4. MATERIAŁ NAUCZANIA, Egzaminy z Prawo budowlane

Pobierz 4. MATERIAŁ NAUCZANIA i więcej Egzaminy w PDF z Prawo budowlane tylko na Docsity! 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Etapy projektowania zbiorczych instalacji antenowych. Dobór anten 4.1.1. Materiał nauczania Rozwój techniki telewizyjnej i telekomunikacyjnej wymusza szybkie upowszechnienie nowoczesnych instalacji antenowych. Obowiązujące przepisy prawa budowlanego określają konieczność projektowania instalacji telewizyjnych tylko w budynkach wielorodzinnych. Nowoczesna instalacja zbiorcza powinna mieć możliwość podłączenia zarówno sygnałów telewizji naziemnej, jak i kablowej czy satelitarnej. Należy wykonać ją tak, aby ewentualna wymiana elementów nie wymagała remontów budowlanych (może to być konieczne w związku z rozwojem techniki cyfrowej i światłowodowej). Wewnętrzna instalacja powinna być tak zaprojektowana, by w każdym wybranym pomieszczeniu znajdowało się gniazdko umożliwiające odbiór sygnału. Projektowanie instalacji antenowych Aby zbiorcza instalacja antenowa została wykonana poprawnie należy dokonać ustaleń wstępnych uwzględniających charakterystykę budynku. Opracowanie koncepcji instalacji antenowej może przebiegać według następującego schematu: 1. określenie wymagań stawianych przez przyszłego użytkownika instalacji antenowej: - _ zakresy fal radiowych, - - ilość programów TV naziemnej, - - czy włączyć do instalacji niektóre programy satelitarne, - - czy instalacja ma obsługiwać tunery satelitarne, - _ zilu satelit ma być odbierany sygnał. miejsce i sposób mocowania anten, rodzaj instalacji (szeregowa, odgałęźna, gwiaździsta, mieszana), sposób prowadzenia przewodu, miejsce instalacji wzmacniacza (z uwzględnieniem konieczności zasilania elektrycznego) oraz rozgałęźników i odgałęźników, 6. położenie gniazdek antenowych. Po dokonaniu ustaleń wstępnych należy dobrać elementy instalacji w zależności od jakości sygnału, ilości odbieranych programów, ewentualnych zakłóceń i wymagań użytkownika. Do podstawowych elementów zbiorczej instalacji antenowej zalicza się: anteny, wzmacniacze, zwrotnice antenowe, rozgałęźniki, odgałęźniki antenowe, przewody, . o gniazdka antenowe. Przed wykonaniem instalacji należy wykonać projekt, który w szczególności powinien uwzględniać bilans poziomów mocy. Dotyczy to, w szczególności, większych instalacji powyżej 12 abonentów. W przypadku realizacji większych instalacji powyżej 20 abonentów jest korzystne dokonać podziału na tzw. podsieci za pomocą rozgałęźników. Każdy sygnał należy podzielić w sposób uwzględniający topologię budynku (ewentualne klatki schodowe). AREN AREYNDPN „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8 Najważniejsze parametry sygnałów przesyłanych w sieciach przewodowych: Znajomość parametrów sygnałów czyli: poziomów natężenia pola sygnałów pożądanych, poziomy użyteczne na wyjściach abonenckich, zakłócenia szumowe, zakłócenia pochodzące od odbiorników abonenckich, zniekształcenia nielinearne (nieliniowe), impedancje, parametry wzmacniaczy i przemienników częstotliwości, niezawodność i wiele innych, pozwala na sporządzenie projektu instalacji antenowej. Większość parametrów sygnału można zmierzyć stosując selektywne mierniki poziomu, zwane często miernikami pola. Należy zauważyć, iż wykonywanie pomiarów nie jest zbędną stratą czasu a koniecznością. Tylko wykonanie serii zaplanowanych pomiarów może zweryfikować obliczone parametry instalacji, pozwoli także na szybkie ustalenie miejsca w którym popełniono błąd podczas montażu lub projektowania. Poziom mocy sygnału — stosunek mocy której poziom określa się, do mocy odniesienia wyrażony w decybelach (dB). Poziom mocy sygnału jest wyrażany w dBuV (telewizja naziemna) lub w dBm (telewizja satelitarna). Obie jednostki wyrażają względny poziom mocy. W przypadku dBHV mocą odniesienia jest moc jaka wydziela się na rezystancji 750 przyłożeniu napięcia I HV. Poziom OdB (1uV) zapisywany jako 0 dBUV powiada mocy wywoływanej napięciem 1 HV na rezystancji 75Q. Dla telewizji satelitarnej mocą odniesienia jest moc 1 mW [dBm]. PidBm] F 10log PL*] PrdB] -PoZIOMm mocy w dBm P, = lnW Po— poziom odniesienia w mW Piasj = LOlog PLW] PidB] —poziom mocy w dBuV (HV) . a „[W]=<——= Po— poziom odniesienia w W Po[W] 730 o pr Każdy miernik poziomu pozwala także na pomiar średniej mocy sygnału cyfrowego. Przy takim pomiarze należy wystroić miernik na częstotliwość środkową mierzonego kanału i do wartości zmierzonej dodać wartość współczynnika korekcji odczytaną z tabelki poprawek dołączonej do miernika i zależną od szerokości pasma kanału lub ustawić miernik w tryb pomiaru sygnałów cyfrowych. Minimalny poziom na wejściu pierwszego wzmacniacza w sieci Pyemin. Podobnie jak inne poziomy jest wymuszany przez minimalny odstęp sygnał=szum i dla osiągnięcia dobrej jakości musi być wyższy od 53 - 56 dBUV (w zależności od pasma). Dla poprawnego funkcjonowania instalacji ważne