Pobierz 1 Układ krążenia Zadanie 1 (1 pkt) Zamieszczony poniżej ... i więcej Ćwiczenia w PDF z Transport tylko na Docsity!
Układ krążenia Zadanie 1 (1 pkt) Zamieszczony poniżej schemat przedstawia (otocz kółkiem literę dobrej odpowiedzi) A) prawidłowy obraz krwi człowieka, B) obraz krwi człowieka po nieprawidłowej transfuzji, C) obraz krwi człowieka po autotransfuzji, D) obraz skrzepu w miejscu skaleczenia.
Zadanie 2 (3pkt) Poniższy schemat przedstawia różne sposoby nabywania odporności przez organizm człowieka:
a) Wskaż, na czym polegają sposoby nabywania przez człowieka tych rodzajów odporności, które można byłoby wpisać w miejsca oznaczone symbolami X i Y : X – .......................................................................................................................................... Y – .......................................................................................................................................... b) Wyjaśnij, co oznacza użyte na schemacie pojęcie „surowica” : ..............................................................................................................................................................................................
Zadanie 3 (1pkt) Przy pobieraniu krwi od dawcy napełnia ona plastikowy woreczek, w którym znajduje się niewielka porcja płynu buforującego oraz jony kwasu szczawiowego. Wyjaśnij, dlaczego w pojemniku potrzebne są jony szczawianowe : .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 4 (2pkt) Schemat przedstawia zwykłą sieć naczyń włosowatych występujących w tkankach organizmu człowieka.
Określ kierunek przepływu krwi w przedstawionych na schemacie naczyniach (posługując się nazwami tych naczyń) oraz ustal, w którym naczyniu - tętnicy wątrobowej czy w żyle wątrobowej - płynie krew zawierająca większą ilość CO 2. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 5 (2pkt) Choroby układu krążenia występują obecnie u ludzi z niepokojąco wysoką częstotliwością. Jednym ze sposobów obniżenia ryzyka zaburzeń w pracy serca i naczyń krwionośnych jest stosowanie właściwej diety. Wybierz z proponowanych trzech jogurtów ten, który jest najbardziej wskazany dla osoby zagrożonej miażdżycą naczyń krwionośnych. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
Choroby układu krążenia są nadal jedną z najczęstszych przyczyn śmierci Polaków. Cierpią na nie również młodzi ludzie.
a) Wymień przykład choroby układu krążenia uwarunkowanej czynnikami środowiskowymi.
b) Podaj przykład przyczyny sprzyjającej powstaniu choroby układu krążenia.
Zadanie 11 (2pkt) Żelazo wchodzi w skład hemoglobiny, która jest jednocześnie magazynem żelaza dla naszego organizmu. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo dla dorosłego mężczyzny wynosi 15 mg, a dla dorosłej kobiety 18 mg. Podaj jeden skutek zdrowotny niedoboru żelaza dla organizmu człowieka oraz wyjaśnij, dlaczego dzienne zapotrzebowanie na żelazo dorosłych kobiet jest większe niż zapotrzebowanie dorosłych mężczyzn. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 12 (3pkt) Schemat ilustruje procesy zachodzące w erytrocytach.
a) Określ, gdzie w organizmie zachodzi proces I, a gdzie proces II. b) Wyjaśnij, co oznacza, że oksyhemoglobina jest utlenowaną hemoglobiną. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 13 (2pkt) Miażdżyca naczyń krwionośnych spowodowana jest, między innymi, gromadzeniem się tłuszczów, głównie cholesterolu, wewnątrz ścian tętnic (powstają tzw. blaszki miażdżycowe). Zmiany te są przyczyną zwężania się, a czasem całkowitego zamknięcia światła tętnic, co utrudnia przepływ krwi przez tętnice. Schorzenie to dotyczy też naczyń wieńcowych serca, które zaopatrują w krew mięsień sercowy. Uzasadnij pogląd, że miażdżyca naczyń wieńcowych może doprowadzić do a) niewydolności krążenia. b) zawału serca. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 14 (1pkt) Gdy zranimy ciało i nie oczyścimy rany, do organizmu mogą wniknąć bakterie tężca. Toksyny produkowane przez te bakterie mogą spowodować bardzo groźne dla organizmu skutki. Żeby temu przeciwdziałać, podaje się zranionemu surowicę przeciwtężcową. Odporność organizmu uzyskana przy zastosowaniu surowicy przeciwtężcowej jest A. naturalna, bierna. B. naturalna, czynna. C. sztuczna, bierna.
