Docsity
Docsity

Prepare for your exams
Prepare for your exams

Study with the several resources on Docsity


Earn points to download
Earn points to download

Earn points by helping other students or get them with a premium plan


Guidelines and tips
Guidelines and tips

Tổ chức vận tải đa phương thức nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức cần thiết, Study Guides, Projects, Research of Logistics

Học phần Tổ chức vận tải đa phương thức cung cấp cho sinh viên kiến thức về vận tải hàng hóa và vận tải đa phương thức, bao gồm các khái niệm, quyền vận tải, và điều kiện vận tải đa phương thức. Hơn nữa, học phần còn cung cấp kiến thức về đặc điểm riêng của các phương thức vận tải khác nhau như đường biển, đường hàng không, đường bộ và đường sắt; cũng như về các chứng từ, chi phí, thủ tục hải quan, các yêu cầu pháp lý và trách nhiệm của người điều hành vận tải đa phương thức (MTO). Sau khi kết thúc học phần, sinh viên sẽ hiểu rõ về rủi ro và bảo hiểm hàng hóa trong vận tải đa phương thức, có khả năng đánh giá các giải pháp thay thế hiệu quả trong việc tổ chức vận tải đa phương thức.

Typology: Study Guides, Projects, Research

2022/2023

Uploaded on 10/05/2023

moi-met-1
moi-met-1 🇻🇳

5

(1)