jest by przy wzroście dowolnego sygnału wejściowego o kilka dB nie nastąpiło przesterowanie któregoś z elementów aktywnych, co wymusza projektowanie instalacji z zapasem 2 - 4 dB. Minimalny Papmin i maksymalny Papmax pOZIOM sygnału na wyjściu abonenckim. Pomiar poziomu na wyjściu gniazda abonenckiego jest najprostszy i najłatwiejszy w wykonaniu iinterpretacji. Sprowadza się do odczytu wskazania przyrządu. Musi on być większy niż 62dBuV i mniejszy niż 80 dBuV. poziom [dB] 120 |- maksymalna dopuszczalna 100 + różnica poziomów w gnisz dach m |--A 50 - maksymalna różnica © r poziomów w gniazdach 40 T Rys. 1. Zakres poziomów na gnieździe abonenckim [6] „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9 Tabela 2. Minimalne parametry sygnału z anten naziemnych na wejściu wzmacniaczy wejściowych [6] UKF- |UKF- |UKF-FM Tv |rv Zakres odbioru FM FM (stereo TVI |TVII II IV TVV (mono) |(stereo) |Hi-Fi) Minimalny poziom sygnału [ABLV] 43 51 61 53 53 54 55 56 S/N min dBuV 54 |54 54 44 |ą4 Ją4 |44 |44 (sygnał/szum) Po zamontowaniu anten na maszcie należy ponownie zmierzyć sygnały z anten i porównać z wartościami podanymi w tabeli 2. Porównanie to pozwoli na odpowiednie dopasowanie pozostałego sprzętu. Podłączenie instalacji antenowej do instalacji odgromowej budynku W polskim prawie budowlanym nie ma wymogu wykonywania instalacji odgromowych na budynkach, których powierzchnia dachu w rzucie poziomym nie przekracza 200m? (większość domów jednorodzinnych), pozostawiając tą kwestię indywidualnej decyzji właściciela. Uderzenia pioruna, w odległości nawet kilkuset metrów od budynku, na każdym metrze kabla antenowego lub energetycznego może zaindukować impuls napięcia o wartości nawet 1IkV. Biorąc pod uwagę, że kable antenowe mają długość przynajmniej kilku metrów, istnieje realna możliwość powstania niszczącego impulsu o napięciu przynajmniej kilku kV, wywołanego niedalekim uderzeniem pioruna. Impuls wywołany uderzeniem pioruna, zaindukowany w kablu antenowym, może wniknąć do instalacji wewnątrz budynku. W rezultacie zniszczeniu może ulec np. odbiornik TV, po czym impuls ten może przeniknąć do wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku, gdzie płynąc po przewodzie zerowym lub uziemiającym może dokonać zniszczenia wszystkich podłączonych urządzeń, dlatego też kwestia odpowiedniego uziemienia instalacji antenowej jest niezwykle istotna. [2] 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Co należy ustalić przed wykonaniem zbiorczej instalacji antenowej? Z jakich podstawowych elementów składa się zbiorcza instalacja antenowa? W jakich jednostkach wyraża się poziom mocy sygnału w instalacjach antenowych? Jaki parametr determinuje minimalny i maksymalny sygnał w instalacji antenowej? Co określa iloraz S/N? Jakie rodzaje anten stosuje się do odbioru TV naziemnej? Z jakich elementów zbudowana jest antena YAGI-UDA? Co oznacza opis anteny DL 17/21-60? Jaką antenę należy zastosować dla słabych sygnałów? 0. W jakim celu maszt antenowy podłącza się do uziemienia? S*PRORRRRPN 4.1.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Pomiar poziomu sygnałów TV naziemnej. Sposób wykonania ćwiczenia „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12 Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) ustalić na jakich kanałach nadawane są programy TV naziemnej w danym regionie, 2) przygotować anteny na pasmo VHF i UHF zamontować symetryzatory i kabel, 3) zapoznać się z instrukcją obsługi miernika mocy, 4) wykonać na drugim końcu kabla przyłącze zgodne z wejściem miernika sygnałów, $) przyłączyć antenę do miernika i przygotować miernik na pomiar sygnału z kanału do odbioru programu TVP1, 6) zmieniając położenie anteny ustalić miejsce w którym należałoby zamontować antenę (najsilniejszy sygnał), 7) zanotować poziom sygnału w tabeli, 8) ustalić polaryzację sygnału (pozioma jeśli uzyskano maksymalny sygnał dla poziomego ustawienia dipola lub pionowa dla pionowa dla pionowego ustawienia dipola), 9) w miejscu wyznaczonym wcześniej dokonać pomiaru poziomu sygnałów pozostałych programów, 10) wyniki zanotować w tabeli, 11) porównać otrzymane wyniki z wartościami minimalnymi podanymi w materiale nauczania, 12) porównać moce sygnałów i dokonać doboru anten ze względu na ilość elementów, 13) zaprezentować wyniki z wykonanego ćwiczenia, 14) dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: — _ anteny pasmowe UKF, VHF i UHF, — _ symetryzatory, — kabel koncentryczny 750, — — miernik poziomu sygnałów telewizji naziemnej, — instrukcje obsługi w/w sprzętu, — _ przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, — _ literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Pomiar zysku energetycznego i „kąta patrzenia” anten. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) ustalić na jakich kanałach nadawane są programy TV naziemnej w danym regionie, 2) przygotować dwie anteny na pasmo UHF zamontować symetryzatory i kabel koncentryczny, 3) zapoznać się z instrukcją obsługi miernika, 4) wykonać na drugim końcu kabla przyłącze zgodne z wejściem miernika sygnałów, $) przyłączyć antenę do miernika i przygotować miernik na pomiar sygnału z kanału do odbioru dowolnego programu z pasma UHF, 6) ustawić antenę w miejscu wyznaczonym w ćwiczeniu 1, 7) obracać antenę w płaszczyźnie poziomej dla polaryzacji poziomej programu lub pionowej dla polaryzacji pionowej programu, 8) dokonać pomiaru maksymalnej mocy sygnału i kąta obrotu anteny wyznaczonego przez dwa położenia anteny w których moc sygnału zmniejsza się dwukrotnie w stosunku do mocy maksymalnej, 9) pomiary z poprzedniego punktu dokonać dla drugiej anteny , 10) wyniki zanotować w tabeli, 11) porównać otrzymane wyniki i sformułować wnioski która z anten ma większy zysk energetyczny, a która węższy „kąt patrzenia”- większą kierunkowość, 12) zaprezentować wyniki z wykonanego ćwiczenia, 13) dokonać oceny ćwiczenia. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13 Wyposażenie stanowiska pracy: — 2 różne anteny pasmowe UHF, — _ symetryzatory, — kabel koncentryczny 750, — — miernik poziomu sygnałów telewizji naziemnej, — _ kątomierz, — instrukcje obsługi w/w sprzętu, — _ przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, — _ literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 Opracowanie projektu części antenowej zbiorczej instalacji antenowej. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) wypunktować pytania, które zadasz inwestorowi planującemu wykonanie zbiorczej instalacji antenowej, 3) zaplanować na podstawie pomiarów w ćwiczeniu 1 i wymagań inwestora ilość i rodzaj anten 4) zaprezentować rozwiązanie koledze, 5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia, 6) zapoznać się z materiałem nauczania w jednostce modułowej: Montowanie i badanie instalacji do odbioru telewizji satelitarnej, 7) zaplanować wybór anten do odbioru telewizji satelitarnej. Wyposażenie stanowiska pracy: — _ przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, — _ plany budynku, — _ literatura z rozdziału 6. 4.1.4. Sprawdzian postępów Tak z a Czy potrafisz: 1) określić założenia wstępne do opracowania koncepcji zbiorczej instalacji antenowej? m 2) określić jakie dwa parametry charakteryzują sygnał antenowy? m 3) podać parametry anteny na podstawie jej oznaczenia? m 4) wyznaczyć najlepsze miejsce do zainstalowania anten? m $) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczeń? m 6) połączyć symetryzator i kabel do anten? m 7) dokonać pomiarów poziomów sygnałów TV naziemnej? m 8) dobrać na podstawie pomiarów poziomów sygnałów wielkość anteny? m 9) określić zależność pomiędzy ilością elementów anteny i zyskiem energetycznym? [] 10) wyznaczyć kierunkowość anteny? 11) dobrać typ anteny do określonego kanału? nzoonzonzzzznm „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14 wzmacniacza wszystkie kanały TV mają taki sam poziom mocy, dzięki czemu jakość odbioru słabszych programów TV jest dużo lepsza. Wzmacnia on tylko pożądane kanały, eliminując wzmacnianie zakłóceń. Wzmacniacz tego typu umożliwia ponadto dodanie sygnałów TV z lokalnych urządzeń. Najbardziej zaawansowane urządzenia tego typu pozwalają na podłączenie sygnałów wideo z kamery wideodomofonu lub systemu monitoringu wideo. Przykład takiego wzmacniacza przedstawiono na rys. 3. WWK-910 jar. mek senne 2 kamrsk3 Ja urwa vaauma y paeuas Rys. 4. Podłączenie anten do wzmacniacza kanałowego wielow: Do wzmacniacza na rys. 3 można podłączyć do trzech anten UHF (kanały telewizyjne K21 — K69), jedną antenę VHF (kanały K6 — K12), jedną antenę radiową UKF oraz dodatkowe zewnętrzne źródła sygnałów TV. Wzmacniacz umożliwia selektywne dostrojenie i niezależną regulację poziomu mocy do ośmiu programów TV w paśmie UHF. Jest to cenna zaleta tych urządzeń, gdyż wzmacniacz ten zapewnia duże wzmocnienie słabych stacji TV oraz ewentualną możliwość stłumienia poziomu sygnału zbyt silnego nadajnika TV. Na wyjściu dobrze wyregulowanego wzmacniacza wszystkie programy telewizyjne mają taką samą moc, dzięki czemu unika się wzajemnego zakłócania przez poszczególne programy TV. Kilka wejść antenowych w paśmie UHF zapewnia możliwość zastosowania anten telewizyjnych skierowanych na różne nadajniki lub dobranych specjalnie do odbioru słabych stacji telewizyjnych. Wzmacniacz ten ma również osobne wejście UHF z regulacją poziomu mocy sygnału wchodzącego, umożliwiające podłączenie lokalnych modulatorów TV oraz szerokopasmowe wejście sygnałowe umożliwiające wprowadzenie sygnału z np. lokalnej sieci telewizyjnej. Po zsumowaniu sygnały wszystkich kanałów telewizyjnych są wyprowadzane ze „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17 wzmacniacza wyjściem sygnałowym. W małych instalacjach budynkowych podłączenie odbiorników telewizyjnych do tego wyjścia umożliwia uzyskanie właściwej jakości odbioru. W większych instalacjach, gdzie następuje rozdzielenie sygnału