Pobierz 1. Kodeks postępowania administracyjnego i więcej Streszczenia w PDF z Postępowanie administracyjne tylko na Docsity! KPA 1 1. Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz.U. Nr 30, poz. 168) Tekst jednolity z dnia 8 czerwca 2017 r. (Dz.U. 2017, poz. 1257)1 (zm.: Dz.U. 2018, poz. 149, poz. 650, poz. 1544, poz. 1629) Spis treści Art. Dział I. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–60 Rozdział 1. Zakres obowiązywania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–5 Rozdział 2. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6–16 Rozdział 3. Organy wyższego stopnia i organy naczelne . . . . . . . 17–18 Rozdział 4. Właściwość organów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19–23 Rozdział 5. Wyłączenie pracownika oraz organu . . . . . . . . . . . . 24–27a Rozdział 6. Strona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28–34 Rozdział 7. Załatwianie spraw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35–38 Rozdział 8. Doręczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39–49b Rozdział 9. Wezwania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50–56 Rozdział 10. Terminy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57–60 Dział II. Postępowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61–163g Rozdział 1. Wszczęcie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61–66 Rozdział 2. Metryki, protokoły i adnotacje . . . . . . . . . . . . . . . . 66a–72 Rozdział 3. Udostępnianie akt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73–74 Rozdział 4. Dowody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75–88a Rozdział 5. Rozprawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89–96 Rozdział 5a. Mediacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96a–96n Rozdział 6. Zawieszenie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97–103 Rozdział 7. Decyzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104–113 Rozdział 8. Ugoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114–122 Rozdział 8a. Milczące załatwienie sprawy . . . . . . . . . . . . . . . . 122a–122g Rozdział 9. Postanowienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123–126 Rozdział 10. Odwołania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127–140 Rozdział 11. Zażalenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141–144 Rozdział 12. Wznowienie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145–153 Rozdział 13. Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności de- cyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154–163a Rozdział 14. Postępowanie uproszczone . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163b–163g Dział III. Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych 164–181 Dział IV. Udział prokuratora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182–189 1 Tekst jednolity ogłoszono dnia 27.06.2017 r. 1 1 KPA Art. 1–3 Dział I. Przepisy ogólne Dział IVA. Administracyjne kary pieniężne . . . . . . . . . . . . . . . . 189a–189k Dział V–VI. (uchylone) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190–216 Dział VII. Wydawanie zaświadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217–220 Dział VIII. Skargi i wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221–260 Rozdział 1. Postanowienia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221–226 Rozdział 2. Skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227–240 Rozdział 3. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241–247 Rozdział 4. Udział prasy i organizacji społecznych . . . . . . . . . . . 248–252 Rozdział 5. Przyjmowanie skarg i wniosków . . . . . . . . . . . . . . . 253–256 Rozdział 6. Nadzór i kontrola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257–260 Dział VIIIA. Europejska współpraca administracyjna . . . . . . . . 260a–260g Dział IX. Opłaty i koszty postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261–267 Dział X. Przepisy końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268–269 Dział I. Przepisy ogólne Rozdział 1. Zakres obowiązywania Art. 1. [Zakres regulacji] Kodeks postępowania administracyjnego nor- muje: 1) postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyga- nych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco; 2) postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1; 3) postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administra- cji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2; 4) postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń; 5) nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich wykonaniu; 6) tryb europejskiej współpracy administracyjnej. Art. 2. [Rozszerzenie] Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie skarg i wniosków (Dział VIII) przed or- ganami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych. Art. 3. [Wyłączenia] § 1. Przepisów Kodeksu postępowania administra- cyjnego nie stosuje się do: 1) postępowania w sprawach karnych skarbowych; 2 Rozdział 2. Zasady ogólne Art. 8–12 KPA 1 niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywa- teli oraz sprawność postępowania, przy pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy. Art. 8. [Zasada pogłębiania zaufania] § 1. Organy administracji publicz- nej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstron- ności i równego traktowania. § 2. Organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie od- stępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym. Art. 9. [Zasada udzielania informacji] Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o oko- licznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustale- nie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania admini- stracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestni- czące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Art. 10. [Zasada wysłuchania stron] § 1. Organy administracji publicz- nej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. § 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. § 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady określonej w § 1. Art. 11. [Wyjaśnianie zasadności przesłanek] Organy administracji pu- blicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowa- dzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Art. 12. [Zasada szybkości i prostoty postępowania] § 1. Organy ad- ministracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, po- sługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej zała- twienia. 5 1 KPA Art. 13–15 Dział I. Przepisy ogólne § 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie. Art. 13. [Zasada polubownego rozstrzygania kwestii spornych] § 1. Organy administracji publicznej w sprawach, których charakter na to po- zwala, dążą do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania w należących do ich właściwości sprawach, w szczególności przez podejmowanie czynno- ści: 1) skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w których uczestniczą strony o spornych interesach; 2) niezbędnych do przeprowadzenia mediacji. § 2. Organy administracji publicznej podejmują wszystkie uzasadnione na danym etapie postępowania czynności umożliwiające przeprowadze- nie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udzielają wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy. Art. 14. [Zasada pisemności] § 1. Sprawy należy załatwiać w formie pi- semnej lub w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2017 r. poz. 570), doręczanego środkami komunikacji elektronicznej. § 2.2 Sprawy mogą być załatwiane ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2017 r. poz. 1219 oraz z 2018 r. poz. 650) lub za pomocą innych środków łączności, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji. Art. 14a.3 [Ocena działania urzędów] Organy administracji publicz- nej umożliwiają stronom ocenę działania urzędów kierowanych przez te organy, w tym pracowników tych urzędów. Art. 15. [Zasada dwuinstancyjności] Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. 