Pobierz 1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych i więcej Streszczenia w PDF z Chemia tylko na Docsity!
Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części 1. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego i technikum To jest chemia. Chemia ogólna i nieorganiczna, zakres podstawowy
1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4] Uczeń: − wymienia nazwy szkła i sprzętu laboratoryjnego − zna i stosuje zasady BHP obowiązujące w pracowni chemicznej − rozpoznaje piktogramy i wyjaśnia ich znaczenie − omawia budowę atomu − definiuje pojęcia: atom , elektron , proton , neutron , nukleony , elektrony walencyjne − oblicza liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego na podstawie zapisu (^) 𝒁^ 𝑨𝑬 − definiuje pojęcia: masa atomowa , liczba atomowa , liczba masowa , jednostka masy atomowej , masa cząsteczkowa − podaje masy atomowe i liczby Uczeń: − wyjaśnia przeznaczenie podstawowego szkła i sprzętu laboratoryjnego − bezpiecznie posługuje się podstawowym sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi − wyjaśnia pojęcia powłoka , podpowłoka − wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami: masa atomowa , liczba atomowa , liczba masowa , jednostka masy atomowej − zapisuje powłokową konfigurację elektronową atomów pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej Z od 1 do 20 − wyjaśnia budowę współczesnego układu Uczeń: − wie, jak przeprowadzić doświadczenie chemiczne − przedstawia ewolucję poglądów na temat budowy materii − wyjaśnia, od czego zależy ładunek jądra atomowego i dlaczego atom jest elektrycznie obojętny − wykonuje obliczenia związane z pojęciami: masa atomowa , liczba atomowa , liczba masowa , jednostka masy atomowej (o większym stopniu trudności) − zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych Z od 1 do 20 oraz jonów o podanym ładunku (zapis konfiguracji Uczeń: − wyjaśnia, na czym polega dualizm korpuskularno-
- falowy − wyjaśnia, dlaczego zwykle masa atomowa pierwiastka chemicznego nie jest liczbą całkowitą − definiuje pojęcia promieniotwórczość , okres półtrwania − wyjaśnia, co to są izotopy pierwiastków chemicznych, na przykładzie atomu wodoru − uzasadnia przynależność pierwiastków chemicznych do poszczególnych bloków energetycznych − porównuje wiązanie koordynacyjne z wiązaniem kowalencyjnym − zapisuje wzory elektronowe
atomowe pierwiastków chemicznych, korzystając z układu okresowego − oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych − omawia budowę współczesnego modelu atomu − definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny , izotop − podaje treść prawa okresowości − omawia budowę układu okresowego pierwiastków chemicznych − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne należące do bloków s oraz p − określa podstawowe właściwości pierwiastka chemicznego na podstawie znajomości jego położenia w układzie okresowym − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne zaliczane do niemetali i metali − definiuje pojęcie elektroujemność − wymienia nazwy pierwiastków okresowego pierwiastków chemicznych, uwzględniając podział na bloki s , p , d oraz f − wyjaśnia, co stanowi podstawę budowy współczesnego układu okresowego pierwiastków chemicznych − wyjaśnia, podając przykłady, jakich informacji na temat pierwiastka chemicznego dostarcza znajomość jego położenia w układzie okresowym − wskazuje zależności między budową elektronową pierwiastka i jego położeniem w grupie i okresie układu okresowego a jego właściwościami fizycznymi i chemicznymi − omawia zmienność elektroujemności pierwiastków chemicznych w układzie okresowym − wyjaśnia regułę dubletu elektronowego i oktetu elektronowego − przewiduje rodzaj wiązania chemicznego na podstawie różnicy elektroujemności pełny i skrócony) − wyjaśnia pojęcie czterech liczb kwantowych − wyjaśnia pojęcia orbitale s , p , d , f − analizuje zmienność charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych zależnie od ich położenia w układzie okresowym − wykazuje zależność między położeniem pierwiastka chemicznego w danej grupie i bloku energetycznym a konfiguracją elektronową powłoki walencyjnej − analizuje zmienność elektroujemności i charakteru chemicznego pierwiastków chemicznych w układzie