Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

1 Elektroliza 4 Na czym polega proces elektrolizy? Uczeń, Ćwiczenia z Elektrochemia

Liczba godzin na realizację. Temat lekcji. Wymagania edukacyjne ... pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów ... zwiększaniem się liczby atomowej i stopnia.

Typologia: Ćwiczenia

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

stevie_k
stevie_k 🇵🇱

4.5

(108)

325 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz 1 Elektroliza 4 Na czym polega proces elektrolizy? Uczeń i więcej Ćwiczenia w PDF z Elektrochemia tylko na Docsity! 1 Lp. Temat w podręczniku Liczba godzin na realizację Temat lekcji Wymagania edukacyjne Ogólne i szczegółowe wymagania podstawy programowej 1 Elektroliza 4 Na czym polega proces elektrolizy? Uczeń: • wyjaśnia pojęcia: elektroliza, elektrody, potencjał rozkładowy (B) • omawia różnicę między przebiegiem procesów elektrodowych w ogniwach i podczas elektrolizy (C) Uczeń: IX. 6) stosuje pojęcia: elektroda, elektrolizer, elektroliza, potencjał rozkładowy IX. 7) przewiduje produkty elektrolizy stopionych tlenków, soli, wodorotlenków, wodnych roztworów kwasów i soli oraz zasad IX. 8) pisze równania dysocjacji termicznej; pisze odpowiednie równania reakcji elektrodowych zachodzących w trakcie elektrolizy IX. 9) projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których drogą elektrolizy otrzyma np. wodór, tlen, chlor, miedź Elektroliza wodnych roztworów elektrolitów i stopionych elektrolitów Uczeń: • wymienia reguły pozwalające przewidzieć kolejność wydzielania się produktów elektrolizy na katodzie i anodzie (A) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Elektroliza wodnego roztworu kwasu chlorowodorowego (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Elektroliza wodnego roztworu chlorku sodu (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Elektroliza wodnego roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) (D) • zapisuje równania reakcji elektrodowych dla wodnych roztworów elektrolitów (D) • wyjaśnia przebieg elektrolizy stopionych soli (B) • wyjaśnia różnicę między elektrolizą roztworów wodnych elektrolitów i stopionych soli (B) • zapisuje równania reakcji elektrodowych dla roztworów wodnych i stopionych soli (C) • przewiduje produkty elektrolizy wodnych roztworów kwasów, zasad i soli (D) 2 2 Podsumowanie wiadomości z działu Reakcje utleniania- -redukcji. Elektrochemia 2 3 1 Sprawdzian wiadomości 4. 1 Omówienie wyników i analiza sprawdzianu 5 Roztwory − mieszaniny substancji 2 Roztwory jako mieszaniny jednorodne substancji Uczeń: • podaje przykłady roztworów właściwych, koloidów i zawiesin (A) • wyjaśnia pojęcia mieszanina jednorodna i mieszanina niejednorodna (B) • wyjaśnia pojęcie roztwór (B) • definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid, zawiesina (A) • wyjaśnia pojęcia: roztwór ciekły, roztwór gazowy, roztwór stały (B) • wyjaśnia różnice między rozpuszczaniem a roztwarzaniem (B) Uczeń: V. 1) rozróżnia układy homogeniczne i heterogeniczne; wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin V. 4) opisuje sposoby rozdzielenia roztworów właściwych (ciał stałych w cieczach, cieczy w cieczach) na składniki (m.in. ekstrakcja, chromatografia, elektroforeza) V. 5) projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki Metody rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych Uczeń: • określa metody rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych (C) • podaje przykłady roztworów o różnym stanie skupienia rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej (A) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Rozdzielanie barwników roślinnych metodą chromatografii (D) • projektuje doświadczenie chemiczne Ekstrakcja jodu z wodnego roztworu jodu w jodku potasu (D) 6 Zol jako przykład koloidu 2 Zole Uczeń: • wyjaśnia pojęcie zol (B) • wyjaśnia