D. sztuczna, czynna.
Zadanie 15 (2pkt) W pewnej miejscowości większość mieszkańców sprzeciwiła się planowanej tam budowie ośrodka dla nosicieli wirusa HIV, w tym chorych na AIDS. Mieszkańcy uzasadniali swój sprzeciw troską o zdrowie własne i swoich dzieci. Przedstaw dwa różne argumenty, które pozwolą przekonać mieszkańców tej miejscowości, że sama obecność nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS nie powoduje zagrożenia zakażeniem. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 16 (2pkt) Choroby wirusowe rozwijają się w różnym tempie. Można wyróżnić dwie strategie: szybką lub powolną, np. wirusy tropikalnej gorączki krwotocznej działają błyskawicznie, zamieniając w ciągu kilku dni tkanki chorego w krwawą masę pełną nowych wirusów. Chory umiera w ciągu 2 – 9 dni. Inaczej jest w przypadku wirusa HIV: powiela się on powoli i skrycie, długo nie wywołując żadnych objawów. Opisz dwie zalety strategii działania wirusa HIV. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 17 (2pkt) Rysunek przedstawia schematycznie sposób krążenia krwi i limfy w organizmie człowieka.
Podaj dwie, widoczne na schemacie, cechy budowy różniące układ krwionośny od limfatycznego. .............................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 18 (2pkt) Dzięki zróżnicowaniu właściwości leukocytów organizm dysponuje dwoma rodzajami odporności: komórkową i humoralną. Podaj, na czym polega odporność komórkowa a na czym humoralna, wykorzystując określenia: fagocytoza, przeciwciała.
Na podstawie analizy przedstawionych danych sformułuj dwa wnioski dotyczące wpływu rodzaju spożywanego tłuszczu na zapadalność na chorobę wieńcową.
- ...................................................................................................................................................
- ................................................................................................................................................... Zadanie 23 (1pkt) Na wykresie przedstawiono zmiany ciśnienia krwi tego samego pacjenta. Ciśnienie mierzono w kolejnych dniach stale o tej samej godzinie. Norma ciśnienia zdrowego człowieka wynosi 120/80 mm Hg.
Oceń, czy przedstawione na wykresie wyniki badań świadczą o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu pacjenta. Podaj jeden argument uzasadniający tę ocenę. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 24 (1pkt) Układ grupowy Rh stanowią trzy pary antygenów, z których największe znaczenie ma antygen D. Krew charakteryzującą się obecnością antygenu D w błonach erytrocytów oznacza się Rh+, a przy braku tego antygenu Rh–. Niezgodność antygenowa między matką a płodem dotycząca antygenu D może stanowić przyczynę konfliktu serologicznego (prowadzącego do hemolitycznej choroby noworodków). W tabeli przedstawiono cztery przypadki układów grupowych Rh matki i płodu.
Wśród przedstawionych w tabeli przypadków (A-D) zaznacz ten, który może doprowadzić do konfliktu serologicznego.
Zadanie 25 (1pkt) Serce poza organizmem zmarłego w wyniku wypadku człowieka kurczy się jeszcze przez wiele godzin, jeżeli jest przechowywane w płynie fizjologicznym bogatym w tlen i o odpowiednim składzie chemicznym. Podaj, jak można tę właściwość serca wykorzystać w medycynie. Odpowiedź uzasadnij. .............................................................................................................................................................................................. Zadanie 26 (2pkt) Wyróżnia się dwa rodzaje odporności: wrodzoną (nieswoistą) i nabytą (swoistą). a) Podaj, w którym z tych rodzajów odporności następuje wytworzenie w organizmie pamięci o patogenie. b) Wśród podanych niżej sposobów obrony organizmu przed patogenami (A-D) zaznacz ten, który jest odpowiedzią swoistą. A. Wytwarzanie interferonu przez komórki zaatakowane przez wirusy. B. Fagocytowanie patogenów przez granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne. C. Wytwarzanie przeciwciał przez limfocyty B, które zetknęły się z patogenami. D. Obecność w płynach ciała np. łzach, mleku, ślinie lizozymu uszkadzającego bakterie. Zadanie 27 (2pkt) Wśród zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego można wyróżnić trzy grupy: I. niewydolność układu odpornościowego (niedobory immunologiczne), II. niewłaściwie skierowana reakcja (autoimmunoagresja), III. nadmierna aktywność układu odpornościowego (nadwrażliwość). Podaj, do których z wymienionych grup zaburzeń (I-III) należą: a) alergie ........... , b) AIDS .............. Zadanie 28 (2pkt) Na schemacie przedstawiono w uproszczony sposób budowę serca człowieka.
