Araling Panlipunan Reviewer, Study notes of History

Download Araling Panlipunan Reviewer and more Study notes History in PDF only on Docsity!

AP 3

RD

QUARTER REVIEWER

GENDER AT SEX

KASARIAN

Tumutukoy sa panlipunanng gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki SEX Tumutukoy sa biyolohikal o pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki Gender identity (pagkakakilanlang pangkasarian): malalim na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng isang tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa kanyang sex nang siya'y ipanganak, kabilang ang personal na pagtuturing niya sa sariling katawan. Sexual orientation (oryentasyong sekswal) kakayahan ng isang tao na makaranas ng malalim na atraksiyong apeksyonal, emosyonal, sekswal. TATLONG URI NG ORYENTASYONG SEKSWAL

1. Heterosexual
2. Homosexual
3. Bisexual MGA URI NG PAGKAKAKILANLANG PANGKASARIAN
4. Lesbian (Tomboy)
5. Gay (Bakla)
6. Bisexual
7. Transgender
8. Queer
9. Intersex
10. Asexual
11. Pansexual

---

GENDER ROLES SA PILIPINAS

BOXER CODEX: Sa Boxer Codex, ipinapahayag na ang mga lalaki ay pinapayagang magkaroon ng maraming asawa, ngunit maaaring patayin ng lalaki ang kaniyang asawang babae kung makita niya itong kasama ng ibang lalaki. Ito ay nagpapakita ng mas malaking karapatan na tinatamasa ng kalalakihan kaysa sa kababaihan noon. Ang Boxer Codex ay manuskrito na isinulat noong 1595 at naglalaman ng mga obserbasyon tungkol sa buhay at kultura ng mga grupong nakatira sa Pilipinas noong panahon na iyon. Sa panahon ng Pag-aalsa , may mga Pilipinang nagpakita ng kanilang kagitingan tulad ni Gabriela Silang , na lumaban sa mga Espanyol matapos mamatay ang kanyang asawa na si Diego Silang. Sa Rebolusyon ng 1896 , may mga Katipunera rin tulad nina Marina Dizon na tumulong sa mga Katipunero laban sa pang-aabuso ng mga Espanyol. Gender Roles sa Pilipinas

• Ang pagdating ng Inga Amerikanoay nagdala ng ideya ng kalayaan, karapatan, at pagkakapantay- pantay sa Pilipinas.
• Sa pagsisimula ng pampublikong paaralan na bukas para sa kababaihan at kalalakihan, maraming kababaihan ang nakapag-aral. PANAHON NG HAPON  Ang kababaihan sa panahong ito ay kabahagi ng kalalakihan sa paglaban sa mga Hapones  Ang kababaihan na nagpapatuloy ng kanilang karera na dahilan ng kanilang pag-iwan sa tahanan ay hindi ligtas sa ganitong gawain.  Ang mga babae, may trabaho man o wala, ay inaasahang gumawa ng mga gawaing-bahay. KASALUKUYAN Ang mga babae, may trabaho man o wala, ay inaasahang gumawa ng mga gawaing-banay. sa kasalukuyan, marami nang pagkilos at batas ang isinusulong upang mapagkalooban ng pantay na karapatan sa trabano at lipunan ang mga babae, lalaki at LGBT.

---

KASAYSAYAN NG LGBT SA PILIPINAS

ang mga Asog sa Visayas noong ika-17 siglo. Hindi lamang nagbibihis-babae kundi nagbabalat-kayo ring babae upang ang kanilang mga panalangin ay pakinggan ng mga espiritu. BABAYLAN Noong panahon ng Espanyol, ilang babaylan ang nagbago ng gampanin dahil sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Simula noon, ang lipunang Pilipino ay mas tahimik sa mga hindi sumusunod sa tradisyonal na seksuwalidad at pagkakakilanlan.

