4 Leczenie czynnościowe ortodontyczne i ortopedyczne, Streszczenia z Ortopedia

Pobierz 4 Leczenie czynnościowe ortodontyczne i ortopedyczne i więcej Streszczenia w PDF z Ortopedia tylko na Docsity!

Zasady stosowania aparatów

czynnościowych

Wpływy sił naturalnych oraz czynnościowej stymulacji na kształt zostały po raz pierwszy opisane przez Roux w 1883 r. jako wynik badań wykonywanych na płet- wach delfinów. Roux opisał cechy charakterystyczne bodźców o charakterze czynnościowym, które budują, kształtują, przekształcają i chronią tkanki (patrz Roux, 1895). Robocza hipoteza Roux stała się biomechanicz- ną podstawą zarówno ortopedii ogólnej, jak i szczęko- wej ortopedii czynnościowej. Wolf (1892), Benninghof (1934) i Pauwels (1960) również opisywali biomechani- kę i interakcje między funkcją mechaniczną a budową aparatu. Aspekty kliniczne hipotezy Roux zostały już zastoso- wane przez Robina (1902), leczącego dzieci swoim „mo- noblokiem” według wskazań w przypadkach z glossop- tozą. Andresen zastosował podobny aparat w Norwegii, określony terminem „roboczego retainera” dla dzieci wyjeżdżających na długie wakacje. Häupl (1938) widział potencjał hipotezy Roux i zastosował jego założenia do korekty zaburzeń w obrębie szczęki i łuku zębowego, stosując bodźce czynnościowe. Według Häupla czynnościowa ortopedia szczęko- wa może być stosowana tylko z użyciem aparatów, któ- re są „bierne” i przekazują jedynie bodziec mięśniowy. Z powodu zdolności tych aparatów do przekazywania sił mięśniowych z jednego obszaru do drugiego, or-

topedyczne aparaty czynnościowe zostały uznane za transformatory (przekaźniki sił). Pomimo tego biologicznego podejścia reguła Häu- pla i jej zastosowanie w leczeniu aktywatorem spowo- dowało znaczące konsekwencje dla rozwoju ortodon- cji w Europie. Wielu ortodontów było przekonanych, że jedynie leczenie „biernymi” aparatami zachowuje (nie uszkadza) tkanki. Reitan (1951) pokazał, że nie ma spe- cjalnego histologicznego rezultatu przy użyciu apara- tów czynnościowych. Obecnie wiadomo, że nie istnieje żadna „bierna” siła. Siła może być pochodzenia mecha- nicznego albo mięśniowego (sztucznie aktywowana siła mięśniowa). Wówczas uzyskuje się ten sam wynik – na- pięcie tkanek. Wyniki nadal prowadzonego badania wymagają zmiany oryginalnej koncepcji leczenia. Le- karz klinicysta może łączyć różne metody terapeutycz- ne albo stopniowo, albo jednocześnie. Żadna z tych me- tod nie wywołuje reakcji o takiej samej jakości.

Siły

Siły stosowane podczas ortodontycznych i ortopedycz- nych czynności są to zarówno siły rozciągające, jak i tnące. Siły rozciągające powodują w leczeniu czynno- ściowym nacisk i naprężenie. Zmieniają też równowagę mięśniową układu narządu żucia. Przy każdym zasto- sowaniu mogą być zauważalne siły zarówno zewnętrz- ne (pierwotne), jak i wewnętrzne (drugorzędowe). Do sił zewnętrznych zalicza się działające na uzębienie siły

4 Leczenie czynnościowe ortodontyczne

i ortopedyczne

Thomas Rakosi

Aparaty czynnościowe były uważane przez większość autorytetów za główne narzędzia ortodontyczne wpływające na struktury kostne wyrostka kłykciowego oraz struktury kostne szwów twarzowej części czaszki rosnącego dziecka. Ten wpływ aparatów czyn- nościowych ma na celu uzyskanie poprawy w relacjach szkieletowych. Jednak aparaty te mogą w leczeniu ortodontycznym wywierać siły również w obszarze zębowo-wy- rostkowym. Wyjątkowość aparatów czynnościowych polega na ich sposobie działania sił. Nie działają one na zęby w sposób podobny jak konwencjonalne aparaty mecha- niczne, ale raczej przekazują siły mięśniowe. Jednocześnie aparaty czynnościowe kieru- ją procesem wzrostu i wyrzynania zębów przez wykorzystanie, aktywację i hamowanie naturalnych sił, które mają znaczenie dla potencjału wzrostu, potencjału wyrzynania zę- bów i sił mięśniowych.

L ECZENIE CZYNNOŚCIOWE Z ZASTOSOWANIEM ELIMINACJI SIŁY : TERAPIA SKRININGOWA (OSŁONOWA )

zgryzowe oraz mięśniowe. Siły wewnętrzne są reakcją tkanek na siły pierwotne. Napinają one tkankę łączną, prowadząc do utworzenia osteogenicznej struktury pro- wadzącej. Reakcja ta jest ważna dla wtórnej adaptacji tkanek.