na dużą liczbę gniazd TV, konieczne jest dodatkowe wzmocnienie sygnału wyjściowego ze wzmacniacza, co jest realizowane przez część tego urządzenia z wydzielonym wejściem i dwoma wyjściami. W zależności od potrzeb, jedno z wyjść może być wykorzystane do wprowadzenia sygnałów RTV do instalacji multiswitchowej, natomiast sygnały z drugiego wyjścia mogą zostać rozdzielone do pozostałej części gniazd telewizyjnych w instalacji budynkowej. Wprowadzenie sygnałów telewizyjnych z innych źródeł może wymagać zastosowania miernika poziomu sygnałów TV. B] Obliczanie wzmocnienia wzmacniacza budynkowego Aby zachować właściwą jakość sygnału docierającego do każdego odbiornika TV, należy zadbać również o właściwe wzmocnienie sygnału wprowadzanego na instalację rozdzielczą. Zgodnie z wybranym rodzajem sieci tworzymy jej schemat. Obliczamy tłumienie L od wyjścia wzmacniacza budynkowego do wyjścia gniazda abonenckiego. Obliczenia wykonujemy aż do znalezienia tłumienia minimalnego Lmin (zazwyczaj jest to najbliższe wzmacniacza gniazdo) i maksymalnego Lyax (najdalsze gniazdo). Jeśli Lmin i Lax są niezgodne z zaleceniami należy skorygować plan sieci . Do tłumienia Lynx dodajemy wartość 3dB pozwalającej na ewentualne dołączenie dwóch odbiorników oraz odejmujemy 3dB rezerwy, dzięki czemu w przyszłości można nawet dwukrotnie zwiększyć ilość programów przesyłanych w instalacji antenowej. W ten sposób otrzymujemy poziom Upa na wyjściu wzmacniacza. Wypadkowe wzmocnienie w obrębie jednego odcinka wzmacniającego musi być równe zero, czyli różnica wzmocnienia „Agp uzyskanego dzięki wzmacniaczowi oraz tłumienia wprowadzanego przez sieć Lgp być równe Zero, (LdB - Ads = 0). * o peb ch hehe ap ——— ——— 5 BI odcinek wzmacniający Rys. 5. Ilustracja pojęcia odcinek wzmacniający [6] Jeśli zamiast wzmacniacza szerokopasmowego zastosowano wzmacniacze kanałowe to należy dokonać regulacji zestawu wzmacniaczy kanałowych, aby dla wszystkich programów uzyskać identyczne poziomy napięcia. Maksymalna różnica poziomów różnych sygnałów może wynosić: - 3dB (dla sąsiednich kanałów), - 6dB (dla dwóch kanałów w dowolnym paśmie o szerokości 60 MHz), - 12dB ( dla dwóch kanałów w całym zakresie częstotliwości). Warto ustawić poziom programów UKF niższy o 10dB od programów telewizyjnych. Pomiar poziomów sygnału na wyjściu wzmacniacza, można dokonać miernikiem poziomu. Po regulacji wzmacniaczy kanałowych sprawdzamy czy przy danym wzmocnieniu wzmacniacza można było uzyskać zakładany poziom w gniazdku abonenckim. (Tabela 4) „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18 4.2.2. Pytania sprawdzające JDURCEND= c Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie urządzenia i elementy może zawierać głowica telewizyjna? Jaka funkcję w stosunku do sygnałów z anten pełni głowica? Kiedy w instalacji antenowej stosuje się wzmacniacze? Jak dzieli się wzmacniacze ze względu na ilość wzmacnianych kanałów? Jakie są zalety stosowania wzmacniaczy kanałowych? W jakim celu stosuje się przemianę kanałową? Jakie pasma powinien obejmować wzmacniacz, aby odebrać wszystkie programy TV iradiowe? Jakie minimalne wzmocnienie powinien mieć wzmacniacz w głowicy telewizyjnej? Jakie elementy wprowadzają tłumienie w instalacji antenowej? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 15) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) Pomiar parametrów zwrotnicy antenowej Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: przygotować stanowisko pomiarowe, zapoznać się z instrukcją montażu zwrotnicy antenowej, dołączyć na wejścia zwrotnicy antenowej anteny za pomocą kabla koncentrycznego zgodnie z opisem wejść zwrotnicy, podłączyć wyjście zwrotnicy kablem koncentrycznym z odbiornikiem telewizyjnym, zestroić odbiornik telewizyjny na dostępne programy, sprawdzić jakość uzyskanych obrazów, sformułować wnioski zmierzyć poziom sygnału na wejściu zwrotnicy dowolnego programu w każdym paśmie częstotliwości, zmierzyć poziom sygnału na wyjściu zwrotnicy dla wszystkich programów badanych w pkt poprzednim, porównać otrzymane wyniki i sformułować wnioski dotyczące tłumienia przez zwrotnicę sygnałów dla poszczególnych pasm częstotliwości, dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: antena na pasmo UKF, VHF, UHF, zwrotnica antenowa, odbiornik telewizyjny, miernik poziomu mocy sygnałów telewizji naziemnej, instrukcje obsługi zwrotnicy i sprzętu pomiarowego, kabel koncentryczny 75Q, przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, literatura z rozdziału 6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19 4.3. Okablowanie i osprzęt sieci. 