2. Wycena bilansowa jako narzędzie

Grażyna Michalczuk

rozpoznania wewnętrznego potencjału

przedsiębiorstw

2.1.

Wprowadzenie

Funkcjonowanie i rozwój przedsiębiorstw, zdeterminowany jest przede

wszystkim ich konkurencyjnością w stosunku do innych uczestników procesów

wymiany zachodzących na rynku. O konkurencyjności organizacji decyduje ich

wewnętrzny potencjał, który tworzą zasoby: wartościowe, pozwalające wykorzy

stać szanse i minimalizować zagrożenie w otoczeniu; rzadkie dla obecnej i przy

szłej konkurencji; trudne do kopiowane przez innych konkurentów; nie posiada

jące substytutu w postaci innych zasobów strategicznych [1, s. 112].

Pojawia się zatem konieczność posiadania informacji o potencjale we

wnętrznym jednostki, który stanowią aktywa materialne (zasoby finansowe, rze

czowe), jak i aktywa niematerialne (wiedza i umiejętności pracowników, kultura

organizacji, zasoby informatyczne, listy klientów, marki handlowe, prawa autor

skie). Biorąc pod uwagę zróżnicowany charakter poszczególnych aktywów, do

starczane na ich temat informacje powinny mieć wymagane cechy jakościowe

i być dostosowane do wewnętrznych potrzeb jednostki i jej otoczenia pod wzglę

dem treści, czasu i stopnia szczegółowości [13, s. 137].

Źródłem tych informacji jest niewątpliwie rachunkowość, która stanowi

uniwersalny, elastyczny, podmiotowy, zdeterminowany metodą bilansową system

informacyjny, umożliwiający tworzenia liczbowego obrazu powstawania, podzia

łu i przepływu wartości oraz wynikających stad rozrachunków między podmio

tami gospodarczymi [3, s. 13]. Tak przedstawione rozumienie rachunkowości

odpowiada współczesnym potrzebom, gdyż z jednej strony rachunkowość stano

wi zorientowany na potrzeby organizacji system pomiaru ekonomicznego, nato

miast z drugiej strony stanowi sama w sobie narzędzie pomiaru.

Istotą rachunkowości jest zatem pomiar i na jego bazie dostarczanie infor

macji o potencjale wewnętrznym jednostki. Szczególne znaczenie ma tu wycena,

która uznawana jest za narzędzie umożliwiające weryfikację użyteczności i przy

datności gospodarczej aktywów oraz ocenę możliwości osiągania z nich korzyści

ekonomicznych.

237

Zdigitalizowano i udostępniono w ramach projektu pn.

Rozbudowa otwartych zasobów naukowych Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku,

dofi nansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki na podstawie umowy SONB/SP/512497/2021

2. Wycena bilansowa jako narzędzie, Ćwiczenia z Rachunkowość

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz 2. Wycena bilansowa jako narzędzie i więcej Ćwiczenia w PDF z Rachunkowość tylko na Docsity!

rozpoznania wewnętrznego potencjału

przedsiębiorstw

Wprowadzenie

Funkcjonowanie i rozwój przedsiębiorstw, zdeterminowany jest przede

wszystkim ich konkurencyjnością w stosunku do innych uczestników procesów

wymiany zachodzących na rynku. O konkurencyjności organizacji decyduje ich

wewnętrzny potencjał, który tworzą zasoby: wartościowe, pozwalające wykorzy

stać szanse i minimalizować zagrożenie w otoczeniu; rzadkie dla obecnej i przy

szłej konkurencji; trudne do kopiowane przez innych konkurentów; nie posiada

jące substytutu w postaci innych zasobów strategicznych [1, s. 112].

Pojawia się zatem konieczność posiadania informacji o potencjale we

wnętrznym jednostki, który stanowią aktywa materialne (zasoby finansowe, rze

czowe), jak i aktywa niematerialne (wiedza i umiejętności pracowników, kultura

organizacji, zasoby informatyczne, listy klientów, marki handlowe, prawa autor

skie). Biorąc pod uwagę zróżnicowany charakter poszczególnych aktywów, do

starczane na ich temat informacje powinny mieć wymagane cechy jakościowe

i być dostosowane do wewnętrznych potrzeb jednostki i jej otoczenia pod wzglę

dem treści, czasu i stopnia szczegółowości [13, s. 137].

