Pobierz 27 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y Istota zasady ... i więcej Notatki w PDF z Finanse publiczne tylko na Docsity!
S t r o n a | 27 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y
Istota zasady zachowania równowagi budżetowej przez samorząd terytorialny
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie istoty zasady zachowania równowagi budżetowej przez jednostki samo- rządu terytorialnego w czasach kryzysu sektora finansów publicznych w Polsce w oparciu o ustawę z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (zwana dalej ufp)^1. Istotny walor dla tej pracy stanowi szczegółowa analiza środków prawnych, które zapobiegają nadmiernemu zadłużaniu się przez gminy, powiaty i województwa. Do nowoczesnych metod zarządzania finansami publicznymi zaliczana jest m.in. wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu terytorialnego. Autor niniejszej publikacji skupił swoją uwagę na znaczenie deficytu budżetowego oraz samorządowego długu publicznego, gdyż są to stany odchylenia od zasady zachowania równowagi budżetowej budżetów samorządo- wych. Autor niniejszej publikacji posłużył się dwoma metodami badawczymi – metodą dogmatyczno-prawną oraz ak- sjologiczną. Budżet samorządowy powinien być zrównoważony, czyli wydatkom budżetowym powinny odpowiadać dochody uzyskiwane przez samorządy z władztwa podatkowego, subwencji oraz dotacji z budżetu państwa, a także ze środków europejskich^2. Według klasycznej szkoły nauki prawa finansowego zasada równowagi budżetowej była uważana za osiągnięcie złotego środka^3. „Finansiści klasyczni transponowali na finanse publiczne podstawowe prawo finansów prywatnych, według którego człowiek nie może wydawać więcej niż otrzymuje, jeśli nie chce doprowadzić się do rui- ny”^4. Rygorystyczne podejście do tej problematyki postuluje zachowanie bezwzględnej równowagi pomiędzy wydatka- mi, a dochodami budżetowymi^5. Kiedy suma wydatków budżetowych przewyższa możliwości dochodowe jednostki samorządu terytorialnego powoduje to generowanie się deficytu budżetowego, którego skutkiem jest wystąpienie długu publicznego samorządu. Może się jednak okazać, że w budżecie samorządowym będzie występował stan nadwyżki bu- dżetowej^6.
Proces powstawania deficytu budżetowego oraz zadłużenia samorządowego jako skutki odchylenia od
zasady zachowania równowagi budżetowej
W literaturze pojęcie deficytu budżetowego odnosi się do pojęcia niedorównoważenia, a nadwyżkę budżetową do przerównoważenia^7. Pojęcie długu publicznego odnosi się do konstrukcji cywilnoprawnej stosunku zobowiązaniowego^8. Podmiotami tego stosunku po stronie dłużnika mogą być jednostki samorządu terytorialnego, które powinny zwrócić zaciągnięte zobowiązanie finansowe w postaci kredytu wraz z ustawowymi należnymi odsetkami na rzecz swoich wie- rzycieli, którymi mogą być banki. Dług publiczny samorządu jest w literaturze zamiennie używany z pojęciem kredytu publicznego. Przyczyną powstania zadłużenia publicznego są potrzeby pożyczkowe samorządu na pokrycie wydatków budżetowych. Deficyt budżetowy może być pokrywany ze sprzedaży papierów wartościowych emitowanych przez samorząd, prywatyzacji mienia majątkowego oraz z nadwyżki budżetowej z uprzednich lat^9. Skutkiem nadmiernego deficytu budżetowego może być wzrost stawek podatkowych z lokalnych opłat i podatków jako jedno z narzędzi rów- noważenia budżetu samorządowego^10. Dług publiczny samorządu może powstać w skutek nieprzemyślanych decyzji finansowych oraz nadużycia uprawnień przez kierownika jednostki organizacyjnej samorządu terytorialnego.