LADLAD

Sa huling bahagi ng dekada 80 at simula ng dekada 90, maraming proyektong nag-ambag sa pagpapalawak ng kamalayan ng LGBT sa Pilipinas. Isa rito ang paglabas ng Ladlad , isang antolohiya ng mga likha ng mga miyembro ng komunidad ng bakla na inedit nina Danton Remoto at J. Neil Garcia noong 1993.

• Sa dekada ng 90s, nagsimula ang LGBT movement sa Pilipinas. Itinatag ang ProGay Philippines noong 1993 , ang Metropolitan Community Church noong 1992, at ang UP Babaylan noong 1992. Kasabay nito, lumitaw ang mga kilalang lesbian organization tulad ng CLIC (Cannot live in a closet) at Lesbian Advocates Philippines ( LeAP ).
• Sa 1999, ang Akbayan Citizen's Action Party ang unang partido na nakipag-ugnayan sa LGBT komunidad, na nagbunga ng pagkabuo ng unang LGBT lobby group, ang Lesbian and Gay Legislative Advocacy Network o LAGABLAB.
• Noong Setyembre 21, 2003, itinatag ni Danton Remoto, propesor sa Ateneo de Manila University, ng political na partido na Ang Ladlad

---

KARAHASAN SA KABABAIHAN]

FOOT BINDING-lotus feet o lily feet: simbolo ng yaman, ganda , at pagiging karapat-dapat sa pagpapakasal. Sun Yat Sen, 1911, tinanggal sa china BREAST IRONING-Breast flattening : sa bansang Cameroon Ito ang pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib ng batang nagdadalaga sa pamamagitan ng bato, martilyo o spatula na pinainit sa apoy. FGM-Female Genital Mutilation : isang proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan nang walang anumang benepisyong medical Ang karahasan sa kababaihan ay hindi lamang problema sa Pilipinas kundi pati na rin sa buong daigdig. Sa katunayan, itinakda ang Nobyembre 25 bilang INTERNATIONAL DAY FOR THE ELIMINATION OF VIOLENCE AGAINST WOMEN.

---

PRINSIPYO NG YOGYAKARTA

PRINSIPYO 1

ANG KARAPATAN SA UNIBERSAL NA

PAGTATAMASA NG MGA KARAPATANG

PANTAO

Lahat ng tao ay isinilang na malaya at pantay sa dignidad at mga karapatan. PRINSIPYO 2 ANG KARAPATAN SA PAGKAKAPANTAY PANTAY AT SA DISKRIMINASYON Bawat isa ay may karapatang magtamasa ng lahat ng karapatang pantao nang walang diskriminasyong nag- uugat sa oryentasyong seksuwal o pangkasariang pagkakakilanlan. PRINSIPYO 4 ANG KARAPATAN SA BUHAY Karapatan ng lahat ang mabuhay. Walang sinuman ang maaaring basta na lamang pagkaitan ng buhay sa anumang dahilan, kabilang ang may kaugnayan sa oryentasyong seksuwal o pangkasariang pagkakakilanlan. PRINSIPYO 12 ANG KARAPATAN SA TRABAHO Ang lahat ay may karapatan sa disente at produktibong trabaho, sa makatarungan at paborableng mga kondisyon sa paggawa, at sa proteksiyon laban sa dis- empleyo at diskriminasyong nag-uugat sa oryentasyong seksuwal o pangkasariang pagkakakilanlan. PRINSIPYO 16 ANG KARAPATAN SA EDUKASYON Ang karapatan sa edukasyon nang walang diskriminasyong sanhi naguugat at ng seksuwal oryentasyong at pangkasariang pagkakakilanlan. PRINSIPYO 25 ANG KARAPATANG LUMAHOK SA BUHAY- PAMPUBLIKO Ang bawat mamamayan ay may karapatang sumali sa mga usaping publiko; kabilang ang karapatang mahalal, lumahok sa pagbubuo ng mga patakarang may kinalaman sa kanyang kapakanan.