pojęcia faza rozproszona i ośrodek dyspersyjny (B) • opisuje metody otrzymywania koloidu (kondensacja, dyspersja) (C) • klasyfikuje koloidy ze względu na fazę rozproszoną i ośrodek dyspersyjny (C) Uczeń: V. 1) rozróżnia układy homogeniczne i heterogeniczne; wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów […] 5 Sporządzanie roztworów o określonym stężeniu molowym Uczeń: • podaje zasady postępowania w trakcie sporządzania roztworów o określonym stężeniu molowym (A) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne mające na celu sporządzenie roztworów o określonym stężeniu molowym (D) 10 1 Podsumowanie wiadomości z działu Roztwory 11 1 Sprawdzian wiadomości i umiejętności 12 1 Omówienie wyników i analiza sprawdzianu 13 Procesy endoenergetyczn e i egzoenergetycz ne 4 Energia wewnętrzna układu. Entalpia Uczeń: • wyjaśnia pojęcia: układ zamknięty, układ izolowany, układ otwarty, otoczenie układu (B) • definiuje pojęcie energia wewnętrzna układu (A) • wyjaśnia pojęcia proces endoenergetyczny i proces egzoenergetyczny (B) • wymienia przykłady procesów egzoenergetycznych i endoenergetycznych (A) • definiuje pojęcie entalpia (A) Uczeń: IV. 5) stosuje pojęcia: egzoenergetyczny, endoenergetyczny, energia aktywacji do opisu efektów energetycznych przemian; zaznacza wartość energii aktywacji na schemacie ilustrującym zmiany energii w reakcji egzo- i endoenergetycznej IV. 10) opisuje różnice między układem otwartym, zamkniętym i izolowanym IV. 11) stosuje pojęcie standardowej entalpii przemiany; interpretuje zapis ∆H < 0 i ∆H > 0; określa efekt energetyczny reakcji chemicznej na podstawie wartości entalpii IV. 12) stosuje prawo Hessa do obliczeń efektów energetycznych przemian na podstawie wartości standardowych entalpii tworzenia i standardowych entalpii spalania Reakcje endotermiczne i egzotermiczne Uczeń: • wyjaśnia pojęcie efekt cieplny reakcji (B) • wyjaśnia pojęcia reakcje egzotermiczne i reakcje endotermiczne (B) • wymienia przykłady reakcji egzotermicznych i endotermicznych (A) • projektuje i przeprowadza doświadczenie 6 chemiczne Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie i formułuje wniosek (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Reakcja wodorowęglanu sodu z kwasem etanowym i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie i formułuje wniosek (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Reakcja magnezu z kwasem chlorowodorowym oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Reakcja cynku z kwasem siarkowym(VI) oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej (D) Równania termochemiczne Uczeń: • wyjaśnia pojęcie równanie termochemiczne (B) • podaje warunki standardowe (C) • definiuje pojęcia standardowa entalpia tworzenia i standardowa entalpia spalania (A) • podaje treść reguły Lavoisiera–Laplace’a (A) • podaje treść prawa Hessa i stosuje je do obliczania efektów energetycznych (C) • interpretuje równanie termochemiczne podanej reakcji chemicznej (D) • oblicza standardową entalpię podanej reakcji chemicznej (C) 7 14 Szybkość reakcji chemicznej 4 Szybkość reakcji chemicznej. Czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej Uczeń: • definiuje pojęcie szybkość reakcji chemicznej i zapisuje wzór na obliczenie szybkości reakcji (A) • podaje założenia teorii zderzeń aktywnych (A) • zapisuje równanie kinetyczne reakcji chemicznej z jednym substratem (A) • zapisuje równanie kinetyczne reakcji z dwoma substratami (A) • wyjaśnia pojęcia: energia aktywacji, kompleks aktywny (B) • podaje treść reguły van’t Hoffa (A) • określa czynniki wpływające na szybkość reakcji (C) • oblicza średnią szybkość reakcji chemicznej (C) • oblicza zmianę szybkości reakcji chemicznej spowodowaną podwyższeniem temperatury (C) • oblicza zmianę szybkości reakcji chemicznej spowodowaną zwiększeniem stężenia substratów (C) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Wpływ stężenia substratu na szybkość reakcji chemicznej i formułuje wniosek (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Wpływ temperatury na szybkość reakcji chemicznej, zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej i formułuje wniosek (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Rozdrobnienie substratów a szybkość reakcji chemicznej i formułuje wniosek (D) • analizuje wykresy zmian szybkości reakcji Uczeń: IV. 1) definiuje i oblicza szybkość reakcji (jako zmianę stężenia reagenta w czasie) IV. 2) przewiduje wpływ: stężenia (ciśnienia) substratów, obecności katalizatora, stopnia rozdrobnienia substratów i temperatury na szybkość reakcji; projektuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia IV. 3) na podstawie równania kinetycznego określa rząd reakcji względem każdego substratu; na podstawie danych doświadczalnych ilustrujących związek między stężeniem substratu a szybkością reakcji określa rząd reakcji i pisze równanie kinetyczne IV. 4) szkicuje wykres zmian szybkości reakcji w funkcji czasu oraz wykres zmian stężeń reagentów reakcji pierwszego rzędu w czasie […] X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: […] kwasów nieutleniających (dla […] Al, Zn, Fe […]) 10 19 Równowaga chemiczna, stała równowagi 2 Reakcje odwracalne i nieodwracalne Uczeń: • wyjaśnia różnicę między reakcją odwracalną a nieodwracalną (B) • wymienia przykłady reakcji odwracalnych i nieodwracalnych (A) • wyjaśnia pojęcie stan równowagi chemicznej (B) • wymienia czynniki wpływające na stan równowagi chemicznej (A) Uczeń: IV. 7) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stan równowagi dynamicznej i stała równowagi; pisze wyrażenie na stałą równowagi danej reakcji Prawo działania mas Uczeń: • definiuje pojęcie stała równowagi chemicznej (A) • zapisuje wzór na stałą równowagi chemicznej (A) • podaje treść prawa działania mas (A) • zapisuje wyrażenia na stałe równowagi chemicznej dla konkretnych reakcji chemicznych (C) • wykonuje obliczenia chemiczne związane ze stanem równowagi chemicznej (C) • wyjaśnia pojęcia równowaga homogeniczna i równowaga heterogeniczna (B) 20 Reguła przekory 3 Reguła przekory (reguła Le Chateliera–Brauna) Uczeń: • podaje treść reguły przekory (reguła Le Chateliera–Brauna) (A) • omawia wpływ stężenia substratów i produktów na stan równowagi chemicznej (C) • omawia wpływ ciśnienia substratów i produktów na stan równowagi chemicznej (C) • omawia wpływ temperatury na stan równowagi chemicznej (C) Uczeń: IV. 8) oblicza wartość stałej równowagi reakcji odwracalnej; oblicza stężenia równowagowe albo stężenia początkowe reagentów IV. 9) wymienia czynniki, które wpływają na stan równowagi reakcji; wyjaśnia, dlaczego obecność katalizatora nie wpływa na wydajność przemiany; stosuje regułę Le Chateliera–Brauna (regułę przekory) do jakościowego określenia wpływu zmian temperatury, stężenia reagentów i ciśnienia na układ pozostający w stanie równowagi dynamicznej Obliczenia dotyczące stanu równowagi chemicznej z zastosowaniem reguły Uczeń: • omawia wpływ czynników zewnętrznych na stan równowagi chemicznej (C) 11 przekory • oblicza wartość stałej równowagi chemicznej dowolnej reakcji odwracalnej oraz wartości stężeń molowych substratów i produktów reakcji chemicznej (C) 21 Dysocjacja elektrolityczna 3 Dysocjacja elektrolityczna − elektrolity i nieelektrolity Uczeń: • wyjaśnia pojęcia: dysocjacja elektrolityczna, elektrolity, nieelektrolity (B) • wymienia przykłady elektrolitów i nieelektrolitów (A) • wyjaśnia pojęcie wskaźniki kwasowo-zasadowe (pH) (B) • wyjaśnia rolę cząsteczek wody jako dipoli w procesie dysocjacji elektrolitycznej (B) • wyjaśnia pojęcie mocne elektrolity (B) • zapisuje ogólne równanie dysocjacji kwasów (A) • wyjaśnia przebieg dysocjacji kwasów wieloprotonowych (B) • wyjaśnia przebieg dysocjacji zasad wielowodorotlenowych (B) • zapisuje