(^1) Dz. U. z 2011r. Nr 291, poz. 1707 ze zm. (^2) A. Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny , Toruń 2007, s. 85. (^3) C. Kosikowski, E. Ruśkowski, Finanse i prawo finansowe , Białystok 1993, s. 99. (^4) P. Gaudemet, Finanse publiczne , Warszawa 1990, s. 190. (^5) Finanse publiczne, red. J. Głuchowski, R. Huterski, B. Kołosowska, Toruń 2005, s. 39. (^6) Tamże, s. 235. (^7) S. Owsiak, Finanse publiczne. Teoria i praktyka , Warszawa 2005, s. 295. (^8) Zgodnie z przepisem art. 353 Kodeksu Cywilnego zobowiązanie polega na tym, iż wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien owe
świadczenie zrealizować, które polega na działaniu lub jego zaniechaniu. Uprawnienie wierzyciela określa się jako wierzytelność, a obowiązek dłużnika jako dług. Podmiotami stosunku zobowiązaniowego jest posiadany przez nie przymiot osobowości prawnej. Natomiast celem stosunki zobowiązaniowego jest zaspokajanie potrzeb wierzyciela przez dłużnika. Zob. Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 1, red. G. Bieniek, H. Ciepła, S. Dmowski, Warszawa 2006, s. 13-17. (^9) E. Chojna-Duch, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego , Warszawa 2010, s. 363. (^10) B. Brzeziński, Zarys prawa finansów publicznych , Toruń 1995, s. 32.
K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a | 28
Długi samorządu można podzielić na administracyjne oraz finansowe. Długi administracyjne powstają w wyniku bieżących zakupów oraz niepłacenia przez samorząd należności wynikających z zawartych wcześniej umów. Z kolei długi finansowe odnoszą się do zobowiązań samorządu wynikające z umów kredytowych oraz pożyczkowych. Wpływ na kształtowanie się zadłużenia publicznego samorządu ma teoria cykli koniunkturalnych. W okresie koniunktury na- leży spłacać zobowiązania oraz zaprzestać zawierania przez samorząd umów pożyczko-kredytowych. Jednostki samo- rządu terytorialnego w okresie recesji, aby pobudzić lokalną gospodarką mogą zaciągać zobowiązania finansowe na pokrycie wydatków inwestycyjnych na wyżej wymieniony cel^11. W dwudziestoleciu międzywojennym w literaturze zwracano uwagę, że zaciąganie pożyczek i kredytów od państwa jest metodą sprawnego wydatkowania nakierowanego na rozwój inwestycyjny^12. W przypadku, kiedy jednostka samorządu terytorialnego postanowi o zaciągnięciu zobowią- zania finansowego powinna wystąpić do Regionalnej Izby Obrachunkowej (zwana dalej RIO) o opinię w tej sprawie. RIO może negatywnie wypowiedzieć się, co do zamiaru dalszego zaciągania zobowiązań przez jednostkę samorządu terytorialnego. Ustawodawca wprowadził ograniczenia do zaciągania zobowiązań przez jednostki samorządu terytorial- nego wynikające z długu publicznego państwa, który w stosunku do PKB przekracza jego wartość o 50%. Uchwała bu- dżetowa jednostki samorządu terytorialnego powinna być równoległa do dochodów ustanowionych w budżecie pań- stwa jeśli dług publiczny oscyluje w granicach 50%-55% w stosunku do PKB. W relacji długu publicznego w przedziale 55%-60% stosuje się górną granicę deficytu budżetowego. Łączna kwota spłat zobowiązań finansowych przez samorząd nie powinna przekraczać 12%. W sytuacji kryzysowej kiedy zadłużenie samorządu przekracza wartość 60% samorząd nie może zaciągać gwarancji i poręczeń, a także uchwalać budżetów deficytowych. Są one wtedy objęte automatycznie programem sanacyjnym. Wyżej wymienione ograniczenia finansowe budżetów jednostek samorządu terytorialnego wynikają z procedur ostrożnościowych zapisanych