1 document

1 / 389

Toggle sidebar

Related documents


Partial preview of the text

Download Tổ chức vận tải đa phương thức nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức cần thiết and more Study Guides, Projects, Research Logistics in PDF only on Docsity! “=, TRUONG DAI HOC NGOAI THUONG. PGS.TS. NGUYEN NHU TIEN (Chi-bien) GIAO TRINH VANTAL GIAO NH@N TRONG NGOgI THUONG NHA XUAT BAN KHOA HOC VA KY THUAT XUAT BAN~2011 MUC LUC LOINOL DAU CRUONG I. VAN TAL VA MUA BAN Quéc TE... i Khéi quat vé van tai L. Khai niém vé van tai 2. Dac diém cia van tai 3. Phan toai van tai. Ui. Van tai voi mua ban quée 1. M6i quan hé gitia van tdi v6i mua bén quéc té:... 2, Tac dung cla van thi déi voi mua ban quéc 18 aes IL Phan chia tréch nbiém van tai trong mua ban quéc.ié i. Cosé phan chia tréch nhiém van tdi : 2. Quyén vé van tai 3. ¥ nghia cia viée gianh quyén van TV. Incoterms voi céc phuong tién van tai. 1. Incoterms 2000... 2. Incoterms 2010... V. Cam két gia nbap TS cinte Thuong mai Thé gidi (WTO) trong Hinh vuc dich vu van tai cha Viet Nam . Ddi véi dich vu van tai bidn..... . D6i vei dich vu van thi duimg 66. DOi véi dich vu van tai thay ndi dia. D6i vii dich vu van tai da phucng thiic AeA YN CHUONG U. VAN CHUYEN HANG HOA XUAT NHAP KBAU BANG DUONG BIEN L Khai quat vé van tai dutng bién.. 1. Vitel, vai td cia van tai dutng bién 2. Dic diém Kinh t&-ky thnat cha van tai dung bién 3. Téc dung cha van tai dutng bién ddi vai buén ban que t&. IL, Cosé vat chit ky thudt cia van ti dung bién. 1, Tuyén dutng bién 2. Cing bién.. 3. Tan bién. IE C&c phuong tric thué tau chayén ché bang dutng bign 1. Phuong thie thug tau cho... 2. Phuong thiic thué tau chuyén... 3. Phuong thitc thué tau dinh han CHUONG I. VAN CHUYEN HANG BOA. XUAT Nag KHAU BANG DUONG SAT a L Vitri, dae diém cia van tai dutng sit 1. Vi tei cha van tdi dutmg sét. 2, Dac diém cia van tai dudng sit... UL. Covsé vat chat, ky thuat cia van tai dutng sit 1. Tayén duing sat... 2.. Ga dutng sit 3. Dau may ... 4. Toa xe... i. 16 che chuyén cha bang héa bog dutng sit Viet Nam. 1. Lich sit phat trién cha dutmg sit VietNam... 2. Té chic van chuyén hing ha bing dutug sit Viet Nam.... ace 3. ,Quyén va nghia vu cila cdc ben cé quan tdi van chuyén hang héa bing dutmg sat Viet Nam. IV. Té chéc chuyén ché hang héa bing dutmg st Hén van quée 6. 1. Co sd phap ly cha viéc chuyén ché hang hoa bing dudng sat lién vin qudc té... 2. Té chitc chuyén ché bang héa bing dutng sdf lien van quéc 1 theo Higp dinh SMGS . CHUONG 1¥. CHUYEN CHO HANG HOA, XUAT NHAP KHAU BANG DUONG HANG KHONG L Vitri, dic diém cia van ti hang khong... 1. Vit cha van tai hang khong 2. diém cita van tai hang khon; _ HL Cosé vat chit, ky thudt cita van tai hing khong. 1. Cang hang khong... 2. May bay... 3. Thiet bi xép d6, van chuyén hang hoa 4, Don vi xép hing trén may bay... IL Té chite chuyén ché hang héa bang van tai hang khong... - Cac t6 chite quéc té vé hang khong Co sti php If cita van ti Hing khong Chring ti trong van tai hang khéng..... Cue phi van tai hang khong’... . Trach nhiém cha ngudi van chuyén quy nguén luat diéu chinh van tai hang khong. 6. Khiév nai va kien tung ngudi chuyén ché hang khong. 183 woe £83 183 183 184 188 189 + 194 YR wpm trong cfc 196 202 CHUONG V. VAN CHUYEN HANG HOA XUAT NHAP KHAU BANG DUONG 0 TO... L Khai quat vé van tai 6 to... 1. Dac diém cia van tai oe 2. Vai tS cia van tai 6 DL. Co'sé vat chat, ky thuat cia van 1. Tuyén dutng 6 t6 2. Cong cu vaa tai bing 6 t6.... IL Té chic giao nhan hang héa xudt nhap khéu 1. Giao nhan bang héa xuét nhap khdu bing dutng bién 2. Giao nhan hang héa xudt nhap khdu bing cdc phuong thitc TALLIGU THAM KHAO PHU LUC... Phu lue 1. Cong wdc quéc té thong nhat mot sé quy tac vé van don. dudig bién ..... Phu lye 2. Nghi dinh thu sita d6i Cong wéc quéc t€ thong nhat mot . s6 quy tac vé van don dutng bién (Neghi dinh thu Visby 1968)... Phu luc 3. Cong utc ciia Lin hiép quéc vé chuyén ché hang héa bang dutng bién, 1978 .... Pha luc 4, Cong uéc thdng nhat mét sé quy tic vé van tai hing khong quéc té (Céng woe Vacsava 1929). Phu luc 5, Nghi dinh tha sia dé6i Cong wéc dé thong shat mét sé quy tac vé van thi hang khéng quéc té (Nghi dinh Hague 1955)... Phu Inc 6, Quy.téc vé ching tir van tdi da phuong thitc cia Hoi nghi.Lién higp quéc vé buén bén va phat wién/Phing thuong mai quéc t€. Phu Ine 7. C4c diéu kien kinh doanh chudn cia Hiép héi giao nhan kho van Viét Nam... ‘LOINOIDAU ‘Mon hoc “Vén tdi va Giao nhén trong Ngoai thing” 1a mon hoc chuyén nganh duge gidng day. trong truimg Dai hoc Ngoai thuong ngay ti kit thank lap. Mén hoc da duge edi tith va hodn thin ddn.nhém dép ting nhu cdu phat trién cia nén kinh té xd hi qua ting giai doan va nang cao " chdt lugng dao tao cla Nha trudng. : Cudn Gido trinh ddu tién cila mén hoc duoc phat hank vao ndm 1986 vdi ten goi “Van tdi trong Ngogi thuong”. Dén ndm 1994, Gido trink dude bién sogn lai véi tén goi moi la: “Van tdi va Bao hiém trong Negoai thitong”, Oi dung ctta Gido trinh nay phong phi hon va tre thanh Gido trink chudn phuc vu gidng day va hoc tap cliaTruéng. Nam 1997; cudn gido trink “Vén tdi va Bdo hiém trong Ngoai thuong” duge idi bdn cb 66 ‘sung kiéh thite cép nhgt. , Qua trink mé cia hoi nhdp, cdc dich vy van idi, giao nhan va bdo hidmn trong hoat déng kinh té déi ngogi néi chung va kink doanh xudt nhdp khdu néi riéng duge phét trién manh, vt vay dé dép ting nhu cdu thuc 1éndm 1998, Truong Dai hoc Ngogi thuong quyéi dink tich min hoc “Vén tdi va Bao hiém trong Ngogi thuong” thank hai mon hoc riéng biét: mén hoe “Van tdi va giao nh@n trong Ngogi thuong” va mén hoc “Bdo hiém trong kink doanh”. Ném 2003, cudn gido trinh “Van tdi va Giao ahén trong ngoai thong” dugc bién sogn méi voi ddy dit kigh thite co bén vé 18 chite van chayén va giao nhdn hang héa xudt nhdp khdu bing cde phuong thite van tdi hdc nhau, Ném 2005, cudn Gido trink duge tdi ban’ césita abi, bb sung va cép nhat mét sé néi dung so yéi lin xudt bdn true. Gido trinh tdi bdn duge su ting h6 cia dong ddo ban doc, dé: biét Id sinh vién tring Dai hoc Ngoai thuong. ~ Tit nd 2005 dén nay, tinh hinh kink té xa hoi trong va ngodi nudc cb nhiéu thay adi. rong nub, chin luge phdt trién céc nganh kink tf then chét duoc xdy dung, hé thong phdp ludt duge sita déi, b8 sung khé hodn 9 thién, quan hé kinh 16 quOc t€ duoc mé rong... Dac biét 1a su kién Viét Nam 1ré thanh thanh vién chink thitc cla T@ chite Theong mai Thé gidi (WTO). Diing truéc su bien déi sdu séc 46, dé kip thoi dép img nhu cdu dgy va hoc cho sink vién céc loai hinh cia Truéng Dai hoc Ngoai thuong, cing hit tai ligu tham khdo va hoc tép cho cdc doc gid ngodi trudng, nhdt 1a nhiing ngudi dang hoat ding trong link vuc kink 1 doi ngogi, Ban Gidm higu aa giao cho TS b6 mon "Van tdi-Bdo hiém” bién sogn cudn gido trink m6 theo yéu cd cia Nha tring. Gido tinh “Vén 1di va Giao nhdn trong ngogi thuong”, ditoc bién soan ldn nay nhém phuc vu cong tée gidng day va hoc tdp cila gidng vién va sink vién Khoa Kinh t8 va Kinh doanh quéc t& va mét 36 khoa khac cita nha - truéng cé chuyén nganh lién quan. Giéo trinh mén hoc véi 36 tin cht quy dinh 1a 03 va lugng thai gian day va hoe ditec phan 86 cho cde chuong cu thé nhut sau: Chitong I: 3 tiét; Chwtong H: 15 tiét; Chuong Hl: 4 tit; Chatong IV: 6 tiél; Chwong V: 3 tiét; Chuong VI: 5 tiét; Chuong VI: 4 wét va Chuong VIE: 5 tiét. Giéo trinh do PGS. TS. Nguyén Nhu Tién la chit bién va cde thank vién tham gia viét: - PGS. TS. Nguyén NhuTién: Chuong 1, 11, IV, VI -TS. Trinh Thi Thu Huong: Chitong VU, VT + TS. Trén St Lam: Chuong V = ThS. Pham Thanh Ha: Chuong It Gido trinh “Vén tdi va Giao nhan trong Ngogi thuong” duge bién sogn méi la sit cf gdng cia tap thé BG mon “Van tdi-Bdo hiém”, Truéng Dai hoc Ngogi Thuong, song cling thd trank khéi nhiing sai sét trong bién soan, in dn, tap thé tdc gid rdt mong sy déng gop, phé binh cita ban doc. Xin chdn thank cdm ont Tap thé tac gid 10 © Qud trink sdn xudt cila ngank van ti khong lam thay d6i tinh chdt Ly, héa cila dét tugng van chuyén: . San xuét trong nganh van 14i 1B mot qué trinh, téc dng lam thay a6i vj iri cla doi tong van chuyén trong khong gian chit khong phéi 18 sy téc dong vé mit ky thuat vao déi trong lao dong 4€ tao ra bn phdm nhw ote nganh san xudt khdc. Déi tugng lao dong trong nginh van tai 14 d6i tigng van chuyén niu hing héa, vat phdm, con nguwoi thong qua cong cu van tai (cong cu lao dong) di chayén vj ti cita d6i tuong van chuyén nhim thda man mét muc dich nao 46 duge dat ra. ‘Mne dich san xutt cla nghnh vin #8i I& phat dim bio an totn cho dh tuong van chuyén. Vi vay tmén thuc té, qué tinh van chuyén néu cé6 su thay déi vé tinh chét cia 46i tuong van chuyén thi ho’n toin do nhing yéu t khach quan giy nén chtt khéng phdi J4 muc dich cia qué trink sfn xuat cha . nganh van tai. ° Qué trinh sdn xudt va tiéu thy sdn phdin gan lién voi nhau va khéng tach roi nhau. Thong thudng quy trinh sén xudt va tiéu thu san phdm trong x4 hoi duge di&m ra bat dau tt khau: nguyén vat ligu dua vio sin xudt, sin xudt ra san pham, sin phdm dugc phan phi t6i tay ngudi tiéu ding. Nint vay gitta sén xuét va Géu thy sin phdm cé khoang cdch vé mit thoi gian. Song déi véi sn xudt trong nganh van ti thi khdc. San phdm van tai khong tén tai doc lap ngoai qué trinh san xuat ra né. San phdm van tdi khong c6 mé6t khoang c4ch vé thoi gian gita sin xudt va tiev ding. Néi cdéch khéc, trong nganh van tdi, san xndt va tigu thy sén phdm khong téch rdi nhav ma gén lién véi nhau. Nghia 1a, khi qué trinh sin xudt van t4i ket théc thi déng théi sin phdm van tdi tao ra duge tieu ding xong. Xuat phat tir dac diém péu trén cho nén trong sin xuat cha nganh van ti khéng 06 san phdm di trit, sin xuiit xong thi tiéu ding cfing két thiic. Trong nganh van tai néu c6 thy khéi niém “dy tif” thi day khéng phai JA du tri sn phdm van tdi ma [8 dy tri nang‘lyc van chuyén dé dép ting mhu cdi: van chuyén tang Jén trong x8 hoi khi ma mia van chuyén d&n. 13 © Sdn phim van tdi khéng cé hinh déng, kich thude, trong lugng, niuing van cé tinh vat chat. San xudt trong nganh van tai khong séng tao'ra sin phdm yat chat mdi nhu cfc nganh sin xudt vat chat khéc, ma séng tao 7a sin phdm dic biét, 46 Ysy di chuyén vj ti cia 46i tuyng van chuyén trong khong gian nhim thoa man muc dich nao d6 cla con ngudi. Sin phdm van t8i khong c6 binh ding, kich thude, trong lugng, ma 1 v6 hinh: Vi vay bing c4c giéc quan ching ta khong thé nhan biét dugc nd ma phat qua tu duy méi cé thé cam nhan duoc. . Mac dit sin phdm van tai tén tai dudi dang v6 hinh nhung né gidng nhu 4c loai hang héa khde, vin mang hai thudc tinh cha hang héa, do [a gid tri vA gid trj sk dung. Trén thi trutmg, gid tri cha sin phdm van tai cfing duge thé hién bang gid cd. Trong van ti, cwéc phi chinh 18 gid cd cha sdn phém van tai, ‘Tie nhiing dic diém duoc phan tich wen day o6 thé di dén két luan: ‘Van tai A nganh san xudt vat chat dic biét,.1A nganh kinh té doc lap, mot bo phén cau thinh nén kinh t€ x hoi, to ra sin phém xa h6i va 6 thu nhap quéc dén. 3. Phan loaf van tai ‘Tren thy 16, hoat dong van tii rit da dang va phong phi. Dé phan loai van tai ngudi ta cé thé chia ra nhiéu cach thy thuéc vao cdc can oft Iva chon. San day TA mot s6 cn cit duge ding dé phn loai van tai: 3.1. Cén ctt véo pharm vi phuc va Can cit vio pham vi phuc vu, ngudi ta chia van tai thanh hai loaf: Van tdi cong cong VA van tdi ndi BO. - Van tdi céng céng: Day 1a loai hinh van tdi phuc vu nhu cdu vé van chuyén hang héa, hanh khdéch cho toan bd x4 hoi. Van tai cong cong 1a nganh sin xudt vat chat d6c lap, riéng biet trong hé thong kinh t€ quéc dan. N6 tg0 ra sin phém x4 boi va thu nb4p quéc dan. © Viet Nam, cdc loai hinh doanh nghiép thude van tdi cong cong nhy céc Téng cong ty (Hang hai, Hang khéng, Dutmg sii), cdc xf nghiép van tdi 6 td, cfc doan xe hay ddi xe... Cc loai hinh doanh nghiép nay phuc vu ahu cau van chuyén chung cho x4 h6i. 14 - Van tai $i bG: Day Ia joai binh van tdi ma pham vi phuc vu chi nim trong pham vi xf nghiép, nhA may hay cdc don vi san xudt kinh doanh, van tai ngi bo 1a mot bO phan khong thé tach r9i-qué tinh sin xudt kinh doanh cilia deanh nghiép, xi nghiép, nha my. Van tdi ni 6$ phuc vy vie van chuyén nguyén vat liéu, thank phdm, ban think phim... trong n6i b6 co quan xf nghigp. Gid tri ciia sin phdm van ti noi bd duge dua vio gid.thanh san phdm ctia nh& méy, xi nghiép va Ta mot bo phan céu thanh gid c sin xudt. 3.2, Can et vao pham vi hoat dong oe Can cit vao pham vi hoat dong ngudi ta chia van ti thai hai loai: Van . indi dia va van tai quéc te. - Sop - Van tdi n6i dja: LA loei hinh van tdi ma hoat dong cia né nim trong pham vi bien gidi cha mot nudc. N6t cfch khéc, 461 ‘wong van chuyén. chi dimg & tong nude chit khong vuot qua bien Sidi quéc gia dé sang nuéc khéac. ~ Van tdi quéc té: LA \oai hinh van tii m3 hoat dong cita n6 dé vuot ra Khoi pham vi bien gigi cia quée gia. Noi och Khée, hing héa hoi hinh khach dugc van chuyén vuot ra khdi bién gidi quéc gia dé dén cdc quée gia khdc. Van tai quéc 16 c6 thé phan thinh hai loai: + Van tdi quéc 1€ truc tigp Van ti quéc t8 truc tiép 14 hoat dong van tai duge dién ra gitta hai hay nhiéu nue c6 chung bién giéi hoac sit dung ving bién quéc té. Vidu: ~ Van chuyén hing héa bing o 16 ty Vier Nam sang Lao hay Campuchia. - Van chuyén hing héa bing dutng sat tir Viet Nam sang Trung Quéc. ~ Hay van chuyén hang h6a bing dutng bién ti Viet Nam sang Cuba, + Van 18i quéc té qué cdoh Van tai quéc t€ qua cdnh IA hoat déng vin-tdi mA hanh tinh cé sir dung Janh thé cia mét hay nhiéu nude thit ba. 15 Bang 1.2. KhGi lung hing 46a vin chuyén theo kim wyo'vgrtii cba Vigt Nam DVT: Nghin tén Nam | Téngsé | Dutmg | Dutng | Dudng | Duong Dung a woo sat _ be song “bién ~~ | hang khong 1995 | 1407099 | 45150 [912023 | 37653,7- | 73069 32,0 1996 | 157201,9 | 40415 | 103058,7 | 402703 | 9783.7. 417 1997 | 1762588 | 4752,0 .| 114395,1 | 46286,2 | 107754 50,1 1998 | ia9184,0 | 4977,6 | 1217164 | 306324 | 117930 64,6 i999 |°203212,7 | 5146,0 | 1304800 | 54538,1 | 13006,1 42,5 2000 | -223823,0'[ -62582 | 144571,8 | 573953 | 15552,5 452 _ | 2001 | 252146,0 | 6456.7 | 164013,7 | 647935 | 10815,3 66,8 2002 | 292869,2 | 7051,9 | 192322,0 | 749315 | 184918 72,0 2003 | 347232,7 | 8850 | 225296,7 | 860127 | 274486 29,7 2004 | 403002,2 | 88736 | 264761,6 | 979368 | 31332,0 98,2. 2005 |_460146,3 | 8786.6 | 2980513 | 1111459 |- 42051,5 111.6 2006 | 513575,1 |_9153,2 | 3386233 | 1229844 | 42693,4 1208 2007 | 596300,9 | 9050.0 | 4033618 | 135282.8-| 48976,7 129,6 2008 | 648681.5 | 8426.9. | 4432945 | 1371768 | 59653,6 1297 Chi s6 phat trién (Nam trude = 100) - % 1995] 1102 12,9 1124 113,1 114.1 152,4 1996 [. 111.7 89,5 1130 106,9 133,9 149,1 joo7 | 112k | 217.6 | 1110 1149 110,1 105,0 1998 [107.3 104,7 106,4 109.4 109,4 1289 i999 | 1074 103.4 | 1072 107,7 110,3 65,8 2000] 110,1 wie [ 108 105.2 119.6 106.4 2001 | 112,7 103.2 113,4 112,9 108,1 147.8 2002 [1162 109.2 [1173 1156 10,0 1078 2003 | 1186 139 [i720 1148 148,4 i246 2006} 1161 | "1058 [1175 1139 U4) 1095 200s | 1142 99,0" 112,6 13,5 1342 113.0 | 2006 |. 111.6 104.2 1136 110,7 1015 108,8 2007 | 116.2 939 |. 119,1 110,0 1147 107,3 2008 | 108,7 93,4 109,9 1014 121,8 100,1 Nguén: Nién gidi thong ké - NXBThong ké, Ha Noi 2009. 