ogólne równanie dysocjacji zasad (A) • wyjaśnia przebieg dysocjacji soli (B) • zapisuje ogólne równanie dysocjacji soli (A) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie zjawiska przewodzenia prądu elektrycznego i zmiany barwy wskaźników kwasowo-zasadowych w wodnych roztworach różnych związków chemicznych i formułuje wniosek (D) • omawia sposób powstawania jonów oksoniowych (C) Uczeń: VI. 1) pisze równania dysocjacji elektrolitycznej związków nieorganicznych […] z uwzględnieniem dysocjacji stopniowej VI. 7) klasyfikuje substancje jako kwasy lub zasady zgodnie z teorią Brønsteda–Lowry’ego; wskazuje sprzężone pary kwas–zasada VI. 8) uzasadnia przyczynę kwasowego odczynu wodnych roztworów kwasów, zasadowego odczynu wodnych roztworów niektórych wodorotlenków (zasad) i amoniaku oraz odczynu niektórych wodnych roztworów soli zgodnie z teorią Brønsteda–Lowry’ego; pisze odpowiednie równania reakcji Równania reakcji dysocjacji kwasów, zasad i soli Uczeń: • opisuje proces dysocjacji elektrolitycznej na przykładach (B) 12 • zapisuje równania reakcji dysocjacji kwasów, zasad i soli według teorii Arrheniusa (C) Kwasy i zasady według Arrheniusa, Brønsteda−Lowry’ego i Lewisa Uczeń: • podaje założenia teorii dysocjacji Arrheniusa w odniesieniu do kwasów, zasad i soli (A) • podaje założenia teorii Brønsteda–Lowry’ego w odniesieniu do kwasów i zasad (A) • podaje założenia teorii Lewisa w odniesieniu do kwasów i zasad (A) • zapisuje równania reakcji dysocjacji kwasów i zasad według teorii Brønsteda–Lowry’ego (C) • zapisuje równania reakcji dysocjacji kwasów i zasad wg teorii Lewisa (C) 22 Stała dysocjacji elektrolitycznej, stopień dysocjacji elektrolitycznej 2 Stała dysocjacji elektrolitycznej Uczeń: • definiuje pojęcie stała dysocjacji elektrolitycznej (A) • zapisuje wzór na stałą dysocjacji elektrolitycznej (A) • omawia czynniki wpływające na stałą dysocjacji elektrolitycznej (C) • wyjaśnia pojęcia mocne elektrolity i słabe elektrolity (B) • porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji (C) • oblicza wartość stałej dysocjacji elektrolitycznej (C) • wymienia przykłady mocnych i słabych elektrolitów (A) Uczeń: VI. 2) stosuje termin stopień dysocjacji dla ilościowego opisu zjawiska dysocjacji elektrolitycznej VI. 4) wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: stała dysocjacji, stopień dysocjacji, pH, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności; stosuje do obliczeń prawo rozcieńczeń Ostwalda VI. 5) porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji Stopień dysocjacji elektrolitycznej Uczeń: • wyjaśnia pojęcie stopień dysocjacji elektrolitycznej (B) 15 odpowiednie równania reakcji chemicznych (D) • definiuje pojęcie iloczyn jonowy i zapisuje wzór na obliczenie jego wartości (A) • wyjaśnia pojęcie iloczyn rozpuszczalności substancji (B) • podaje zależność między wartością iloczynu rozpuszczalności a rozpuszczalnością soli w danej temperaturze (D) • wyjaśnia, na czym polega efekt wspólnego jonu (B) • analizuje wartości iloczynów rozpuszczalności wybranych soli (D) Zapis cząsteczkowy, jonowy i skrócony jonowy reakcji strącania osadów Uczeń: • zapisuje równania reakcji strącania osadów w postaci cząsteczkowej, jonowej i skróconego zapisu jonowego (C) • analizuje tabelę rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie pod kątem możliwości przeprowadzenia reakcji strącania osadów (D) 26 Hydroliza soli 2 Na czym polega reakcja hydrolizy soli? Uczeń: • wyjaśnia, na czym polega reakcja hydrolizy soli (B) • określa, jakiego typu sole ulegają reakcji hydrolizy (C) Uczeń: VI. 9) pisze równania reakcji: […] wybranych soli z wodą w formie jonowej pełnej i skróconej Rodzaje reakcji hydrolizy a odczyn wodnych roztworów soli Uczeń: • wyjaśnia pojęcia hydroliza kationowa i hydroliza anionowa (B) • przewiduje odczyn wodnego roztworu soli i rodzaj reakcji hydrolizy w zależności od typu soli (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie odczynu wodnych roztworów soli i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych w postaci cząsteczkowej, jonowej i skróconego zapisu 16 27. 