2. ODKRYCIA GEOGRAFICZNE – PRZYCZYNY, PRZEBIEG ..., Streszczenia z Geografia

Pobierz 2. ODKRYCIA GEOGRAFICZNE – PRZYCZYNY, PRZEBIEG ... i więcej Streszczenia w PDF z Geografia tylko na Docsity! 1 2. ODKRYCIA GEOGRAFICZNE – PRZYCZYNY, PRZEBIEG, SKUTKI – NOTATKA __________________________________________________________________________________ 1. Średniowieczna wiedza o świecie  Wiedza o świecie w średniowieczu była ograniczona. Zapomniano wiele z tego co ustalono w starożytności albo temu wręcz zaprzeczano (teoria o kulistości Ziemi Eratostenesa).  Znajomośd świata Europejczyków zawężała się do Europy i basenu Morza Śródziemnego – znali Europę, Afrykę Północną i częśd Azji.  Wiele z dokonao starożytnych uczonych przetrwało dzięki Arabom, oraz w klasztornych bibliotekach. Dzięki temu gdy rozpoczął się okres zainteresowania światem (renesans) można było do nich dotrzed. Geografia Ptolemeusza w XV w. została przetłumaczona z greki na łacinę.  W XIII i XIV wieku dzięki wyprawom na Wschód dominikanina Giovanniego da Piano dei Carpiniego (XIII w.) oraz kupca weneckiego Marco Polo (XIII/XIV w.) poszerzyła się wiedza o świecie Europejczyków.  Dla Europejczyków wręcz legendarne były bogactwa Wschodu – Indii i Chin. 2. Przyczyny wypraw geograficznych  Wzrósł popyt na towary luksusowe sprowadzane ze Wschodu, takie jak: korzenie (pieprz, imbir, cynamon, gałka muszkatołowa), pachnidła (mirrę, aloes), balsam, kadzidła, owoce południowe, bawełnę czy jedwab.  Osiedlenie się na Bliskim Wschodzie Turków Osmaoskich utrudniało kontakty ze Wschodem. Podróż lądem stała się bardzo niebezpieczna. Starano się więc znaleźd inną, bezpieczniejszą drogę na Wschód, głównie do Indii.  Poszukiwane towary sprowadzane ze Wschodu były bardzo drogie. Na handlu nimi bogaciły się głównie miasta włoskie takie jak Wenecja czy Genua, które zmonopolizowały handel z Lewantem (Wschodem). Chciano ominąd pośredników i dotrzed bezpośrednio do źródeł tych towarów – do Indii, Chin.  Wzrosło zainteresowanie światem – ludzie byli ciekawi jak ten świat wygląda.  W Europie zaczynało brakowad srebra i złota, z którego bito pieniądze i którym płacono za poszukiwane towary wschodnie. Chciano zdobyd dostęp do terytoriów bogatych w te kruszce.  Szlachta hiszpaoska i portugalska szukała nowych sposobów wzbogacenia się. Na Półwyspie Iberyjskim było za mało ziemi, zdobyto pod koniec XV w. Szerzył się kryzys gospodarczy, głód i epidemie. Ostatni bastion arabski – Grenadę. Szlachta szukała więc nowych przygód, nowych łupów i nowych ziem.  Chciano rozszerzyd domenę Kościoła katolickiego 2. Uwarunkowania wypraw geograficznych a) Henryk Żeglarz, następca tronu Portugalii, założył w Sagres ośrodek naukowy, w którym gromadzono i kopiowano mapy żeglarskie oraz udoskonalano instrumenty nawigacyjne. Kapitanom statków nakazał prowadzenie dokładnych ksiąg pokładowych. b) Wyprawy geograficzne były możliwe dzięki wynalazkom:  nastąpił postęp w dziedzinie żeglarstwa; nowy typ statku – karawela – umożliwiał zwiększenie szybkości, miał większe ładownie do przewożenia towarów, a wysokie burty powodowały, że 2 statki te były dużo bezpieczniejsze. Karawele miały również nowy rodzaj ożaglowania – wprowadzono do użytku żagiel trójkątny (fok), który pozwalał płynąd pod wiatr.  wykorzystano nowe przyrządy do pomiaru położenia statku: wprowadzono astrolabium (przy jego pomocy określano długośd geograficzną), kwadrant (określano szerokośd geograficzną) oraz log – przyrząd do pomiaru prędkości statków.  upowszechniono busolę, która pokazywała biegun magnetyczny. 3. Przebieg wypraw geograficznych – mapa Wyprawy Portugalczyków Wyprawy Hiszpanów i żeglarzy na usługach Królestwa Hiszpanii Cel – dotarcie do Indii opływając Afrykę:  Henryk Żeglarz (1394 – 1460) – rozpoczął wyprawy wzdłuż wybrzeża Afryki i zachęcał do nich innych.  1434 r. – żeglarze portugalscy docierają do Przylądka Bajador (na poł. od Wysp Kanaryjskich.  1446 r. – opłynęli Przylądek Zielony i dotarli do Sengalu, a następnie przekroczyli równik.  Bartolomeo Diaz w 1487 r. dotarł do Przylądka Dobrej Nadziei  Vasco da Gama w 1498 r. dotarł do brzegów Indii do miejscowości Kalikat. Portugalczycy odkryli: W-y Kanaryjskie, Azory, W-y Zielonego Przylądka, poznali linię brzegową Afryki m.in. Zatokę Gwinejską. Na zachodzie odkryli dzisiejsza Brazylię. Cel – dotarcie do Indii płynąc na zachód, wykorzystując teorię o kulistości Ziemi  Krzysztof Kolumb – 1492 (Genueoczyk) dotarł do San Salwador, Haiti, Kuby i Jamajki, a w późniejszych wyprawach do Ameryki Południowej i Środkowej:  Krzysztof Kolumb – 1493 – Antyle, w tym Jamajka; wyprawa miała charakter kolonizacyjny  Krzysztof Kolumb – 1498 – Trynidad  Juan de la Costa i Alonso de Hojeda – 1499 – Gujana w Ameryce Pd.  Krzysztof Kolumb – 1502 – Honduras w Ameryce Środkowej.  Amerigo Vespucci 1500 – 1505 (Florentyoczyk) odkrył, że nowy ląd jest nowym kontynentem – stąd Ameryka  Ferdynand Magellan postanowił opłynąd Ziemię. Jego wyprawa trwała od 1519 – 1522 r. (Sam Magellan zginął). Odkryto Cieśninę Magellana, W-y Mariaoskie, Filipiny. 5. Inne wyprawy w XVI w.  1497 r. – Giovanni Caboto (John Cabot) na służbie Anglii dotarł do Nowej Funlandii i Płw. Labrador w Ameryce Pn.  1534 r. –Jacques Cartier – Francuz – odkrył Zatokę i Rzekę św. Wawrzyoca. Kanada kolonią francuską.  Francis Drake – Anglik – opłynął świat 1577 – 1580  Willem Barents – Holender – odkrył Spitsbergen (Arktyka) 1596 4. Skutki wypraw geograficznych Polityczne Gospodarcze Społeczno - kulturalne  powstają nowe imperia kolonialne: Hiszpania i  upadek dawnych potęg handlowych - miast włoskich  zniszczeniu uległa cywilizacja Indian amerykaoskich :