traduzione satira 12 di giovenale, Traduzioni di Letteratura latina

Scarica traduzione satira 12 di giovenale e più Traduzioni in PDF di Letteratura latina solo su Docsity! L’occasione qui è il ritorno di un amico da un viaggio. L’amico ha rischiato il naufragio e la morte per mare. Giovenale si rallegra che sia tornato sano e salvo e offre agli dei un sacrificio per ringraziarli. L’amico si chiama Catullo, ma la satira è rivolta a un terzo personaggio, Corvino, che ha la funzione di ascoltare la vicenda. Il nome potrebbe essere un nome parlante, relativo al corvo, cioè del cacciatore di testamenti. La satira XII termina con uno slargo moralistico contro i cacciatori di testamenti. In entrambi i casi abbiamo una situazione personale, un tono più disteso, meno polemico, ma l’elemento di polemica moralistica contro gli usi del presente viene fuori in ogni caso. Nell’antichità si usava scrivere dei componimenti per il ritorno di un amico da un viaggio o per la sua salvezza dopo una situazione di pericolo, non necessariamente legata a un viaggio, magari legata a una guarigione dopo una malattia. Questi due tipi di componimenti vanno tenuti presenti nell’analizzare gli elementi di cui si compone questa satira. In particolare, nella prima parte, abbiamo l’annuncio del ritorno dell’amico, l’espressione di affetto da parte di chi parla, la dichiarazione che gli dei hanno assistito e sono stati propizi a una vicenda che poteva andare male, l’insistenza sul motivo della salvezza e su pericoli e sofferenze che hanno portato a quella salvezza, e i voti espressi da chi parla in nome della salvezza o della guarigione dell’amico. Nātālī, Cōrvīnĕ, dĭē mĭhĭ dūlcĭŏr haēc lūx, quā fēstūs prōmīssă dĕīs ănĭmālĭă caēspēs ēxspēctāt. nĭvĕām rēgīnaē dūcĭmŭs āgnām, pār vēllūs dăbĭtūr pūgnāntī Gōrgŏnĕ Maūrā; sēd prŏcŭl ēxtēnsūm pĕtŭlāns quătĭt hōstĭă fūnēm 5 Tārpĕĭō sērvātă Iŏvī frōntēmquĕ cŏrūscāt, quīppĕ fĕrōx vĭtŭlūs tēmplīs mātūrŭs ĕt āraē spārgēndūsquĕ mĕrō, quēm iām pŭdĕt ūbĕră mātrīs dūcĕrĕ, quī vēxāt nāscēntī rōbŏră cōrnū. sī rēs āmplă dŏmī sĭmĭlīsque ādfēctĭbŭs ēssēt, 10 pīnguĭŏr Hīspūllā trăhĕrētūr taūrŭs ĕt īpsā mōlĕ pĭgēr, nēc fīnĭtĭmā nūtrītŭs ĭn hērbā, laētă sĕd ōstēndēns Clītūmnī pāscŭă sānguīs ēt grāndī cērvīx īrēt fĕrĭēndă mĭnīstrō ōb rĕdĭtūm trĕpĭdāntĭs ădhūc hōrrēndăquĕ pāssī 15 nūpĕr ĕt īncŏlŭmēm sēsē mīrāntĭs ămīcī. nām praētēr pĕlăgī cāsūs ēt fūlmĭnĭs īctūs ēvāsīt. dēnsaē caēlum ābscōndērĕ tĕnēbraē nūbe ūnā sŭbĭtūsque āntēmnās īmpŭlĭt īgnīs, cūm sē quīsque īllō pērcūssūm crēdĕrĕt ēt mōx 20 āttŏnĭtūs nūllūm cōnfērrī pōssĕ pŭtārēt naūfrăgĭūm vēlīs ārdēntĭbŭs. ōmnĭă fīūnt tālĭă, tām grăvĭtēr, sī quāndō poētĭcă sūrgīt tēmpēstās. gĕnŭs ēcce ălĭūd dīscrīmĭnĭs aūdī ēt mĭsĕrēre ĭtĕrūm, quāmquām sīnt cētĕră sōrtīs 25 ēiūsdēm pārs dīră quĭdēm sēd cōgnĭtă mūltīs ēt quām vōtīvā tēstāntūr fānă tăbēllā plūrĭmă: pīctōrēs quīs nēscĭt ăb Īsĭdĕ pāscī? āccĭdĭt ēt nōstrō sĭmĭlīs fōrtūnă Cătūllō. DA QUI CATULLO DECIDE DI ALLEGGERIRE LA NAVE = SIMILITUDINE CON IL CASTORO: cūm plēnūs