2 Podsumowanie wiadomości z działu Reakcje w wodnych roztworach elektrolitów 28 1 Sprawdzian wiadomości i umiejętności 29. 1 Omówienie wyników i analiza sprawdzianu 30. Wodór i hel 1 Wodór i hel − pierwiastki chemiczne bloku s Uczeń: • podaje kryterium przynależności pierwiastków chemicznych do bloku s (A) • zapisuje konfigurację elektronową atomu wodoru (C) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne i występowanie wodoru (C) • zapisuje konfigurację elektronową atomu helu (C) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne, występowanie i sposoby otrzymywania helu (C) • wymienia zastosowania wodoru i helu (A) • projektuje i opisuje doświadczenia chemiczne, w których wyniku można otrzymać wodór (D) • zapisuje równania reakcji otrzymywania wodoru na skalę przemysłową (C) • zapisuje równania reakcji utleniania-redukcji z udziałem wodoru (C) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny VII. 6) klasyfikuje wodorki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy i obojętny); projektuje i przeprowadza jonowego (D) • zapisuje równania reakcji hydrolizy różnych soli (C) 17 doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny wodorku; wnioskuje o charakterze chemicznym wodorku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorków; opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad 31. Litowce 2 Pierwiastki chemiczne należące do litowców oraz ich związki chemiczne Uczeń: • wymienia nazwy i symbole pierwiastków chemicznych zaliczanych do litowców (A) • podaje kryterium podziału metali na lekkie i ciężkie (A) • zapisuje konfigurację elektronową powłoki walencyjnej litowców (C) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne, sposoby otrzymywania i występowanie litowców (C) • wymienia zastosowania litowców (A) • ustala produkty reakcji litowców z siarką (C) • omawia przebieg i ustala produkty reakcji litowców z wodą (C) • ustala produkty reakcji litowców z kwasami (C) • zapisuje równania reakcji litowców z tlenem, wodorem, siarką, azotem, wodą i kwasami (C) • wyjaśnia pojęcia: tlenki, nadtlenki i ponadtlenki litowców (B) • wyjaśnia sposób powstawania wodorków litowców (B) • wyjaśnia sposób powstawania azotków litowców (B) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie właściwości sodu oraz formułuje wniosek (D) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu (dla Na […]), wody (dla Na, K […]), kwasów nieutleniających (dla Na, K […]) […] 20 • wyjaśnia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków borowców wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej borowca (B) • zapisuje równania reakcji glinu z kwasami: chlorowodorowym, siarkowym(VI) i azotowym(V) (C) • wyjaśnia, jaki charakter chemiczny ma glin (B) • wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu w kwasie azotowym(V) (B) • wyjaśnia charakter chemiczny wodorotlenku glinu (B) • wyjaśnia, jaki charakter chemiczny ma tlenek glinu (B) • zapisuje równanie reakcji glinu z roztworem mocnej zasady (C) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Działanie roztworów mocnych kwasów na glin (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Pasywacja glinu w kwasie azotowym(V) (D) fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] X. 4) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu; tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu w technice X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu (dla […] Al […]), […] kwasów nieutleniających (dla […] Al […]), rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V) oraz stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) (dla Al […]) 35 Węglowce 2 Pierwiastki chemiczne należące