Neomarksisti i neoveberijanci-Sociologija grada-Slajdovi-Sociologija, Slajdovi od Socijologija grada

Preuzmite Neomarksisti i neoveberijanci-Sociologija grada-Slajdovi-Sociologija i više Slajdovi u PDF od Socijologija grada samo na Docsity! Neomarksistički i neoveberijanski pristup 1960-1980 Nasleđe Čikaške škole  opisom koncetracije urbanih problema (nezaposlenost, siromaštvo, socijalni nemiri, socijalna iskorenjenost, zagadjenje, itd) u određenim područjima dala podsticaj ideji da je socijalna patologija prostorno determinisana  Stavovi Čikaške škole da u gradu nema socijalnog reda već samo nekordinisane borbe za opstanak i resurse (interes za nejednakosti u gradu pomeren sa odnosa između grupa na unutargrupne veze i odnose) - nespojivi sa Kejnzijanskim sistemom stabilnog ekonomskog rasta, opadajućih migracija i utihnutih socijalnih kontakata (nakon recesije u 1930im do prvih decenija posle II svetskog rata), koji u SAD svoj adekvatniji izraz nalaze u Parsonsovoj sistemskoj teoriji.  Izraziti razvoj države blagostanja u Evropi, kao i napredak statističkih metoda, uticali su na promene kontekstualnog okvira studija nejednakosti i socijalne kontrole, koje su se u većoj meri koncentrisale na pitanja strukture nacionalnog sistema, dok je opadao značaj lokalnih studija nejednakosti i socijalnih interakcija (Savage and Warde, 2003).  Socijalni nemiri tokom 1960-ih osnažili su nove pravce u sociološkoj teoriji grada, koji donose politizaciju urbanog pitanja i u fokus stavljaju modalitete i efekte državne intervencije na lokalnom nivou.  Distribucija društvene moći postaje osnovni premet istraživanja, a tokom 1970-ih godina i početkom 1980-ih godina bilo je moguće govoriti o jasnoj diferencijaciji neoveberijanskog i neomarkističkog pristupa. Neomarksistički pristup  Prostor kao refleksije kontradikcija kapitalističkog načina proizvodnje  Značaj koji prostor ima u održavanju kapitalističkog sistema kao celine, posebno u domenu državne regulacije procesa neproizvodne potrošnje Značaj kolektivne potrošnje  Kastels definiše urbano planiranje kao »intervenciju političkog nad ekonomskim na nivou jedne specifične socio-prostorne jedinice, u cilju regulacije procesa reprodukcije radne snage (potrošnja) i reprodukcije sredstava za proizvodnju (proizvodnja), nadilazeći nastale kontradikcije u opštem interesu društvene formacije kojoj osigurava održavanje« (Castells, 1975: 153)  Urbano planiranje locira u područje politike kojom državni aparat otklanja probleme reprodukcije radne snage nastale logikom krupnog kapitala, budući da se cena socijalne infrastrukture i usluga kolektivne potrošnje (stanovanje, zdravlje, obrazovanje, školovanje, transport) određuju ispod tržišne – u ovom smislu Kastels i definiše grad kao rezidencijalnu jedinicu radne snage odnosno jedinicu kolektivne potrošnje. Harvijeva  Koncept rente omogućava dopunu Marksove teze o krizi prekomerne akumalacije kapitala u industrijskom sektoru ( ulaganja u novu tehnologiju i rezultirajuće promene organskog sastava kapitala). • Renta - predstavlja pravo na budući prihod, zemljište ne stvara vrednost ali kao suštinski značajan faktor proizvodnje ono omogućava svom titularu da potražuje deo (viška) vrednosti od onoga ko proizvodi Diferencijalna renta - lokacija može da smanjuje troškove i povećava dobit - što vremenom podiže vrednost lokacije odnosno utiče na porast rente • Prvi tip – razlika dobiti koju proizvodjač može ostvariti na datoj lokaciji i dobiti koja se može ostvariti na najgoroj lokaciji • Drugi tip - razlike u nivou rente na istoj lokaciji pre i posle investicija (podižu uslove produktivnosti u odnosu na prethodno stanje) Lociranje industrijskih firmi u novo okruženje motivisano ostvarivanjem viših profita, ali privremene lokacione prednosti (ušteda u transportnim troškovima, ceni rada i sl) uskoro nestaju zbog porasta rente (troškova nadoknade vlasnicima zemlje) odnosno porasta konkurencije na datoj lokaciji  Geografski prostor postaje centralan za vitalnost kapitalizma ali bez potencijala rešavanja suštinskih protivrečnosti - kontinuirana potraga za prostorom postavila svet na kurs nuklearne destrukcije, do tačke gde je samo totalna destrukcija masovnih razmera potrebna da bi se postigla potrebna devaluacija kapitala i (re)uspostavili uslovi profitabilnih investicija  Nešto pozitivnija interpretacija - iako tada dolazi do umanjenje prometne vrednosti investicija to ne mora da odgovara padu upotrebne vrednosti – to postaju jeftine premise daljeg razvoja kapitalističkih firmi (uključujući i investicije poput puteva, poslovnog prostora, mostova etc) Harvijev doprinos Usmerio analitičku pažnju na vlasnike zemlje - borba nosioca upotrebne i prometne vrednosti, ukazao na potencijalno različite interese aktera koji prisvajaju značajan profit po osnovu lokacionih specifičnosti : vlasnika fabrike, bankara koji investira u nekretnine, developera koji kreira nov rezidencijalni ili komercijalni sadržaj grada (gradske vlasti) Neoveberijanski pristup  Država ne funkcioniše nužno i striktno u skladu sa kapitalističkom logikom jer se urbana politika posmatra ( za razliku od neomarksističkog pristupa), kao područje u kome postoji mogućnost modifikacije socijalnih nejednakosti kreiranih po osnovu pozicije na tržištu rada (u sferi proizvodnje), nasleđenih privilegija i sl.  Posmatranjem državne intervencije u kontekstu klasnog naspram gradjanskog statusa naglašava se mogućnost da individue naprave izbor (u sferi potrošnje) i van limita klasne pripadnosti - dekomodifikacija različitih oblasti (stanovanja, školstva, zdravstva, transporta) čije usluge i dobra, ukoliko građani nisu u mogućnosti da plate njihovu tržišnu cenu, postaju dostupne po subvencionisanim cenama u javnom, neprofitnom sektoru, pa čak i u privatnom sektoru (potrošački krediti). Neoveberijanski pristup primarno se usmerava na analizu rešavanja urbanih roblema kroz urbani menadžment (političke reforme)  Pahl kao najizrazitiji predstavnik ovog pravca u Velikoj Britaniji određuje grad kao skup resursa, čije je bitno obeležje retkost a čija dostupnost značajno određuje životne šanse stanovnika grada. • On se fokusirao na ulogu lokalne državne birokratije koja, pored tržišta, kreira distribuciju urbanih resursa (zemljište; izgrađena sredina: stanovi, poslovni i proizvodni objekti; socijalna infrastruktura: saobraćaj, obrazovanje, zdravstvo, rekreacione površine).  od Veberog pojma moći (sposobnosti da se nametne određena volja čak i protivno željama drugih) i birokratije (racionalni tip autoriteta koji proističe iz uloge koju pojedinac obavlja i pravnih normi koje tu ulogu određuju u administrativnom sistemu)  Pal proučava efekte distributivnih odluka urbanih menadžera - socijalne konfikte koji nastaju usled činjenice da se socijalne grupe razlikuju u pogledu moći da posredstvom tržišta ili države obezbede pristupnost retkim urbanim resursima  nedovoljno precizno određenje uloge menadžera, ciljeve i vrednosti kojima se oni rukovode - stepen autonomije njihove moći, neadekvatno povezivanje njihovog delanja sa sistemskim okruženjem • važnost pitanja ko kontroliše menadžere (viši nivoi upravljanja, privatni sektor i sl) • pitanje tipa vlasništva nad ključnim resursima bitno određuje količinu resursa pod njihovom ingerencijom, odnosno mogući vid redistributivne intervencije Na primer, u sektoru stanovanja pored distribucije resursa u javnom sektoru dostupnost stanovanja i u privatnom sektoru moguće je regulisati različitim subvencijama Potom, javno stanovanje i stambene subvencije mogu biti u vlasništvu odnosno nadležnosti lokalne vlasti i/ili centralne vlasti, i sl. Koncept dualističke politike u razumevanju promena savremenog grada (Saunders) Idelano tipski suprotstavlja interese potrošnje i proizvodnje u nekoliko dimenzija: 1. tip politike kojom se mobilišu interesi potrošnje odnosno proizvodnje 2. oblik državne intervencije i nivo upravljanja na kome se određena politika sprovodi 3. dominatna ideologija (neoliberalna vs socijaldemokratska) i vrednosti (solidarnost, socijalna pravda, socijalna prava) koje oblikuju odrgovarajuće politike Tip politike kojom se mobilišu interesi potrošnje odnosno proizvodnje 1. politika zasnovana na izbornoj demokratskoj proceduri (svet parlamenta, peticija, grupe za pritisak) usmerena prvenstveno na interese potrošnje i kvaliteta života 2. zatvorenije sfere korporativnog posredovanja, sa ključnim interesima proizvodnje, direktno predstavljene i involvirane u kreiranje države politike Druga dimenzija - nivo upravljanja na kome se određena politika sprovodi, sa ključnim pitanjem kako uskladiti korporativističke ekonomske strategije i pritisak građana. Efikasan način je pomeranjem ključnih servisa za proizvodnju na više nivoe upravljanja a resurse potrošnje na niže nivoe. Usled toga, korisnici državnih servisa imaju uspešnije strategije polaganja prava na određene resurse na nižim nivoima vlasti kroz neposrednije obraćanje onima ko obezbedjuje servise, te je efektivno organizovanje interesnih grupa jedino moguće na lokalnom nivou.