18 3.4. Can cit vao dét tong van chuyén Can ct vao déi tuong vin chuyén, ngudi, ta chiavan tdi thanh nhing loai hinh nhw sau: . - Vén tdi hang héa: Hang héa trong van chiiyéi'cé thé ia & thé rin hoae thé long, hang héa bao bi hay bing roi. ‘Trong van t4i hang héa, cde cong cu van chuyén duge sit dung 12 cdc cong cu chuyeén di ty theo dic diém chinh'chat hang héa khi.cé thu cdu van chuyén: . - Van tdi hanh khach: Van tai hanh khich cing 1adoai hinh van ri men duge céc quée gia quan tam phat trién phim dép tng nha cdw di lai cita ngudi dan trong xi hdi, gitia cdc quéc gia, cdc ving mién Ichéc mhau trén thé gidi. - Van wii hén hop: D6i voi phuong thiéc van tai-nay, cde phuong tisn van tai sit dung vita ché khach két hop ché cA hang, phttong thitc nay chting ta thay nhiéu trong van iai hing khong. 3.5. Can cit vio khodng cach ven chuyén Can cit vao Khoang céch vin chuyén, o6 thé chia-vén tai thinh nhing loai nh sau: + Van tdi dudng edn: Vi dy nbu vin chuyén han; ti Vigt Nam sang cdc auéc & khu vue chau A va nguge lai. xvat hap khdu - Van tdi duong xa: Vi dy van chuyén hing héa tir, Viet Nam sang MY hay cdc nudc thudc EU va ngugc lai... . 3.6. Can cit vio cdch té chite van chayén Can cit vao cach té chite van chuyén, 6 thé chia van tai think cdc loai hinh sau: - Van tdi don phwong thic: Van tai don phuong thite 1A Phuong’ thitc van chuyén hang héa hay hinh khéch th noi di dén noi dén bang mét loai céng cu van chuyén duy abét. “ . - Van tdi da phuong thite: Van thi da Phuong thic hay cdn goi 14 van -tai Lien hop 1& phuong thie van chuyén hang -héa hay hanh khdch ti noi.di dén noi dén bang it nhét tit hai cong cu van chuyén khde nhau tro Jén, trén co sé mét hop déng van chuyén thé hién trén mot ching tit van chuyén va mét ngudi chiu tréch ahiém trong suét qué trinh van chuyén. ‘Van tai da phuong thc 18 phuong thie van tdi mdi ra‘ déi, song hién dang dics quan tam va phat trién. {9 + Vén tdi dit doan: Van tii dit doan la viée van chuyén hing hoa hodc hanh khéch tir noi di dén noi dén bang hai hay nhiéu cong cu van chuyén khée nhau, dua trén co sé nhiéu hop déng van chuyén va sit dung nhiéu chting tit vin chuyén khéc nhau; Hanh trinh cé nhiéu, ngudi van “chuyén tham gia vagus van chuyén chi chiu tréch.nhiem.é chdag minh van chuyén. ~ Van tdi hang nguyén: Van thi hang nguyen 14 phutong thtic van chuyén ddi héi phai ding nguyén cong cu van chuyén dé van chuyén nhu: nguyén toa, nguyén tu, nguyén 6 t6 hay may bay, nguyén container... Van tai hang nguyén duge 4p ding khi nhu cdu van chuyén J6n, €6 kha nang xép day céng cu van chuyén- + Van tdi hang 1é: Van tai bang [é Ya phuong thttc van chuyén duce ap dung khi luong hang van chuyén khéng di xép day cong cu van chuyén. Déi véi van tai hang 18, nhiéu 16 hang cia nhiéu chi sé duge xép va van chuyén trén cing céng cy van chuyén nhu hang van chuyén bang tau cho hay tu gom container hoac dich vu gom hang... Tren day La mét sd can cit dé phan loai van tai. Phan loai trong van tai chi.cé ¥ nghiia tuong déi dé nhan dang cdc loai hinh van tdi nham sit dung vA phat trién cho hop ly. It. VAN TAL VOI MUA BAN QUOC TE Giao théng van tai la mét trong nhiing nganh kinh té quan trong cla nén Kinh té quéc dan. Ngoai viée d4p ting nhu cdu van chuyén cita nén kinh 1 - x2 hdi, nganh vin'tai cn 14 mot thi tudng rat 1én tiéu thu cdc s4n phdm cla cdc nginh kinh té, ky thuat khdc trong x4 h6i. Phat trién giao thong van thi phan 4nh tinh do phat trién kinh té - x8 hoi cila mot quéc gia. Giao thong van tai dim bao cho qué tinh san xu va tdi sin xudt cha x4 hoi duge dién ra lien tuc, dim bao thong sudt trong luu théng tir khau cung tng nguyén vat liéu qua sin xudt, phan phéi téi tiéu ding. Lamu thong cé nghia 1a hanh trinh thuc t&cila hang hdéa trong khéng gian duoc gidi quyét bang van tai. Van tai 12 su tiép tuc cia qué trinh sin xudt trong lu thong. Nhé cé van tai ma qué inh Iuu théng mdi thuc hién duge, lua théng cd thuc hién dugc thi hang héa méi dén duoc noi tiéu ding. 29 trén thi trudng lic ndo cing nhon nhip. Van tai quéc té mé rng, gid thank van ti gidm, cy ly. van chuyén trung-bink tang, diéu kién van chuyén dé dang.. dé tgo ra nhiing thudn Ioi cho vig mo. réng thi tudng trong mua ban quéc té. Ngudi mua cé thé mua hing 6 nbiéu thi tung khéc nhau vi ngudi ban ciing cé thé ban hang 6 ohiéu thi tru’ng Ktidc phau ma khong bi rang ‘buge nhiéu vé khodng c4ch van chuyén nhu tude, | * . . ‘Tém Jai, van vai phat trién gop phéin Him thay déi co‘ cau hang héa va co cau thi trudng trong mua ban quéc té. . 2.3. Vin tdi duh hudng téi cdn edn thank todn qué té Van tai anh hudng rét Ién t6i cdn can thanh’ todn.quéc 8. Van ti 06 thé gép phan cai thién cén cn thanh todn quéc t€ nhung cling 6 thé lam xdu di can can thanh tofn qué t&. ‘ Van tai J2 nganh san xuét vat chat cha xa h6i, qué tinh sin xudt cing go ra san phém, vi vay néu xuat khdu nhiéu sin phdm-van tdi cling nhu céc dich vu c6 lién quan sé thu duge nhiéw ngoai t8, s& g6p phan cai thien cén can thanh todn quéc té. Va ngugc lai, née nhap khdu nhiéu sin phdm van tai va dich vu lién quan sé gép phda Jam xdu di cin cén thanh toda quéc té. Ngudi ta da thong ke, trong chi phi van tdi, cuéc phf chiém ty lé kha'cao, khoang 60 - 70%, phdn cin lai thuée vé chi phi xép dé, giao nhan, bao quan... Theo sé ligu théng ké cha UNCTAD, chi phi van tai dudng bién chiém khodng 10 - 15% gid FOB hoe:8 -.9% gid CIF cha hing héa trong mua bén quée té. Vi vay hoat déng kinh doanh van tai quéc té anh hutmg rat I6n tdi cn can thanh todn quéc 18. 2.4. Vn tdi dnb hudng ti hiéu qui kinh doanh xudt nhap khdu Chi phi van tdi trong mua bén quéc € bao gdm foan bé chi phi Lien quan tdi qué trinh 16 chée chuyén chd va chuyén che hang héa tir not giti hang (6i noi nhan hang. Vé co cfu, chi phf van t&i gém: phi chuyén ché (cude phi), chi phi xép dé hang héa 6 cdc diém van ti; chi phi bao quan, Kho bai va céc chi phi khéc! lin quan-t6i chuyén ché, trong d6 cude phf chiém t} trong cao trong téng chi phi van tai (khong 65-70%). Chi phf van tai néi chung va cude phi ni riéng 14 mét trong nhing yéu t6 anh huéng true tiép dén viéc hink thanh va bign ding cla gid ca hang héa trén thi trudpg thé gidi. Vi gid cd hang héa wen thi auing bao gid cing duoc xéc dinh twén co s& gid hing cong voi phi Iuu thong va cdc chi phi khdc. Cé 23 ngbia Ia cuéde van chuyén va cdc chi phi 6 lién quan 1a mot bo phan cu thinh gid cd hang héa trén thj tutmg, vay bd qua cdo yéu t6 khdc néu cudée van chuyén cao thi gid hang trén thi trudng.cao va ngugc lai néu cude van chuyén théip thi gid hang tén thi mvdng thap. Cube pi la yéu 16 ¢au thanh va anh huéng toi gid cd.hang'héa tréo thi tring cho nén troog mua bain quéc té, c& ngudi xudt khdu cing nhu.nguéi ohap.khdu déu phdi quan tam 16i phi.van t&i ma.co ban IA cuée phi khi tinh todn gid cd hing héa xuat nhap khdu. : Gid cA cha cing mot loai hang héa theo diéu kién CIF (cing d€n) thutmg cé xu huéng. gdn bing nhau gitta cdc thi trudng tie thy. Nhung nguge lai, gid cd cha clng mét-loai hang héa trén thi tudng thé gidi theo diéu kien FOB (cang giti) lai duge hinh thinh rat khac nbau. Sy khdc nhau nay pha thuéc vio nhiéu yéu 16 nhw: diéu kién sin xuat, cuéc phi trén cdc tuyén dung van chuyén cia thi tradng canh tranh... Vi vay khi nhap khdu mot loai hang héa no 46 theo diéu kién CIF, thong thuéng, ngudi nhap khdu sé chon mua hang tai thi tudng nao chao ban véi gid CIF thap nhat va cdc diéu kién giao dich khdc tuong ty nhw nhau. Va khi nhap khdu mot oat hang héa nao dé theo diéu kién FOB, lic nay ngudi hap khdu lai phi budéc tinh todn tdi yéu té cudc phi van chuyén. Néu gid FOB cha cing mot loai hang héa trén cdc thi trutmg cung cdp xp xi bang nhau, ngudi nhap khéu chic chin chon mua hang & thi wudng gan nhat dé cuée van chuyén phai chiu 1a thifp nhat. Con néu gid FOB ca mot loai hang héa trén cc thi trutmg-cung cp chio bén khéng bing nhau, ngudi nhap khdu lic nay chon mua hang & thi trudng n&o lai phy thude vio yéu t6 cude phi van chuyén. Nghia 1 ngudi nhap kh4u phai tinh todn va so s4nh tong chi phf nhap khdu gia cdc thi trutng cung cdp. Ngudi nhap khda c6 thé tir choi mua vdi gid FOB thap & thi utng nay, ma chap nhan mua véi gid FOB cao hon 6 mot thj trudng khéc, néu s6 tién chénh iéch vé cude phi ciia hai tyén van chuyén 16n hon sé tién chénh léch vé gié FOB cita hai thi trutmg. Tir quan diém néu tén, ngudi xudt khdu di ban hang theo diéu kién FOB hay CIF déu.phai quan tam t6i yéu td cude phi va cdc chi phi cd lién quan dé 1am sao cho phil hop véi quan diém cia ngudi ahap khdu déng thoi tao stic’cank tranh vdi cdc thi trudng khac. Chi phi van tdi néi chung va cudc phi n6i riéng.la mét trong nhting yeu t6 cu thanh va anh hudng true tiép téi hiéu qua kinh doanh trong mua ban quéc té, lam bién dong gid cd hang héa trén thi tudng thé gidi. 24 UL PHAN CHIA TRACH NHIEM VAN TAI TRONG MUA BAN Quéc TE Van t4i déng vai td quan wong trong mua bén quéc té. Vi vay, khi giao két hop déng mua ban, c4 ngudi mua lin ngudi ban déu quan tam. tei vén dé van tai va tréch nhiém van tai. vay trdch nhiém van wai la gi? Co thé néi - trich nbiém van 14) 12 tich nhient 16.chite. van chuyéa hang héa tit nui giao hang (bén bin) dén noi nhan hang cu6i cling (bén mua) theo quy dinh ciia hop déng. : Trén thyc té, tréch nhiém van tat thutng duge thé hién & hai viéc: KY két hop déng van chuyén va thanh todn cudéc phi. Viéc. ky hop déng van chuyén va thanh todn cude phf duge phan chia nur thé ndo gifta ngudi mua véi ngudéi bdn sé din dén nhiing cdi loi va c4i bat Igi.cho cd ngwéi mua Tan ngudi ban. Vi vay trong mua ban quéc 1€, ngubi ta di dua ra nhimg can cir é phan chia tréch nhiém van tdi khi giao két hop déng mua ban. i. Co'sé phan chia trach nhiém van ti Trong mua ban quéc té, ai IA ngudi cé tréch nhigm ky két hop déng van chuyén va thanh todn toin bé hay mét phiin cué¢ ‘phi cho ngudi van chuyén, té chic viéc van chuyén hing héa trén toan 66 hank ‘tinh hay timg ching nhat din. thi ngudi dé 14 ngudi gianh duge “quyén vé van tai", néu hang héa di bing dutmg bién thi goi la “quyén thue au’ Nhw vay viéc phan chia wach nhiém van tdi trong mua bén quéc t@ chinh I viée xdc’ dink “quyén van tai”. . Viéc xdc dinh quyén van ti trong mua bén quéc té thutmg dua vao diéu kién co sé giao hang trong Incoterms. Theo Incoterms 2000, ¢6 13 diéu kien co sd giao hang, tir gidc dé “quyén van tai”, hay “quyén thué tau”, cé thé chia cdc diéu kign co sé giao hang trong Incoterms thank hai nhém sau: Ld. Nhém thit nhat Phén Idn tréch nbier’ vé van tai thuéc vé gud mua (nguéi nhap khau). Déi véi cdc diéu kign co sé giao hang & nhém nay thi ngudi ban sé giao hang cho ngudi mua tai kho bai cla mink hoic giao hing cho agudi chuyén chd theo sy chi dinh cla ngudi mua. Néi cach khéc, ngudi bin chuyén quyén dinh doat hang héa cho ngudi mua hoc giao cho ngudi 25 ‘el aan wt Bory HF} onl pau Ba Uwe eNO my nd stn wt Roe aU Pay Bg Hc FOARL ES ‘ wim af ae fons op gun witouD so ‘augp don coun uni gi 90 mb sr 2 ope uneh Sean ors Sey ow : ” sandy of sonp sou Bue 4 SA ens as Ua OB My UPR OO ‘ui 0 Wo 6b oR UD 2A soy eg ovr aren bie oe aren Fue rad or of USES big Sr UPD pee URINE BHR) tee fe ere ooo so nou Sees eR aN HEROD Na Rue dh a hn? OU) ON aE... 28 2. Qayén vé van tai e Trong mua ban quéc té, x4c dinh trach nhiém van ti chinh 1 x4c dinh quyén vé van tdi d6i véi bang héa. Ai 14 ngudi chi tach nhiem van chuyén hang'héa, ngudi 66 chink 18 ngudi gin duge'“quyén vé van tai”. Quyén vé van tai cing chinh 1a quyén t6 chic van chuyén hang héa tir noigiao hing cho 4€a noi nhan hang théo quy dinh. Trong van’ chuyén hang-héa bang dutng bién, “quyén vé van tdi” cdn duge goi JA “quyén vé.thué tia”. Quyén vé van 14i c6 lien quan ti viée tr chi phi van ti, vi vay c6 thé bat dau tir viéc tra chi phi van tdi dé di dén xdc dinh quyén-vé van tai. Trong mua ban quéc té, viée tra chi phi van tai cé thé thuc hién duéi hai hish'thic: trd truc tip hose tra gidn tip. Song viée tra chi phi vén tdi: dudi hinh thie ‘nao, truc tiép hay gidn tiép thi suy cho cing ngudi mua (ngudi nhap, khdu) vin 1a ngudi phi g4nh chiu chi phi van chuyén. Chi-phi van tdi IA bO phan cau thanh gid cA hang Hida cho nén khi giao két hop déng mua ban, quan diém cia ngudi mua (ngudi nhap khdu) voi ngudi baa (ngudi xudt khdn) ciing cé su khéc nhau. Déi véi ngudi bén hang, cho di c6 ban theo gid FOB, CIF hay CFR... thi gid bude ngudi bin phai quan tam W6 chinh Ia gid FOB cng di. Nguoc lai déi véi ngudi mua lai cé quan diém khéc, nguti mua hang cé thé mua hang theo gid FOB, CIF ay CFR. jphung gid hang ma ngudi mua phai quan tam lai [a gid CIF cang dén. ‘Théng qua viéc tra chi phi van tai dé xdc dinh quyén van tii cé thé ndi: ai 1A ngudi truc ti€p ky hop déng van tai, truc dép thank todn chi phi van tai ngudi d6 Ja ngtdi ginh duge quyén vé van tai hang héd. Gianh duge quyén vé van ti nghia 1a gianh duoc quyén td chiic van-chuyén hang héa. 3. ¥ nghia cia viée gianh quyén van tai © Van tdi cé vai tr rat 16n trong buéa ban quéc té, cho nén khi giao két hop déng xudi nhap khdu, ngudi mua cing nh ngudi ban déu mong muén gianb duge “quyén vé van tai”, nhat 14 “quyén vé thué tau”, Gianh duge quyén vé van tai c6 nhiing loi thé sau day: , ~ Ngudi gianh duoc “quyén vé van tdi” hoan toan chi déng trong viéc. lya chof phuong thitc van chuyén, tuyén dutmg van chuyén cing nhu ngudi van chuyén... c6 loi nhat cho minh néu hop déag-mua b4n khong cé quy dinh cu thé. Ngudi gianh dugc “quyén vé van ti* sé dap img duge phuong an t6i uu trong van chuyén nhu: Dap img nhu cdu van choyén, dim bio an 29 toan cho hing héa van chuyén véi thdi gian nhanh nhat va chi phi van chuyén thap nhat. . - Gianh duoc “quyén vé van tai” 06 dia kién sit dung c4c phuong én van tai cling nhu céc lao vu trong nude nhu: dai ly, giao nhan, cung ting vat phdm,-cung ting-bao hiém... Néi cach khéc, gidinh duigc “quyén vé van tdi” sé gop phin thiic ddy sw phat tién cdc phuong tién vn tdi trong nudc cling nhw cdc dich vu trong nuéc cd lien quan ma khong phai thué cia nude ngoai. - Gianh duge “quyén vé van ti” sé chi dng trong viée van chuyén va giao nhan hing héa, néu thdi gian giao hing trong hop.déng mua ban khong quy dinh cn thé chinh xéc. Dic biét 14 giao nhan va van chuyén hang héa bing: dutng bign thi eft c6 Ioi. Hang héa van chuyén bing dutmg bién thudng cd khdi lung 16n, thdi gian giao han ‘vA van chtiyén lau, cho nén néu ngudi bén gilnh dugc “quyén vé van thi” thi cif khi nao gom va chudn bi day di hing sé thué tau dé van chuyén dén cing dén giao cho ngudi mua. Neguoc lai néu ngudi mua gianh duge “quyén vé van tai” thi ctf trong khoang thdi gian cho phép, khi nao thué dugc tau véi chi phi nop ly sé diéu tau dén cAng nuéc ngudi ban dé nhan hang. - Gidnh duge “quyén vé van tai” 6 téc dung gép phan ting thu va gidm chi ngoai té cho dat nudéc. Khi xuét khdu theo cdc diéu kién nhu: CIF, CIP, DES, DEQ néu bang dugc van chuyén bang céc phuong tién van chuyén trong nuéc déng thdi str dung cdc dich vu trong nudc cé lién quan da tao diéu kién thu thém ngoai t¢. Nhu vay ngudi bin sé ket hop viée xudt khdu hing hoa vdi xudt khdu san phdm van tai va cdc dich vu. Nguoc lai, Khi nhap khdu theo cdc diéu kién nhu: EXW, FCA, FAS, FOB va hang héa cfing duge vin chuyén bang cdc phwong tien van tai trong nude sé cé tée dung tiét kig¢m chi ngoai t€ cho viée nhap khdu ede sin phdm van tai va cfc dich vu lien quan. - Giinh duge “quyén vé van tdi” ngay ca khi phai thué phuong tien van chuyén nuséc ngoai thi ngudi gianh duce quyén van tai van c6 nhiing 1oi the’ nhu chit déng Iva chon phutong tién chuyén ché, ngudi chuyén chd. Chi dong trong dam phén ky ket hop déng van chuyén dé bao vé quyén loi cho minh. « ~ Gianh duge “quyén vé van tai”, dic biét 1A “quyén vé thué tau” déi v6i nhiing nude dang phét trién nhu Viet Nam cing cé ¥ nghia hon. Gianh duge quyén van tai, ngo&i viéc tao thé chil dong tham gia vio thi trutng van 30 - DAF (Delivered At Frontier) - Giao tai bién gidi: ¢5 nghia la