w Konstytucji RP. W doktrynie istnieje spór o to, czy ograniczanie przez państwo w ramach stosowania norm konstytucyjnych wydatków budżetowych pokrywanych z tytułu gwarancji, poręczeń, kredytów i pożyczek budżetów samorządowych nie jest sprzeczne z zasadą ustrojową samodzielności samo- rządu w ramach równoważenia budżetów samorządowych. Nowe przepisy prawne mają za zadanie stymulowanie defi- cytu budżetowego samorządów w bezpiecznych ramach^13. Aby lepiej zrozumieć zasadę równowagi budżetowej należy ją odnieść do odchyleń od stanu równowagi występu- jącej pomiędzy założonym punktem wyjścia, a badanym stanem, a także do skali odchyleń równowagi, gdzie zwraca się uwagę na częstotliwość odchyleń pod względem relatywnym i bezwzględnym. Kolejnym wskaźnikiem obrazującym zasadę równowagi budżetowej jest badanie kierunku ewolucji stanu równowagi, który określa stopień stabilności bu- dżetu samorządowego. Ważne jest zbadanie równowagi bieżącej oraz równowagi na koniec roku budżetowego, po to aby móc zapewnić płynność finansową budżetu samorządowego w dalszej perspektywie czasowej. Zasada równowagi budżetowej powinna być oceniania także na podstawie korelacji zależności występującej między systemem finansów publicznych w Polsce, a systemem budżetowym samorządów. Istotnym elementem zachowania równowagi budżetowej jest sprecyzowanie przez jednostki samorządu terytorialnego źródła pokrywania deficytu budżetowego oraz sposobów gospodarowania środkami finansowymi pochodzącymi z nadwyżki budżetowej. Równowaga budżetu samorządowego zależy też w znacznej mierze od czynników ekonomicznych, organizacyjnych, technicznych oraz politycznych^14. Prawodawca w ustawie z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych postuluje zrównoważenie budżetów samorządowych na podstawie art. 242 ufp. Ustawodawca kieruje postulat do budżetów samorządowych, aby zrówno- ważyć wydatki i dochody budżetowe od 2011 roku, ponieważ wyżej opisywana zasada równowagi budżetowej w znaczeniu dosłownym nigdy nie została zrealizowana w rzeczywistości^15 ze względu na kryzys sektora finansów pu- blicznych w Polsce^16. Jednostki samorządu terytorialnego w Polsce wygenerowały na dzień 31 grudnia 2011 r. zadłuże- nie samorządowe w wysokości 54.919,4 mln zł, co stanowi 7% ogółu długu publicznego^17. Za okres III kwartałów 2011 r. dochody jednostek samorządu terytorialnego wynosiły 125.575 mln zł. Z kolei łączna kwota wydatków budżetowych jednostek samorządu terytorialnego wynosiła na ten okres 122.354 mln zł przy deficycie budżetowym na kwotę 59. 324 mln zł^18. W myśl wykładni przepisu art. 242 ufp w związku z art. 243 ufp organ stanowiący budżet samorządowy nie będzie mógł uchwalić rocznego planu finansowego, w którym przeważałyby wydatki budżetowe nad dochodami^19. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są
(^11) Tamże., s. 233-236. (^12) J. Głuchowski, R. Huterski, B. Kołosowska , Finanse...., s. 40. (^13) C. Kosikowski, E. Ruśkowski, Finanse publiczne i prawo finansowe , Warszawa 2008, s. 361-363. (^14) S. Owsiak, Finanse publiczne…, s. 295-297. (^15) Tamże, s. 295. (^16) C. Kosikowski, Naprawa finansów publicznych w Polsce , Białystok 2011. (^17) http://www.mf.gov.pl/files/dlug_publiczny/zadluzenie/publikacje/zsfp_2011_ii.pdf (data dostępu 31.01.2012). (^18) http://www.mf.gov.pl/files/finanse_samorzadow/aktualnoci/2011/wstepne_wykonanie_iii_kw_2011.pdf (data dostępu 31.01.2012). (^19) M. Mekiński, F inanse Publiczne 2010 , Warszawa 2010, s. 61-62.