flūctū mĕdĭūs fŏrĕt ālvĕŭs ēt iām 30 āltērnūm pūppīs lătŭs ēvērtēntĭbŭs ūndīs ārbŏrĭs īncērtaē, nūllām prūdēntĭă cānī rēctōrīs cūm fērrĕt ŏpēm, dēcīdĕrĕ iāctū coēpīt cūm vēntīs, ĭmĭtātūs cāstŏră, quī sē eūnūchum īpsĕ făcīt cŭpĭēns ēvādĕrĕ dāmnō 35 tēstĭcŭlī: | ădĕō mĕdĭcātum īntēllĕgĭt īnguēn. "fūndĭtĕ quaē mĕă sūnt" dīcēbāt "cūnctă" Cătūllūs praēcĭpĭtārĕ vŏlēns ĕtĭām pūlchērrĭmă, vēstēm pūrpŭrĕām tĕnĕrīs quŏquĕ Maēcēnātĭbŭs āptām, ātque ălĭās quārūm gĕnĕrōsī grāmĭnĭs īpsūm 40 īnfēcīt nātūră pĕcūs, sĕd ĕt ēgrĕgĭūs fōns vīrĭbŭs ōccūltīs ēt Baētĭcŭs ādiŭvăt āēr. īllĕ nĕc ārgēntūm dŭbĭtābāt mīttĕrĕ, lāncēs Pārthĕnĭō fāctās, ūrnaē crātēră căpācēm ēt dīgnūm sĭtĭēntĕ Phŏlō vēl cōniŭgĕ Fūscī; 45 ādde ēt bāscaūdās ēt mīlle ēscārĭă, mūltūm caēlātī, bĭbĕrāt quō cāllĭdŭs ēmptŏr Ŏlŷnthī. sēd quīs nūnc ălĭūs, quā mūndī pārtĕ quĭs aūdēt ārgēntō praēfērrĕ căpūt rēbūsquĕ sălūtēm? [nōn prōptēr vītām făcĭūnt pătrĭmōnĭă quīdām, 50 sēd vĭtĭō caēcī prōptēr pătrĭmōnĭă vīvūnt.] ēt claūdēntem ŏcŭlōs gāllīnam īmpēndăt ămīcō tām stĕrĭlī; vērum haēc nĭmĭa ēst īmpēnsă, cŏtūrnīx nūlla ūmquām prō pātrĕ cădēt. sēntīrĕ călōrēm sī coēpīt lŏcŭplēs Gāllītta ēt Pācĭŭs ōrbī, lēgĭtĭmē fīxīs vēstītūr tōtă lĭbēllīs 100 pōrtĭcŭs, ēxīstūnt quī prōmīttānt hĕcătōmbēn, quātĕnŭs hīc nōn sūnt nēc vēnālēs ĕlĕphāntī, nēc Lătĭo aūt ūsquām sūb nōstrō sīdĕrĕ tālīs bēlŭă cōncĭpĭtūr, sēd fūrvā gēntĕ pĕtītă ārbŏrĭbūs Rŭtŭlīs ēt Tūrnī pāscĭtŭr āgrō, 105 Caēsărĭs ārmēntūm nūllī sērvīrĕ părātūm prīvātō, sĭquĭdēm Tўgĭbūs mīrābĭlĕ sūmēnrĭō pārērĕ sŏlēbānt Hānnĭbăli ēt nōstrīs dŭcĭbūs rēgīquĕ Mŏlōssō hōrūm māiōrēs āc dōrsō fērrĕ cŏhōrtīs, pārtem ălĭquām bēllī, | ĕt ĕūntem īn proēlĭă tūrrēm. 110 QUI UNA SERIE DI CACCIATORI DI TESTAMENTI NON AVREBBE ALCUNA REMORA A SACRIFICARE UN ELEFANTE PER I LARI, DEI PROTETTORI, DI GALLITTA. DOPODICHÉ PERÒ C’È UN ULTERIORE RINCARO: SI ARRIVA AI SACRIFICI UMANI. ANCHE NEL SACRIFICIO UMANO C’È UN’ESCALATION: SI PARLA DI SACRIFICARE UNO SCHIAVO E POI UNA FIGLIA nūlla ĭgĭtūr mŏră pēr Nŏvĭūm, mŏră nūllă pĕr Hīstrūm Pācŭvĭūm, quīn īllŭd ĕbūr dūcātŭr ăd ārās ēt cădăt āntĕ Lărēs Gāllīttaē vīctĭmă sōlă tāntīs dīgnă dĕīs ēt cāptātōrĭbŭs hōrūm. āltĕr ĕnīm, sī cōncēdās, māctārĕ vŏvēbīt 115 dē grĕgĕ sērvōrūm māgna ēt pūlchērrĭmă quaēquĕ cōrpŏră, vēl pŭĕrīs ēt frōntĭbŭs āncīllārūm īmpōnēt vīttās ēt, sī qua ēst nūbĭlĭs īllī Īphĭgĕnīă dŏmī, dăbĭt hānc āltārĭbŭs, ētsī nōn spērāt trăgĭcaē fūrtīvă pĭācŭlă cērvaē. 120 laūdŏ mĕūm cīvēm, nēc cōmpărŏ tēstāmēntō mīllĕ rătēs; nām sī Lĭbĭtīnam ēvāsĕrĭt aēgēr, dēlēbīt tăbŭlās īnclūsūs cārcĕrĕ nāssaē pōst mĕrĭtūm sānē mīrāndum ātque ōmnĭă sōlī fōrsān Pācŭvĭō brĕvĭtēr dăbĭt, īllĕ sŭpērbūs 125 īncēdēt vīctīs rīvālĭbŭs. ērgŏ vĭdēs quām grānde ŏpĕraē prĕtĭūm făcĭāt iŭgŭlātă Mўgĭbūs mīrābĭlĕ sūmēncēnīs. LA CONCLUSIONE È UN’INVOCAZIONE APPARENTEMENTE DI FELICITÀ, CON QUESTI CONGIUNTIVI CHE INDICANO IL DESIDERIO – SONO OTTATIVI. vīvāt Pācŭvĭūs quaēsō vēl Nēstŏră tōtūm, pōssĭdĕāt quāntūm răpŭīt Nĕrŏ, mōntĭbŭs aūrūm ēxaēquēt, nĕc ămēt quēmquām nĕc ămētŭr ăb ūllō. 130