4.3.1. Materiał nauczania Właściwie wykonane okablowanie abonenckie ma bardzo duże znaczenie dla możliwości dalszej rozbudowy instalacji teletechnicznych. Dość często można spotykać się z okablowaniem, które zostało tak wykonane, że w istotny sposób ogranicza lub wręcz uniemożliwia rozbudowę instalacjj o dodatkową funkcjonalność. Oszczędności dokonane na ilości i jakości zastosowanych kabli przekładają się na zdecydowanie wyższe koszty późniejszego uruchomienia instalacji teletechnicznych. Najczęściej zaleca się, aby od każdego gniazda w lokalu mieszkalnym poprowadzić oddzielny kabel do szachtu teletechnicznego na klatce schodowej. Tak wykonane okablowanie umożliwia niezależne doprowadzenie do każdego gniazda abonenckiego odpowiednich sygnałów np. RTV, satelitarnych lub sieci komputerowej. Wydając trochę więcej na dobrze wykonane okablowanie, jednocześnie zyskuje się na łatwości rekonfiguracji poszczególnych instalacji, dzięki czemu koszty ich uruchomienia i przyszłej eksploatacji będą niewielkie. Jeżeli instalację wykonujemy przed odbiorem budynku należy pamiętać o stosowaniu odpowiednich kabli. Prawo Budowlane jest rygorystyczne. Wynika z niego, że w budownictwie wolno stosować wyłącznie wyroby na które wydano certyfikat, znak bezpieczeństwa, deklarację zgodności lub aprobatę techniczną. [2] Do odbioru sygnału telewizji naziemnej należy stosować przewody o niskich tłumiennościach w zakresie 87-860 MHz. a dla satelitarnej w zakresie 950-2050 MHz. Jeśli chcemy transmitować obydwa zakresy stosujemy kabel dla telewizji satelitarnej. 58 41% GZLPUC "Cussn= "M a oli3 ©68PC_ o56AI(PET) „isę ol13 Cu p EE Cu E1239 == s SĄ | == Rys. 6. Widok kabla z podwójnym ekranem [6] Jeśli zależy nam na maksymalnie dobrej jakości okablowania warto ułożyć kabel z podwójnym oplotem z folii aluminiowej oraz oplotem z plecionki miedzianej. Ten element instalacji zostanie na stałe umieszczony pod tynkiem i w późniejszym okresie czasu nie będzie możliwości jego wymiany bez kucia, wiercenia, gipsowania bruzd i innych prac budowlanych. Z tego względu zaleca się zastosowania kabla najwyższej jakości, dostosowanego do instalacji satelitarnych. Kabel do instalacji powinien mieć następujące parametry: a) przewód koncentryczny o impedancji 75 Q, b) posiadać homologację i spełniać wymagania instalacji, c) typ kabla — powinien to być kabel typu np. RG6 lub CTF113, YWD75-0,59 (średnica 67mm), d) przekrój żyły środkowej nie mniejszy niż 1.0 mm?, e) metal, z jakiego jest wykonana żyła środkowa — powinna to być wyłącznie miedź, nie zaleca się stosowania kabli z żyłą środkową wykonaną z drutu stalowego z zewnętrzną warstewką miedzi, f) izolacja (dielektryk) pomiędzy żyłą środkową i oplotem zewnętrznym (ekranem) — powinna być wykonana ze spienionego polietylenu, tworzywo to wygląda jak pianka, jest koloru mlecznobiałego i łatwo się ugina pod naciskiem palców, g) współczynnik ekranowania kabla lub gęstość oplotu — nie powinien być mniejszy niż 75dB (klasa B), zalecamy stosowanie kabli ze współczynnikiem ekranowania 85dB (klasa A); niektórzy producenci kabli zamiast współczynnika ekranowania kabla podają gęstość oplotu nie powinna być mniejsza od 60%, zalecamy stosowanie kabli z 90% gęstości oplotu, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22 h) tłumienność jednostkowa — nie powinna być większa niż 20dB (decybeli) dla częstotliwości 860MHz i33dB dla częstotliwości 2GHz.(na 100m kabla), Kable należy prowadzić promieniście w tzw. układzie „gwiazdy” niezależnie od głowicy telewizyjnej do każdego gniazda TV, unikając jakichkolwiek połączeń odcinków kabli. Zdecydowanie nie zaleca się wykonywania instalacji tzw. szeregowych czyli prowadzenia kabla telewizyjnego szeregowo od gniazda do gniazda. Kabli nie wolno nadmiernie zginać (załamywać) ze względu na powstający niepotrzebny wzrost tłumienności sygnału. Minimalny promień gięcia kabla typu RG6 wynosi ok. 35mm. [2] Rozdział sygnału Rozdzielenie sygnałów telewizyjnych na kilka punktów odbioru jest realizowane za pomocą rozgałęźników TV lub satelitarnych w zależności od transmitowanych sygnałów. Typowo rozgałęźniki rozdzielają sygnał wejściowy na dwa, trzy, cztery, sześć lub osiem wyjść. W większych instalacjach budynkowych istnieje konieczność kaskadowego rozdzielenia sygnału. Przykładowo rozdzielenie sygnału na szesnaście gniazd wymaga zastosowania czterech rozgałęźników 4-krotnych. Aby móc na te cztery rozgałęźniki wprowadzić sygnał, należy go jeszcze uprzednio rozdzielić na rozgałęźniku 4-krotnym (rys. 8b). W rozgałęźnikach zasadą jest że im większa jest liczba wyjść rozgałęźnika, tym bardziej jest stłumiony sygnał na każdym z jego wyjść. Symetryczne rozdzielenie sygnałów TV do kilku gniazd jest właściwe, gdy długości poszczególnych kabli do gniazd TV są porównywalne. a) b) KA pr 0, fo * 6—E e” Rys. 7. Rozgałęźniki i odgałęźniki a) wygląd zewnętrzny b) schematy [4][6] W instalacjach, gdzie długości kabli do poszczególnych punktów odbiorczych mają różnice przekraczające kilkanaście metrów mają znaczenie różnice w tłumieniu sygnałów, wnoszone przez poszczególne kable i należy zaprojektować instalację rozdzielczą z niesymetrycznym rozdziałem sygnałów TV (rys. 8a), tak aby we wszystkich gniazdach był podobny poziom sygnału. W takiej instalacji stosuje