Zasady leczenia

Wywierane siły mogą być ściskające lub rozciągają- ce. W zależności od rodzaju zastosowanej siły może- my wyróżnić dwie zasady leczenia: przyłożenie siły i jej eliminację.

1. W przypadku zasady przyłożenia siły wywiera- ny nacisk oraz naprężenie oddziałują na struktury związane z działaniem siły, powodując pierwotną zmianę kształtu z wtórną adaptacją czynnościową.
2. W przypadku zasady eliminacji siły szkodliwe i ograniczające wpływy środowiska zewnętrznego są eliminowane, co umożliwia optymalny rozwój. Występuje przywrócenie funkcji, po czym nastę- puje wtórna adaptacja tkanek. Podczas eliminacji nacisku może wystąpić zjawisko naprężenia i roz- ciągnięcia, będące następstwem lepkosprężystego przemieszczenia okostnej i odpowiedzi w postaci tworzenia kości na obszarach, gdzie działały siły.

W celu osiągnięcia przemieszczenia zębów jeden z tych komponentów siły musi zostać wyeliminowany (ryc. 4.1, strona lewa) albo może być zastosowana dodatkowa siła (strona prawa).

Czym jest leczenie czynnościowe?  Czynnościowa ortopedia szczękowa: działanie przez siły aparatu.  Ortodoncja czynnościowa: działanie z użyciem lub eliminacją sił.

 Regulacja czynności: działanie przez eliminację sił.  Wczesne leczenie (interceptywne): działanie przez eliminację lub z użyciem sił.  Leczenie hamujące: działanie przez eliminację sił.  Terapia osłonowa: działanie z zastosowaniem eliminacji sił.

Leczenie czynnościowe

z zastosowaniem eliminacji siły: terapia

skriningowa (osłonowa)

Większość aparatów ortodontycznych wywiera wpływ przede wszystkim na mięśnie warg, policzków i języka. Aparaty ortodontyczne mogą ukierunkować czynność układu narządu żucia (jak to robi regulator Fränkla) albo działać wyłącznie przez eliminowanie niepożąda- nych oddziaływań mięśni, umożliwiając harmonijny rozwój układu ustno-twarzowego (tak jest w przypad- ku płytki przedsionkowej i jej modyfikacji). Zastoso- wanie barier ochronnych na obszarze działania pato- logicznych sił mięśniowych zostało również nazwane leczeniem hamującym, ponieważ celem tego leczenia jest ograniczenie deformującego oddziaływania tkanek miękkich. W każdym przypadku możliwości i ograni- czenia leczenia ortodontycznego mają wpływ na reak- cję i adaptację tkanek miękkich oraz na ich czynność. Oznacza to, że stabilność uzyskanych wyników leczenia ortodontycznego zależy od ograniczeń w adaptacji tka- nek miękkich. Można więc rozróżniać pacjentów „przy- stosowanych”, wykazujących stabilność uzyskanych wyników leczenia, oraz „nieprzystosowanych”, u któ- rych występuje nawrót. Terapia osłonowa jest wskaza- na tylko w przypadkach ze standardowym, rodzinnym tłem wady, co oznacza etiologię środowiskową wady zgryzu. Leczenie interceptywne musi być rozpoczę- te wcześnie, aby umożliwić w najlepszy sposób przeka- zanie prawidłowego, dziedziczonego wzorca wady lub poprawić następstwa wpływu środowiska zewnętrz- nego. Leczenie interceptywne rozpoczęte wcześnie ma największe możliwości wykorzystania procesu adapta- cji oraz wzrostu. Podjęte działania lecznicze przerywają niepożądany wzorzec i stwarzają ponownie prawidłowe zewnętrzne i proprioceptywne bodźce w celu pobudze- nia spójnego, właściwego wzorca rozwojowego. Na przy- kład w przypadku nawykowego oddychania przez usta nie ma przedniego i tylnego uszczelnienia jamy ustnej, a język jest płaski i nisko położony. Na skutek leczenia tego niefizjologicznego wzorca bodźcowego (nawyko- wego oddychania przez usta) za pomocą płytki przed- sionkowej klinicysta wprowadza czynnik zastępczy dla kontaktu warg w odcinku przednim i pomaga podczas leczenia w uzyskaniu domknięcia.

Ryc. 4.1. Różne możliwości ruchów zębów. Siły naturalne są skuteczne w wywieraniu sił na zęby ze wszystkich kierunków. Aby uzyskać przemieszczenia zębów, jedna z tych składowych musi zo- stać usunięta (lewa strona) lub należy użyć dodatkowej siły (prawa strona).