ngudi bain giao hang khi hang hoa duge dat dudi guyén dinb, dost. cha ngudi mua trén phuong tign van tai ché dén ma chum dime dé.d3 théng quan xudt kin ohung chua thong quan nh§p khdu & diém giao hing. quy- dink tai bién-gidi nhung trudc “cia khdu hai quan” cha nude tiép gid Tr “bien gidi” cé thé st dung cho moi loai bien gidi ké cA bien gidi ci ad ‘khdu. Vi vay, diéu quan trong 1a bién gidi c6 ign quan phiai duge xéc dink mot cach cu thé bang cach ghi (6 dia diém vio noi giao hang. 1.2. Nhém didu kién ca-sé Bio fang dp dung rié bién - FAS (Free Alongside Ship) - Giao doc man tai nghiia TA ngudi ban giao hang khi hang héa 44 dugc dat doc man tau tai cng béc hang va hang da thong quan xuat khdu. Diéu nay c6 nghia JA ngudi mua phai chiu moi chi phi va ri ro-vé mét mat hay hu hing cita hang héa ké tir thoi diém dé. - FOB (Free On Board) - Giao lén tau: cé nghia 1A nigudi bin giao hang len con tau ma ngudi mua chi dinh tai cang béc hang quy dinh. Diéu nay cé nghiia la ngudi mua phai chiv chi phi va ri 10 vé mét mat hay hu héng cha hang héa ké tir khi hazig 43 qua tan can tau tai céng bee hang quy dinh. Diéu kign FOB ddi hai ngudi ban phai théng quan hang hoa dé xuat khdu. - CFR (Cost and Freight) - Tién héng va cud phi: c6 neti JA agudi ban giao hang khi hang qua lan can tu tai cang boc hang. Ngudi ban phai tA céc chi phi can thiét dé dua hing ti cang dén quy dinh. Rai ro-vé mat mat va hu hong hang hda ciing nhw bat ky.chi phi phat sinh nko do nhting tinh hudng xy ra sau khi giao hang duge chuyén ti ngudi ban sang ngudi mua. - CIF (Cost, Insurace and Freight) - Tién hang, phi bdo hiém va cudée phi: c6 nghila la ngudi bén phai giao hang khi hang len fu tai cang boc hang vao ngay hodc tong thdi han quy dink. Ngudi bén phai tra cdc chi phi va cue phi cén thiét dé dua hang t6i cing. quy dink. Rai ro vé mat mat hay hu héng cia hang héa ciing rhe moi chi phi do nihtng si sit c6 xay ra sau khi giao bang duge chuyén tit nguéi ban sang ngudi mua. Tey nkien, theo diéu kien CIF, nguéi ban cdn phai mua bie hiém cho hang héa dé bao hiém ahiing rii ro tn that hay mat mét, hu héng cia hing héa ma ngudi mua phdi chiu wong qué trinh van chuyén bang duing bién. 33 - DES (Delivered Ex Ship) - Giao tai tau:.c6 nghia 1& ngubi ban giao hang kbi hing duoc dat duéi sy dinh doat cia mua trén tau, chua théng quan hap khdu tai cang dén quy dinh. Ngudi ban phai-chiu-moi chi phi va rai ro aé dua hang dén: ang quy dinh truéc khi dé hang. - DEQ (Delivered Ex Quay) - Giao tai cay tau: 6 nghia 14 ngui ban phai dat hang héd dudi sy dinh doat cia ngudi.mua chya théng ‘quan nhap khdu trén cdu cdng (cu tau) tai cing dén quy dinh. Ngudi ban phai chiu moi chi phi va nti ro dé dua hing dén cang dén quy dinh va do hang !én cau cang (cfu tau). Diéu kin DEQ ddi-hdi ngudi mua phai thong quan hing nhap khéu va phai tra chi phi cho moi thi tuc, thué, I¢ phi vA chi phi khéc Khi nhap khéu. 2. Incoterms 2010 Thang 7/2010, Phong thuong mai quéc t€ da hoan tat viée xem xét cdc diéu kién co sé giao hang va phat hanh Incoterms 2010 thay thé Incoterms 2000 va c6 hiéu Iye-nim 2011. Incoterms 2010 so véi Incoterms 2000 thi sé lung diéu kién co sé giao hing gidm xudng cn 11, trong dé c6 9 diéu kién khéng thay déi dé 1a: EXW, FCA, FAS, FOB, CFR, CIF, CIP, CPT, DDP; 4 diéu kign duge rét bo d6 Ia: DAF, DDU, DES, DEQ; Bé sung hai diéu kien méi dé 1a: DAT (Delivered At Terminal) va DAP (Delivered At Place). 2.1. Nhém diéu kién co sé giao hang dp dung cho moi phuong thite van tdi -~EXW : Ex Works .+FCA : Free‘Carrier -CPT : Carriage Paid To -CIP =: Carriage and Insurance Paid to -DAT ; Delivered At Terminal -DAP_ : Delivered At Place -DDP _ : Delivered Duty Paid 34 2.2. Nhém diéu kién co sé giao hang chi Gj @ ung cho} phucong tute van tdi thily.(Sea and inland water way) : ps -FAS _ ; Free Alongside Ship -FOB : Free On Board ~CFR_ : Cost and Freight -CIF — : Cost, Insurance and Freight. Nam 2011, Incoterms 2010 cé higu luc vi vay dan hnghiép nao van muén sit dung cdc diéu kién DDU, DAF, DES, DEQ tdi Incoterms 2010 vi cdc diéu kien nay khong con du V. CAM KET GIA NHAP T6 CHUC THUONG MAI THE GIGI (WTO) TRONG LINH VUC DICH VU VAN TAI cta ViET NAM Thue hién dutng 16 mé cita hoi nhap va tham. gia sau rong vao cdc hoat dong kinh t€ quéc té, thing 1 nam 2007 Viet Nam ‘chinh thifc tré think thank vién the! 150 cia Té chite Thuong mai Thé giéi (WTO). Tham gia vio WTO, cdc cam két mé cita thi turing cha Viet Nam d6i voi Tinh var dich vu van ii cu thé uhy sau: L. Dét véi dich vu van tai bién Trong linh vuc van tai bién, Viet Nam cam két n rad cla di véi tat ca céc dich vu van tai hanh kh4ch cing nhu van tai hing‘héa, wir van ti bién ni dia. Thé hién cdc cam két trong van tai bién nhu sai LI. Viét Nam cam két cho phép c4c doanh nghiép hang. hai nudc " ngoai chua c6 ign dién thuong mai tai VietNam duge Sung efp cdc dich vu van tai hang ha qu6c té cho cdc khéch hing Viet Nam. 2 4.2, Viét Nam cam két cho phép cdc aha dai tu nuée ngoai duge cung cap dich vu van tai bién tai Wiet Nam duéi cdc hinh thitc hién di¢n thuong mai vdi cdc diéu kien nhét dink abu sau: * Trading hop cung cap dich'vy van chuyén hanh khach va hang h6a. Nha dau tu nude ngoai chi duee thanh Jap “doanh nghiép lién doanh” vGi déi téc Viet Nam dé van hanh.(khai thac) d6i tan treo c& Viet Nam theo cdc diéu kién: 35 * Vé dich vu dai ly tau bién va dich vy lai dé. Gia nhap WTO, Vigt Nam khéng cam. két mé cita thi wuéng dich vu dai ly tau bién va dich vu lai dat. Nhung theo quy.dinh cia phép luat . hanh (Neghi dinh s6 115/2007/ND-CP yé diéu kién kinh doanh v4n tai bién)- thi cde ‘nha cung cp ‘dich vu nude ngoai cé thé tham gia cung cap dich va dai ly tau bién, dich vu Iai dat dudi hinh thife lién doanh vdi déi tac Viét Nam trong d6 phan von 26p cia phia mréc ngo&i khéng wut qué 49% von diéu le cia lien doanh. * Vé cdc dich vu hé try van ti bién. Déi v6i dich va hé tro van tdi bién, Viet Nam mdi chi cam két mé cita - thi trudng mot s6 loai dich ve véi cdc diéu kién cu thé rhu sau: + Dich vu xép d@ container. Cam két cla Viet Nam J& cho phép nha dau ur nude ngoai c6.thé hoat dong tai Viét Nam duéi bat ky hinh thiic hién dién thuong mai nao (chi nhdnh, van phong dai dién, lién doanh hay doanh nghiép 100% vin nuéc ngodi) ké tir nghy 11/1/2007. Déi véi doanh nghiép lién doanh, ty Ié von gép cha phia nude ngoai khong vuot qué 50% von didu le. + Dich vu théng quan Viet Nam cam két cho phép nha ddu tu nite ngoai cé thé hoat déng tai Vier Nam dudi bat ky hink thie hién dién thuong mai nao ké tir ngay 11/1/2007. Riéng déi véi lien doanh thi ty 1é von gép cha phia nuéc ngoai khéng chiém qué 51% vén diéu lé (digu kién nay sé bd sau ngay 11/1/2012). + Dich wu kho bai container ‘Viet Nam cam két cho phép nha ddu tu nuéc ngoai cé thé hoat dong tai Viet Nam duéi bat ky binh thitc hign dien thuong mai nio ké tir 11/1/2007. Riéng d6i vdi doanh nghiép lién doanh phdi d4p img diéu kién [a cy 16 von dong gop cia phia nudc ngoai khéng vuct qua 51% von diéu 1é (diéu kién nay sé bd sau ngay 11/1/2014). ‘Tém Iai, thi trémg dich vu hing bai sau théi diém 11/1/2007 vé co ban théng thodng hon cho cdc nha dau tu nude ngoai so véi trude khi Viét Nam ra ahap WTO. 38 2. Doi véi dich vu van tai hing khong WTO khéng diéu chinh dich vu hang khong thudn tiy (nic 14 dich va van chuyéa hanh khdch va hang héa) néa Viet Nam khong bi ring -buéc gi khi ra nhap WTO lien quan t6i cdc dich vu nay.’ Vi vay, cdc hing hang khong mu6c ngoai tiép tuc hoat déng, cung c4p dich vy van chuyén hang khong tai Viet Nam theo céc quy dinh hién ‘hank cha phép luat Viet Nam. . : ‘ . WTO chi diéu chinh mot s6 dich vy Lién quan,téi, van tdi hang khorig (thugc pham vi cia hiép dinh chung vé thuong mai dich’vu - GATS) cho nén Viét Nam da dua ra cam ket mé cita trong cdc dich va'nay cu thé nhu sau: . * Dich vu ban vi tiép thi san phdm hang khéng. Cée hang hang khong nude ngoai duoc phép cung cap dich vu tai Viet Nam théng qua van phong ban vé cia minh hodc cdc dai iy tai Viet Nam. * Dich vu dit ché, gitt ch6 bing méy tinh. Dé cung cp dich vy nay, nha cung cfp dich vu nude ngoai phai sit dung mang viéa thong cong cong duéi su quan ly cla co quan Nha nude vé vién thong Viei Nam. * Dich vu bao dung va sta chita may bay. Ké titngay 11/1/2007, Viet Nam cho phép thanh Jap lign doanh trong 6 phan von gép cia phia nude ngoai khong duge vot qué 51% von diéu le cia lién doanh. Sau 5 nam ké tir khi ra phap WTO, Viet Nam cho phép thanh lap doanh nghiép 100% vén dau tr nuéc ngoai dé cung edp cdc dich vu bao dudng va sta chita may bay. 3. D6i v6i dich vu van tai dudng sdt Gia uhap WTO, Viet Nam cam ket cho phép cde nb& du tu nude ngoai dugc tham gia thi wuddg dich vu van chuyén hang héa va van chuyén hanh khdch bang doing sét tai Viet Nam tir'11/1/2007 dudi binh thie duy nhét la’ thanh Tap doanh nghiép lin doanh véi d6i téc Viét Nam. Phan vn d6ng gép cia phia nude ngodi theo cam két 1a khong duge vuot qué 49% téng von php dinh. 39 4, Déi v6i dich vu van tai duong bo Vist Nari cain Ket cho phép.cd¢ nba dau tr nude ngoai tham gia cung dp dich vu van tdi dudng bd (van chuyén hanh khiéch va hang hhéa) tai Vier Nam dui cd¢ hinh thie va theo cdé diéu kien: ‘+ Hop déng ‘hop téc kink doanh Gi d6i téc Viet Nam. * Thanh lap doanh nghiép lién doanh véi 46i téc Viet Nam trong 46 phan yon d6ng g6p cia phia nude ngoai chiém Khong. qué 49% von.diéu Ie cha ligni doanh, Te 11/172010, doanh nghiép lien doanh 06 thé duge ‘than lap vi ope von gf 1 cha phia nude ngoai én 161 51% nés duge co quan cé thém quyén (xem. xét nhu c4u thi trutng) cho phép. Lai xe trong lin doanh phai 18 céng dan Viet Nam. 5. Déi véi dich vy van tai thiy ndi dia 6 Hinh wire nay, Vigt Nam cam két chi cho phép cdc nh& cung cap dich va nude ngoai tham gia cung c&p dich vu van ti thily ndi dia dé van chuyén hanh kh4ch va hang héa duéi hinh thc thanh lap li¢i doanh vdi d6i tac Viet Nam. TY-1é von gop cha phia nude, ngoat tong doanh nghiép lién doanh Khong vuot qué 49% téng vén diéirle. 6. Déi véi dich vu van tai da phuong thite Theo phan loai cia WTO thi khong ¢6 dich vu van tdi da phuong thifc. Vi vay gia.nhap WTO, Viet Nam khéng cam két di véi, dich vu vin tai da phuong thie. Song trong cam két ra nap WTO cia Viet Nam néu 16 1 khi van tii duong bd, dutng. noi thiy, van tai'ven bién va trong dat lién va cde dich, vu bé tro lién quan khéng duge quy dinh- dy dé trong biéy cam két dich va thi ngudi khai‘théc dich wu van ti da phuong thie c6 thé ti¢p can cdc nha cung e4p dich vu dai ly hang hai cia Viét Nam (cha thé cung cap cdc dich vu nay & Viét Nam) dé thué xe tai, toa xe dudng-sat, xa lan hoc cdc thiét bi lien quan véi muc dich giao nhan tong noi dia déi voi hang hoa duge van chiuyén bang. dutng didn quéc 16. Tom lai, van i A mot nganh } kinh. té 6 vi tf va-vai tr} rét quan trong tao sani phdm x hoi va thu nb4p quéc dan. Negudi ta-vi hé thing giao thong van tai nhu 1A mach mdu trong co thé cia con ngudi. Van ti phuc vu moi mit hoat déng cia d3i sng kinh té xa hoi tir sn xudit, lua thong phan ph6i t6i nhu cau di Jai cia.con ngudi. Trong link vuc kinh té déi ngoai, van tai 40 109°30° ding Ia vi tri “cia ngé ra bién” cha cdc nude lang giéng mién Nam Trung .Quéc.Nhiing con dutng tir Lao ra bién gén nbat cing phai vugt qua Vigt Nam. Dudag tir Campuchia ra bién Viet Nam Iai ang thuan lei. Viet Nam cé 3.260 km bé bién véi hang chuc cAng bién lén ahd chay dai tir Bac xudng'Nam. Bé bién Viet Nam nam trén myén dutng hang bai quéc té chay tt An Bo Duong sang Thai Binh Duong. Méi quai hé hop tac Kinh té va buon ban gifta Viet Nam véi céc nude trén thé gidi ngay cing mé rng vi phat trién. Do 46, Viét Nam. c6 diéu kign thuan loi dé phat trigp van ‘tai dudnig bién. Van ti duémg bién cia Vigt Nam dang tren da phat trién theo huéng hién dai héa. Doi tau big tuy chira nhidu, niiung van t4i dutng bién da va dang déng vai wd quan trong trong nién kinh t€ quéc dan phuc va chuyén ché hing héa xuat nbap khidu. . Bang 2.1. KbGi ivong bing héa van chuyén bing dubng biéa wen thé gidi DVT: T} tain - Hei tf Dau va sin pham Nam sia do {Quang | than | Noa’ | Hing kho | Téng Déu | Sin phim | “* | ee khae | cong tha déu 1970 | 5597 890 1093, | 481 | 475 | 2118 | lo6sa 1980 |, 8385 1020 * | 1613 952 1087 3720 16777 1990 | 6261 1029 ' | ‘1978 | 1349 | 1073 4041 16400 “2000 } 8180 1319 2545 | 2509 | 1244 6790 22927 2001 8074 1345 2575 | 2552 | 1322 6930 23131 2002 | 7848 1394 2731 | 2549 | 1241 7395’ | 23516 2003 | 8390 1460 3035 { 2810 | 1273. F8LO |. 25124 2004 | 8795 1545 3444 | 2960 |. 1350 8335 26814 2005 | 8875 1652 3918. | 3113 | 1686 8730 28376 2006 8983 1758 4192 3540 1822 9341 30053 2007 9214 1870 4544 | ‘3778 1927 9665 31425 | 2008 } 9300 1992 | 4849 | 3905 | 2029 10245 | 32746 Ngudn: Review of Maritime Transport 2009, UNCTAD. 43 Gitta cdc cdng bién Viét Nam véi cdc cdng chinh thie clla nhiéu nuée trén thé giéi di hinh thanh cdc Iuéng tu thutng xuyén va Au chuyén. Tren ‘cdc lnéng tau nay, lyc lugng tan buon cla Vigt Nam vA thu cha nude ngoai dang kinh doanh khai thic. Van tai duéng bién 1a nginh van ti chi chét so v6i cdc phuong ‘thite van ti khdo, dé c6 thé chuyén ché hang hoa xuat nap khdu. 2. Dac diém kinh té-ky thuat cia van ti dung bién _ Van ti duting bién c6 thé phuc vu chuyén ché tt cd cdc loai hang héa trong buén bén quéc té. Van tai dutmg bién thich hop véi chuyen ché trén cr ly Gi, khét long lén. Tuy nhién, van.t4i dutmg bién khéng thich hop vot chuyén ché nhiing hang héa doi hdi thoi gian giao hang nhanh; trong chuyén ché dutng bin thudng gap nhiéu rai ro va nguy hiém. Cie tayén dutmg van ti trén bién hdu bét 14 nhiing tuyén dutng giao théng ty nbién. Do dé khong doi héi phai ddu nr nbidu vé tién von, nguyén vat ligu, stic lao dong dé xay dimg va bdo quan cdc tuyén dudng van tai én bién. Day JA m6t trong nhiing nguyén nhan lim cho. gid thanh van tai ding bign thiip hon so véi cde phurong thitc van tai khdc. Nang luc chuyén ché cia van tai dutmg didn sit lon. Nhin chung nang luc chuyén ché cla cong cu van tai dutmg bién (iu bién) khéng bi han ché niur cde cong cu cita cic phuong thic van tai khdc. Trén cing mot chuyén dutmg bién 6 thé 16 chiic chay nbiéu chuyén thu trong cing mot thdi gian cho ca hai chiéu. Trong tai cha thu bién rit lén. Vi du, trong tdi cha 6 16 cdc loai 16n 1 $0 MT, may bay Ién nhat 6 trong tai 1A 100 MT wong khi 46 trong tai ca tau bién loai nhé va trung binh 1a 6.000 MT-2.000 MT, tau lén nhat Ta 564.000 MT. Trong nhing nam gan day, do tién bo cia khoa hoc k¥ thuat, trong tii trang binh cilia tau bign ting niianh va vin o6 xu hudng lang Jén a6i véi tht cA cc nhém tau. Uu diém néi bét ola van tai dutmg bién Ja gid thinh thdp (bing mot phan mudi so véi dutmg hing khong). Trong chuyén ché hang héa, gid thanh van tai dutng bién chi cao hon gié thanh van tai dutmg éng nhung thép hon rat nhiéu so véi cdc phuong thite van ti khdc. Nguyen aban chi yéu 12-trong tai tau bién 1én, cy ly chuyén ché trung binh dai, nang suat lao dong cao. Véi tién bé khoa hoc ky thuat va hoan thién co ché quan ly trong nganh van tai dutng bién, higu qua kinh t6 chéc chén ngay mot tang len. Tuy nhiéo, van tdi dudng bién o6 mét s6 nhuge diém: * . 