Preuzmite prva pomoc predavanja od n. banjac i više Slajdovi u PDF od Prva pomoć samo na Docsity! Pristup pacijentu bez svijesti, disanja i pulsa. Mr sci.med. Mihajlović dr Dalibor Vitalni znaci su znaci kojim se karakteriše život. Vitalni znaci ( vitalne funkcije) uključuju provjeru: stanja svijesti stanja disanja cirkulacije (pulsa i krvnog pritiska) i temperaturu. Poremećaji svijesti mogu biti: kvantitativni- somnolencija, sopor(stupor) i koma kvalitativni- konfuzija, sumračno stanje i delirijum. PROVJERA STANJA SVIJESTI SE VRŠI NA SLEDEĆE NAČINE: • Verbalno( dozivanjem) npr. Kako se zovete?, Da li me čujete? • Taktilno (prodrmavanjem)- najčešće pacijenta prodrmamo za ramena, • Izazivanjem bolnih podražaja, npr.čupkanjem za korijen kose, pritiskom za korijen palca...... Disanje je razmjena gasova između organizma i okoline. Disanje reguliše centar za disanje koji se nalazi u produženoj moždini. Disanje se satoji iz 2 faze: udisaja ( inspirijuma) i izdisaja ( ekspirijuma). Normalno inspirijum je kraći a ekspirijum dužim( udah traje duplo kraće od izdaha). Pri procjeni disanja određuje se: • broj respiracija u minuti( frekvencija disanja), • dubina disanja i • ritam disanja. Normalan broj respiracija ( frekvenca disanja) kod odraslog čovjeka u jednoj minuti iznosi 16-18, a kod djece 18-22. Takvo disanje je eupnoja- eupnoično disanje. Ubrzano disanje je tahipnoja a usporeno bradipnoja. Prema dubini disanje može biti plitko ( nedovoljno širenje grudnog koša) ili duboko. Ritam disanja može biti pravilan ili nepravilan. Nepravilno disanje se javlja u 3 tipa: Cheyne-Stokesovo disanje je u početku površno i jedva primijetno, potom ono postaje sve dublje dok ne postigne maksimum. Zatim dubina postepeno opada i ono postaje sve površnije, dok se u jednom trenutku potpuno ne izgubi ( taj prestanak disanja se nativa apneja). Apneja možem da traje i do 40-ak sekundi, zatim se površno disanje ponovno uspostavlja. Takve disajne faze se periodično ponavljaju. Javlja se kod srčanih bolesnika i uremije. Biotovo disanje je potpuno nepravilno disanje i po dubini, frekvenci kao i po pojavama apneja. Disanje je nekada sporo, nekada brzo, nekad površno, nekad duboko, ali bez ikakvog stalnog odnosa između dva tipa, sa pauzama koje dolaze poslije nepravilnih intervala. Javlja se kod bolesnika oboljelih od meningitisa. Kusmaulovo disanje je izrazito duboko disanje koje se izvodi uz napor i angažovanje cjelokupne disajne musulature. Ovakvo disanje se javlja kod dijabetičke kome. PROVJERA DISANJA SE VRŠI TEHNIKOM “ GLEDAM, SLUŠAM, OSJEĆAM “ koja uključuje: Gledam- uočavaju se pomijeranja grudnog koša Slušam- postavlja se uho iznad usta i nosa unesrećenog i osluškivanjem disajnog šuma, Osjećam- pod prstima spasioca koji drži ruku na prelazu grudnog koša i trbuha unesrećenog može da osjeti disajne pokrete. Provjera disanja traje do 10 sekundi. Bradikardija je usporen puls ( manje od 60/min.). Može biti fiziološka ( npr. kod sportaša ili fizičkih radnika) ili patološka( npr. kod poremećaja u provodnom sistemu srca , podražaja vagusa, lijekova ...). Tahikadija je ubrzan puls ( veći od 80/min.). Može biti fiziološka ( npr. kod fizičkog napora, emocionalnog uzbuđenja, kod povišene tjelesne temperature- za povišenje temperature za 1 stepen Celzijusa , puls se ubrzava za 10 otkucaja). Patološka tahikardija se javlja kod oboljenja srca, anemija, lijekova, hipertireoze itd. Respiratorna aritmija- za vrijeme udisaja puls je ubrzan a za vrijeme izdisaja puls je usporen. Javlja se u djece, mladih i vegetativno labilnih osoba- nije znak bolesti. Najčešća mjesta palpacije pulsa su: karotidna arterija- puls se palpira 2 cm lateralno od srednje linije vrata, u žlijebu ispred m. Sternocleidomastoideus-a, bočno od Adamove jabučice. radijalna arterija- puls se palpira oko 2 cm iznad korijena šake i 1 cm upolje od srednje linije podlaktice ( anatomski: ova pozicija palpacije pulsa nad radijalnom arterijom se zove sulcus pulsus), brahijalna arterija- puls se palpira na unutrašnjoj strani nadlaktice. Puls je još može palpirati nad: a.temporalis, a. poplitea, a. dorsalis pedis, a. tibialis posterior. PROVJERA VITALNIH FUNKCIJA POJEDINAČNO TREBA DA TRAJE DO 10 SEKUNDI, NE DUŽE! Krvni pritisak Predstavlja pritisak krvi na zidove krvnih sudova za vrijeme obe faze srčanog rada tj. za vrijeme sistole i dijastole. Postoji arterijski i venski krvni pritisak. Normalan krvni pritisak kod starijih od 18 godina je 120/80 mmHg. Hipertenzija je povičen krvni pritisak. Hipotenzija je snižen krvni pritisak. Mjerenje krvnog pritiska se vrši aparatom po Riva Rocciu, koji se sastoji iz gumene manžetne, pumpice i manometra. Najčešće se mjeri na a. brachialis, u sjedećem ili ležećem položaju. Podjela temperature po visini: subnormalna (35-36 ˚C) normalna (36-37˚C) subfebrilna (37-38˚C) febrilna (38-39˚C) visoko febrilna (39-42˚C) Vrijednosti izmjerene temperature se u bolnicama unose u temperaturne liste, obilježavaju se tačkom, a zatim se te tačke spajaju, nakon čega se dobiju temperaturne krivulje. One imaju praktičan i dijagnostički značaj. Tipovi temperaturnih krivulja: stalno visoka temperatura- febris kontinua iznuravajuća temperatura- febris hektica septična temperatura- febris remitens malarična temperatura- febris intermitens Kod svih vrsta temperature karakteristično je da je večernja temperatura veća od jutarnje ( može biti i obrnuto, npr. kod TBC-a-˝ typus inversus˝) SMRT Je trajno odsustvo vitalnih funkcija. Znaci smrti: 1.Nesigurni: odsustvo vitalnih znakova ( prestanak disanja, krvotoka, nereagovanje zjenica, neosjetljivost, mlitavost, nepokretnost), 2. Vjerovatni: mrtvačke mrlje, bljedilo, hladnoća i mrtvačka ukočenost. 3. Sigurni: trulenje, raspadanje, gnjilenje, sapofinikacija, mumifikacija. Arteries Temporary Common carotid Brachial Radial Ulnar Femoral Popliteal Posterior tibial Dorsalis pedis Slika 3. Mjesta na kojem palpiramo arterijske pulzacije. Slika 4. Mjerenje pulsa i zasićenosti kapilarne krvi sa O2 pomoću puls oksimetra. PRAVILNO MERENJE KRVNOG PRITISKA Slika 5. Mjerenje krvnog pritiska

Dokumenti

Rezime

Vežbe

Ispiti

pitanja