2. ŚWIAT GRECKICH POLEIS – NOTATKA
__________________________________________________________________________________
Polis – greckie miasto – paostwo wraz z przylegającymi obszarami rolniczymi. Polityczna i religijna
wspólnota obywateli. (Poleis – liczba mnoga).
1. Początki greckich poleis - powstały w tzw. okresie archaicznym od VIII – VI w. p.n.e.
a) prawa obywatelskie mieli tylko mężczyźni, najczęściej od 20 roku życia
b) do obowiązków obywateli należało: obrona polis, uczestniczenie w obradach zgromadzenia
ludowego, płacenie podatków
c) obywatel brał aktywny udział w życiu politycznym i religijnym polis; mógł został wybrany
(wylosowany) na urzędnika lub członka sądu
2. Ustroje poleis
a) oligarchia – rządy nielicznych – ustrój, w którym władzę sprawuje niewielka częśd obywateli, np.
najbogatsi (taką formę oligarchii nazywano timokracją). Najczęściej władzę sprawowała
arystokracja (aristoi – dobrze urodzeni, najlepsi). W oligarchii arystokraci pełnili urzędy i
podejmowali najważniejsze dla polis decyzje.
b) tyrania – ustrój, w którym władzę sprawuje jedna osoba (tyran), który nie ma do tego podstaw
prawnych. Najczęściej był to arystokrata, który uzurpował sobie władzę.
c) demokracja – „rządy ludu” – ustrój, w którym władza spoczywa w rękach obywateli. W starożytnej
Grecji powstała demokracja bezpośrednia – obywatele mieli bezpośredni wpływ na władzę; brali
udział w zgromadzeniu ludowym, stanowili prawo, wchodzili w skład sądów, mogli zostad wybrani
lub wylosowani do organów władzy.
3. Wielka kolonizacja VIII w. p.n.e.
a) uwarunkowania
przeludnienie paostwa,
zbyt mało ziem uprawnych,
poszukiwanie nowych źródeł surowców.
b) związki między metropolią, a koloniami – kolonie były zależne od metropolii i utrzymywały z nią
wymianę handlową. Wysyłały do metropolii surowce i żywnośd, a w zamian dostawały towary
luksusowe (wytwory rzemiosła).
c) zasięg kolonizacji greckiej – Basen Morza Czarnego, wybrzeże Azji Mniejszej, basen Morza i
Śródziemnego
d) skutki kolonizacji:
rozwój ekonomiczny poleis greckich,
gospodarkę naturalną zastąpiła gospodarka wymienna,
w VII w. p.n.e. wprowadzono monety – powstała gospodarka towarowo – pieniężna,
upowszechnienie się kultury greckiej