Źródłem tych informacji jest niewątpliwie rachunkowość, która stanowi

uniwersalny, elastyczny, podmiotowy, zdeterminowany metodą bilansową system

informacyjny, umożliwiający tworzenia liczbowego obrazu powstawania, podzia

łu i przepływu wartości oraz wynikających stad rozrachunków między podmio

tami gospodarczymi [3, s. 13]. Tak przedstawione rozumienie rachunkowości

odpowiada współczesnym potrzebom, gdyż z jednej strony rachunkowość stano

wi zorientowany na potrzeby organizacji system pomiaru ekonomicznego, nato

miast z drugiej strony stanowi sama w sobie narzędzie pomiaru.

Istotą rachunkowości jest zatem pomiar i na jego bazie dostarczanie infor

macji o potencjale wewnętrznym jednostki. Szczególne znaczenie ma tu wycena,

która uznawana jest za narzędzie umożliwiające weryfikację użyteczności i przy

datności gospodarczej aktywów oraz ocenę możliwości osiągania z nich korzyści

ekonomicznych.

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie stosowa

ne obecnie w rachunkowości rozwiązania w zakresie wyceny bilansowej, pozwa

lają na rozpoznanie wewnętrznego potencjału organizacji.

Metody wyceny bilansowej aktywów

Ujawnianie i wycena potencjału wewnętrznego organizacji (aktywów) jest

niewątpliwie podstawowym elementem pomiaru jaki dokonuje się w rachunko

wości. Wymaga to przestrzegania określonych procedur uwzględniających dwa

podstawowe etapy [S, s. 44]:

1.^ Identyfikację i klasyfikację podstawowych kategorii finansowych stosowa

nych do pomiaru.

2. Przestrzeganie zasad nadrzędnych i szczegółowych pomiaru.

Cechą charakteryzującą pomiar dokonywany w ramach rachunkowości, jest

zastosowanie miernika pieniężnego. Wiąże się to jednak z pewnymi ogranicze

niami, wynikającymi z kwestii zmiany wartości pieniądza w czasie. Koniecznością

jest więc modyfikacja wielkości wyrażonych w pieniądzu w następnych okresach,

poprzez dokonywanie wyceny. W rachunkowości wycena potencjału jednostki

oznacza zbiór metod, technik oraz procedur określających zasady przyporządko

wania wielkości wyrażonych w nośniku pieniężnym określonym zasobom.

W praktyce dokonywanie wyceny wartości księgowej aktywów jest jednym

z trudniejszych obszarów rachunkowości. Determinują ją zarówno przyjęte stan

dardów rachunkowości, jak i szczegółowe rozwiązania przyjęte w ramach polityki

rachunkowości. Istotny wpływ na wartość księgową ma również rodzaj wycenia

nych aktywów, ich przeznaczenie oraz okres utrzymywania przez jednostkę.

Standardy międzynarodowe MSR (MSSF) dostrzegając problematykę wyceny

księgowej, w swoich rozwiązaniach koncentrują się na zasadach wyceny bilanso

wej, uznając tę dziedzinę rachunkowości za kluczowy obszar regulacji. Aktualnie

międzynarodowe standardy dopuszczają stosowanie alternatywnych metod po

miaru wartości księgowej (bilansowej) aktywów [11]:

rzeczywistych cenach nabycia (kosztach wytworzenia) z dnia dokonania

transakcji. Oznacza to, że składniki aktywów wyceniane są w wartościach ak

tualnych w momencie ich nabycia (wytworzenia). Metodologia wyceny opar

ta jest na koncepcji nominalizmu pieniężnego i stanowi najstarszą i klasycz

ną metodę wyceny w rachunkowości;

obydwie kategorie oraz uwarunkowania je tworzące. Cena rynkowa ustalana jest

na podstawie informacji wypływających z rynku. Wartość rynkową danego skład

nika aktywów można ustalić, jeżeli jest on przedmiotem na aktywnym rynku, na

którym:

W przypadku braku rynku spełniającego powyższe warunki, podstawą wy

ceny może być hipotetyczna wartość rynkowa, czyli wartość godziwa. Do ustale

nia tej wartości, konieczne jest jednak przyjęcie hipotetycznych warunków ryn

kowych. Wówczas wartość składnika aktywów odzwierciedla spodziewaną stopę

zwrotu dostępną na rynku dla aktywów o podobnym stopniu ryzyka.

Analizując relacje zachodzące między ceną rynkową a wartością godziwą

można przyjęć, że cena rynkowa jest szczególnym przypadkiem wartości godzi