7 Van 18 dung bién piu thudc rét nhiée vao diéu kign oy nhién. Moi trugng hoat dong, thei tiét, diéu kien thily van trén mat ‘bién luén anh huéng dén qua tink chuyén ché. Nhiing rii ro thién tai, tai nan bat ngé wen bién thudng gay ra nhing tén that rat lén cho tin, hang héa va sink mang con ngudi. ~ Téc d¢ cia tau bidn con thap va vie ting 6c dO Khai thée cla tau bién cin bj Han ché'(téc 46 cla mit tau ché hang héa binh thudng 14 16-20 hai IY/dit, tau bién cé tdc 46 ky thuat cao nhdt cing chi khoang 35 hai 1¥/gid). Do d6; thdi gian giao hang cia van thi dutmg bién chani. Van tai dubng bién khong thich hgp véi chuyen ché cdc hang héa xuat phap khdu adi hdi théi gian giao hing nhanh, . ‘Tit nhiing dac diém kinh té ky that nd: ten cha van taf duéng bién,-ta C6 thé nit ra két luan mot cdch tdng quat vé pham vi 4p dung nhy sau: ~ Van ti dudmg biés thich hop véi chuyén ché hang’ f6a trong buen * ban quéc té. - Van tai dutng bién thich-hgp véi chuyén chd hang héa cé khéi. luong 1én, chuyén ché trén cyly dai nhung khéng doi héi thdi gian giao hang nhanh chéng. 3. Tac dung cia van t4i dudng bién d6i voi buén. bari quéc té 3.1. Van tdi dubng bidn la yéa t6 khong tach roi buén ban qué té Buda ban quéc té (hay con goi J& kink doanh xaat nhap khdu) va van tdi quéc té (hay cdn goi 14 van tdi ngoai thuong) I hai khau kh6ng thé tach roi. Xuat nhap khdu 18 tién dé ca van tdi néi chung va van tdi dutng bién noi riéng va ngugc lai van t8i 1A khau két thic-cha qué tink xudt nhap khdu. Van tai dutng bién déng thoi con mé ra kha Rang xudt nhap khdu trong tuong lai, 14 chiéc cdu ni lién gitta ngudi sin xugst voi ngudi tiéu ding. Van (i dudng bién ty la mot khéu déc lap trong kinh doanh ngoai thuiong nhung né lai Jign quan chat ché véi kinh doanh ngoai thvong. Méi quan hé nay duge thé hign & ché van ti dudng bién khong chi J& khau két this clta‘hop dong xuét hap khdu'ma con duge vin dung ngay truéc va trong khi ky két hop dong xuat nhap khan. . : . Néu khong quan tam dén van dé van tdi trong khi ky ket hop déng mua ban sé o6 thé gay ra nhiéu kh6 khan cho viée thie hién hop déng hoac dua lai nhimg tén that lam gidm hiéu qua kinh doanh. 45 giéi. Vi vay van tdi dudng bién gop phan thay ddi thi trutng hang héa. Nhiing nude xudt khéu o6 kha nang tiéu thy sn pham coa minh & ohiing thi tritng xa x6L Nguoc lai, nude nhap khdu c6 diéy kién lua chon thf trutng cung cap hang héa rong rai hon. Su mé.réng thi trutmg'va thay a6i co cau thi trudng trong budn ban quéc té dugc thé hién 6 cu ly chuyén ché trung binh trong van tai dutmg bide quéc té ngky mét ting lén. Nam 1986 cy ly chuyén ché trung binh trong van tai duémg bidn quéc té 1A 3.601 hai ly, nm’ 1985 1 3.967 hai If va nim 1990 1 4,285 bai ly (1 hai ly bine ‘1,85 km), dén nay chi s6 nay da cao Jén rat nhiéu. 3.4. Vén tdi dudng bién the dgrig tdi can can thanh iodn qade tf ‘Van tai.dutmg bién od téc dung anh hung tich cue hoac lam xau di can can thanh todn. Chétc nang phuc vy thé hién & ché- van tai quéc t dim bdo nhu cdu chuyén chd hang héa xudt nhap khdu cita méi nude. Chic nang kinh doanh thé hiién trong viéc thuc hién xuét khdu sin phdm van di dudng bién, Kudt nhap khdu sin phdm van ti 1& mot hinh théc xudt nhap khdu v6 Hinh rét quan trong, Thu chi ngoai té vé van tai dating bién va cécidich vu -Khdc lién quan é€n van tai duéng bién 14 mot b6 ph4n quan trong trong can cén thanh todn quéc té. Phat trién van tai, dac biét 14 phat trién doi tau budn c6 tde dung tang thém nguén thu ngoai té bang cach han ché nhap khdu sin phdm van tai. Do'dé, van ti dung. bién da anh hudng tich eye dén cin can thanh todn quée té. Néu van t&i duémg bién cia mét nude khong dép tng duge nhu céu. chuyén ché bang héa ngoai thvong thi phi chi ra mgt lugng ngoai t@ nhét dinh dé nhap khdu sn phdm van tai, Su thigu hut trong cdn can xuat nhap kbdu san phém van ti sé anh hudng x4u t6i cén can thanh todn quéc té. Tréi lai, dur thita trong cén cén thanh todn vé van tdi cé thé ba dap mét phan thiée hut trong edn can mau dich néi riéng va wong, cdr can thanh todn qué t€ ndi chung. IL. CO SG var cHAr KY THUAT CUA VAN TAI DUONG BIEN 1. Tuyén dudagbign (Ocean line) Trong vari i dudng bién, céc tuyén dutng vai chuyén dugc goi 18 cdc tuyén dudng nas hai. 48 Tuyén duimg hang hai 1a nhiing tuyén dutng duge inh thanh gitta hai hay ahiéu céng voi.nhau, trén 46 thu, thuyén qua Iai dé shayén ché hang héa hay hanh kiidch. . : - 5) Phan loai Tuyén duémg hang hai cé nhiéu loai, chting ta o6 thé dua ra éc Cin cit sau day dé phan loai va nhan dang. 4 - Cain, cit véo pham vi hoat dong: tuyéa, duimg-bing hai duc phan chia thanh hai loai. : : + Tuyén dutmg hang hai noi dia (Domestic ‘navigation line), Cic teyén dudag hang hai ndi dia danh cho thu thuyén hoat dOng-trong pharn vi quéc gia: + Tuyén dutmg hang hai quéc 1& (international navigation line). Cac tuyén duéng hang hai quéc t€ danh cho tau thuyén hoat d6ng trén pham vi lanh hai cha nhiéu quéc gia. - Can cit vdo cong dung: tuyén duimg hang hai dugc phan chia than ba loai: + Tuyén dutng hing hai dinh tuyén (Regular navigation line). Nhing tuyén duéng nay danh cho tau kink doanh dinb tuyén, tie kink doanh dudi hirh thifc tau chg. + Tuyén duéng hang hai khéng dith tuyén, (Non regular ‘navigation line). Tuyén duéng hang hai khong dink fuyén dank cho tau kinh doank theo hinh thite chay rong (tramp) tif 1A chay dp ‘dng.nhu cau taxi. + Twyén dutmg hang hai dac biet (Special navigation line). Nhiing tuyén dudng nay danh cho ta kinh doanh yi muc dich dic bigt trong hang hai. Trén cdc iyéh hang hai quéc 18, dé rétngin hay mo TOng khoang céch van chuyén, ngudi ta di cho xay dung nhfing kénh dao. Trong cdc kénh dio hién nay ndi tiéng nhatla: | + Kénh dio Suez: Kénh dio Suez duge khii céng xay dung vio nam 1859 va hoan thanh vao nam 1869. Kénh dio Suez.ra dai di rit ngan tuyén dutng van chuyén thong thuthg gitta chan Au va chau A 16i 4.000 hii ly..., + Kénh dao Panama: Kénh dao Panama duge xy dimg vao nam 1879 49 va hoan thanh vao nam 1914. Kénh dao Panama 4 néi Dai Tay Duong vdi ‘Thai Binh Duong ngang qua chau Mj. + Thai Lan da dur kign dio kenh dao Kra dé ndi An D6 Duong voi Thai Bink Duong. 2. Cang bién . &) Khai niémvé cdng bién Cang bién gan lién véi su phidt trién cla nganh hang hai. Truc day, cang bién chi duge coi J& noi trank gié to, bao 1én cia cdc loai thu be. Trang thiét bi cita cing bién Idc bay gid rat don gian va tho so..Ngay nay, cing ~ bién khong ning 18 noi bao vé an ton cho tau bién tude cdc hién tuong thién nhién bat loi, mA trudc hét cng dién 14 mot dév mdi giao thong, mot mat xich quan trong cia qué trinh van t4i. Cang bién thuc hign cdc chic nang va nhiém vy rat khdc nhau. Do dé ky thuat xay dung, wang thiét bi, co cdu 06 chite cita cdng cing rét khdc nhau va ngay cing duge hién dai héa. CAng bién 1& noi ra vio, neo dau cta tau bién, 1A noi phuc vu thu va hing héa chuyén ché trén tau, 14 déu méi giao thong quan trong cila nhting quéc gia cé-bién. 5) Chute nding ewia cing bién C4ng cé hai chite ning chi yéu: - Cang phuc vu cée cong cu van ti dutng thay, trudc hét 1A tau bién. Véi chite nang nay, cing phai dim bao cho tu bé ra vo va neo dau an toan. Tir dé cng 6 nhiém vu phuc vu cdc cong viée cy thé: dua dén tu bé ra vao, bé tri noi neo dau, Fam vé sinh tau, stra chifa tau, cung ting céc nhu cau can thi€t cho tau... Vi vay hoat dong cha cang thutng vugt ra ngoai pham vi dia gidi cia cang, nic a trén pham vi thanh phd cang, vi du thank pho cing Hii Phong. Thanh phé cang tré thanh mét trong nhimg trung tam ‘cong nghiép, thuong mai - dich vy va trung tam dan cu dong diic. = Cling c6 chic ning phye vu hang héa. Tai cing bién, qué tinh chuyén ché hing héa c6 thé dugc bat dau, két thie hodc tip tuc hAnh tinh. Chic nang nay duge tap wing & nhiém vu phuc vu viée xép dé hang héa lén xudng cdc cong cy van tli. Ngoai ra, céng cén thyc hién nhigu nhiém ve khdc lign quan.dén hang héa nhu: béo quan hang héa tai kho bai, phan loai 50 Thuan An (Thita Thién Hué), Tign Sa, Song Han (A Nang); Sa Ky (Quang Ngai); Nha Trang, Ba Ngdi, Hon Khéi,.. (Khanh Hoa); ‘Quy Nhon, Thi Nai (Binh Dinh),... céc cng quan trong & cum cdng nay Ia: Cia.Ld, Viing Ang, Chan May, Da Nang, Dung Quét, Quy Nhon, Van Phong, Nha ‘Trang. - Cum cdng mién Nam (tit Déng Nai dén eye Nam): Cum cang mién Nam cé thé chia thanh hai nhém nhy sau: + NkOm cdng kitu vc thanh pho Hé Chi Minh. Nhém cng nay hign c6 28 céng dang due khai théc’ thude 1'5 don vi ché quan, trong 46 c6 4 céng Iéit nhat 18 cdng Ski Gdn (Téng Cong ty Hang hai Viet Nam), Tan cdng (thugc_Quan-D9i); Béa Nghé (Thanh pho'H6 Chi Minh); cang VICT (lien doanh).Ngodi ra cin c6 cdc cdng nhu; Cing ELF Gas Sai Gon, cang Rau qua, cing Bong sen, cing Cét Lai,... (Thanh pho Hé Chi Minh); cdng 39ng Nai, cang Gd Dau A-B, cdng Long Thanh... (Déng Nai). Bang 2.2. Khoi lgng hing héa thong qua céng Viet Nam DVT: Tain Phan loat hang héa | Nam 2005 | Nam 2006| Nam 2007 | Nam 2008 Deo toe Hang long | Xue 13.761.978| 34.981.219{ 13.723.406] — 12,989.129 7.980.785 ‘Nhap 7.957.132] 79.436.483| 33.337.196} 100.265.010: 13.149.792 [Net dja 2.015.048] 2.550.627) 2.501.801 3.025.693 2.763.076 Hang kho. | Xuat (7.895.510| 23.812.6904 26.131.839| .54.266.676} - 36.624.219 [Nhap 12.792.797; 10.418.065| 12.087.603 146.033.9735) 21.383.249 NGI dia 11-724.635| 21.081.807} 16.841.490} 26.404.920| _17.110.291 Hang Kut 1 2.264.821} 3.812.858] 3.848.960 STSLI97)] | 5.146.438 container Thay ‘| 3333928] 5.355.728] 64z2.130] © 9.250381| 9.345.288 (Noi dja 2.471.587), 3.589.495}. 4.933.616 4.288.125 3.224.948 ‘Xuii TEU 3 258.979 420.119 459.367 648.713, 514.850 [Nhap TEU 286.550 482.606 531.633 796.243 THB.185 [Noi dia 172.428 (242,473 330.005 322.513 235.909 TEU Hang 8.783.790, 4.547.351] [2.589.694 13.965.418 4.780.462 qué canh : Nguén: Cuc Hang Hadi Viét Nain, www.viamarine.gov.vn-2009. 53 + Nhém cdng Viing Tau-Thi Vai. Nhém nay bao gém cée céng nhu: cdng dich vu dau khi, cing Vietsopetro,... tai khu vue nay cing quéc té C4i Mép-Thi V4i 14 céng trung chuyén lin da’ duoc xay dumg va dia vio khai thée. Bén'container cia cag 6 thé ti€p nhasi-50.000 TEU. - Cum cdng ding bang séng Citu Long: Cum cang thudc déng bang séng Clu Long bao gém cde cang nhu: Cang Can The, MY Tho, Déng Thap, Hon Chéng, Céi Cui, Vinh Théi, Nam Can... O cum tang nay, cing Cin Tho: déng vai tr quan trong hon ca. Cang Cain Tho nim trén séng Hau c6 ving nudic tude céng rng va stu hign dang duce dau ar phat tridn. Hién tai, cdng bién Viet Nam Khai théc chua hét cong suat, ning sudt x€p dé con han ché, quan ly phan tén,... Vi vay higu qua hoat déng chua cao. ‘Trong thdi gian ti dé cing bign thuc hién ding chiic nang, dip tng nhu cdu cia van tai dutng bién, can xem xét lai quy hoach phat trién, tp trang dau ww phat trién va phuong thiic quan ly,... nhdm nang cao hiéu qua cia hoat déng cang bién 6 Viét Nam. 3. Tau bién Trong van tai dutmg bién, phuong ti¢n sit dung phé bién IA thu bién. Tau bién duge chia thanh hai loat: Tau budn va thu quan sy. Trong pham vi nghién cttu cla mén hoe, gido trinh chi dé cap téi tu budn. 4) Khai niém tau budn Vien kinh té Van ti va Logistics Bremen da dua ra khéi niém vé thu buén nhw sau: Tau buén 14 nhing tau bién duge ding vao myc dich kinh t€ trong hang hai. Nhe vay’ theo khéi niém nay thi cd thé hiéu tat ca nhiing loai tau bién duce ding vao mic dich kinh t€ trong hing hai thi déu ¢6 thé goi Ia tau buon. Song trong co cau déi tau buén cia thé gidi thi tu ché hang 1A chi y6u, chiém ty 1¢ cao nhdt, va gido trinh ciing chi dé cap tdi cdc loai tau buon ding dé ché hing. ‘ Bo lugt Hang hai 2005 cha Vigt Nam khéng dua ra khéi niém “Tau buén” ma chi dua ra khéi niém “tau bién”. Diéu 11, Muc 1, Churong I thi: “Tau bién 1& tu hodé cau tric ndi di dong khac chuyén ding hoat déng trén bign. Tau bién quy dinh trong BO luat nay khéng bao gdm tau quan su, iu céng vu va tau ca”. Khéi nigm “tau bién® dua ra trong BO luat Hang hai 54 2005 cita Viet Nam can cit vio pham vi diéu chink ita: BO Iuat. Nhu vay d6i v6i tau quan su, tau cong vy va tau cé chi 4p dung trong tring hop cd quy dink cu thé cha Bo lat, sod 5) Phan logi tau buon ‘Trong van téi duéng bién, iu buon ché hang da dang vi phong phi ob thé dua ra é4c can cit sau day dé phan loai va nhan datig' tau buon. - Can ct theo céng dung eda tau: Theo cong dung cha tau, nguéi C6 thé chia thu buon thank ba hhém: co : + Nhéin tau chd hang khd (Dry cargo ships) Taui ché hing khé 1a hing logi thu ding éé chuyén ché nhiiing mat hing 6 thé rén c6 bao bi hodc au ché hing khé co khong, hay nhiing mat hing & thé léng cé bao bi. nhiing loai ta: chinh sau day: - Tau ché hang béch héa (General sargo ships): ‘Tau bach héa thuong ché nhing mat hang cong nghiép; nong nghiép ché. biéh, nhing mat hang cé bao bi hay c6 gid tri cao... Loai tawnay cé nhiéu boong (desk), nhiéu hém (hold) vi c6 trang thiet bi xép d@ rieng, tc 46 thu khé dhanh va thutng duge khai the dui hinh thc dinh tuyén. - Tau container: 1 loai tau chor hang bach héa hién dai due phat tién rt nhanh dac biét vao nhing nim ctiéi thé ky XX daw thé ky XX. Tau container thuting cé hai boong, nhiéu hm, trong tai khé én va tc dé chay vuot xa tau ché hing bach héa thong thudng. Tau corilainer c6 nhiéu loai nhu: Tau bén container (Semni-container ships), tau Lo-Lo (Lift on and Lift off), tau Ro-Ro (Roll on and Roll off), : ~ Tau ché xa lan (Light Aboard Ship-LASH): Tau'ché xa Jan 12 mot hé théng van chuyén géi, tu me c6 trong tdi lén_va cdc-xa lan cé tong ti khoang 500-1.000 tan. Cac x3 lan da xép bang hodc Container duge kéo tt hé thong song ngoi ra cdng xép lén tau me bang cén cdu chuyén dung hodc theo phupng thd ndi-chim. Tau me van chuyén céc xa lan én cing d&n. Cac xa Jan duge dé xudng cé thé-ty hinh hodc duoc kéo theo dutng song, ngdi vio sau trong ndi dja dé giao hang. - Tau ché hing kho 6 khéi lugng Ién (Bulk carrier): Loai tau nay duge chuyén mon héa 3 rét nhu thu che quang (ore carrier}, thu chd xi méang (cemen carrier), tau’ ché than-(coal carrier), tau cho g6 cay (timber 55 iz [ers SoG [ZIL8eL9 [oloicro [9zot [Tes Séb SIN guL Sst __[90'et Seresost ole'sso% |sesose'e1 [res j09 bey oa tet [ese goreel it [seoozes |eeoetwil [ete [biz 655 eytead Pet is'99 osszeost [ize isozi less‘oaes [te [6es ZEST iN Sueg wor] Ist [sv'z8 sbrepest [eexsecot fess'zsez% [oth €1z 902 epeue | osc [oc‘es ops ion'e _lrrcees'st lseveevor [9a [car vee quy| ez. [948 eecostoe _foeetorze [sseoeee [ess Lor 6 OU) BOT RG, pz [sso Epperic fezeiseor lozesorot 1198 [bes Lig qpaA weg out [8st psssenee _[rezzerel loszoryor [698 lee oes odeatuig we (9b'sh eerreres _[eeusorst |iso'sze'st [iso [Sve Te GD Bogy StH soe ‘(acer woeconte [tesossst [owe zeret [ovr [bse OSL apni We pee ‘60°67 osrscese igee9es'et |psrtocoe [69u'1 |PI6 Sse oa isp [rl69. seveLeor _[sscosgze [iveesty [eze't [scot z6L ‘NN are {es"6s coutss¢s |[pavorsos [sioisere [coct |eort 006" pend Fundy, 10% _[es"b8 (BLTC PE Tee ves GL [990'8BS1 [Bore _|pOs% vor - 0G asst [e'z6 ZOriee isi ltzeoerosT [iacoes tl [sts [1087 vi WON igor [90°89 TLVOLS' PLT _[90I'rOs BIT [Soe99L'ss [STE [6Le'% 9€L eT | wos aur] 1g Buby auomyd up eT {Op | Bugr' tps os way 3) a0 Bugnygs { 9s | Suonyd go; Sugnis go 9 HURT 1p os a) Buonyd gs % | Budaz sugy, | oan ney cass ng | Bugy, | ova ney, | 0847.08], Suna: - 7 GA DOT (LM) 199. 