a) Podaj nazwę struktury w sercu człowieka oznaczonej na schemacie literą A. ....................................................................................................................................................... b) Przedstaw sposób, w jaki struktura A umożliwia sprawny transport krwi przez serce. ....................................................................................................................................................... Zadanie 29 (1pkt) Wystąpienie w błonie komórkowej erytrocytów wyłącznie antygenu A warunkuje grupę krwi A, wyłącznie antygenu B – grupę krwi B. Jednoczesna obecność obu antygenów warunkuje grupę krwi AB, a brak jakichkolwiek antygenów– grupę krwi 0. W osoczu krwi znajdują się przeciwciała (aglutyniny) skierowane przeciw antygenom nieobecnym na erytrocytach własnego ustroju. Obecnie nie stosuje się już bezpośredniego przetaczania (transfuzji) pełnej krwi
D. Krew z komór wypływa z serca. Faza I ............ Faza II ............ Faza III ............
Poniższe dane wykorzystaj do zadania nr 32 i 33 Postanowiono porównać kondycję fizyczną dwóch chłopców. W tym celu mieli oni wykonywać takie samo intensywne ćwiczenie fizyczne przez 6 minut. Przed i podczas wykonywania tego ćwiczenia prowadzono ciągły pomiar ich tętna, notując co 2 minuty wyniki. Pomiar kontynuowano po wykonaniu ćwiczenia przez kolejne 6 minut, już w czasie odpoczynku. Wyniki wszystkich pomiarów przedstawiono w poniższej tabeli:
Zadanie 32. (2 pkt) Dla każdego z badanych chłopców (I i II) narysuj wykres liniowy ilustrujący jego tętno przed, w czasie i po wykonanym ćwiczeniu (zastosuj jeden układ współrzędnych).
Zadanie 33. (1 pkt) Na podstawie powyższych danych podaj, który z chłopców (I czy II) ma prawdopodobnie lepszą kondycję fizyczną. Uzasadnij odpowiedź. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 34. (2pkt) Na schemacie przedstawiono obraz krwi w organizmie biorcy po transfuzji. Widoczne są erytrocyty dawcy zaglutynowane przez aglutyniny biorcy. Dawca ma grupę krwi B.
a) Jaką grupę krwi może mieć biorca? Wybierz dwie poprawne odpowiedzi spośród zaproponowanych poniżej. A. grupa krwi A B. grupa krwi B C. grupa krwi AB D. grupa krwi 0 b) Uzasadnij swój wybór. ....................................................................................................................................................... Zadanie 35 (2pkt) Małopłytkowość to choroba, w której pod wpływem ucisku, nawet bez wcześniejszego urazu, pojawiają się wybroczyny (siniaki) w skórze i w błonach śluzowych. Najwięcej ich widać na kończynach i na tułowiu. Pojawiają się też pierścieniowate wylewy krwi w miejscach nakłuć skóry, nawracające krwawienia z nosa i dziąseł. Mogą też wystąpić krwawienia do przewodu pokarmowego, krwiomocz i bardzo groźne krwotoki do mózgu. W obrazie krwi występuje zmniejszona liczba trombocytów (płytek krwi). a) Podaj nazwę procesu, który ulega zaburzeniu u chorych na wyżej opisaną chorobę. ....................................................................................................................................................... b) Wyjaśnij rolę trombocytów w tym procesie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 36 (2pkt) Na schemacie przedstawiono makrofaga i jego udział w powstawaniu reakcji obronnej organizmu podczas infekcji bakteryjnej.
a) Podkreśl rodzaj odporności, w którym bezpośrednio uczestniczy makrofag. A. komórkowa B. humoralna b) Przyporządkuj kolejne etapy reakcji obronnej, oznaczone na schemacie cyframi I i II, do roli makrofaga w powstawaniu tej reakcji. A. Makrofag prezentuje antygen ................. B. Makrofag fagocytuje antygen .................
Schemat przedstawia budowę tętnicy.