K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y S t r o n a | 30
nego jest uchwalana w takim samym trybie, co obowiązujące procedury podczas uchwalania i wykonania uchwały bu- dżetowej określonej jednostki samorządu terytorialnego^25. Tryb uchwalania wieloletniej prognozy finansowej dla jednostki samorządu terytorialnego został uregulowany w dziale V oraz rozdziale II ufp. Zgodnie z art. 226 ust. 1 ufp wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu teryto- rialnego powinna być realistyczna oraz określać dla każdego roku objętego prognozą dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia, dochody mająt- kowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynik budżetu jednostki samorządu terytorialnego, przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu, przy- chody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowane- go do zaciągnięcia oraz kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego, w tym relację, o której mowa w art. 243 ufp, sposób sfinansowania spłaty długu oraz objaśnienia przyjętych wartości. Z kolei wydatki budżetowe jednostki samorzą- du terytorialnego zostają wyszczególnione na kwotę wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wy- datków na planowane i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3 oraz na kwotę wydatków na wynagro- dzenia i składki od nich naliczane oraz wydatki związane z funkcjonowaniem organów jednostki samorządu terytorial- nego na podstawie art. 226 ust. 2 ufp. Wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu terytorialnego składa się na podstawie art. 226 ust. 3 ufp z załącznika do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, gdzie określa się odrębnie dla każdego przedsięwzięcia^26 nazwę i cel, jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację lub koordy- nującą wykonanie przedsięwzięcia, okres realizacji i łączne nakłady finansowe, limity wydatków w poszczególnych latach oraz limit zobowiązań^27. Wieloletnia prognoza finansowa jednostek samorządu terytorialnego jest prognozą kro- czącą^28 , czyli przedłużoną na kolejny rok budżetowy tak, aby w związku z art. 227 ust. 1 ufp obejmowała okres, co naj- mniej trzech kolejnych lat. Jednak czas obowiązywania wieloletniej prognozy finansowej nie powinien być krótszy niż okres, na jaki przyjęto limity wydatków, o których jest mowa w art. 226 ust. 3 pkt 4 ufp. Uchwała w sprawie wielolet- niej prognozy finansowej powinna zawierać na podstawie art. 228 ufp upoważnienie do zawierania do zaciągania zobo- wiązań związanych z realizacją zamieszczonych w niej przedsięwzięć oraz z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego na podstawie art. 228 ust. 2 ufp. Uchwalenie wieloletniej prognozy finansowej powoduje powstanie obowiązku aktualizowania wszystkich elementów prognozy, co do ich wartości przyjętych w uchwale budżetowej na dany rok budżetowy w zakresie nadwyżki budżetowej, deficytu budżetowego oraz rozchodów i przychodów budżetowych w związku z art. 229 ufp^29. Jak wcześniej wykazano wieloletnia prognoza finansowa jest ściśle związana z uchwałą budżetową danej jednostki samorządu terytorialnego, gdzie inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu wieloletniej prognozy finansowej i jej zmiany należy wyłącznie do zarządu jednostki samorządu terytorialnego na podstawie art. 230 ufp. Projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej lub jej zmiany zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia wraz z projektem uchwały budżetowej: regionalnej izbie obrachunkowej – celem zaopiniowania oraz organowi stanowiące- mu jednostki samorządu terytorialnego. Opinię do projektu uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej lub jej zmiany, przedstawionego wraz z projektem uchwały budżetowej, RIO wydaje ze szczególnym uwzględnieniem zapew- nienia przestrzegania przepisów ustawy dotyczących uchwalania i wykonywania budżetów w następnych latach, na które zaciągnięto i