okresowym − zapisuje wzory elektronowe (wzory kropkowe) i kreskowe cząsteczek, w których występują wiązania kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe oraz koordynacyjne − wyjaśnia, dlaczego wiązanie koordynacyjne nazywane jest (wzory kropkowe) i kreskowe cząsteczek lub jonów, w których występują wiązania koordynacyjne − określa rodzaj i liczbę wiązań σ i π w prostych cząsteczkach (np. CO 2 , N 2 ) − określa rodzaje oddziaływań między atomami a cząsteczkami na podstawie wzoru chemicznego lub informacji o oddziaływaniu − analizuje mechanizm przewodzenia prądu elektrycznego przez metale i stopione sole − wyjaśnia wpływ rodzaju wiązania na właściwości fizyczne substancji − projektuje i przeprowadza doświadczenie Badanie właściwości fizycznych substancji tworzących kryształy
wodorowych Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: − oblicza masę atomową pierwiastka chemicznego o znanym składzie izotopowym − oblicza procentową zawartość izotopów w pierwiastku chemicznym − wyjaśnia, na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej i sztucznej − podaje przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska promieniotwórczości i ocenia związane z tym zagrożenia
2. Systematyka związków nieorganicznych
Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4] Uczeń: − definiuje pojęcia: równanie reakcji chemicznej , substraty , produkty , reakcja syntezy , reakcja analizy , reakcja wymiany − definiuje pojęcie tlenki − zapisuje wzory i nazwy systematyczne wybranych tlenków metali i niemetali − zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków co najmniej jednym sposobem − definiuje pojęcia: tlenki kwasowe , tlenki zasadowe , tlenki obojętne , tlenki amfoteryczne − definiuje pojęcia wodorotlenki Uczeń: − zapisuje wzory i nazwy systematyczne tlenków − zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej Z od 1 do 20 − dokonuje podziału tlenków na kwasowe, zasadowe i obojętne − wyjaśnia zjawisko amfoteryczności − wymienia przykłady tlenków kwasowych, zasadowych, obojętnych i amfoterycznych − zapisuje równania reakcji chemicznych tlenków kwasowych i zasadowych Uczeń: − wymienia różne kryteria podziału tlenków − zapisuje reakcje tlenu z metalami: Na, Mg, Ca, Al, Zn, Fe, Cu − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne, które mogą tworzyć tlenki amfoteryczne − dokonuje podziału tlenków na kwasowe, zasadowe, obojętne i amfoteryczne oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych z kwasami i zasadami − opisuje proces produkcji szkła, jego rodzaje Uczeń: − projektuje doświadczenie chemiczne Badanie działania zasady i kwasu na tlenki metali i niemetali oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − określa charakter chemiczny tlenków pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej Z od 1 do 20 na podstawie ich zachowania wobec wody, kwasu i zasady; zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − przewiduje charakter chemiczny tlenków wybranych pierwiastków i zapisuje
i zasady − opisuje budowę wodorotlenków − zapisuje wzory i nazwy systematyczne wybranych wodorotlenków − wyjaśnia różnicę między zasadą a wodorotlenkiem − zapisuje równanie reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku i wybranej zasady − definiuje pojęcia: amfoteryczność , wodorotlenki amfoteryczne − zapisuje wzory i nazwy wybranych wodorotlenków amfoterycznych − definiuje pojęcie wodorki − podaje zasady nazewnictwa wodorków − definiuje pojęcia kwasy , moc kwasu − wymienia sposoby klasyfikacji kwasów (tlenowe i beztlenowe) − zapisuje wzory i nazwy systematyczne kwasów − wymienia metody otrzymywania kwasów z wodą − projektuje doświadczenie Otrzymywanie tlenku miedzi − projektuje doświadczenie Badanie działania wody na tlenki metali i niemetali − wymienia przykłady zastosowania tlenków − opisuje odmiany, właściwości i zastosowania SiO 2 − zapisuje wzory i nazwy systematyczne wodorotlenków − wymienia metody otrzymywania wodorotlenków i zasad − klasyfikuje wodorotlenki ze względu na ich charakter chemiczny − projektuje doświadczenie Otrzymywanie wodorotlenku sodu w reakcji sodu z wodą − zapisuje równania reakcji chemicznych wybranych wodorotlenków i zasad z kwasami − wymienia przykłady zastosowania wodorotlenków − opisuje charakter chemiczny wodorków i zastosowania − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne, które mogą tworzyć tlenki amfoteryczne − podaje przykłady nadtlenków i ich wzory sumaryczne − projektuje i przeprowadza doświadczenie Badanie właściwości wodorotlenku sodu − zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków i zasad − projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku glinu i badanie jego właściwości amfoterycznych oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej i jonowej − zapisuje równania reakcji wodorków pierwiastków
