Proces grupowy ćwiczenia, Publikacje z Psychologia

Pobierz Proces grupowy ćwiczenia i więcej Publikacje w PDF z Psychologia tylko na Docsity! knowhow numer 8/201232 K O N S U L T A N T Mogłoby się zdawać, że - w odróżnieniu od trenera - konsultant organizacyjny stosunkowo rzadko ma bezpo- średnią możliwość pracy z procesem grupowym. Kluczo- we elementy procesu doradczego, takie jak diagnozowanie organizacji, wyznaczanie celów, tworzenie rozwiązań czy praca z interesariuszami nie uwzględniają bowiem bez- pośrednio dynamiki procesów grupowych. Analizując ich elementy, można jednak uzyskać wiele istotnych informa- cji na temat organizacji. Konsultant ma możliwość przyjrzenia się procesom grupowym w Ÿ rmie podczas wszelkich działań dorad- czych, kiedy spotyka się z grupami: w formie obserwacji uczestniczącej (na przykład będąc obserwatorem podczas spotkań zespołowych, pre- zentacji, warsztatów); będąc facylitatorem pracy grupowej; prowadząc spotkania z grupą pracowników, mene- dżerów, etc. Rodzaje grup Podstawą analizy dynamiki wewnątrz- i międzygru- powej jest ustalenie deŸ nicji pojęcia „grupa”. Rozważań na ten temat jest niesłychanie wiele. Na potrzeby tego opra- cowania przyjmiemy, że w organizacji spotykamy dwa typy grup (Gary, 1996): formalne, czyli takie, które zostały powołane w celu zrealizowania określonego zadania na rzecz organizacji; nieformalne, czyli takie, które powstają samoist- nie w celu realizacji potrzeb indywidualnych bądź or- ganizacyjnych. Agnieszka KOTUCZ Złapać proces, czyli obserwowanie grupy w działaniu W ostatnich latach coraz więcej rm korzysta ze wsparcia konsultantów organizacyjnych. Jak wiadomo, kon- sultanci pomagają członkom organizacji w procesie identy kowania problemu i wypracowywania jego roz- wiązań. Celem artykułu nie będzie jednak analiza całego procesu doradczego, ale zwrócenie uwagi na rolę dynamiki grupowej w projektach ukierunkowanych na tworzenie rozwiązań dla organizacji. Konsultant najczęściej ma do czynienia z pierwszym rodzajem grup, zatem w artykule skoncentrujemy się głównie na nich. Proces grupowy to całość interakcji w grupie, zwią- zanych z zagadnieniami partycypacji, władzy, ról gru- powych, podejmowania decyzji. Innymi słowy, proces grupowy odnosi się do tego, jak poszczególni członkowie zespołu i całe zespoły współpracują ze sobą i realizują wy- znaczone im zadania. Aby tworzyć adekwatne rozwiąza- nia konsultingowe, warto poznać te dynamiki (interakcje) zachodzące w organizacji, gdyż mogą nam pomóc w zi- dentyŸ kowaniu kluczowych obszarów wyzwań, nie na po- ziomie zadań czy zasobów, a na poziomie zachowań. Funkcje grupy W ramach analizowania procesu grupowego warto zwrócić uwagę, jak realizowane są trzy podstawowe funk- cje grupy (Gary, 1996): Funkcja zadaniowa, związana z realizacją zadania, do jakiego grupa została powołana. Analizując zachowania w tym obszarze warto zwrócić uwagę na elementy procesu związane z: inicjowaniem – czy jest miejsce na zgłaszanie no- wych pomysłów, deŸ niowanie problemów, celów, rozwią- zań; poszukiwaniem informacji – czy są obecne pytania, prośby o wyjaśnienia, parafrazy, weryŸ kowanie danych; dawaniem informacji – czy występuje operowa- nie faktami, opiniami, sugestiami, propozycjami, da- wanie przykładów; Złapać proces, czyli obserwowanie grupy w działaniu knowhow 33pismo Wszechnicy UJ Złapać proces, czyli obserwowanie grupy w działaniu zamykaniem – czy zauważalne jest podsumowywa- nie, potwierdzanie rozwiązań, etc.; testowaniem porozumienia – czy w ramach pracy grupy weryŸ kowany jest stopień akceptacji na wypraco- wane/ ustalone rozwiązania. Funkcja utrzymywania grupy, mająca zapewnić spo- łeczno–emocjonalne wsparcie dla grupy, tak aby jej po- szczególni członkowie mogli realizować swoje zadania: wspieranie poprzez feedback dla uczestników i do- cenianie ich wkładu; dbanie o atmosferę poprzez badanie nastroju w grupie, dzielenie się emocjami; harmonizowanie poprzez aktywną pracę z różnica- mi i redukowanie napięć w grupie; osiąganie kompromisu poprzez poszukiwanie alternatywnych rozwiązań; dbanie o partycypację poprzez otwartość na aktyw- ne uczestnictwo i zapraszanie do niego; budowanie bezpieczeństwa poprzez określanie gra- nic, norm i ról grupowych i pilnowanie ich przestrzegania. Funkcja realizowania indywidualnych potrzeb, ma- nifestowana przez niektórych członków grupy, skutkuje obniżeniem poziomu efektywności w realizacji bieżących zadań poprzez: dominację i kontrolę; przerywanie, ignorowanie lub przekręcanie cudzych wypowiedzi; blokowanie nowych wątków, powracanie do swo- ich tematów; manipulowanie faktami tak, aby poprzeć swoje sta- nowisko; umniejszanie wkładu innych osób poprzez drwie- nie, żarty, komunikaty niewerbalne; czepianie się szczegółów, szukanie tak zwanej dziu- ry w całym. Realizując projekt doradczy w organizacji, konsultant powinien przeanalizować wszystkie opisane powyżej ob- szary, a także zbadać, w jaki sposób wpływają one na bie- żące funkcjonowanie grupy. Można uwzględnić zebrane dane w procesie wdrażania nowych rozwiązań.