planuje się zaciągnąć zobowiązania. RIO na podstawie przyjętej przez jednostkę samorządu teryto- rialnego wieloletniej prognozy finansowej oraz uchwały budżetowej przedstawia opinię w sprawie prawidłowości pla- nowanej kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego wynikającej z planowanych i zaciągniętych zobowiązań, o której mowa w art. 226 ust. 1 pkt 6 ufp. W przypadku negatywnej opinii regionalnej izby obrachunkowej w zakresie, o którym mowa w ust. 4, jednostka samorządu terytorialnego dokonuje takich zmian uchwał, aby została zachowana relacja określona w art. 243 ufp. Uchwałę, o której mowa w ust. 2, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje nie później niż uchwałę budżetową. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchylić obowiązującej uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, jednocześnie nie podejmując nowej uchwały w tej
(^25) Tamże, s. 603. (^26) W związku z art. 226 ust. 4 ufp przez przedsięwzięcia, o których mowa w art. 226 ust. 3 ufp, należy rozumieć wieloletnie: programy, projekty lub zada-
nia, w tym związane z: programami finansowanymi z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz umowami o partnerstwie publiczno- prywatnym. A także umowy, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy oraz gwarancje i poręczenia udzielane przez jednostki samorządu terytorialnego. (^27) Pismo MF z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego, ST1-4834- 328/WWR/09/10/1908. Zob. E. Człopińska, Wieloletnia prognoza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego, Regioportal. Rozwój lokalny i regio- nalny, 11marca 2012 dostępny w : http://www.regioportal.pl/pl28/teksty1914/wieloletnia_prognoza_fina 28 nsowa_w_jednostkach_samor (data dostępu 11 marzec 2012).
29 L. Lipiec-Warzecha,^ Ustawa o finansach…,^ s. 1042. C. Kosikowski, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011, s. 548.
S t r o n a | 31 K o r t o w s k i P r z e g l ą d P r a w n i c z y
sprawie. Zwykły tryb dokonywania zmian w wieloletniej prognozie finansowej jednostki samorządu terytorialnego został szczegółowo opisany w art. 231 ufp^30. Zmiana kwot wydatków na realizację przedsięwzięć może nastąpić w wy- niku podjęcia uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, zmieniającej zakres wykonywania lub wstrzymującej wykonywanie przedsięwzięcia. Uchwały budżetowe określają wydatki na realizowane przedsięwzięcia w wysokości umożliwiającej ich terminowe zakończenie. Jeżeli organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie postanowi o zaniechaniu realizacji, okresowym wstrzymaniu realizacji lub ograniczeniu rzeczowego zakresu przedsię- wzięcia, a wydatki zaplanowane w projekcie budżetu przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego nie różnią się od wydatków przewidzianych na realizację przedsięwzięcia, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może, bez zgody zarządu jednostki samorządu terytorialnego, zmniejszyć wydatków zaplanowanych w uchwale budże- towej na realizację przedsięwzięcia. Natomiast w trybie nadzwyczajnym zmian w wieloletniej prognozie finansowej, z wyłączeniem zmian limitów zobowiązań i kwot wydatków na przedsięwzięcia, dokonuje zarząd jednostki samorządu terytorialnego na podstawie art. 232 ufp^31. W doktrynie przyjmuje się, że prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego gospodarka finansowa nie stymulowała w dłuższej perspektywie czasowej rozwoju gospodarczego danego regionu. Dlatego wprowadzenie przez ustawodawcę w nowej ustawie o finansach publicznych obligatoryjnego obowiązku uchwalania przez samorządy wielo- letniej prognozy finansowej ma przeciwdziałać zjawisku stagnacji gospodarczej w określonych jednostkach samorządu terytorialnego^32 , a także zapobiec nadmiernemu zadłużaniu się oraz zachowaniu znacznej ostrożności przy zaciąganiu kredytów i pożyczek^33 , co bezpośrednio przedkłada się na realizację zasady zachowania równowagi budżetowej.