do węglowców oraz ich związki chemiczne Uczeń: • wymienia nazwy i symbole pierwiastków chemicznych zaliczanych do węglowców (A) • zapisuje konfigurację elektronową powłoki walencyjnej węglowców (C) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne, występowanie i zastosowania węglowców (C) • podaje nazwy odmian alotropowych węgla (A) • wyjaśnia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków węglowców wraz ze Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi 21 zwiększaniem się liczby atomowej i stopnia utlenienia węglowca (B) • wyjaśnia pojęcie krzemionka (B) • wyjaśnia, jakie związki chemiczne tworzą węglowce z: fluorowcami, siarką, azotem i wodorem (B) • wyjaśnia pojęcia: węglowodory, krzemowodory (silany), germanowodory (B) • zapisuje różnorodne równania reakcji chemicznych węglowców i ich związków chemicznych (C) • projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykazanie zmienności charakteru chemicznego węglowców (D) III. 9) wyjaśnia pojęcie alotropii pierwiastków; na podstawie znajomości budowy diamentu, grafitu, grafenu i fullerenów tłumaczy ich właściwości i zastosowania VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny VII. 5) klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny) […] X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] XI. 1) […] opisuje właściwości tlenku krzemu(IV) […] 36. Azotowce 2 Pierwiastki chemiczne należące do azotowców oraz ich związki chemiczne Uczeń: • wymienia nazwy i symbole pierwiastków chemicznych zaliczanych do azotowców (A) • zapisuje konfigurację elektronową powłoki walencyjnej azotowców (C) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne, występowanie i zastosowania azotowców (C) • podaje nazwy odmian alotropowych azotowców (A) • wyjaśnia, jak powstają tlenki azotowców (B) • wyjaśnia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków azotowców wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej i stopnia utlenienia azotowca (B) • omawia właściwości amoniaku (C) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym 22 • podaje nazwy związków chemicznych, jakie azot tworzy z tlenem (A) • podaje wzory sumaryczne i nazwy kwasów tlenowych azotu (A) • omawia właściwości kwasu azotowego(V) (C) • wyjaśnia pojęcie chemiluminescencja (B) • wyjaśnia pojęcia: azotki, fosforki i wodorki azotowców (B) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie właściwości amoniaku i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie właściwości kwasu azotowego(V) (D) • zapisuje równania reakcji stężonego kwasu azotowego(V) z węglem i siarką (C) • zapisuje równania reakcji powstawania soli amonowych (C) • zapisuje równania reakcji tlenków azotu z wodą (C) • zapisuje równanie reakcji rozkładu stężonego roztworu kwasu azotowego(V) (C) • projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające ustalenie charakteru chemicznego wybranych tlenków azotowców, np. tlenku fosforu(V) (D) wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny VII. 5) klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny) […] X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V) […] 37 Tlenowce 3 Tlen jako przedstawiciel tlenowców Uczeń: • wymienia nazwy i symbole pierwiastków chemicznych zaliczanych do tlenowców (A) • wyjaśnia zjawisko alotropii na przykładzie tlenu i omawia różnice we właściwościach odmian alotropowych tlenu (B) • zapisuje konfigurację elektronową powłoki walencyjnej tlenowców (C) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do 25 38 Fluorowce 2 Pierwiastki chemiczne należące do grupy fluorowców i ich związki chemiczne Uczeń: • wymienia nazwy i symbole pierwiastków chemicznych zaliczanych do fluorowców (A) • zapisuje konfigurację elektronową powłoki walencyjnej fluorowców (C) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne, występowanie i zastosowania fluorowców (C) • wyjaśnia, jak zmieniają