3uday, ary?) my BubnT OS : i - _ IPINE UE WONG NEL TOP 90 Py Tug Buna Ya OONN “7 Fup (g007/1/1 49 HHL 2 B ‘QVIONA “8008 Madsuasy sunny fo mamay -upniy oo'ooT : -_ {VES'EES'S69 lOsse'zoo'epe [ETE oe SIS 61 -{864'91 ot ayn 9s Bupy, ses 68S°962'st0'T [BLT IZE 999. woeleoece losezelspe ut US¢t (ognu cE) 9s Bugs 0E'0 PG TE, _|O¥S°700'066. - [L686 -_ TL6E 9807 ati fee... BL t Bpeory ‘fre’ 0'00T beesoo'e’ [ooe'sive lo wo oo 9 . bpanieg PE'O eon 908°91S'E MSleLeZ [So tLE'S Bst leer 6% dg Any, 60 WE TES8LSE P86'00¢ Tes'02S'E Tee |6€ we Bel PUL er'0 Ory S@B ZO” PPEEPG [LIOZLY'E bet fel Ost Keg. x) 8°89 T9E'Teh'y- B1s's20'¢ EDEL TBE (61 061 BUN Ueg A¥L r'o ov'oe [Te 86b> SLO rE] [19¢%6T'e g0v joc Ree WEN FIA, Is‘o Se'sz SECORS OBESE T [OOTESE'E 69 67 oF 390.00 £9'0 BPE oae'ico's” fostoore Tro'geo'e BSE FOLT wr dyug i9'0 [8S'8 I6T°9¢5°9 GiL'est'S — |Zovese'y Soe TIZ PST a pig Any 0L'0 9L'EE PHT 'St6'9 bseosrc [108 L68"r oss | tei 82h Bisguigpuy OL '0 te19 Ssvesee Bho ysr'r (Obs Rzez S82 |peT Uk dig ORG £80 ores “esr eres Seleor'y [opeoery cL | 6S% £05 eT . WwyU Buggy, dry] 98'0 STG FES*SES'S BI9EOWS deste Pep OLE vs apn suena ORL 660 LP'OS S6Z'S76'8. LPLOLV'S | 9ET‘O80°S Lt leo oI uely 80'r SLCe £88°9S7' OF O69L'E [96T6GEL CGE. [BL vie PISARLE. [£07 wor 906° 89T1E beoi909 | Tsaz80°9 ceZ [OPT ay lg Sel 18°€6 SLO'PST'ZT 96rrI'eI [GES 108 vor [cor 19 ¥Igeay Tpheg| a Bs - Can cit theo phuong thite kink doanh: Can cit theo phuong thiic kinh doanh tau, ngudi ta chia tau thinh hai loai: + Tau chg (Liner): Day 14 nhitng tau’ ché hang chay thudng xuyén trén nhing tuyéa dudng ohit dinh, ghé qua nhing cing nhat dink theo mot lich tinh dinh trade. Loai tu nay nguti ta cn goi 12 tan dinh tuyén. + Tau chay, r6ng (Tramp): Loai tau nay khong khai théc,dinh tuyén nhv tau chg ma ché hang theo yéu cdu cia cha hang, chay dap ting nhu edu taxi. Tau chay rong ¢6 thé kinh doanh theo hinh thie thué chuyén. (voyage charter) hoic kinh doanh theo hinh thife thue tau dink han (time charter). - Phén logi tau theo cde edn cit khde: Ngoai céc can ctt dé phan loai tau nhw da dé cap, ngudi ta con dia vao cdc can cit khai thac dé phan loai. Vi dy can cit vao d6ng co cha tau thi tau déng co hoi nudc, tu dong co diezen, tau dong co nguyén tit... hay cdn cit vao pham vi hoat dong thi lai phan tu thinh cdc loai nhu thu chay ving bién xa (tau vién duong), tau chay ving bién gén (tau can duong),... ¢) Déc trung kinh té ky thudt eda tau buén Tau ché harig rat da dang, sorig déu c6 nhiing dic tmg kinh t€ ky thuat co ban sau day: - Tén téu (Ship's name): Tén tau 1a mt danh ti hay mOt ky hiéu nao 46 dé ngudi ta gol tén thu do chi tau dat va duge co quan dang kiém chap nhan. ‘Tén tau bao gid cing duge xac dinh trén cdc chiing tir, gidy t 06 lien quan nhu chitag tit van chuyén, hop déng van chuyén, chting tir bdo hiém,... - Not ding ky cita tau (Place of registry): Tau hoat dong 4 wén bién bao gid cing duce ding ky & quéc gia nao dé. Tau dang k¥ & quéc gia nao s€ mang quéc tich & quéc gia 46. Tau thudc sé bitu cia quéc gia nay nhung c6 thé dang ky vi mang quée tich quéc-gia khéc. + Cé tau (Flag of ship): Co tau cé hai loai: Co thudng va co phuong tién. Co thutng 1a tau nude nao thi ding ky va treo c& nude 46, C phuong lién [a tau nuéc nay nbung Jai dang ky & nude khdc va treo cé nude khdc. Tau weo cd phuong tién rat cé ¥ nghia trong hoat dong kinh doanh khai thac tu, vi.vay xu hudng treo cis phuong tign cho doi tau dang duge phat ign & nhiéu nvéc trén thé gidi. + Chil tau (Shipowner): Chi thu la ngudi sé hou con thu va cé thé khai théc chinh con tau cha minh déIay cudc, trutng Hop nay cha tau dong thoi 60 Trong lygng tau day hang bing trong iuong tau-khong hang cong voi trong luong cla hing héa va céc vat phdm cung tng cho chuyén di ma tau 06 thé ché ditgc. ff - Trong tdi cia tau (Dead Weight Tonnage-DWT): ‘Trong tai cha thu Ia silc ché cha thuduge tinh bang don vj tin dai & mn nitéc 161 da, ‘Trong tai cia tau duge chia thanb hai loai: te + Trong tdi toan phan cfia tau (Deadweight Capacity-DWO): ‘Trong tai toin phén cia thu bing trong Ingng tau’ diy bing ctritdi wong luotig tan khong hang. Nhu vay trong tai to’n phan cia tu chinh ‘bing trong tuong cia: hang héa va cic vat phdm cung emg cho chuyén di mi thu c6 thé ché dude & mon nude téi da. 2s + Trong (ai tinh cha tau (Deadweight Cargo Capacity-DWCC): Trong (ai tinh cha tau bang trong 14i toin phin cia tau wit di trong kong cdc vat pham cung tng cho chuyén di. By Trong luong tinh cia tau chinh JA trong luong hang héa thuong mai ma tu 06 thé ché dugc. Trong tai tinh cla tu 1A mét dai hudng thay déi, né phu thuge vao khéi iutong vat phdm cung ting cho chuyén di. + Dung tich ding kJ cita tau (Register tonnage) Dung tich dang ky cla tau bing tng thé tich cha céc khoang tong khép kin cd & trén thu duoc - tinh bang ién dang ky (register toh). Trong hang hdi khi ding ky vi thong ke 6i tau buén, ngudi ta thuong ding don vi tinh dac bit goi IA td dang ky. M6t tan dung lich dang ky bang 100 cubic feet va bang 2,83 m*. C6 hai loai dung tich dang ky: . + Dung tich dang ky ton phan (Gross Register Tonnage-GRT): Dung tich dang k¥ wan phan cha tha bang téng dung tich cia cdc khoang trong khép kin 6 & trén ta ti boong irén cing tré xudng ‘nhting trit.céc_khoang trong dé chita nude tén thu (water ballast), 16i di trong ham thu, buéng léi, buéng hai 46, buéng tim, budng vé sinh, Kho,... Dung tich dang k¥ toan phan ding dé dang ky va thong ke doi tau-buon xdc dirth bign ché cho tau, xdc dinh long ciia sf quan thy thi cita tau! + Dung tich ding ky tinh cita tau (Net Register Tonnage-NRT): Dung lich ding ky tinh hay cén goi Ia dung tich dang if thuc dung cilia thu: JA dung tich cila cic khoang trong khép kin ding dé chia hang. Dung tich dang ky tinh clia tau ding dé tinh phi kénh dio, phi hoa tiéu tiay cang phi,... 63 Dung tich dang ky cia tau phu thudc vio cd tao cia tau va hé thong do IuSng ma ¢dc co quan dang ky tau bién 4p dung khi dang ky thu, vi dit theo hé théng do luting ding tich tau “Moorsom” thi dung tich tau chi tinh thé tich bén trong clit khong tinh boong trén cing, nhung theo tap quén cia kénh dao Suez vi Panama thi dung tich tau tinh ca dung tich boong trén cing. - Dung tich chita hang cia tau (Cargo ‘capacity): Dung tich chita hang cia tau 1A tng dung tich cba cdc khoang ding dé chia hing. Tly theo cdu tric cha tu va loai hing duge xép lén tau ma kha pang chita hing cha cdc hdm tau cé su khde nhau. Dung tich chita hang cita thu cé hai loai: + Dung tich chtia hang xéi (Grain capacity): Dung tich chita hang roi da khA nang xép hang rdi cia hém tau dugc tinh bang mét khdi hodc t&c khdi cia Anh. Dung tich chia hang roi bao gié ciing ln hon dung tich chita hang bao kién céta tau, vi hang roi bao gid cling tan dung hét thé tich ca cdc him hang. + Dung tich cha hang bao kién (Bale capacity): Dung tich chda hang bao kién 1a kha nang xép hang bao Kién cia ham tau. Dung tich chia hang bao kién cia tau thudng nhé hon dung tich chifa hang roi cla tau, vi hang bao kign khi xép trong him tau khong thé tan dung hét thé tich ciia cdc hm hang. - Hé sé xép hang cia tau (Coefficient of loading): Hé s6 xép hang cha thu i ty 1é gitta dung tich chifa hang cilia tiu va trong tai tinh cia tau. Hé 36 xép hang cia tan duge xdc dinh bang céng thttc sau: CC (Cargo Capacity) CL (Coefficient of Loading) = DWC (ead Weight Cargo) He s6 xép hang ctia tau cho biét mot tan trong 14i tinh cla tau tuong duong vdi bao nhiéu don vi dung tich chita hing cia tau. Vi vay. muén tan dung hét déng théi trong tai tinh ca tau cing niu dung tich chifa hang cila thu thi phai chon duigc mat hang cé bé sé x€p hang cia hang bing hé s6 xép hang cha tau. “He 6 xép hang cia bang héa (Stowage factor) la ty 1é gitta thé tich ca hang va trong luong cia hang. Hé sé x€p hang cia hang cho biét mét tin hang chiém bao nhiéu don vi thé tich trong hdm tau. Méi loai hang khéc nhau, hé sé xép hang cita hang !6n hay nho ciing khéc nhau. 4d) Xu huing phat tridn Agi tau buén thé gidi Cuéi thé ky XX sang déu thé k} XX1, xu hudng quéc té hoa ngay cang 64 dién ra sau dam trén moi mat cha di s6ng kinh té x4:Hoi. Nhu cdu giao luv .. gitia cdc quéc gia, cdc ving mién trén thé gidi ngiy cing gia tang, da dang vé hinh thie, phong phut vé néi dung va duoe chia vao figuyén tc; ton trong ln nhau, bin ding va cing c6 loi. D6i thu buén thé giGi cling cé xu hudng phat trién méi. Trén thé gidi, wong nhing nim gan day, 46i tan buon ting len khong niging vé sd lugng, trong ti va thay di vé chat lugng. : - Tang nhanh trong tai trung binh 6 tat cd cdc nhom tau, dac biét 14 rau ché dau, tau chd bang hén hop, thu ché container, Tang nhanh trong tai tung binh clu doi tau buén thé gidi 1a mot yéu 06 quan trong dé ha gid think van tai. Vi du, chi phi chuyén ché mét tin ddu thd bing tu 100.000 DWT tren carly 10.000 hai ly, chi-bang 70% chi phi chuyén ché bing tau 10.000 DWT. ~ DOi tau buén thé gidi ngay cing duge “wé héa”, Xu huéng chung 18 tang ty trong sé luong thu c6 d6 tuéi tr 10 nam wre xuéng va gidm tau c6 dé tudi 25 nam. Hien nay da c6 mét sé Bu hang I6n thay. toan b6 s6 lung tau ché hing bach héa cG bang tu ché hing container hién dai. - Xu hung tign bo khoa hoc-ky thuat trong d6i tau buén thé gidi cdn duge thé hién trong viée thay déi-vé dong co va nhién ligu ding trong hang hai. Tang tf trong tu chay bing dong co diesel va giam t} trong thu chay bang dong co hoi nude. Hien nay, phan Ién céc tau bién chay mdy bing nhién liu dang long, khdc véi trade day ding chit yéu'la than dé lam nhién ligu chay tau. Gan day, trén the’ gidi da xuat hién loai tau buén chay bang dong co nguyén tit. Thay 4di loai déng co Ia bign phap quan trong dé nang cao tée d6 v3 Linh an toan trong chuyén che. ~ DOi tau budn thé gidi ngay cang dugc chuyén mon héa va két hgp véi téng hop héa. Sy én dinh ngudn hang trén cdc tuyén chuyén ché di tao diéu kin cho viée chuyén mon hée cdc loai tin buon nbu: tu ch dau, tau cho hoi dét dang Iéng, tau container, tau ché 6 10... Ben canh d6, tong hang hai thé gidi van phét trién xu huéng déng va khai théc cdc loai tau c6 tinh chat téng hop, tic la thu c6 dic diém thich ung vdi chuyén chd mét sé mat hang... Hai xu hudng nay khong loai tir ahau ma eda’ bé sung cho nhau, 86p phan lam cho d6i thu buén ngiy cing thich hgp vdi nhu cdu chuyén cho phong phi, da dang trong buon bén quéc té. 65 hang béch héa ¢@ 20.000-30.000 DWT va thu container cd 4.000-5.000 TEU. Tau ché dau thé c@ tir 100.000-200.000 DWT, Gu ché ddu thanh phdm 6 c@ tit 20.000 dén 40.000 DWT. Tan ché hang néi dja cing ¢6 c& tir 1.000 dén 10.000 DWT va tir 100-1.000 TEU déi véi tu container. Quy hoach dat ra muc tiéu nhu tren, song thie 1é tinh dén hét 2008, di tau bién Viet Nam da dat téng trong tdi 1a 5.579.524 DWT, vugt muc tién dé ra trong quy hogch 25,5%. ‘pé dim bio déi Bui quéc gia phét trién tuong xing véi tiém nang clia dat aude, phye vu, d4p ting nha cu cia thi truéng, quy hoach phét wién van tai bién Viet Nam 64 duge diéu chink: theo nuténg kéo dai vé tim nhin va mé rong muc tigu phét wign. Du thao quy hoach indi phat tridni d6i tau bién Viét Nam theo Ynidng hien dai hoa, chi trong phat trién cdc logi thu chuyén dimg (tau container, tau hang roi, tu dau...) va thu trong ti 16. Dén nm 2610 téng trong tai doi tau bién quéc gia cé thé dat 6-6,5 trigu DWT, nam 2015 dat 8,5-9,5 trigu DWT. Timg bude tré héa doi thu dé dim bdo tdi binh quan cia doi tau 6 thé dat 12 tuéi vao nam 2020. Nhu vay, doi tu bién Viet Nam da duoc dua vio quy hoach phat trign véi tém shin méi téi nam"2020 va dinh huéng dén nam 2030 nham dam bao dau tr phat irién doi tau tring huéng, tring loai, dm bao tang cutmg ste canh tranh va higu qpa kinh doanh kchai thac cho di tau Viét Nam. TL CAC PHUONG THUC THUE TAU CHUYEN CHG HANG HOA BANG DUONG BIEN ‘Trong hang hai quéc té c6 hai hinh thiic kinh doanh tau: Kinh doanh tau chay réng (tramp) vA kinh doanh tau chg (liner). Hinh thitc kinh doanh tan chay rong 14 hinh thie kink doanh 6 dién phat, tau cho méi xudt-hién vao cuéi thé ky XIX nhung dén nay lai duge phat triéa manh. Tau chay rong lai chia thanh hai loai: Tau chuyén va tau inh han. Vi vay tren thi trutng thue tau thé gidi t6n tai ba phuong thtic thué tau chi yeu sau day: 1 + Phuong thiic thué tau cho (Liner charter) + Phuong thic thue thu chuyén we oyage charter) + Phuong thitc thué thu dinh han (Time charter). 68 is Phuong thitc thué tau che 1. Khdi niém va dac diém eda tau che @) Khéi niém ‘Tau cho la Gu chay thudng xuyén trén mét myn duing ahi dink, ghé qua nhiing cang nhét dinh theo mdt Jich trinh dinh trudc:. . . Tau chy hoat dong trén tuyéri dudng hat dinh nén ngudi ta cdn goi 1a tau dinh tuyén. Lich chay tau thutng duge cdc hang tau céng bé wén cdc pbuong tién thong tin dai ching dé phuc wy khéch hang: b) Dae didm tau cher Can cit vao hoat dong cia tau cho, chiing ta cé-thé rit ra thing dac diém co ban cia tau chg nhu sau: - Tau chg thudng ch hang bach héa c6 khdi luong nhé. Tau cho thuong duoc sit dung van chuyén nhfing 16 bang nbd, cng xép, cing d& nam trén tuy€n dudng kinh doanh cha Gu. Dung tich ding ky ciia tau khong én, khodng tir 6.000 dén 12.000 GRT. * Cu tao ota tau chy phiée tap hon ede Joai tau khéc. Cy thé: tau cho cé cu tic nhiéu boong, nhiéu ham dé 06 thé giao nhan hang hda & cdc cng khde nhuu; thu chy 6 thé c6 c& ede hém hang dic bigt dé nhan ch’ nhiing 16 hang dac biét nhu dong lanh. Trang thiét bi x€p d& hing hda khé day di 4é phong khi cdng thieu phuong tién xép dé. Téc dd chay thu kha nhanh vi théi gian tau dau 6 cdc cang iam hang thutng nhiéu hon thoi gian chay trén dudng. ~ Diéu kién chuyén ché do cdc hang (au quy dinh va in sn trén van don dutng bién 4é phat hanh cho ngudi git hang. Nguoi thué tau khong duoc phép sta di, bé sung bat ctt diéu gi wén van don da dugc hang tau quy dinh. ~ Cutéc phi thu chd do hang tau dua ra cong bd tren bigu cude va gém ca chi phi xép dé... : . + Tau chg khéng quy dink mtic xép dé va thudng phat x€p dé nhanh cham 6 cAng vi tréch nhiém xép do thuéc vé chi tau. Tau chi ghé vao cang tard viee mot s6 ngay nhét dink nhw da céng bo trén lich r6i quay ra. 69 1.2, Phuong thite thué tau cho a) Khdi niémn vé thué tau cho Thué tau chg hay ngudi ta con goi 14 lau cdc tau chg (liner booking). ‘Thue iu chg Ja cha hang (shipper) truc tiép hay thong qua ngudi méi gidi (broker) yeu cau ché tau (shipowner) danh cho minh thué mot phan tau.dé chuyén ch hang héa tit cang nay dén cang khac. Moi quan hé gitta ngudi thué véi ngudi cho thué trong phutong thite thué thu cho duge diéu chinh bang mét ching tit duge goi Ja van don dung bién. Noi dung cia van don dutmg biéa-do hang tu quy dinh va duge in sin. » Trinh tu cdc buée tién hanh thué tau cho, Quy trinh thué tau che c6 thé Khéi quat thinh cde bude cu thé nhu sav; + Buéc 1: Chi hang thong qua ngudi méi gidi, nho ngudi mi gidi tim thu héi thu dé van chuyén hang héa cho minh. + Bude 2: Ngudi méi gidi chio tu héi tau bing viée git idly hu cuée tau chg (Liner booking note). Gidy. tua cuéc thutng dugc in san thinh mau, trén 46 c6 cdc théng tin cn thiét dé ngubdi ta dién vao khi si dung, viéc lus cuéc thu chy c6 thé cho mot 16 hang:Ié va fing cé-thé cho mét 16 hang lén thutng xuyén duge giti, Chil bing 06 thé hm cudc cho 4 quy. cA nam bing mét hop déng hm cudc véi hing tau. +Buéc 3: Ngudi méi gidi véi chi tau théa thuan mot sé diéu khoan chit yéu trong xép do va van’chuyén. + Buéc.4: Ngudi méi gidi thong bdo. cho, chil hang két qua hm cudc véi chb tau. + Bude 5: Chi hang dén lich tau dé van chuyén hang héa ra cang giao cho fa. + Bude 6: Sau khi hing héa 43 duoc xép lén tau, chi tau hay dai dién cla chi tin s8 cp cho chi hing mdt bd van don theo yéu cau cia chi hang. Qua cae bude tién hinh thué tau chg ching ta thély ngudi ta khong ky hop déng thue tau. Khi cha hang oé abu edu gitt hang bang tu cho chi cén thé hign teén gidy lua cudc voi hang tau va khi hang taa déng ¥ nhan hang é ché thi khi nhan hing, hing tau sé phat hinh van don cho ngudi giti hang. ‘Van don khi da-phét hanh nghia 1A chdi tau 6 trach nhiém thuc hign viéc van chuyén 16 hang. nr + Van don dudrig bién 1a bién lai nhén hang es cia ngudt ohuyen che * cho ngudi giti hang Sau khi nhan hang dé ché, ngudi chuyén ché.s8-c4p phat van don cho nguvi git hang. Van don duoc’ cap cé eid rj obw 1A biéa Jai nan bang cha agudi chuyén ché. Van