II rok: WYDZIAŁ MEDYCYNY I STOMATOLOGII, kierunek lekarsko-dentystyczny 2019/2020 semestr letni
1
PROGRAM ĆWICZEŃ \
Dział IV
Fizjologia układu oddechowego, nerek i układu trawiennego. Hormony trzustki. Hormony tarczycy.
Ćw. 1: Układ oddechowy cz. I.
1. Opukiwanie porównawcze i topograficzne płuc – granice dolne płuc i ich ruchomość oddechowa.
2. Osłuchiwanie płuc – fizjologiczne szmery oddechowe.
3. Opory oddechowe – dyskusja.
4. Obliczanie minutowej wentylacji pęcherzykowej.
Obowiązujący materiał: Główne i dodatkowe mięśnie oddechowe. Zmiany wymiarów klatki piersiowej
podczas oddychania. Zmiany ciśnień w drogach oddechowych, pęcherzykach płucnych i jamie opłucnej
podczas wdechu i wydechu. TLC i VC, RV, IRV, ERV, VT, IC, FRC – definicje
i wartości. Minutowa wentylacja pęcherzykowa- jako cel oddychania. Spoczynkowa i maksymalna
wentylacja płuc. Anatomiczna przestrzeń martwa (VD): definicja, wielkość, znaczenie. Opory oddechowe:
składowe, wielkość. Siły retrakcji. Wytwarzanie i znaczenie surfaktantu. Regulacja napięcia mięśni gładkich
oskrzeli.
Ćw. 2: Układ oddechowy cz. II.
1. Określenie sprawności wentylacyjnej: spirometria statyczna (VC) i dynamiczna (FEV, PEF).
2. Współczynnik wentylacja/perfuzja i jego znaczenie dla wymiany gazowej w płucach –dyskusja.
3. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania - dyskusja .
Obowiązujący materiał:
Składowe TLC: VC, RV, IRV, ERV, VT, IC, FRC; definicje i wartości. Natężona objętość wydechowa
pierwszosekundowa (FEV1,0) i wskaźnik odsetkowy natężonego wydechu (FEV1.0%). Ciśnienia parcjalne oraz
prężność tlenu i dwutlenku węgla w powietrzu pęcherzykowym, krwi tętniczej i żylnej oraz w tkankach.
Wpływ zmian ciśnienia w pęcherzykach płucnych podczas wentylacji na przepływ krwi przez naczynia
przegrodowe. Anatomiczny i fizjologiczny przeciek żylny. Fizjologiczna przestrzeń nieużyteczna. Dyfuzja
gazów oddechowych w płucach: droga dyfuzji, czynniki kształtujące. Receptory układu oddechowego (S AR,
RAR, podnabłonkowe C, „J”): sposób pobudzenia, efekty fizjologiczne, znaczenie. Chemiczna regulacja
oddychania.
Ćw. 3: Fizjologia nerek.
1. Czynność kłębka nerkowego – dyskusja
2. Metody oceny funkcji nerek– badania klirensowe (RPF, RBF, GFR, Frakcja Filtracyjna), Tm,
równowaga kanalikowo-kłębuszkowa - dyskusja.
3. Metody oceny funkcji nerek –skład i właściwości moczu ostatecznego, parametry biochemiczne krwi.
4. Obliczanie współczynników oczyszczania osocza.
Obowiązujący materiał: Funkcje nerek. Filtracja kłębkowa. Efektywne ciśnienie filtracyjne. Równowaga
kłębuszkowo-kanalikowa. Czynność poszczególnych części nefronu. Definicja klirensu nerkowego, zasady
jego badania, znaczenie diagnostyczne, wartości klirensu różnych substancji. Oznaczanie filtracji
kłębuszkowej (GFR). Ładunek przesączu (GFRx). Próg nerkowy. Maksymalny transport kanalikowy (Tm)
glukozy. Przepływ osocza (RPF) i krwi (RBF) przez nerki. Frakcja filtracyjna osocza, frakcja nerkowa.
Regulacja wydzielania i mechanizm działania aldosteronu, ADH i ANP.
Ćw. 4: Fizjologia układu trawiennego. Hormony żołądkowo-jelitowe.
1. Czynność motoryczna przewodu pokarmowego - dyskusja.
2. Interpretacja obrazów radiologicznych ilustrujących czynność motoryczną przewodu pokarmowego.
Obowiązujący materiał: Procesy zachodzące w jamie ustnej. Fazy połykania. Mięśnie gładkie trzewne,
BER. Motoryka propulsywna i niepropulsywna: ENS- zwoje śródścienne, wpływ unerwienia zewnętrznego
oraz hormonów w regulacji czynności motorycznej przewodu pokarmowego. Mechanizmy zamykające wpust
żołądka. Rodzaje i charakterystyka czynności ruchowej żołądka. Pompa odźwiernikowa. Motoryka jelit.
Regulacja wydzielania śliny. Synteza i znaczenie HCL. Skład i rola soku żołądkowego. Trawienie
przyścienne. Skład i znaczenie soku trzustkowego. Działanie gastryny, sekretyny i cholecystokininy.
Ćw. 5: Apestat. Ocena składowych i proporcji ciała, BMI. Czynność endokrynna trzustki.
1. Oznaczanie składowych i proporcji ciała (BMI, WHR).
2. Czynność endokrynna trzustki – dyskusja.