się aktywność chemiczna i właściwości utleniające fluorowców wraz ze zwiększaniem się ich liczby atomowej (B) • projektuje doświadczenie chemiczne Badanie aktywności chemicznej fluorowców oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (D) • projektuje doświadczenie chemiczne Działanie chloru na substancje barwne i formułuje wniosek (D) • wymienia przykłady związków chemicznych metali i niemetali z fluorowcami ze szczególnym uwzględnieniem związków chloru (A) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Reakcja chloru z sodem oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (D) • wykazuje, że reakcja chemiczna chloru z sodem jest reakcją utleniania-redukcji (C) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] X. 9) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać w laboratorium: […] chlor (np. reakcja HCl z MnO2 lub z KMnO4); pisze odpowiednie równania reakcji X. 11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców X. 12) projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg wykaże, że np. brom jest pierwiastkiem bardziej aktywnym niż jod, a mniej aktywnym niż chlor; pisze odpowiednie równania reakcji 26 Porównanie właściwości tlenowych i beztlenowych kwasów fluorowców Uczeń: • podaje wzory i nazwy beztlenowych kwasów fluorowców (A) • podaje wzory i nazwy tlenowych kwasów fluorowców (A) • wyjaśnia, jak zmienia się moc kwasów tlenowych fluorowców wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej fluorowca (C) • wyjaśnia, jak zmienia się moc kwasów tlenowych chloru wraz ze zwiększaniem się stopnia utlenienia chloru (B) • omawia i uzasadnia zmianę mocy kwasów beztlenowych fluorowców wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej fluorowca (C) 39. Helowce 1 Helowce jako pierwiastki chemiczne bloku p Uczeń: • wymienia nazwy i symbole pierwiastków chemicznych zaliczanych do helowców (A) • zapisuje konfigurację elektronową powłoki walencyjnej helowców (C) • wyjaśnia, dlaczego helowce są bierne chemicznie (B) • omawia właściwości fizyczne, chemiczne, występowanie i zastosowania helowców (C) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na 27 podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] 40 Blok p – podsumowanie 2 Podsumowanie wiadomości o pierwiastkach chemicznych bloku p Uczeń: • wskazuje w układzie okresowym pierwiastków chemicznych grupy tworzące blok p (C) • wymienia nazwy pierwiastków chemicznych bloku p (A) • wyjaśnia, w jaki sposób rozbudowuje się podpowłoka p przy zapełnionej podpowłoce s powłoki walencyjnej pierwiastków bloku p (B) • omawia zmienność właściwości pierwiastków chemicznych poszczególnych grup bloku p na podstawie konfiguracji elektronowej powłok walencyjnych (C) • omawia zastosowania pierwiastków chemicznych bloku p i ich związków (C) • zapisuje równania reakcji powstawania jonów z atomów wybranych pierwiastków chemicznych bloku p (C) • zapisuje równania reakcji chemicznych, jakim ulegają pierwiastki chemiczne bloku p (C) • wyjaśnia na podstawie znajomości konfiguracji elektronowej powłoki walencyjnej, które z pierwiastków chemicznych bloku p tworzą kationy, a które aniony (B) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego […] X. 10) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne niemetali, w tym między innymi równania reakcji: […] chloru, bromu i siarki z metalami (Na, K, Mg, Ca, Fe, Cu); chloru z wodą 41 Chrom 24Cr 3 Budowa atomu, konfiguracja elektronowa i stopnie utlenienia chromu Uczeń: • podaje kryterium przynależności pierwiastków chemicznych do bloku d (A) • wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne zaliczane do Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy 30 środowiska […]; pisze odpowiednie równania reakcji 43. Żelazo 26Fe 2 Budowa atomu, konfiguracja elektronowa i stopnie utlenienia żelaza Uczeń: • wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne należące