2a-Sztuka starozytna.pdf, Egzaminy z Sztuka

Pobierz 2a-Sztuka starozytna.pdf i więcej Egzaminy w PDF z Sztuka tylko na Docsity!

STAROŻYTNOŚĆ

Omówienia i materiały do nauki

historii sztuki

część 2

SZTUKA

STAROŻYTNA:

MEZOPOTAMIA

EGIPT

GRECJA

RZYM

SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA

SZTUKA SUMERYJSKA

• Pismo klinowe (ok. 3.500 p.n.e.)
• Wielkie ośrodki miejskie (m. in. Ur, Uruk, Lagasz) z gęstą zabudową ceglaną; w centrach wyodrębnione zespoły świątynno – pałacowe, będące jednocześnie siedzibą władcy i centrum kultowym lokalnego bóstwa. W obrębie świątyni znajdował się zigurat – wieża świątynna zbudowana z cegieł.
• Rzeźba sumeryjska to posągi kultowe, liczne figury orantów (postaci modlących się, adorujących bóstwo) – schematycznych przedstawień ludzkich, stojących lub siedzących, ujętych frontalnie, z modlitewnym gestem złożonych na piersi dłoni.
• Reliefy o treściach propagandowych, ukazujące tryumfy wojenne władców – Stela Sępów.
• Bogaty dorobek rzemiosła artystycznego: biżuteria zachowana w grobowcu królowej Pu-abi w Ur; znalezione tam harfy sumeryjskie, z bogatą dekoracją wykonaną techniką inkrustacji.

Zigurat w Ur ufundowany przez króla Ur-Nammu, 2100 p.n.e.

Zigurat , (akad. ziqqurratu poch. od czasownika zaqāru – budować wysoko) charakterystyczna dla architektury sakralnej Mezopotamii wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach z kaplicą kultową na szczycie.

Posąg Gudei , władcy Lagasz, Starożytna Mezopotamia, Sumer, 2144 – 2124 r. p.n. e.

CECHY FORMY:

1.Rzeźba figuralna

2.Pełnoplastyczna

3.Zblokowana

4.Postać siedząca

5.Ujęta frontalnie

6.Sztywna

7.Ujęta w bezruchu – statyczna

8.Zaburzone proporcje (krótki korpus, duża głowa, dłonie i stopy)

9.Brak anatomii ciała

10.Modlitewne złożenie dłoni na piersi

11.Brak wyrazu emocjonalnego

12.Wykuta w kamieniu

SZTUKA STAROBABILOŃSKA

Stela Praw króla Hammurabiego , okres starobabiloński, Luwr, Paryż. Najstarszy kodeks prawny świata; zawiera między innymi prawo: „oko za oko”.

Etemenanki [ Zigurat boga Marduka ] Babilon, okres nowobabiloński

Droga procesyjna i Brama Isztar w Babilonie, ok.580 p.n.e. Pergamon Museum, Berlin

SZTUKA NOWOBABILOŃSKA

SZTUKA STAROŻYTNEGO EGIPTU

STARE PAŃSTWO

ŚREDNIE PAŃSTWO

NOWE PAŃSTWO

OKRES PTOLEMEJSKI

• OKRES PREDYNASTYCZNY - 2 poł. 4 tysiąclecia p.n.e.
• OKRES WCZESNODYNASTYCZNY - 1 poł. 3 tysiąclecia p.n.e.
• STARE PAŃSTWO - 2 poł. 3 tysiąclecia p.n.e. dyn. III-VI
• I OKRES PRZEJŚCIOWY - koniec 3 tysiąclecia p.n.e. dyn. VII-XI
• ŚREDNIE PAŃSTWO - 1 ćw. 2 tysiąclecia p.n.e. dyn. XI-XII
• II OKRES PRZEJŚCIOWY - 2 ćw. 2 tysiąclecia p.n.e. dyn. XIII-XVI
• NOWE PAŃSTWO - 2 poł. 2 tysiąclecia p.n.e. dyn. XVIII-XX
• III OKRES PRZEJŚCIOWY - 1 poł. 1 tysiąclecia p.n.e. dyn. XXI-XV
• OKRES PÓŹNY - 664-323 p.n.e. dyn. XVI-XXX
• OKRES GRECKI - Ptolemejski 323 p.n.e. - 31 n.e.

