Filipino reviewer 9th, Cheat Sheet of Philosophy

Download Filipino reviewer 9th and more Cheat Sheet Philosophy in PDF only on Docsity! FILIPINO 9 Reviewer Quarter 1 PANITIKAN – Ito ay kahit anumang sinusulat na gawa ng tao. – Ginagamit ng tao para magpahayag ng kanilang mga nararamdaman, mga naiisip, mga karanasan at mga hangarin sa pamamagitan ng pagsulat. – Ang salitang “panitikan” ayon kay Dr. Jose Villa Panganiban ay nanggaling sa salitang ugat na “titik” na dinadagdagan na panlaping “pang-at-an”. – Salitang ito ay tinatawag ding literatura. DALAWANG URI NG PANITIKAN – Pasalindila – Pasalita 1.PROSA O TULUYAN – ito ay uri ng panitikan na naglalaman ng mga pangungusap at mga talata. MGA HALIMBAWA: NOBELA – Isang mahabang salaysay na nahahati sa mga kabanata. MAIKLING KWENTO – Isang maikling akda na naglalaman ng kakaunting tauhan kompara sa nobela. ALAMAT – Ito ay kwento tungkol sa pinagmulan ng isang bagay. PARABULA – Ito ay isang kwentong may aral na kalimitang hinahango sa bibliya. ANIKDOTA – Ito ay isang kwento na naglalaman ng kawiliwiling pangyayari sa buhay ng tao. TALAMBUHAY – Ito ay isang sulatin na tumatalakay sa buhay ng isang tao. BALITA – Ito ay tala ng mga kaganapan na nagaganap sa lipunan at kapaligiran. TALUMPATI – Ito ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng isang tao na pinababatid sa pamamagitam ng pagsasalita sa entablado para sa mga pangkat ng mga tao. DULA – Ito ay akdang itinatanghal sa tanghalan. 2. PATULA – Ito ay uri ng panitikan na may nasining na pagpapahayag. Sa panggawa ng akdang nasa anyong patula, dapat may isinasaalangalang na sukat. MGA AKDANG PATULA: 1.) TULANG PASALAYSAY – Nagpapahayag ng mahahalagang pangyayari sa buahy ng tao. Ito ay maaaring makatotohanan o katang-isip lamang. a. Epiko – istorya tungkol sa kabayanihan. b. Balad– pinakasimple at pinakamaikli. 2.)TULANG LIRIKO – Uri ng tula na ginagawa upang awitin. a.Awiting bayan– uri ng tula na ginagawa upang awitin. b. Soneto– tula na binubuo na labing apat na taludtod. 3.)TULANG PANDULAAN– Uri ng tula na ginagawa upang itanghal. a.Elihiya– tulang inaalay sa isang yumaong mahal sa buhay. b.Oda– tulang nagpaparangal sa dakilang gawain sa buhay. c.Dalit– kanta na nagpapakita ng pagsusuri sa panginoon. NANG MINSANG NALIGAW SI ADRIAN TAUHAN – adrian – ina – ama – mga kapatid – mga katrabaho TAGPUAN – bahay – ospital – gubat BANGHAY – Tumutukoy ito sa maayos at malinaw na pagkakasunod-sunod ng mga magkakaugnay na pangyayari sa paksang inilalahad dito ang maayos na pagkakasalaysay ng mga pangyayari at ano ang kaugnayan at kahulugan ng mga pahayag at kahulugan nv mga pangyayarinv ito sa binasang akda. 1. SIMULA 2. TUNGGALIAN 3. KASUKDULAN 4. RESOLUSYON 5. WAKAS SIMULA – unang bkalagayan na dapat na mapukaw sa interest ng mga mambabasa. TUNGGALIAN – tumitindi o tumataas ang galawo kilos ng mga tauhan na humahantong sa sukdulan. KASUKDULAN – ipinapakita ang mataas na bahagi ng kapanabikan na sanhi ng damdamin o maaksyong pangyayari sa buhay ng mga tauhan. RESOLUSYON – ang unti unting pagbibigay linaw sa mga pangyayari sa akda. – Pababang aksyon na nagbibigay daan sa nalalapit na katapusan ng akda. - DRAGON - PRINSIPE SUTON - HARING ARTITIYAWONG - REYNA JANTAIVEE TAGPUAN - KAHARIANG BUNDOK KRAIRAT(GRAIRAT) - KAGUBATAN NG HIMMAPAN - LAWA - UDON PANJAH ANG BUWANG HUGIS SUKLAY ISINALIN SA FILIPINO NI DR.ROMULO N. PERALTA TAUHAN - MANGINGISDA - ASAWA - ANAK NA LALAKI - LOLO - TINDERA TAGPUAN - KARAGATAN - BAHAY - KABAYANAN - TINDAHAN PANG- ABAY NA PAMANAHON – Ang pang-abay na pamanahon ay nag sasaad kung kailan ginanap, ginaganap, o gaganapin ang pangyayari. – Sinasagot ang tanong na kailan? URI: - MAY PANANDA - WALANG PANANDA - NAGSASAAD NG DALAS MAY PANANDA – ( noon, kung, kapag, tuwing, buhat mula uumpisa, hanggang) WALANG PANANDA – ( kahapon, kanina, ngayon, mamaya, bukas) NAGSASAAD NG DALAS – ( araw-araw, tuwing, taon- taon, buwan-buwan) ELEHIYA - ay isang tulang liriko na ipinapatingkol sa isang namatay o nasa kabilang buhay. MGA ELEMENTO NG ELEHIYA: - tema - pangkabuong kaisipan - tauhan- tao - tagpuan- lugar o panahon - kaugalian o tradisyon - mga wikang ginagamit pormal o di pormal - simbulismo KAY ESTELLA ZEEHANDELAAR SALIN NI: EUTH ELYNIA S. MABANGLO MULA SA MGA LIHAM NG ISANG PRINSENSA JAVANESE JAPARA, MAYO SANAYSAY – uri ito ng tuluyan ang huling nakakakita ng liwanag sa mga akdang pampanitikan ng naglalaman ng mga opinyon at saloobin ng sumulat tungol sa isanc mahalagang paksa o isyu. PORMAL – makatotohanag impormasyon – maingat na tinatalakay – makaagham at lohikal DI- PORMAL – nakakaaliw – mapagbiro – mga karanasan