Podaj z uzasadnieniem, dwie cechy budowy tętnicy świadczące o dobrym przystosowaniu tego rodzaju naczynia krwionośnego do pełnionych funkcji. ....................................................................................................................................................... Zadanie 42 (2pkt) Przeczytaj uważnie poniższy tekst i na jego podstawie sformułuj dwa problemy badawcze, które można by było rozwiązać pracując w laboratorium Prusinera: ( ... ) Stanley Prusiner, odkrywca prionów i laureat Nagrody Nobla, twierdzi, że wymyślił skuteczną metodę walki z tymi złośliwymi białkami. Udało mu się udowodnić, że fragmenty przeciwciał rozpoznających wybrane fragmenty prionów bardzo skutecznie „leczą” komórki hodowane w laboratorium z zakażenia. Takie kawałki przeciwciał nie tylko hamują mnożenie się chorobotwórczych białek, ale także niszczą stare, wyjątkowo stabilne i uparte priony. Teraz trzeba sprawdzić, czy podobne przeciwciała niszczą priony w żywym organizmie. Może w przyszłości taka metoda leczenia pozwoli pomóc ludziom cierpiącym na nieuleczalne choroby prionowe? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 43 (3pkt) Schemat układu krwionośnego człowieka.
Wpisz poniżej trzy nazwy naczyń krwionośnych (spośród uwzględnionych na schemacie), w których płynie krew odtlenowana.
Zadanie 44 (1pkt) Przez nerki człowieka przepływa w ciągu doby stosunkowo dużo krwi - nerkowy przepływ minutowy stanowi ponad ¼ minutowego wyrzutu krwi z serca i przewyższa pięciokrotnie masę nerek. W przeliczeniu na 1g masy narządu, nerka otrzymuje kilkadziesiąt (60 – 70) razy więcej krwi niż (przeciętnie) inne narządy organizmu człowieka. Wyjaśnij, jakie znaczenie ma tak intensywny przepływ krwi przez nerkę dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 45 (2pkt) Schemat przedstawia krążenie krwi w układzie krwionośnym człowieka.
Po analizie powyższego schematu uczeń sporządził notatkę dotyczącą narządów układu krwionośnego. Niestety popełnił w niej błędy. Zaznacz dwa błędne zdania oraz dokonaj korekty każdego z nich.
- Tętnice to naczynia krwionośne, które odprowadzają krew z serca.
- W tętnicach płynie krew utlenowana.
- Przez prawą część serca przepływa krew odtlenowana a przez lewą część serca krew utlenowana.
- Żyły to naczynia krwionośne doprowadzające krew do serca.
- W żyłach płynie krew odtlenowana.
- Zastawki znajdujące się w tętnicach nie pozwalają na cofanie się krwi. …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………… Zadanie 46 (1pkt) Spośród wymienionych poniżej, wybranych cech niektórych leukocytów człowieka, wybierz jedną i określ jej znaczenie.
- Mogą poruszać się.
- Mają zdolność fagocytozy.
- Mogą zmieniać kształt. …………………………………………………………………………………………………………………………… Zadanie 47. (2 pkt) Wykres przedstawia wyniki badań przeprowadzonych na osobach w średnim wieku, po przebytym zawale serca.
Zadanie 52 (2pkt) W jednym z najpoczytniejszych polskich tygodników między innymi napisano, że nie wszystkie leki stosowane w terapii można podawać doustnie, ponieważ wiele z nich ulega strawieniu i nie dość, że nie trafiają do krwiobiegu, to produkty ich rozpadu obciążają wątrobę. Podawanie leków drogą iniekcji (zastrzyków) bywa bolesne i kosztowne, gdyż wymaga stosowania strzykawek jednorazowych po to, żeby obniżyć ryzyko zakażenia np. wirusem zapalenia wątroby. Podawanie leków przez skórę wymaga wprawdzie znacznie mniejszych dawek, ale niestety skóra „stawia opór”. Tylko substancje o najmniejszych cząsteczkach mogą swobodnie przenikać do komórek organizmu, przenikanie dużych musi być wspomagane np. ultradźwiękami czy słabym prądem elektrycznym. Ciekawym rozwiązaniem dla podawania leków przez skórę mogą okazać się plastry z mikroigiełkami nakłuwającymi naskórek, wytwarzającymi w nim mikrokanały do skóry właściwej, przez które wnika lek bez dodatkowych substancji chemicznych. (...) Czy podzielasz pogląd niektórych uczonych twierdzących, że plastry w przyszłości wyeliminują inne drogi podawania leków? W uzasadnieniu odpowiedzi użyj dwóch argumentów (nie posługuj się sformułowaniami z tekstu). ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 53 (2pkt) Rysunki A, B, C, D, E przedstawiają elementy morfotyczne krwi człowieka.