Egipski kanon w sztuce

• Kanon: wzorzec, prawidło, przepis, miara, reguła, norma, zasada, konwencja, kompozycja oparta na module.
• Zasady kompozycji obowiązujące w sztukach plastycznych i architekturze starożytnego Egiptu.
• Kanon był wyrazem warunków społeczno-politycznych i odbiciem hierarchicznego układu stosunków w państwie. Kanon w architekturze
• Obowiązujące schematy odpowiadające potrzebom rytualnym.
• W okresie Starego Państwa mówimy o kanonie piramidy.
• W okresie Nowego Państwa o kanonie świątyni, który wyrażał się układem i rozmiarami pomieszczeń w zależności od liczby dopuszczanych do ceremonii uczestników.
• Podział na kategorie - typy, odrębny sposób przedstawiania postaci zależny od miejsca w hierarchii społecznej:
• bogowie i władcy - sztywna, oficjalna poza, siedzący (tronujący) lub w rozkroku, ciało idealizowane (bezczasowa młodość), twarz bez emocji.
• Dwór i dostojnicy - poza hieratyczna w mniejszej skali, ciała i twarze o cechach indywidualnych.
• Ludzie pracy - w pozycji charakterystycznej dla ich pracy.
• Ścisły kanon proporcji ciała ludzkiego w oparciu o siatkę modułową.

Kanon w rzeźbie

Posąg Mykerinosa z żoną, IV dynastia

Posąg Chefrena IV dynastia

Posąg pisarza z Sakkara, Stare Państwo.

TYPY PRZEDSTAWIEŃ STOSOWANYCH W RZEŹBIE EGIPSKIEJ

Kobieta niosąca dary, Średnie Państwo

Kanon w malarstwie

• Schemat ukazywania sylwetki w jej najszerszej płaszczyźnie, głowa i kończyny z profilu, ramiona i oko en face.
• Ścisły kanon proporcji ciała ludzkiego w oparciu o pomocniczą siatkę modułową z kwadratów, którą zacierano przy wykańczaniu dzieła.
• Postać stojąca - 18 kratek od stóp do linii dzielącej czoło i włosy [od XXIV dynastii sylwetkę wysmuklono o 3 kwadraty].
• Postać siedząca -15 kratek.
• Perspektywa kulisowa.
• Perspektywa odrzutowana. (perspektywa polegająca na rzutowaniu figur i przedmiotów na płaskie tło, bez zachowania relacji wielkości i wzajemnego ich położenia).
• Płaskość.
• Linearyzm – obwodzenie form konturem.
• Dekoracyjność.

Ogród, malowidło z grobowe, Nowe Państwo, (perspektywa odrzutowana)

Gęsi z Medum, malowidło z mastaby, Stare Państwo, (perspektywa kulisowa)

MASTABA – grobowiec egipski na planie podłużnym (prostokąta), wzniesiony z cegieł lub kamienia, o trapezowatych, pochylonych ścianach i płaskim dachu. Wewnątrz kaplica kultowa z posągiem zmarłego Ślepymi Wrotami. U góry wejście do pionowego szybu prowadzącego do komory grobowej znajdującej się pod mastabą. ŚLEPE WROTA – wmurowany w ścianę kaplicy relief ukazujący symboliczne wejście dla duszy zmarłego do Królestwa Ozyrysa.

PRZEKRÓJ MASTABY EGIPSKIEJ Z OKRESU STAREGO PAŃSTWA

Ślepe Wrota

Komora grobowa wykuta w podziemiu

Kaplica kultowa Pionowy szyb zasypany gruzem

Posąg zmarłego

• W następnych okresach upowszechniło się chowanie władców i wielmożów w grobowcach kutych w skale, w przypadku faraonów Nowego Państwa ich nekropolią stała się Dolina Królów położona na zachodnim brzegu Nilu w miejscowości Teby.
• Zmumifikowane zwłoki władców, później także elit społecznych, wkładano do sarkofagów o antropomorficznych kształtach (naśladujących ogólny zarys ciała ludzkiego, z twarzą nie posiadającą cech portretowych)
• Wyjęte podczas mumifikacji organy wewnętrzne umieszczane były w URNACH KANOPSKICH.
• Zmarłemu wkładano do sarkofagów KSIĘGĘ UMARŁYCH – zwój papirusowy zawierający zaklęcia i modlitwy niezbędne do podróży pośmiertnej duszy zmarłego.
• FIGURKI USZEBTI – wkładane do grobów miały pełnić rolę służących pracujących w zaświatach dla zmarłego.