2.5 Budowa i funkcje nukleotydów oraz kwasów nukleinowych, Notatki z Biologia

Pobierz 2.5 Budowa i funkcje nukleotydów oraz kwasów nukleinowych i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity!

2.5 Budowa i funkcje nukleotydów

oraz kwasów nukleinowych

1. Budowa nukleotydów a. Są zbudowane z węgla (C), wodoru (H), tlenu (O), azotu (N) i fosforu (P)

Każdy nukleotyd buduje: a. Pięciowęglowy cukier (ryboza lub deoksyryboza) b. Jedna z pięciu zasad azotowych[adenina (A), timina (T), cytozyna (C), guanina (G), uracyl (U)] c. Jedna do trzech reszt fosforanowych(V) Połączenie pięciowęglowego cukru z zasadą azotową nazywamy nukleozydem

2. Rodzaje nukleotydów a. Rybonukleotydy Zawierają w składzie rybozę oraz jedną z czterech zasad azotowych: guaninę, adeninę, cytozynę lub uracyl Oznacza się je za pomocą trzyliterowych skrótów np. ATP b. Deoksyrybonukleotydy Zawierają w składzie deoksyryboze oraz jedną z czterach zasad azotowych: adeninę, cytozynę lub tyminę Oznacza się je czteroliterowymi skrótami dATP c. W zależności od liczby reszt fosforanowych(V) nukleotydy dzielimy na: trifosforany, difosforany i monofosforany nukleozydów
3. Funkcje nukleotydów a. Wchodzą w skład kwasów nukleinowych DNA i RNA b. Mogą występować w komórkach w stanie wolnym: Nośniki energi chemicznej w komórkach głównie ATP) Aktywatory różnych związków, m.in. enzymów c. Dinukleotydy pełnią funkcję przenośników elektronów (NAD+, NADP+, FAD)

4. Dinukleotydy są zbudowane z dwóch połączonych ze sobą nukleotydów. W ich skład mogą wchodzić również inne elementy budulcowe, które są pochodnymi witamin z grupy B. Do dinukleotydów należą: a. NAD+ → jest zbudowany z dwóch nukleotydów, z których jeden zawiera pochodzną kwasu nikotynowego (wit. B ) b. NADP+ → oprócz elenentów budujących NAD+ zawiera dodatkową resztę fosforanową c. FAD → oprócz dwóch nukleotydów występuje w nim pochodna ryboflawiny (wit. B )
5. Właściwości kwasów nukleinowych

a. Rozpuszczają się w wodzie w środowisku zasadowym i obojętnym. W środowisku kwasowym wytrącają się z roztworu b. Ulegają denaturacji m.in. pod wpływem wysokiej temperatury, mocnych kwasów i zasad lub rozpuszczalników organicznych c. Cząsteczki DNA i RNA są polimerami, co oznacza, że składają się z wielu powtarzających się elementów (monomerów). Monomery budujące kwasy nukleinowe to nukleotydy

6. Porównanie budowy DNA i RNA

DNA RNA Wszystkie nukleotydy zawierają deoksyrybozę Wszystkie nukleotydy zawierają rybozę 4 rodzaje nukleotydów: adenina, cytozyna, guanina, tymina (A, C, G, T)

4 rodzaje nukleotydów: adenina, cytozyna, guanina, uracyl (A, C, G, U) Cząsteczka ma strukturę podwójnej helisy, składa się z dwóch łańcuchów polinukleotydowych sręconych śrubowo wokół wspólnej osi

Cząsteczki zbudowane z jednego łańcucha polinukleotydowego, w niektórych miejscach powstają fragmenty dwulicowe

Wspólna oś utrzymuje się dzięki: - Wiązaniom wodorowym występującymi między zasadami azotowymi obu łańcuchów - Oddziaływaniom hydrofobowym między sąsiednimi parami zasad tego samego łańcucha

Fragmenty dwulicowe utrzymuję się dzięki: - Tworzeniu się wiązań wodorowych między komplementarnymi zasadami

Zasada komplementarności (reguła Chargaffa) (A-T; G-C) Zasada komplementarności: (A-U; G-C) Lokalizacja u organizmów eukariotycznych: W jądrze komórkowych, plastydach i mitochondriach

Lokalizacja u organizmów eukariotycznych: W jądrze komórkowym oraz w cytoplazmie

Lokalizacja u organizmów prokariotycznych: W cytozolu, w obszarze zwanym nukleoidem

Lokalizacja u organizmów prokariotycznych: W cytoplazmie

3

2