- grupy z zasadami i wodą − projektuje i przeprowadza doświadczenie Otrzymywanie kwasu chlorowodorowego i zapisuje odpowiednie odpowiednie równania reakcji chemicznych − przewiduje wzór oraz charakter chemiczny tlenku, znając produkty reakcji chemicznej tego tlenku z wodorotlenkiem sodu i kwasem chlorowodorowym − analizuje właściwości pierwiastków chemicznych pod względem możliwości tworzenia tlenków i wodorotlenków amfoterycznych − określa różnice w budowie i właściwościach chemicznych tlenków i nadtlenków − analizuje tabelę rozpuszczalności wodorotlenków i soli w wodzie − projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, w których wyniku można otrzymać różnymi metodami wodorotlenki trudno rozpuszczalne w wodzie; zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − zapisuje równania reakcji
chemicznych wybranych wodorotlenków i zasad z kwasami − przeprowadza doświadczenie chemiczne mające na celu otrzymanie wybranej soli w reakcji zobojętniania oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej − wyjaśnia pojęcia wodorosole i hydroksosole − zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranej soli trzema sposobami i zapisuje równania tych reakcji w postaci cząsteczkowej − opisuje rodzaje skał wapiennych (wapień, marmur, kreda), ich właściwości i zastosowania − projektuje doświadczenie Wykrywanie skał wapiennych − projektuje doświadczenie Termiczny rozkład wapieni − podaje informacje na temat składników zawartych w wodzie mineralnej w aspekcie ich działania na organizm ludzki − podaje przykłady nawozów prostych, podwójnych i uwodnionych − podaje nazwy i zapisuje wzory sumaryczne wybranych wodorosoli i hydroksosoli − projektuje i przeprowadza doświadczenie Gaszenie wapna palonego − opisuje mechanizm zjawiska krasowego − porównuje właściwości hydratów i soli bezwodnych − wyjaśnia proces otrzymywania zaprawy wapiennej i proces jej twardnienia − projektuje i przeprowadza doświadczenie Sporządzanie zaprawy gipsowej i badanie jej twardnienia − opisuje sposoby usuwania twardości wody, zapisuje odpowiednia równania reakcji
naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich stosowania − zapisuje wzory i nazwy hydratów − podaje właściwości hydratów − projektuje i przeprowadza doświadczenie Usuwanie wody z hydratów − wyjaśnia proces twardnienia zaprawy wapiennej Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: − przygotowuje i prezentuje prace projektowe oraz zadania testowe z systematyki związków nieorganicznych, z uwzględnieniem ich właściwości oraz wykorzystaniem wiadomości z zakresu podstawowego chemii
3. Stechiometria
Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4] Uczeń: − definiuje pojęcia mol i masa molowa − wykonuje obliczenia związane z pojęciem masa cząsteczkowa − wykonuje bardzo proste obliczenia związane z pojęciami mol i masa molowa − podaje treść prawa Avogadra − wykonuje proste obliczenia Uczeń: − wyjaśnia pojęcie objętość molowa gazów − wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami: mol , masa molowa , objętość molowa gazów w warunkach normalnych − wyjaśnia pojęcia: skład jakościowy , skład ilościowy , wzór empiryczny , wzór Uczeń: − wyjaśnia pojęcia liczba Avogadra i stała Avogadra − wykonuje obliczenia związane z pojęciami: mol , masa molowa , objętość molowa gazów , liczba Avogadra (o większym stopniu trudności) − wykonuje obliczenia związane z pojęciami stosunku Uczeń: − porównuje gęstości różnych gazów na podstawie znajomości ich mas molowych − wykonuje obliczenia stechiometryczne dotyczące mas molowych, objętości molowych, liczby cząsteczek oraz niestechiometrycznych ilości substratów i produktów (o znacznym stopniu
