1
9. KSIĘSTWO WARSZAWSKIE – NOTATKA
______________________________________________________________________________
1. Ziemie Rzeczypospolitej po III rozbiorze
a) zabór rosyjski
za rządów Katarzyny II – represje i rusyfikacja,
- zaboru rosyjskiego zostały podzielone na gubernie; wprowadzono na nich ros.
administrację,
- surowe represje wobec uczestników powstania kościuszkowskiego - kilka tys. osób zesłano
na Syberię, a ich ziemie przekazano Rosjanom,
- szlachta zaściankowa i gołota utraciła przywileje szlacheckie – została uznana za chłopów,
- Rosjanie wystąpili przeciwko kościołowi unickiemu, głównie na Wołyniu i Podlasiu,
za rządów Pawła I (1796 – 1801) – złagodzenie polityki wobec Polaków
- uwolniono z więzienia Tadeusza Kościuszkę, Juliana Ursyna Niemcewicza i innych Pol.
patriotów,
- utrzymał polskie szkolnictwo,
za rządów Aleksandra I (od 1801 r.) – polityka mająca zdobyć przychylność Polaków
- zezwolił na funkcjonowanie polskiej oświaty – mianował księcia Adama Jerzego
Czartoryskiego kuratorem wileńskiego okręgu szkolnego, zgodził się na otwarcie
uniwersytetu w Wilnie oraz na utworzenie liceum w Krzemieńcu na Wołyniu.
b) zabór pruski
nowy podział administracyjny:
- ziemie polskie zostały przekształcone w nowe prowincje: Pomorze – Prusy Zachodnie,
Wielkopolska z zachodnim Mazowszem – Prusy Południowe, Mazowsze wschodnie oraz
część Litwy po rzekę Niemen – Prusy Nowowschodnie, fragment województwa
krakowskiego – prowincja Nowy Śląsk,
- w prowincjach wprowadzono administrację pruską; prowincje podzielono na
departamenty, w których władzę sprawowały nowe urzędy:
o kamery – władza policyjna, wojskowa i skarbowa
o rejencje – władza sądowa,
- departamenty podzielono na powiaty; na czele powiatu stał landrat – radca ziemski,
polityka wobec społeczeństwa polskiego:
- nałożenie wysokich podatków,
- obowiązek służby wojskowej w pruskim wojsku,
- utrzymano system poddaństwa i pańszczyznę;
- w dawnych królewszczyznach osadzano niemieckich kolonistów,
- germanizacja polskiego szkolnictwa,
- utworzono szkoły kadetów w Kaliszu i Chełmnie (kształcenie oficerów),
- ośrodek polskiego życia naukowego – Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie.
c) zabór austriacki
nowy podział administracyjny:
- ziemie zaboru austriackiego nazwano Królestwem Galicji i Lodomerii; na jego czele stanął
gubernator, a stolicą stał się Lwów. Utworzono tam sejm stanowy, który nie miał jednak
uprawnień ustawodawczych,
- podzielono je na cyrkuły zarządzane przez starostów, którzy pochodzili z Austrii,
- administracja lokalna to municypia (w mieście) i dominia (na wsi),