Podaj, który rysunek przedstawia granulocyt oraz określ podstawową funkcję tej krwinki w organizmie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 54 (2pkt) Osobie ukąszonej przez żmije należy jak najszybciej podać odpowiednią surowice odpornościową Podaj jaki składnik tej surowicy i w jaki sposób zwalczy toksyny które dostały się do organizmu z jadem żmii. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 55 (2pkt) Schemat krążenia wrotnego
Podaj nazwy naczyń krwionośnych oznaczonych literami A, B, C oraz określ role w krążeniu wrotnym naczynia A. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 56 (1pkt) Schemat budowy serca człowieka
Wyjaśnij jaką funkcjonowaniu serca pełnią zaznaczone na schemacie struktury. ....................................................................................................................................................... Zadanie 57 (2pkt)
Zadanie 58 (2pkt) Na schemacie przedstawiono zastawki występujące w sercu człowieka (widok z góry).
Podaj jedną różnicę w budowie lewej i prawej zastawki przedsionkowo – komorowej. Określ funkcję, jaką pełnią zastawki. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 59 (2pkt) Na ilustracji przedstawiono krwinki czerwone (erytrocyty).
Częstość występowania grup krwi jest różna w różnych populacjach. Kilka przykładów zawarto w poniższej tabeli.
Na jednym układzie współrzędnych w formie diagramu słupkowego zobrazuj porównanie częstości występowania poszczególnych grup krwi u Finów i Eskimosów.
Zadanie 64 (1pkt) Przewróciłeś (-łaś) się na chodniku. Otwarta rana została zabrudzona ziemią. W gabinecie zabiegowym podano ci surowicę przeciwtężcową. Zaznacz rodzaj odporności, którą uzyskałeś (-łaś) dzięki podanej surowicy. A. Odporność naturalna czynna. B. Odporność naturalna bierna. C. Odporność sztuczna bierna. D. Odporność sztuczna czynna. Zadanie 65 (1pkt) Podaj, na czym polega zmiana w obrazie morfotycznym krwi człowieka wywołana przez stan zapalny wyrostka robaczkowego. ....................................................................................................................................................... Zadanie 66 (1pkt) Schemat przedstawia sposób działania erytropoetyny (EPO) w organizmie człowieka.
Na podstawie analizy powyższego schematu wyjaśnij, na czym polega działanie erytropoetyny (EPO) jako środka dopingującego. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Zadanie 67 (3pkt) Uczeń postanowił samodzielnie ustalić, jaką ma grupę krwi. W tym celu postarał się o dwie surowice zawierające izoaglutyniny anty-A i anty-B, spirytus salicylowy, igłę jednorazową, waciki i szkiełka mikroskopowe. Wyniki swoich obserwacji przedstawił na rysunku.
Wymień kolejne czynności ucznia poprzedzające wykonanie rysunku. Podaj, jaką ma on grupę krwi. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 68 (2pkt) Cały transport gazów oddechowych dokonuje się przy ścisłym współdziałaniu składników krwi. Opisz sposób transportu tlenu i dwutlenku węgla we krwi, uwzględniając postać, w jakiej transportowany jest każdy z tych gazów. ....................................................................................................................................................... Zadanie 69 (4pkt) Woda jest głównym składnikiem płynów ustrojowych i niektórych wydzielin. Podaj po dwie funkcje pełnione przez niżej wymienione płyny ustrojowe i wydzielinę. Krew - .......................................................................................................................................... Limfa - ......................................................................................................................................... Zadanie 70 (2pkt) Odporność nieswoista obejmuje mechaniczne i chemiczne bariery przeciwko patogenom. Pierwszą zaporę przeciwko czynnikom chorobotwórczym stanowią powłoki ciała. Uzasadnij, podając dwa argumenty, że skóra człowieka pełni funkcję nieswoistej bariery przeciw patogenom.
- .................................................................................................................................................
- ................................................................................................................................................. Zadanie 71 (3pkt) Na rysunku przedstawiono schemat układu krwionośnego człowieka.