Zakończenie
Zasada zachowania równowagi pomiędzy dochodami i wydatkami budżetowymi jednostek samorządu terytorial- nego w Polsce nigdy nie została zrealizowana w rzeczywistości. Wpływ na taki stan rzeczy ma stosowana praktyka przez ustawodawcę, który przerzuca na samorządy obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, które po upływie pewnego czasu stają się zadaniami własnymi określonej jednostki samorządu terytorialnego bez zapewnienia jej na ten cel środków finansowych. Jednostki samorządu terytorialnego w Polsce powinny mieć jesz- cze większy wpływ na kształtowanie swojego władztwa podatkowego w ramach dochodów budżetowych, gdzie realne władztwo podatkowe w tym zakresie posiadają jedynie gminy, które w drodze uchwał Rady Gminy kształtują poszcze- gólne elementy konstrukcji podatków lokalnych w granicach narzuconych przez ustawodawcę na drodze ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego^34. Ustawodawca wprowadzając w życie art. 243 ufp ograniczy wydatki inwestycyjne samorządów, które mogą przyczynić się w dalszej perspektywie do wzrostu docho- dów budżetowych danej jednostki podziału samorządu terytorialnego, a w rezultacie zredukują państwowy dług pu- bliczny. Niepokój autora tejże publikacji budzi fakt, iż wejście w życie przepisu ograniczającego zdolność kredytową jednostek samorządu terytorialnego może stanowić złamanie naczelnej zasady konstytucyjnej prawa samorządów tery- torialnych do samostanowienia w zakresie finansów publicznych danej społeczności lokalnej. Jak wspominano wcze- śniej samorządowy dług publiczny stanowi jedynie 7% ogółu państwowego długu publicznego. Wprowadzenie w życie tegoż przepisu nie przyczyni się do znacznego spadku zadłużenia publicznego, który jest generowany w znacznej mie- rze przez administrację rządową, ale w dalszej perspektywie czasowej może przynieść odwrotny skutek od zamierzone- go celu w postaci stagnacji gospodarczej kraju, ponieważ jednostki samorządu terytorialnego napędzają rozwój ekono- miczny naszego kraju. Stosowanie art. 243 ufp może zahamować absorpcję środków finansowych pochodzących z budżetu Unii Europejskiej^35. Ogromne znaczenie podczas realizacji zasady zachowania równowagi budżetowej posiada obowiązek uchwalania przez jednostki samorządu terytorialnego wieloletnich prognoz finansowych, które mogą stanowić narzędzie do osią- gnięcia stanu równowagi budżetowej. Wieloletnia prognoza finansowana danej jednostki samorządu terytorialnego może stanowić podstawę do efektywnego zarządzania wydatkami i dochodami, a także możliwościami do zaciągania
(^30) L. Lipiec-Warzecha, Ustawa o finansach… , s. 1051. (^31) Tamże, s. 1052. 3233 C. Kosikowski, Naprawa finansów publicznych w Polsce , Białystok 2011, s. 479-486. Pismo MF z dnia 16 lipca 2008 r., ST2-4834-107/SZH/2008/1092 oraz pismo MF z dnia 16 maja 2008r., ST1-4834-19/WWR/08/729. Zob. E. Człopińska, Wieloletnia prognoza…, Regioportal. Rozwój lokalny i regionalny, 11marca 2012 dostępny w : http://www.regioportal.pl/pl28/teksty1914/wieloletnia_prognoza_finansowa_w_jednostkach_samor (data dostępu 11 marzec 2012). 34
35 Dz. U. z 2010 r. Nr 234 poz. 1385 ze zm. Zob. Uchwała nr 10/2010 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie wystąpienia do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu RP o wystąpienie z projektem nowelizacji art. 243 i art. 72 ust. 1 ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. na podstawie art. 25a ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych ( Dz. U. z 2010 r., Nr 55, poz. 577 z póź. zm.) w : http://www.rio.gov.pl/modules/Uploader/upload/uchwala_10_2010_KRRIO.pdf (data dostępu 11 marzec 2012).
