakich można dokonywać tych czynności, są następujące:  Dokonuje ich licencjobiorca lub inna osoba uprawniona do korzystania z egzemplarza programu, bądź osoba działająca na ich rzecz,  Informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były uprzednio łatwo dostępne, a dokonywane czynności odnoszą się do tych części oryginalnego programu, które są niezbędne do osiągnięcia współdziałania. Art. 77 prawa autorskiego zawiera katalog przepisów prawa autorskiego, odnoszacych się do ogółu utworów, których nie stosuje się do programów komputerowych. Wyłączone przepisy dotyczą m.in. praw autorskich związanych ściśle z dziełami literackimi czy artystycznymi, których zastosowanie do programów byłoby bezcelowe (prawo publikacji swoich utworów w zbiorowej publikacji swych utworów mimo zawarcia odrębnej umowy o ich publikacji), bądź też wynikających z artystycznego charakteru dzieła (prawo do odstąpienia od umowy lub jej 8 Internet www.inmost.org.pl