do żelazowców (żelazo, kobalt, nikiel) (A) • omawia właściwości fizyczne żelaza (C) • zapisuje konfigurację elektronową żelaza (C) • wyjaśnia, na czym polega pasywacja żelaza (B) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: […] rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V) oraz stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) (dla […] Fe […]) Związki żelaza i ich właściwości Uczeń: • wyjaśnia, w jaki sposób bada się właściwości wodorotlenku żelaza(II) i wodorotlenku żelaza(III) (B) • podaje wzory i nazwy oraz określa sposoby otrzymywania ważniejszych związków żelaza (C) • określa charakter chemiczny związków żelaza w zależności od stopnia utlenienia żelaza (C) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku żelaza(II) i badanie jego właściwości oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku żelaza(III) i badanie jego właściwości oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (D) 44 Miedź 29Cu 2 Budowa atomu, konfiguracja elektronowa i stopnie utlenienia miedzi Uczeń: • wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne należące do miedziowców (miedź, srebro, złoto, Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając 31 roentgen) (A) • omawia właściwości fizyczne miedzi (C) • zapisuje konfigurację elektronową miedzi (C) • wyjaśnia, na czym polega promocja elektronu z podpowłoki 4s na podpowłokę 3d (B) przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: […] rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V) oraz stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) (dla […] Cu […]) Związki miedzi i jej właściwości Uczeń: • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku miedzi(II) i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej(D) • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie właściwości wodorotlenku miedzi(II) i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (D) • wyjaśnia, jak powstaje patyna (B) 32 45. Blok d – podsumowanie 2 Podsumowanie wiadomości o pierwiastkach chemicznych bloku d Uczeń: • wskazuje w układzie okresowym pierwiastków chemicznych grupy tworzące blok d (A) • wymienia nazwy przykładowych pierwiastków chemicznych bloku d (A) • określa, na jakich podpowłokach są rozmieszczone elektrony walencyjne w atomach pierwiastków chemicznych bloku d (C) • określa, do jakiego typu pierwiastków chemicznych zaliczają się pierwiastki chemiczne bloku d (C) • omawia, jak zmieniają się właściwości utleniające związków chemicznych wraz ze wzrostem stopnia utlenienia pierwiastków chemicznych bloku d (C) • wyjaśnia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków pierwiastków chemicznych bloku d wraz ze zwiększaniem się stopnia utlenienia tych pierwiastków chemicznych (B) • wymienia zastosowania pierwiastków chemicznych bloku d i ich związków chemicznych (A) • zapisuje równania reakcji chemicznych, jakim ulegają pierwiastki chemiczne bloku d ze szczególnym uwzględnieniem reakcji utleniania-redukcji (C) Uczeń: II. 4) pisze konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe) II. 5) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (np. promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi VII. 1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów) VII. 2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny X. 5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu (dla […] Zn, Fe, Cu), […] kwasów nieutleniających (dla […] Zn, Fe, Mn, Cr), rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V) oraz stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) (dla […] Fe, Cu, Ag) 46 Pierwiastki chemiczne bloku f 1 Pierwiastki chemiczne bloku f Uczeń: • podaje kryterium przynależności pierwiastków chemicznych do bloku f (A) • wyjaśnia pojęcia aktynowce i lantanowce (C) • wymienia najważniejsze właściwości lantanowców (A) Zagadnienia wykraczające poza wymagania podstawy programowej