don 18 bing ching vé ngudt chuyén ché 4a nhan hang, da xép hang lén thu hay-nhan hang dé xe, ‘vOi 8 Iuong va tinh trang hang héa nbu ghi trén van don, Vi.vay khi da phat hinh van don, ngudi chuyén ché phai cd trécti nhiém d6i vdi hang héa trong suét qué winh chayén he vé sO tuong cting nhv tinh trang hang héa. Déng thdi phai od | nghia va Biao- hang cho ai xuat trinh dau tien van don ma ngudi chuyén chi 44 cfip phat & cing di. Nhan hang héa & cing di ti ngudi giti hang nhu thé nio thi sé giao cho ngudi ahan hang & cang é¢n nhu vay. Tri phi hang héa trong qua with van chuyén bj hu héng tén thét do nhing ri ro khong thuéc pham vi trach nhiém' cia ngudi chuyén ché gay nén. Ngudi chuyén ché chi ching minh ring minh d4 hoan thinh tréch nhiém van chuyén khi da giao xong hang cho ngudi nhan hang 6 cang dén va thy hdi duge van don dutng bién géc. Tém lai: Khi da cap phat van don cho ngudi giti-hang, diéu nay efing c6 nghia J ngubi ban (agubi xudt khéu) da giao hang cho ngubi mua (ngudi nhap khdu) thong qua ngudi chuyen ché. Neudi chuyén ché cé tach nhiém van chuyén hing héa t6i giao cho ngudi nhan hing déng thdi thu héi van don gdc ma minh da cap phat 3 cang di thi coi nhu 44 hoan thinh tach nhiém chuyén ché nhu d3 cam két, - Van don duéng.bién la ching ht xdc nhdn quyén sé hitu hang hoa ghi trén van dim Van don dudng bién thé hién chic nang nay & ché nguti ndo cm van don hop phap ngudi dé chinh 1a chit sé hifa bing héa ghi trén vin don. Va da 1a chi van don thi anh ta cé quyén yéu edu ngudi chuyén ch& phai giao hang cho anh ta khi anh ta xudt trinh van don va anh ta cé quyén dinh doat hang héa tréri van dun dé. Nguge lai ngudi chuyén. ché chi giao hing cho ai cdm git van don hop phdp (ngudi-cé tén trén van don hoac ngudi duge dy thac nbn hang.....). Van don dutng bién cd id tei cho nén trén thuc té ngudi ta coi van 73 don nhut mét loai hing héa va cé thé mua bén chuyén nhugng rat tién loi duéi nhién hinh thite nh mua bén trao tay (van don v6 danh) hay ky hau chuyén nhvong (van don theo lénh) hodc mua ban tuan thd theo [uat hoac 14p quan noi dién ra hanh dong chuyén nhugng (vai don dich danh)... Trén co s& cde chife nang co ban cha van don nhir 44 néu trén, trong buén ban quéc té ngubi ta sir dimg van don vio nhiing cng viée cy thé ahu sau: . + + D6i vi ngudi xuat khdu (ngudi géi hing): Sau khi giao hang xong ngudi xbat khdu ding vin don cing cdc chitng tir Khe ila hang héa lap thinh mét bd ching tir thanh todn theo yeu cu cia hop déng mua bdn hay theo yéu cdu cia thu tin-dung ching ti. Trong b6 chiing-iir xudt trinh dé thanh todn tién hang dit khodt phai cé vin don dutng bién. Van don dudng bin Ja bing chiing ching minh ngudi- bén da hoan thanh tréch nhigm giao’ hang cho ngudi mua (tdéng qua ngudi chuyén chd) theo ding quy dinh cia hop déng mua ban da ky két. + Déi voi ngudi chuyén ché: Vi van don dung bién do ngudi chuyén ché phat hinh & cing di cho nguéi giti hang, cé chiic nang Ya bién lat nhan hang éé ché cho rién & cang dén sau khi giao hang xong cho ngudi nhan va thu héi duge van don géc mi minh di cp thi dé la-bang chting rang ngudi chuyén ché 4 hoin thinh trich nhiém van chuyén hang héa nhu da cam ket voi ngudi thué. Dac biét khi ngudi chuyén ché giao hang cho ngudi nhan & cang dé mA ngudi nhan hang lai khong phai 1A ngudi ky hop déng thué thu (bén CIF, CFR) khi 06 tranh chip xdy ra thi chinh toAn b¢ ndi dung cia van don dutmg bién lai Ja co sé phap ly dé gidi quyét tranh chap. + Déi véi ngudi nhap khdu (ngudi nban hang). Van don dutmg bién géc duge ding lim ching tt dé nhan bang. Khi di nhan hang'dit khodt ngudi nhan hang phai xudt wink van don thi mdi dugc nhan hang. Ngudi chuyén ché chi giao hang cho ai xudt winh dau tién van don ma ho da cdp phat & cng di. Ngudi chuyen ché sé giao cho ngudi nhan hing ding 86 Iwong va tinh trang: hang héa nhu dugc ghi tren van don. Ngoai ra d6i vii ngwdi nhap khdu con ding van don dé lam can cit xdc dinh s6 lugng va tinh trang hing héa ma ngudi ban giti cho minh va dua vio 46 ghi s6, théng ké dé theo d6i viéc thuc hin hop déng mua ban da ky két. Van don c6 chife ndng 1a bang ching xdc nhan quyén sé hit bang hoa ghi trén van don, diéu dé 06 nghia van don 1 mot chimg tir cé gid tri, Trong 74 buon ban quée t€ ngudi te coi van don nh JA mot thé Hiing héa ding aé trao d6i, cam 6, thé chap,... Ngudi ta cé thé mua bén chuyén nhuong van don bang nhiéu hinh that nhu trao tay, ky hau chuyén nbuong,... theo tap quan quée té d6i véi cheng tix nay. el + DOi voi cdc Tinh vue khée, Ngoai nhiing téc dung'¢ia.van don nhu a3 néy trén, trong buon ban quéc té ngudi ta con ding ‘van:don vio ning cong vige khde cil te oh. Van don duge diing lam ching ti hét site quan trong trong b§ ching tir khiéu nai, kién tung nhiing ngudi cé lién quan. Dac biét B khiéu nai: nguti bao hiém hang béa trong’ van chuyén. Van don 6 gid tri chitng ct rat lin, nd chitmg minh bang 06 duos van chuyén vedi sé luong va tinh trang nhu ghi wén van don va bang con tau c6 tén trén van don, con thu cd én én van don cfing chinh Id con tau cé tén.trén ching tit bao hiém véi hanh inh’ @a duge x4c dinh. Ngubi bdo hiém sé cn ctt vio van don va cdc chting tir khdc lién quan téi hang ha duoc bao hiém va ching ti lien quan téi tén that dé gidi quyét khigu: nai thuge pham vi tréch ahiém cha minh. Tom tai, van don dutmg bign 14 ching ti duge. sit dung phd-biéa va rong rai trong thuong mai va hang hai quéc té. Day 1A loai chiing tir 06 nhiéu chiic nang va lién quan téi nhiéu fink vic trong buén-ban quéc té. ¢) Phan logi van don duéng bién Van don dutmg bién rat da dang va phong phé, trong thuong mai va hang hai quéc 16, ngudi ta sit dung van don vao nhiéu cOng viée kh4c nhau thy theo ndi dung ma né thé hién. Viec nhan biét cdc loai van don va ¥ nghia cia nd trong buén bén quéc té JA vin dé het ste quan trong d6i véi nhing ngudi sir dung van don. Chiing ta cé thé dua ra cdc tien chi sau day dé nhan biét cdc Joai van don. - Cn cit vdo tinh trang boc xép hang héa . Theo quan diém cia ESCAP (Economic and Social Commission for Asia and Pacific)-Uy ban Kinh té vA Xa h6i chau A va Théi Binh Duong, tat od cdc van don dutmg bién duc phan thinh hai loai: + Van don da xép hang (Shipped on board bill of lading). Van don da_xép hang 18 toai van don duge phat hank sau khi hang héa d3 duge xép Ién tau. Trén van don da xép hang, thutmg duge -ngitéi chuyén chd, dai ly hoac thuyén truéng déng dau céc chit nhu: “Shipped on board” , “on board” WR) Khi cé phé chi xdu trén bién lai thuyén phd, cde chi hang khéng nén. Jam “thu dam bao” véi tau (letter of indemnity) dé thuyén truémg ky van don hoan hao vi thy dim bao khong cé gid tri phdp ly va luat phdp quéc té hién dang nghiém cdm viéc lam dé. + Van don khéng hoan hdo ( Unclean bill of lading). Van don khéng " oan bao Hi Ioai van don ma &trén d6-c6 phé chit x4u cia thuyén trudnig vé hang héa cling nhu tinh trang cia hing héa. Khi nhan hang dé chd, néu hang :héa khong d4m bao nbu v@, bep, rich, ky ma higu khong 16... hodc o6 nghi ngd vé tinh ‘trang cita hang héa... thi ngudi chuyén ché s@‘ghi bao Iuu vac van don dé-trénh bi khiéu nai & cang én tie giao hang, Vi du: uo - Mot s6 thing bi bep khi xép lén tau - Hing bi uét khi nhan dé xép - Kién hing sé “345 HKT” khong c6 - Ky ma hiu bi nhoé khéng 15. Nhing phé cha nhu wen 6 van don 4A phé chi xau vé hang hda ciing ohu tinh trang hang héa Itc giao hang d4 1am cho van don mat tinh hoan hao. N6 1a ching cit dé suy dodn ring ngudi ban giao hing cho ngudi mua trong tinh trang khéng tét. Néu khong cé quy dinh gi khac 6 hop déng mua ban tin dung ching tir thi loai van-don ny thutng sé bi ngdn hing tit choi * thanh ton tién hang. Vi vay khi giao hing, cm van don chi hang cfn hét stic lu ¥ téi nhitng noi dung cia 1di 1 phé chi tren van don é€ trénh ahing tranh chap phat sinh sau nay. + Cdn cit vao quyén chuyén nhuong, sé hitu hang héa ghi trén van don + Van don dich danh (Straight bill of lading/ Bill of lading to a named person) la van don ma tén d6 ngudi ta ghi 16 tén va dia chi ngudi nhan. Ngudi chuyén ché chi giao hang cho ai 18 ngudi ¢6 tén trén van don. Loai nay it ding vi a6 khang thé chuyén nhugng dugc theo tap quén thong thutng. Van don nay duoc sit dung trong truéng hop hang ciia c4 nban giti cA nhah, hing 1a qua bién, hing trién lim hay hang cla cdng ty me giti cho céng ty con. Van don dich danh muén chuyén nhugng phai tuan theo [wat hofc tap quén noi dign ra hanh dong chuyén nhuong. 78 + Van don theo lénh (BIL to-order.of...) la loai.van don mi tren a6 khong ghi ten agudi aban Wang ma ghi: “theo Ign cha,..” hodc “theo leah. ~ to order”. . Vidu: To ordes of shipper: Theo lenih cia ngutiixép hang, To order of consignee: Theo Tenh cia ngudi nhan hing, ‘To order of the bank: Theo Jénh cita Ngan hang. Van don theo lénh duge ding thong dung’ trong ‘buén ban’ va. van tai quoc té, né cé thé duoc chuyén ahugng bang phuong phap thong thudng 1a ky hau. Vi sy tien dung cia Joai van don nay va cing vi phitng kh6é khan trong k¥ thuat lap va chuyén nhuong: van don ching ta sé xem xét, nghién ci mét.céch cu thé ting trutnghopsau.? | : . Nhu ching ta da biét, véi loai van don nay, khong thay xudt hién ten ngudi nhan hang ma phan “theo lénh cia... 06 thé digo: “shipper”, “bank”, “consignee’ hoac ¢6 truéng hop 8 tréng. Theo tap quén thuong mai quéc 1é, néu van don duge phat hanh theo lénh. réi dé trong (to order) thi duge hiéa “ring 6 1 theo lénk cilia ngudj giti tng nhung theo quan.diém chia ESCAP (Economic'and Social Commission for Asia and Pacific-Uy ban Kinh té va Xa hoi chan A - Thai Binh Duong), néu van. don dugc phat hank theo lenh ma khong ghi ten ngudi nhan hang hogc phat hanh theo leah nguéi thy hugng va ngudi tha hutng da ky hau ahung bé wéng khong shi ten ngudi thu hudng tigp theo thi goi [a van don vo danh, : Van don dutng bign 06 chitc nang I ching th x4c nhan quyén sé hitu d6i voi hang héa ghi tren van don. Niu vay, van don duitng bién 18 ching tir 06 gid tri. Ai sé hiu van don thi ngubi d6 6 quyén sé httu hang héa.da duge ghi trén van don. Negudita cd thé mua bin hang héa bing céch mua bén t& van don. Van don theo lénh duge chayén nhugng bang Phuong phap ky hau théng thutng. Ky hau la mot thi tuc chuyén nhuong quyén'sé hitu hang héa ghi trén van don tir ngudi huong iol nay sang ngudi hutng loi khic. Neudi ky hau phai ky 18n, déng daa vio mit sau té van don va trao van don cho . Agudi duge chuyén nhuong (ngudi duoc hudng igi), Vé mat phép If thi banh_ Vi ky bau cla ngudi ky tén trén van don tha ‘han tir bé quyén s& hu dé cho ngubi khdc duge huéng. Hanh vi ky hau mang tinh chat trim tugng va v6 diéu kien. Nghia 12 ngudi ky hau tren van don khong phai tinh bay ly do “79 phai chuyén nhuong va cing khéng phai théng bao cho ngudi ban truéc d6- cling nhu ngudi chayén ché biét yé viée chuyén nhuong quyén sé htt déi véi hing héa ghi trén van don. Mat khdc, hanh vi ky hau trén van don con 6 ¥ ngbia xdc nhan tach nhiém cha ngudi ky hau déi véi viéc giao hang ghi trén t& van don cho ngudi hudng loi t van don. Khi ky tiau van don, ngudi ky hau phat tuan:thit nhiing quy dinb sau: - Ky hau phai bang ng6n nett cilia chinh ngudi huéng loi trén van don. - Ky hau phai ky vio chinh van don duing bién géc (Original bill of lading). - Ky hau chuyén nhuong phai thé hién 16 ¥ chi cla mink vé vigc chuyéi nhugng quyén sé-hitu van don, ky ten va déng dau x4c nhan, déng thdi cam két cham dit quyén s¢ hitu bang héa ghi trén van don. ‘Trong buon bin quéc té thudng cé céc loai ky hau van don nhu sais: Thit nhdt, ki bau dich danb: Deliver to... (named person). Déi véi loai ky hau nay, & mat sau van don dudng bién g6c ngudi ky hau sé dé 13 ten cv thé cia ngudi hutng igi 1 van don. Nhu vay van don dutng bién sé 1 thanh van don dich danh (bili of lading to 2 named person), da la van don dich danh thi chi cé ngudi hudng iol cé tén ten van don méi cd quyén sé hi hing héa va duge nban hing khi hing t6i cing dich. Vi du ghi: “Please deliver to Animex”. Sau dé ngwdi chuyén nhuong sé ghi tén cla minh, ky tén va déng dau x4c nhan. Thit hai, k¥ hau chuyén nhugng theo lénh: To order of... Déi véi loai ky hau niy & mat sau vin don dutng bidn gic, ngudi ky h4u sé dé theo lénh cia mét ngudi nao dé hoac dé 1a “theo lénh”. Vi du: “To order of NAFORIMEX HANOI” ho&c “To order of...” Nhu vay, néu dé theo lénh cla NAFORIMEX Ha Néi cé nghia 12 NAFORIMEX Ha N6i I ngubi cé quyén sé hitu van don dutng bién nhung chua chéc 44 1A ngudi hung igi cuéi cing hing héa ghi tren van don dé. NAFORIMEX cé quyén 1a lénh giao hang cho ngudi nao khéc bang cdch k¥ hav, Ngudi duge NAFORIMEX ky hau chuyén nhuong Itic nay Sai 18 ngudi 80 hang ciing 14 agudi thué tau, trong qué trinh nhan hing, néu cé tranh chap phat sinh gida ngudi nhén hing va-ngudi chuyén ché thi ding hop déng dé gidi quyét vi hop déng diéu chinh moi quan hé gitta'ngudi chuyén ché- va ngudi thué tu déng thoi cing Ia ngudinhanhing =: . Tuy ahién su vige khong don gida nhu vay,.néu chang duge giao theo diéu kién CIF, CFR,.. vi ngudi thué rau 1a ngudi.giti hang chit khéng phai 1a ngudi nhan hing. Hop déng chi diéy chinh'quan hé gitta ngudi ehuyén cho va ngudi gti hang. Van don diéu chin quan hé gitta ‘ngudi chuyen'chd va ngudi nhan hang nhung van don cé ndi-dung qué don gidn vA viée gidi quyét tranh chap sé gap khé khan. 7 Chinh vi vay néu phai chép'nhan van don theo hop déng thué idu, ngudi mua khi ky hop déng mua bén can’cé digu khddn vé tu véi ngudi ban, yeu céu néu cdc digu khoan chit yéu vé tau va dic biet 1 yeu cdu vé diéu kién Tong tai va luit xét xir dé bao ve duge quyén loi chink ding cba minh. + Can cw vdo hanh trinh chuyén che + Van don di thdng (Direct BIL} Ia van don duge ep trong trudng hep hang hoa duge chuyén ch thing ti cing xép Bang ‘dén cang do hang ma khong c6 chuyén tdi cing doc dudng. Trén vin don nay, & 6 “teanshipment” kh6ng duge ghi gi, néu khéng ngan hang tit chéi thanh todn (trutig hop tin dyng thir quy dinh “transhipment not allowed”). Khi cap van don di thang, néu doc dudng, vi nhiéu nguyén nhan khdc nhau c6 thé xdy ra, vi du: thu bi hong, hang:phai chuyén sang tau khdc thi ngudi chuyén ché cap van don-di thang phdi chit wich nhiém 6i véi nhing hu hong, mit mét cfa hing héa do viée chuyén tai, gay ra. Sau a6 nhiing ngudi chuyén cho sé xem xét tén that cha ai va ai sé phai chiu tréch. nhiem khi phan dinh duoc 164. , + Van dom cho subt (Through bill of lading) a van don duge cap trong truéng hop c6 chuyén ti & cng doc dudng, 6 thay thé thu chuyén ché va ngudi chuyén chd, Théng thutmg trong loai: hinh van tai nay, mot ngudi ditng ra td chic toan be qué. trinh chuyén ché vA chiu tréch nhiém vé hang héa trong suét qué trinh chuyén ché, ngudi dé duge quyén oap van dén ch sudt. Do ¢6 nbiéu ngudi chuyén cho duge cap: mét van don chang (Local bill of lading) nén khi cé tén that hang héa, ngudi chi hang chi oda kign nguti cap van don ché suét. Sau dé nhting ngudi chuyén ché phai Bidi quyét voi 83 nhaui xem hang bi hu héng & chang no va ai 1a ngudi phai chiu tréch nhiém vé tinh trang hu héng, mét mét cia hang boa dé. Nhu vay, van don chd sudt ding dé diéu chinh mdi quan hé phap ly giita ngudt cha hang va ngudi chuyén chd duge eép van don ché sudt, Con van don chang trong qu4.trink chuyén ché 14 dé diéu chinh quan hé ngi bo gia nhtng ngudi chuyén chd voi nban. | ‘ Hang héa chi duge giao nh4n vdi ngudi duge cap van don ‘chd suét mot cach hop phap. Viée cfip van don ché-sudt cé Igi cho cA ngudi xudt khdu va ngudi nhap khdu néu hang phai van chuyén qua nhiéu ching, vi véi ngudi xuét khéw cd van don chéf suét JA thu duge tién hang. Véi ngudi