---

Anti- Violence Against Women and their Children Act Republic Act no. 9262 (2004)

Anti- Bastos Law Republic Act no. 11313 Act prohibiting the practice of child marriage Republic Act no. 11596(2017)

SINO ANG SAKOP?

• Kasalukuyan at dating asawa na alaki.
• Lalaking nag karoon ng sa babae.
• Kasalukuyan at dating kasintahan at live in partners na lalaki.
• Lalaking nag karoon ng relationship sa babae.
• Babaeng asawa o dating asawa.
• Babaeng Karelasyon o dating karelasyon (live in partner).
• Babaeng nag karoon ng anak sa isang relasyon. •Anak ng babae, lihitimo man o hindi.  Pag kakabilanggo ng 1 month and 1 day or 20 years depende sa bigat ng krimen na ginawa  Pag babayad ng 100,000 to 300,000.  Pag sasailalim sa psychological counseling o psychiatric treatment.

---

ANO ANG MAGNA CARTA OF WOMEN? Ang Magna Carta of Women , na ipinasa noong Hulyo 8, 2008 , ay layuning tanggalin ang lahat ng anyo ng diskriminasyon laban sa kababaihan at itaguyod ang kanilang pagkapantay-pantay sa mga lalaki. Ito ay ayon sa mga batas ng Pilipinas at mga pandaigdigang kasunduan tulad ng CEDAW. SINO ANG SAKLAW NG MAGNA CARTA OF WOMEN? Ang Magna Carta ng mga Kababaihan ay nagbibigay ng proteksyon at karapatan sa lahat ng Pilipinang babae, regardless ng kanilang sitwasyon o pinagmulan. Ito ay naglalayong pangalagaan ang mga batang babae, mga matatanda, may kapansanan, marginalized women, at mga babae na nasa mahirap na kalagayan. ANO ANG MARGINALIZED WOMEN? Ang Marginalized Women ay mga babaeng nasa kahirapan o hindi stable ang kalagayan. Sila ang may limitadong kakayahan sa mga pangunahing pangangailangan at serbisyo. Kasama nila ang mga manggagawang babae, mahihirap sa lungsod, magsasaka at mangingisda, migrante, at kababaihang Moro at katutubo. ANO ANG WOMEN IN ESPECIALLY DIFFICULT CIRCUMSTANCES? Ang Women in Especially Difficult Circumstances ay tumutukoy sa mga babae na nasa mapanganib na kalagayan tulad ng biktima ng pang-aabuso at karahasan, armadong sigalot, prostitusyon, illegal recruitment, human trafficking, at mga nakakulong. ANO ANG MGA KARAPATAN NG KABABAIHANAYON SA MAGNA CARTA OF WOMEN?  Proteksyon laban sa pang-aabuso at karahasan  Kaligtasan sa panahon ng kalamidad, krisis at iba pa.  Pantay na representasyon at partisipasyon sa politika at pamamahala  Pantay na pagturing ng batas  Pantay na pagkakataon upang makamit ang  Edukasyon  Komprehensibong serbisyong pangkalusugan. KARAPATAN NG MGA KABABAIHAN SA PANAHON NG KALAMIDAD AT KRISIS Bawat babae ay dapat bigyan ng proteksyon sa panahon ng sakuna tulad ng pagbaha, lindol, at sunog.  Maternal Health Care, Pre and Post Natal Care  Family Planning Methods  Breast, Cervical, at iba pang uri ng kanser  Mga sexually transmitted disease tulad ng HIV at AIDS Mekanismo sa Pagpapatupad ng Magna Carta of Women Inaatasan sa ilalim ng Magna Carta of Women ang lahat ng ahensya ng pamahalaan, kabilang ang mga LGU.  Lahat ng sangay at ahensya ng Pamahalaan  Pampublikong pamantasan at kolehiyo  Korporasyong kontrolado o pag-aari ng pamahalaan  LGU at iba pa.