2 Art. 14 § 2 w brzmieniu ustawy z dnia 6.03.2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 650), która wchodzi w życie 30.04.2018 r. 3 Art. 14a dodany ustawą z dnia 6.03.2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 650), która wchodzi w życie 30.04.2018 r. 6 Rozdział 3. Organy wyższego stopnia... Art. 16–18 KPA 1 Art. 16. [Zasada trwałości decyzji] § 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decy- zji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. § 2. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odręb- nych ustawach. § 3. Decyzje ostateczne, których nie można zaskarżyć do sądu, są pra- womocne. Rozdział 3. Organy wyższego stopnia i organy naczelne Art. 17. [Słowniczek] Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są: 1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego – samo- rządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej; 2) w stosunku do wojewodów – właściwi w sprawie ministrowie; 3) w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 – odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku – organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością; 4) w stosunku do organów organizacji społecznych – odpowiednie or- gany wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku – organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością. Art. 18. [Pojęcie] Organami naczelnymi w rozumieniu kodeksu są: 1) w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem samorządowych kolegiów od- woławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych – Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie; 2) w stosunku do organów państwowych innych niż określone w pkt 1 – odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania; 3) w stosunku do organów organizacji społecznych – naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego organu – Prezes Rady Mi- nistrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością. 7 1 KPA Art. 25–26 Dział I. Przepisy ogólne 6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, po- stępowanie dyscyplinarne lub karne; 7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej. § 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub ku- rateli (§ 1 pkt 3). § 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żąda- nie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postę- powaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewy- mienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika. § 4. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie- cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron. Art. 25. [Podstawy wyłączenia organu] § 1. Organ administracji pu- blicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych: 1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w sto- sunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3; 2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach okre- ślonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3. § 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio. Art. 26. [Wyznaczenie pracownika i organu] § 1. W przypadku wyłą- czenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy. § 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia: 1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 – organ wyż- szego stopnia nad organem załatwiającym sprawę; 2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 – organ wyż- szego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym prze- pisie zajmuje stanowisko kierownicze. Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny pod- legły sobie organ. W razie gdy osobą wymienioną w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ wła- ściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów. § 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji pu- blicznej organ ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio § 2. 10 Rozdział 6. Strona Art. 27–30 KPA 1 Art. 27. [Członek organu kolegialnego] § 1. Członek organu kolegial- nego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1. O wy- łączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postana- wia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu. § 1a. Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłą- czeniu od udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpa- trzenie sprawy, jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem. § 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2. § 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw admini- stracji publicznej, w drodze postanowienia, wyznacza inne samorządowe kolegium odwoławcze. Art. 27a. (uchylony) Rozdział 6. Strona Art. 28. [Definicja] Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obo- wiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Art. 29. [Pojęcie] Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i orga- nizacje społeczne – również jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Art. 30. [Odesłanie] § 1. Zdolność prawną i zdolność do czynności praw- nych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. § 2. Osoby fizyczne nieposiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli. § 3. Strony niebędące osobami fizycznymi działają przez swych ustawo- wych lub statutowych przedstawicieli. § 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w ra- zie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce do- tychczasowej strony wstępują jej następcy prawni. § 4a.4 W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicz- nych, wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa strony, w razie jej 4 Art. 30 § 4a dodany ustawą z dnia 5.07.2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1629), która wchodzi w życie 25.11.2018 r. 11 1 KPA Art. 31–32 Dział I. Przepisy ogólne śmierci w toku postępowania, jeżeli został ustanowiony zarząd suk- cesyjny przedsiębiorstwem strony, na jej miejsce wstępuje zarządca sukcesyjny. W przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego do po- stępowania toczącego się z udziałem zarządcy sukcesyjnego na jego miejsce wstępują następcy prawni zmarłego. § 5. W sprawach dotyczących spadków nieobjętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku – kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej. Art. 31. [Uprawnienia] § 1. Organizacja społeczna może w sprawie do- tyczącej innej osoby występować z żądaniem: 1) wszczęcia postępowania, 2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy prze- mawia za tym interes społeczny. § 1a. Organizacja społeczna, o której mowa w § 1, może brać udział w postępowaniu w imieniu i na rzecz pracownika delegowanego na tery- torium RP lub z terytorium RP albo pracodawcy delegującego pracownika na terytorium RP lub z terytorium RP – za zgodą strony w imieniu i na rzecz której występuje w postępowaniu. § 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji spo- łecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postano- wienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie. § 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony. § 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w spra- wie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes spo- łeczny. § 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przed- stawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego. § 6. (uchylony) Art. 32. [Ustanowienie pełnomocnika] Strona może działać przez pełno- mocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. 12