nhap khau khi can khidw nai thi chi phai khiéu nai v6i ngudi cap van don cho sudt. +Vén don van tdi litn hop (C ‘combined Transport BIL) 1a van don duge c&p trong trudng hop hang duge van chuyén it nhat. bang hai phuong thiic van tai khée nhau tr lén. Vi dy: Hing duge van chuyén gitia chau Au va Vién thong qua [anh thd cla My. Theo tuyén nay, hing héa tir cdc nitée chau Au duge van chuyén bang duiémg bién’dén cang phia dong cha nude. My, Tr day hang hoa dude van chuyén bang dutmg sat sang cang phia tay cha nude Mj nhu: Los Angeles, Seattle,... tir cng nay hing héa Jai duge van chuyén bang duéng bién d&n cdc nude thuéc ving Dong Nam. ‘Van don duge cfp trong trudrig hop van 14i lign hop goi La.van don van ti lin’ hop. Trong van tdi lign hgp'thutng cé mot ngudi ding ra 16 chitc ton 66 qué trinh-van tdi lien hop, 46 la CTO (Combined Transport Operator — ngudi 16 chic van tai lién hgp), ngudi dé sé cap van don van tai lien hop. Trong van tdi lien hop ¢6 nbiéu chang chuyén ché v6i nhiéu phuong tién van tdi khdc nhau, 3 timg chang cé chting tir chang (local document) ding dé gidi quyét méi quan hé giffa nhiing nguéi van tdi voi nhau. + Can cit vao gid tri sit dung ve. kha nding leu thong + Van don géc (Original bill of lading) 1 loai van don duge ding dé phan hang, thanh todn, chilyén nhuong, khiéu nai, kign tung,... do ngudi chuyén chéphat hanh theo yeu cdu cia ngudi gui hang. ‘Van don nay duge phét hinh mot ban hode mot b§ gém nhidu ban, song di duge phat hanh thanh'nhiéu ban van don g6¢ nhumg cdc van don géc déu c6 gid tri nhu nhau. Nghia lA mét trong cdc van don 46 duge sit dung 84 vao viéc nao dé thi céc ban con lai tu dong hét gid ti, Vi dy, mgt van. don... g6c 44 ding dé nhan hang thi cdc bin géc cin lai khong can gid trj dé aban “hang nffa- Van don nay cé nhiéu chitc nang, dic bigt 1 6 chete nang Inu thong, day 1a diém khéc biet quan trong véi van don copy.” + Van ‘don copy: li vin don khong 6, gid tei-lum thong, chuyén nhugng, dac biét khong phai lA ching tis sor hiu hang hé Ngutii ta ding van don Copy fam thi tuc hanh chinh, tham khdo'hodc fun: hé so, - Van don Copy cling do nguéi chuyen ché phat hanh theo len cia ‘ngitdi gid hang. Ciing nhu van don géc, van con Copy’ ed'thé duge phat hanh nhiéy ban: Vé mat hinh thie van don Copy duge ghi-mén bé wat ‘chit Copy hose Non- negotiable. Vé mat noi dung, ngoai nhiing phih abu dia chi ngudi git hing, Sgudi nhén, cing béc, cing d6,.:, mat sau dé:tiong; hodc ghi van tit cdc diéu kién chayén ché dé tiet kiém chi phi in 4, ° + Ngodi ra trén thuc té con nhiéu loai van don 'khiéie + Van don rit gon (Short BIL): th van don chi cé mot mt, khong cé mat sau. Trén ti. van don nay, ngoai nhing diéu khodn théng thudng c6 trén 18 van don binh thudng nhu: tén va dia chi cha ngudi‘cdp, ngudi xép hang, ngudi nhan hang, tén tau, cing béc,.cdng dé... cbn of. neuén wat, quy dink cha chil tau dé did chiah tranh chap khi cb phat sinh. Van don nit gon thutng duge sit dung dchi thué Bu chuyén vi ngoai van don cdn c6 hop déng thué tau chuyéu. mot sd trung gian, ta cd thém cdc loai sau: . + Van don hdi quan: khi hang chua bée thing lén thu'm’ phdi nhap kho hai quan tude thi khi dé ngudi chit hang duoc cap ‘mét.loai van don hai quan, van don bai quan chi duge str dung dé gidi quyét thé tic hai quan. ‘Trong thuc té hang héa ¢6 khi chua duoc béc Jen thu ngay ma phai qua + Van don cia nguéi giao nhdn: khi hang héa khéng dugc. giao thing cho thu ma giuo cho ngudi giao nhan dé chudn bi béc len tau, ngudi.giao nhan khi nhan hang sé 4p cho chil hang mot loai van don goi 1a van don giao nhan. a te . ow Vé nguyén tac, ngudi giao nhan déng vai wd Ji ngwdi chuyén ché (carrier) vi anh ta da cara két van chuyén harig hda tir noi nay dén noi khac. Tuy ahién, van don gom hang chua duge Phong Thuong mai’ quéc té thong 85 van don.thong thudng, bao gém cdc diéu khoan chi yéu nhu tén hang, cang . xép, cing dé, .ngudi chuyén ché, ngudi‘nhan, pang va mét 8 chi tiét khdc. Mat sau dé trong hodc ghi ngin gon véi muc dich tiét,kigm chi phi in an. Su khdc nhau gitta B/L va Seawaybill: “= Vari don 06 ba chitc ning nbung Seawaybill chi cé-hai, Seawaybill khong cé chtic nang. jue thong, trén bé mat cfa né thuong duge in chit Non- negotiable. Cing chinh vi diém khéc bigt nay mi viéc giao hang ‘can cit vio xéc nhan rang ngudi ohan hang la-ngudi cé tén ghi. trong Seawaybill chit khong ean ctf vao-van-don. géc. Con néu ding van don, thi ngudi cdém van don vo.danh hay cé lénh ghi-trén van don thi duoc quyén nhan bang. Nhu vay Seawaybill phat hanh ra khong phai ai cing duge nhan hang ma chi cé tén ngudi cy thé ghi trong Seawaybill mdi nhan dugc hing. ~ Trén van don duoc in ddy da digu.kién chuyén ché nhung trén mat sau cia Seawaybill hoat dé tréng hodc in nhing luu ¥ khi sit dung. ~ Seawaybill duoc giti theo tiu con van don thi khong, diém khdc biét nay Ham cho Seawaybill linh hoat hon vi khi thu dén céng, Seawaypbill cing dén ang va ngudi nhan chi céu xudt wink.chiing tir chitng minh minh ding 14 ngudi cé tén én Seawaybill vi dugc nhan hang. Hién nay Seawaybill chua thong dung vi céc ly do sau: - Viée sit dung van don 44 di sau vao tiém thitc cha con ngudi va 1 mét tap: quén thuong mai hang hai binh thanh th hang tram nam nay nén khéng thé mot sém mét chiés 1a 66 thé xod bé ngay duce. - Nhng ngudi ddi hdi phat sit dung: van don (ngan hang, ngudi mua, ngudi bén) cho rang chi cé van don 1a phuong tien t6t nhét dé bao vé quyén loi cha ho. Nhing ngudi xay dyng Seawaypbill lai gidi thich rang Seawaybill cfing d4p ing quyén Ii cha cde bén. Thit nhét la, do tréch nhiém cia chi tau quy dinh trong’ Seawaybill cing icin toan gi6ng nhw ghi trong van don. Hai 1A, trong tru’mg hop ding van don dutng bién, ngudi chuyén ché sé giao hang cho ngudi dau tien xudt trinh van don géc ahung hign nay, co thé néi rang van don g6c khéng chi duge lap thanh mot ban, va nhu vay chink vige ding Seawaypill lai td ra an ton hon, chéc chin hon cho ngudi giti hang. - Nhiév ngudi cdn ban. khoan vé viéc Seawaybill khong 06 chic ning thé ba cha van doin: A ching tir chémg nhan quyén sé hitu hang héa. Nhu vay ho'gap-khé khiin trong viée mua ban hing héa bling cdch mua ching wr 88 va lam thé nao dé chimg minh quyén sé hdw hang héa cia minh dé phan .- hang tai cang dich. Hudng gidi quyét chic nang chuyép, nhuong Seawaybill 1a sit dung hé thong ngan hang nude ngudi mua: Ngudi chuiyén chd sé ‘bio tin cho ngan hang nude ngodi, ngudi mua sé béo cho ngudi chuyén cho nhiing chi dn vé. viéc giao hang. Néu ngan hang.c6 s6é.dang ky-thee. doi ting chuyén hang thi khong o6 kh6 khang? trong vide x4 ai Ia cha sd haw thuc su cha 16 hang va cling khong c6 gi tro ngai trong. viec thong béo cho _ higuéi chuyén chd va ngudi’ cho sé hirw thue:su cia 16 bling khi giao hang tai eang do hang, : Ngui ta cho rang-viée don gidn héa chihig ii néi chuag va viée sit dung Seawaybill thay thé cho van don néi ring chi c6 thé thuc bien trén co 86 c6 sit cOng téc chat ché.cia ‘nbiiéu ben nhw cha iu, chi Bang, ngan hang, bdo hiém, hai quan,... va viée sit dung rong ri Seawaybill cin ddi héi phai ©6 sy sita déi mot sé cong ude quée té va lua hang hai-nhiéu nude nhat 1a thay adi vé nhiin thio, tap quin da 16i thai. Ban diéu Ie va thuc hanh théng nbét tin dung ching tt (viét tat la UCP 600) da danh rieng mét diéu khoan néi vé Seawaybill. Quan diém ny dai duge “Hoi ngli vé Thuoig mai Phét trién cia Lien-Hop Quée (UNCTAD) dng hé va duye coi 1A su phat tid quan trong déi véi nén mau dich thé gidi”. 4) N6i dung cita van don dung bién Van dou dudng bign do cdc hing thu phat hank thinh mau dé sir dung khi 6 nhu cau. Van don dug in thanh mau thuéng gém hai mat. + MGt thir nhdt thuong gém uhiing noi dung: - Tén, dia chi ngudi phat hanh van don. - S6 van don (number of bill of lading). ~ Ngudi giti hang (shipper). - Ngudi nhan hang (consignee) > ~ Dia chi thong béo (notify address) ~Tén tau (vessel or name of ship). ~ $6 higu chuyén thu (voyage number). + CAng xép hang (port of loading). 89 ~ C4ng di hang (port of discharge). - Cang chuyén tai (via or transhipment port) - Noi giao hang (place of delivery) - Tén hang. (name of goods) . - K¥ ma higu (marks arid numbers) - Céich déng géi va m6 14 hing héa (kind of packages.and discriptions of goods). - 86 kién (number of packages) - - Trong lugng toa b6 hay thé tich (total weight or miesurement) ~ Curbe phi va chi phi (reight and charges) - 86 ban van don géc (number of original bill of lading). ~ Negay va dia diém cdp van don (place and date of issue) - Chit kf cia ngudi van chuyén hoge ngudi thay mat. Nhing thong tin & mat mude cia van don do ngubi giti hang cung ofp 48 ghi vio van don va nhitng thong tin nay agubdi.gii hang phai chju wich nhiam. + Mat thit hai cila van don: Gém nhing quy dinh cé lién quan dén van chuyén do hang tu in san, ngudi thué thu khong cé quyén bé sung hay sia déi ma mac nhién phi chap nhén né. Mat sau thudng gém cdc ndi dung mhu cdc dinh nghia, diéu khoan chung, diéu khoan tréch nhigm ca ngudi chuyén ché, diéu khodn xép dé va giao nhan, diéu khoan cdc phi vA phy phi, diéu khoan gidi han trach nhiem cia ngudi chuyén ché, diéu khoan mién tréch cita ngudi chuyén ché. Mat hai cia van don mae da [& cde diéu khodn do cac hang tau w ¥ quy dinh, nhumg thutng néi dung cia né phi hop véi quy dinh cha céc cong uéc, tap quan quéc té van chuyén hang héa bang duéng bién. 4, Nguén luat digu chink vén don duéng bién ‘Van don dutmg bién do cdc hang tau phat hanh thanh mau dé six dung trong kinh doanh. Méi hang tau khéc nhau 6 thé phat hinh mu van don khdc nhau, song nhin chung khi phat hanh, cdc diéu khoan trén van don déu dua vio nhiimg-co st phap ly nhu: cdc diéu ude quéc té (luat quéc té, cdc 90 cdc céng cu xép d@,... va thu cling phdi cé di nhien ligu, nudée-ngot, thuc * phdm cho hanh trinh vi day 14 hanh tinh dai ngay trén bién, au khong thé ding lai gifta duéng'dé sita chita, cung céip nhién ligu duge. . . Tht hai, hdm qudy hang va phong lanh phai thich Wag va an toan cho vige tip nh4n, chuyén ché va bao quan hing héa. : So ‘Tau phai dim bdo duge cdc yéu cdu trén thi mi 14. tau cd.di kha nang di bién, truémg hgp ngugc lai ma ngudi ‘chnyén ché van cho hanh tinh thi ho phai chiu tréch nhiém vé tén that hang héa do ‘vige thiéu kha nang di bién Bay nén.'Vi du, trong qué trinh di bién, phat hign thu thiéu ahién Hiéu, khong thé tigp tuc duoc, thuyén truéng ra leah lay, hang dét thay. thé, vé dén cing dich, thayén tuéng phai béi thueng thier hai d6 vi thuyén truéng da khong quan tam thich déng tdi nhién lieu cia tau.” Tuy nhién, tréch nhiém cia thuyén truéng trude va-bat dau hanh tinh chi 1a “cén man hop ly” (due deligence) ma thé}. Néu thu cé truc trac gi thuée an tY cita tau thi thuyén tregng duge mién tréch, vi dn ty ola thu 1a nhfing hu héng bén trong bang mat thutmg va bang sy can man hop ly cfing khong phat hién ra duoc. . + Tréch nhiém cita nguéi chuyén chd véi hang: “Ngudi chuyén ché phi tign han amdt céch thich hop va cdn than viéc xp, dich chuyén, sp xép, chuyén ché, coi git, chim séc vA di nbimg hang héa duge chuyén cho” (Diéu 3, Khodn 2, Céng ude Brussels 1924). ~ Trong Diéu khoan nay, Cong ude quy dink trich nhiém thuong.mai cita ngudi chuyén ché tir lic bée hang lén tau cho dn hic giao hing xong cho ngudi nhan hang. Ngudi chuyén ché phai c6 trich nhiém coi git, cham séc hing héa trong suét qué tinh chuyén ché tren bién va phai’ béc hing, san xép hang va do hang. Néu ngudi chuyén ché khéng hoan thanh ghia vu va trach nhigm nay, dé hing héa bj hu hong tic 1a ngudi chuyen ché dé mac * 16i thuong mai.va phai béi thutmg cho chil hing. ~ Chit “thich hop” cé nghia 1a dé nao phai dung cy ay dé bao vé hang héa. Vi du: 6 td, may mée thi phai bao vé khdi' say sét, hang ky nhau nhw sogreese = thude héa hoc va thuc phém,...-thi khong duge xép lin. ~ Chit “cin than” 6 nghia IA khong pham phai so suat, so sudt cd nghia 1a viéc dang lam thi khong am. Viéc dang lam nhw thé nay thi lai am abu thé khdc. Vi dy: ché hang dong lanh céin c6 thiét bi lam lanh dé git cho hang héa khong bi 6i, rita. 93 + Trach nhiém cdp vén don cita ngudl chuyén chd: Sau khi nhan tréch nhiém yé hang héa, aguéi chuyén ché hode thuyén trudng hay dai ly cba ngwdi chuyén ché phai c&ip-cho ngudi giti hang mét b6 van don dutng bién theo yéu cau cia ngudi git hang. N6i dung cha van don phai-d4p-ing-nhting quy dinh trong Cong udc. oNhing mién trach cia i ngudi chuyén cho” Miéo tréch cha ngudi chuyén ché duge any dinh tai Diéu 4, Quy téc Hague 1924. = TAY 06 su shigu cf mn hop a8: +Lam cho fucé dit kha nang di bién: + Bién ché, cung ting, trang thiét bj cung ting thich nop cho tau. + Lam cho cdc ham lanh, phong lanh va uit cd cdc bd phan khde cla con tau ding vio viée chuyén ché hang hda, thich img vA an toan cho viéc tip nhan, chuyén ché va bdo quan hang hda. Ngudi chuyén ché’sé khong phai chiu tréch nhiém vé tén that, mat mat ma nguyén ohan [8 tau khong dé khd nang di bién thi chi: thn phdi ching minh minh da khdn truong, hop ly trong viéc thue hién ba yéu edu.trén. Néu chéing minh duge diéu 46 chi tau duge mign tréch. Néu khong chting minh duge thi ngudi chuyén ché c6 nghia vu béi thutng. ~ Ca ngudi chuyén ché va tau khong chiu trich nhiém vé nhing mat mat, hu hong hang héa phat sink béi: . + Hanh vi so sust hay khuyét diém cia thayén tring, thy thi, hoa tiéu hay nguéi gitp viéc cho ngudi chuyén ché trong viée diéu: khién hay quan irj tau. + Chay, tit khi c6 16i ldm thuc sy hay hanh dong c6 ¥ cia. ngudi chuyén ché gay ra. + Nhimg tai hoa nguy hiém hodc tai nan trén bién hay song nudc. + Thién tai + Hanh dong chién tranh. + Hanh déng thi dich. 94 + Bat giit hay kiém ché cba chinh quyén hay nhan dati hod bi tich thu theo phap luat. oS + Han ché vé kiém dich. . : . . + Hanh vi hay thiéu sét cha ngudi giti hing .ciia dai ly hai dat dién cha ton bé khong ké If do gi. : . 4 - + Bao dong hay néi loan. + Cifu hay mun toan cit sinh ménh hay: thi sdn,trén bién. + Hao hut thé tich; trong lugag hoc bat ky mét mat, hu héng nao khdée xay ra do ngi ty, ban chat hay khuyét tat cha hang tia, 7. + Bao bi khéng day di. + Thiéu s6t hay su khong chinh xéc vé ky ma higu. + NhGng 4a t} khéng phat hién duoc cho di o6 sy cdn mn thich déng. + Moi aguyén nhan khéc khong do 16i Jém thuc su hay 6 ¥ cia ngudi chuyén. ché, nhing ngudi mu6n .duge butng quyén mién tréch nay phai ching minh khéng phai do 14i iam thuc sy hay o6¥ cia nguéi chuyén chéshoie so sust, Idi lam:eta dai ly hay ngudi an cong: cha ngudi chuyén ché gép phan vio mat mat, hu héng nao 46. : : Day 4 17 truéng hop mién tach ohiém cita ngudi chuyén ché, Ngoai ra ngudi chuyén ché khong phat chiu trich nhigm trong nhting teutng hop sau: ~ Bat ky sve di chéch duéng dé cifa tro hay muu toan cdu-trg sinh menh hoc tai sin wén bign hay bat cit su di chéch dudng hop Iy nao khac sé khéng coi I vi pham. Cong ude nay hay hgp déng van tdi vi ngudi chuyén ché sé khong chju tréch nhiém vé bat ké mat mat, hu héng no xay ray vide dé. - Trong moi tring hop, ngudi chuyén chd va.tau sé khong chiu trach nhiém vé mat mit hay hu hong néu viéc kin céo khong duoc dua ra trong vong mét nim ké tit ngay giao hing hoic ké tirngay hing héa dang 1é phai giao. > Trong bat ky trutng hop nio ngudi chuyén ‘ché va du cling khong chiu wach ohiem vé nhitng mat mat, hu hong néu ngubi giti bang da od tink Khai sai tinh chat hoac gid tri hing héa 46 tren van don. ‘ Trong van don duéng biéa, ky mi hiéu cilia hang héa va ode sé higu vé kign hang, sO lugng hang va trong Ivong hang 18 rat quan trong vi van don [A bang ching cia hop déng van. tai, ddi hdi phai o6 s6 ligu chfnh xéc va 1 95