się odgałęźniki i rozgałęźniki. Prawidłowe rozdzielenie sygnału może wówczas wymagać zastosowania rozgałęźników o mniejszej i większej liczbie wyjść lub odpowiednio dobranych odgałęźników sygnałów, które posiadają różne wartości tłumienia na poszczególnych wyjściach. [3] Gdy sumaryczne tłumienie uwzględniające tłumienie kabla, rozgałęźników i odgałęźników, oraz gniazd od wyjścia wzmacniacza do wyjścia Ia z gniazd jest takie samo, to instalacja zastała poprawnie zaprojektowana. Odgalężniki 5 piagy przelotny pion © gniazdka szeregowe «uyałęźny $ p rezystor zakończeniowy Rys. 8. Instalacja z wykorzystaniem a) odgałęźników b) rozgałęźników [4] „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23 Gniazda antenowe Nowoczesne gniazda antenowe mają wydzielone tory: telewizyjny i radiowy. Przy odbiorze przekazów satelitarnych należy używać gniazdek z oznaczeniem SAT które dodatkowo posiadają wydzielony tor telewizji satelitarnej. Produkowane są gniazda umożliwiające transmisję zwrotną (konieczne np. przy Internecie) W zależności od przeznaczenia do określonego typu sieci rozdzielczej można wyróżnić kilka rodzajów gniazd: - gniazdo abonenckie przelotowe - o dużej wartości tłumienia odgałęzienia (sprzężenia), przeznaczone do stosowania w pionie abonenckim jako pośrednie gniazdo pionu, - gniazdo abonenckie końcowe - o dużej wartości tłumienia odgałęzienia (sprzężenia), przeznaczone do stosowania w pionie abonenckim jako ostanie gniazdo pionu, wyposażone w rezystor zakończeniowy, - gniazdo abonenckie nieprzelotowe - o małej wartości tłumienia sygnału, przeznaczone do stosowania na końcu każdej linii abonenckiej. 9) meow (Eg CEN | (G2. peazma SE 23 1 15 3 69 €3 E3E3 EJ końcowe przelotowe wraz niepo lotowe zewnętrznymi rezystorem Rys. 9. Sposób włączenia gniazd antenowych [6] Gniazda przelotowe w małej instalacji Jeżeli sygnał z anteny jest dobry tzn. pojedynczy odbiornik TV pozwala na dobry odbiór bez wzmacniacza, to podłączenie kilku odbiorników zazwyczaj nie sprawia żadnego kłopotu. W tym wariancie, wzmocnienie wzmacniacza powinno być takie same jak tłumienie sieci. Np. wykonamy instalację z czterech przelotowych gniazd. Stosujemy gniazda zestopniowane standardowo, czyli GAP-18, GAP-16, GAP-14, GAP-10, (Tabela 3) w takim razie tłumienie na samych gniazdach wynosi 18 dB, przy czym jest tu już uwzględnione tłumienie kabli między gniazdami (2,5m - kabel Y WD75-0,59/3,7). Tabela 3 Parametry gniazd przelotowych [6] Gnazda przelotowe Nazwa wyjście R |wyjście |przejście TV WE-WY GAP-10_|11 dB 11 dB 3 dB GAP-14 | 14dB 14 dB 2 dB GAP-16 | 16 dB 16 dB 1 dB GAP-18 | 18 dB 18 dB 1 dB GAP-20_ |20 dB 20 dB 1 dB GAP-23 |23 dB 23 dB 1 dB Do tych 18 dB tłumienia należy dodać tyle dB ile wynosi tłumienie kabla od wzmacniacza do anteny, np. kabel YWD75-0,39/3,7 ma tłumienie 40 dB/100m/860MHz i jeśli mamy go 15m „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24 9. Jakie układy elektroniczne zawierają gniazda antenowe R,TV,SAT? 10. W jakim celu w gniazdach zapewnia się transmisję zwrotną? 11. Jakie gniazda stosuje się w instalacji szeregowej a jaką w układzie gwiazdy? 4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Pomiar tłumienia kabla antenowego. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) przygotować stanowisko pomiarowe, 2) przygotować 50 lub 100 m odcinki 2 typów kabla koncentrycznego , 3) podłączyć z jednej strony kabla wyjście testowe miernika poziomu sygnału lub generator szumów, 4) podłączyć na końcu linii miernik poziomu sygnałów, 5) przenieść miernik na początek linii, 6) określić różnicę poziomów sygnałów pomiędzy wejściem i wyjściem linii, 7) wyznaczyć tłumienie kabla na odcinku 100m, 8) dokonać pomiaru tłumienia dla drugiego kabla, 9) porównać otrzymane wyniki i sformułować wnioski, 10) dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: — odcinek 100m lub 50 m kabla koncentrycznego 75Q dwóch typów, — _ generator szumów, — — miernik poziomu mocy sygnałów telewizji naziemnej, — - instrukcje obsługi sprzętu pomiarowego, — _ przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, — _ literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Pomiar miejsca uszkodzenia kabla za pomocą reflektometru. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) przygotować stanowisko pomiarowe, 2) przygotować różne odcinki kabla koncentrycznego, 3) pozostawić wolny jeden koniec kabla a drugi przyłączyć do reflektometru, 4) odczytać odległość uszkodzenia z reflektometru, 5) zmierzyć odcinek badanego kabla, 6) porównać wyniki i wyznaczyć wielkość błędu, 7) zewrzeć jeden koniec kabla a drugi przyłączyć do reflektometru, 8) odczytać odległość uszkodzenia z reflektometru, 9) zmierzyć odcinek badanego kabla, 10) porównać wyniki i wyznacz wielkość błędu, 11) sformułować wnioski, 12) dokonać oceny ćwiczenia. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27 Wyposażenie stanowiska pracy: różne odcinki kabla koncentrycznego 750, reflektometr z instrukcją obsługi, przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 1 2) 3) 4) 5) 6) 8) 9) Pomiar tłumienia rozgałęźnika i odgałęźnika antenowego Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: przygotować stanowisko pomiarowe, podłączyć na wejście rozgałęźnika wyjście testowe miernika poziomu sygnału lub generator szumów, podłączyć na kolejne wyjścia miernik poziomu sygnałów, podłączyć na wejście rozgałęźnika miernik, określić różnicę poziomów sygnałów pomiędzy wejściem i wyjściami rozgałęźnika, wyznaczyć tłumienie rozgałęźnika dla wszystkich wyjść, porównać otrzymane wyniki z danymi katalogowymi rozgałęźnika, dokonać pomiaru tłumienia wg pkt 2-7 dla wyjścia przelotowego i odgałęzień odgałęźnika, dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: dowolny rozgałęźnik i odgałęźnik, generator szumów, miernik poziomu mocy sygnałów telewizji naziemnej, kabel koncentryczny 75Q, karty katalogowe rozgałęźnika i odgałęźnika, instrukcje obsługi sprzętu pomiarowego, przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, literatura z rozdziału 6. 4.3.4. Sprawdzian postępów Tak Nie Czy potrafisz: 5 2) 3) 4) 5) 6) 7) podać podstawowe parametry kabla który należy zastosować w zbiorczej instalacji antenowej? wykonać pomiar tłumienności kabla? dobrać kabel do określonych wymagań stawianych instalacji zbiorczej? dobrać gniazdo abonenckie dla instalacji typu gwiazda i szeregowej? określić jakie wyjścia posiada gniazdo dla TV -SAT? wyjaśnić przyczynę stosowania gniazd o różnej tłumienności w instalacji szeregowej? wykonać pomiary tłumienności rozgałęźnika i odgałęźnika? zn ozoczn zn ozoczn „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28 4.4. Rodzaje instalacji antenowych 4.4.1. Materiał nauczania Wśród powszechnie stosowanych systemów rozdziału sygnałów do abonenta można wyróżnić trzy podstawowe. Są to instalacje szeregowe, odgałęźne i gwiaździste. Z tych trzech systemów podstawowych często tworzy się systemy mieszane. W większych instalacjach odchodzi się obecnie od sieci szeregowych. Można je jednak bez przeszkód stosować w domkach jednorodzinnych pamiętając jednak, że instalacja gwiaździsta jest bardziej odporna na zakłócenia wprowadzane przez podłączone odbiorniki. Należy zdecydowanie starać się zbudować instalację typu gwiaździstego. Umożliwia ona pełne wykorzystanie technicznych możliwości rozprowadzania sygnału, a także pozwala na uzyskanie lepszej jakości sygnału w odbiornikach. Zaprojektowanie instalacji gwiaździstej może być idealną podstawą do wykonania zarówno prostej i oszczędnej instalacji opartej wyłącznie na odbiorze naziemnym, jak najbardziej zaawansowanych układów z odbiorem satelitarnym imonitoringiem włącznie. Wybór tego rodzaju sieci, jest uwarunkowany założeniami dotyczącymi takich cech sieci jak: zapewnienie możliwości kontroli dostępu do sieci (pakietyzacja). Dobór koncepcji. W zależności od wymagań przyszłego użytkownika w zbiorczej instalacji antenowej można rozsyłać: 1 programy telewizji i radiofonii naziemnej, 2 programy telewizji i radiofonii naziemnej i kilka programów satelitarnych 3 programy telewizji i radiofonii naziemnej z indywidualnymi dekoderami telewizji satelitarnej 4 _ sygnały jak podano wyżej wraz z monitoringiem i wideobramofonem W zależności od koncepcji zbiorczej instalacji antenowej dobiera się elementy do rozdziału sygnału do abonentów. Dostępne są dwa sposoby rozdziału sygnałów: - z zastosowaniem rozgałęźników i odgałęźników, - z zastosowaniem multiswitch y. Zbiorcza instalacja telewizyjna zbudowana z wykorzystaniem rozgałęźników i odgałęźników — naziemne programy RTV Najprostszy wariant instalacji, to odbiór programów z jednego kierunku. Zazwyczaj, na kanale z zakresu 6-12 nadawany jest program TVP1, a w zakresie 21-60 pozostałe. Zwykle poza ak LIRLZ U b, | l zen pzu Rys. 14. Schemat instalacji do odbioru stacji radiowych, TV naziemnej dla 1 abonenta [6] „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29 instalacji. Dlatego też takie rozwiązania są bardzo często spotykane w budynkach wielokondygnacyjnych. W stosunku do parametrów transmisyjnych obowiązują takie same wskazówki, jak przy systemie typu gwiazda i szeregowym. Rz Rys. 18. Schemat podstawowy instalacji odgałęźnej [4] Można mieszać instalację szeregową i gwiaździstą rozbudowując instalację starego typu (rys. 19). Należy jednak dobrać tłumienności gniazd tak aby sumaryczna tłumienność od wyjścia wzmacniacza do wyjścia gniazda we wszystkich torach miała podobną wartość. Instalacja ta składa się z: - _ anteny UKF, VHF, UHF, - zwrotnicy sumującej sygnały z 2 anten, - - wzmacniacza dwupasmowego (UKF+VHF i UHF), - _ rozgałęźników 4 krotnych, - - gniazd abonenckich nieprzelotowych, - _ gniazda abonenckiego przelotowego, - _ gniazda abonenckiego końcowego. bidzl2 upa le Dęd CHE | wania STAŻE ai. Bt E m [raj etzm: Udpeęnkiodz che PRUT LEE Fe jej" AKA ARETEDAP AA MA FI ga NarkyriLuć - *im Rys. 19. Schemat instalacji mieszanej do odbioru stacji radiowych i TV naziemnej dla 10 abonentów [6] W budynkowych instalacjach telewizyjnych, do odbioru i retransmisji programów RTV z lokalnych nadajników naziemnych, stosuje się różnego typu wzmacniacze wraz z kompletem „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32 urządzeń współpracujących — anteny, symetryzatory, zwrotnice itp. Właściwy dobór tych urządzeń jest niezwykle istotny, gdyż ma decydujące znaczenie dla ilości i jakości odbieranych programów RTV. Zależnie od lokalizacji, w której znajduje się budynek, może zdarzyć się konieczność zastosowania anten telewizyjnych pracujących w różnych kierunkach lub pasmach częstotliwości. Przy większych odległościach od nadajników występuje jeszcze problem właściwego wzmocnienia sygnałów słabych stacji telewizyjnych. Stosowanie zwrotnice antenowych i popularnych szerokopasmowych wzmacniaczy antenowych najczęściej nie zapewnia dobrego odbioru wszystkich dostępnych kanałów telewizyjnych. Bardzo dobrym technicznie i stosunkowo niedrogim rozwiązaniem, które umożliwia selektywne wzmocnienie i wyrównanie poziomów mocy poszczególnych kanałów telewizyjnych, jest wykonanie instalacji przy wykorzystaniu elektronicznie strojonego wzmacniacza kanałowego. Urządzenie to zapewnia szerokie możliwości konfiguracji, np. regulacji wzmocnienia poszczególnych kanałów zgodnie z istniejącymi możliwościami odbioru oraz z indywidualnymi wymaganiami, jak również dalszej rozbudowy, zgodnie z przyszłymi potrzebami. Przykładowy schemat podłączeń różnych źródeł sygnałów TV do tego urządzenia jest przedstawiony na rys. 20. [5] nie adna LEE 1mi BENEM | atealirż : rana UE pa hre liA R IL_4 | 1 A uFi urz usm Wzmacniacz kanałowy UEOOWE WO Er WE WA WZ Lei „Da budnkanej „instalacji łefewizyjnaj = Wiedeoca melon 5 Stacje czofowa „roniioringu wideo Programy T4.SAT Rys. 20. Schemat instalacji zbiorczej RTV z wykorzystaniem wzmacniacza kanałowego [5] Zbiorcza instalacja telewizyjna z kilkoma programami TV-SAT Odbiór programów telewizyjnych z nadajników naziemnych obejmuje zaledwie kilka stacji telewizyjnych. Poszerzenie oferty programowej wymaga zainstalowania stacji czołowej do odbioru i retransmisji programów TV dostępnych z anten satelitarnych. W większości przypadków wystarczy zainstalować jedną lub dwie anteny satelitarne, aby móc odebrać pożądane kanały telewizyjne. Sposób i koszt wykonania stacji czołowej wynika z kilku czynników, które muszą być uwzględnione w trakcie podejmowania decyzji o rozbudowie zbiorczej instalacji telewizyjnej o programy satelitarne. Jeżeli docelowa liczba kanałów telewizyjnych nie przekroczy kilkunastu kanałów TV, wówczas instalacja może być wykonana z niedrogich urządzeń — komercyjnych odbiorników satelitarnych, które programuje się do odbioru odpowiednich kanałów TV i popularnych modulatorów telewizyjnych. Komercyjne „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33 odbiorniki satelitarne wymagają też sporej przestrzeni montażowej.[5] W instalacji tej w gnieździe abonenckim mamy więc tyle programów satelitarnych ile zastosowaliśmy odbiorników. Abonent programy te może odbierać za pomocą odbiornika TV bez dodatkowych urządzeń. Dołączenie stacji czołowej do istniejącej instalacji pokazano na rys. 20 Zbiorcza instalacja satelitarna — system multiswitchowy Dla bardziej wymagających użytkowników instalacji telewizyjnej, oczekujących dużo bogatszej oferty programowej lub najlepszej możliwej jakości obrazu i dźwięku, budowane są zbiorcze instalacje satelitarne. Instalacje tego typu pozwalają na podłączenie własnego odbiornika satelitarnego bezpośrednio do odbiornika TV (cyfrowa jakość obrazu). W systemach tego typu instaluje się jedną lub dwie anteny satelitarne, służące do odbioru sygnałów z jednego lub z dwóch satelitów oraz zestaw multiswitchy z odpowiednią liczbą wyjść abonenckich. Idea instalacji wykorzystującej multiswitche polega na możliwości podłączenia od kilku, do kilkudziesięciu tunerów do jednej instalacji satelitarnej. Użytkownicy mają oczywiście możliwość wybrania dowolnego programu z jednego lub dwóch satelitów zależnie od typu instalacji. Multiswitch to elektroniczne urządzenie, które pozwala na niezależne dołączanie dowolnego wyjścia do dowolnego wejścia, to znaczy jest przełącznikiem działającym w zakresie od 950 do 2150 MHz (a nawet do 2400 MHz). Dodatkowo możliwe jest także podłączenie sygnałów telewizji naziemnej (46 do 862 MHz). Rozdział sygnałów jest dokonywany w gnieździe u abonenta. Gniazdo takie posiada wyjście satelitarne do podłączenia tunera, telewizyjne, oraz radiowe. Musi także przepuszczać napięcie stałe i sygnały sterujące (22 kHz i DISEqC) zwejścia przeznaczonego do podłączenia tunera. W popularnych systemach telewizji satelitarnych występują dwie polaryzacje: pozioma i pionowa, oraz dwa pasma górne i dolne. Zatem aby była możliwość niezależnego odbioru dowolnej polaryzacji i pasma, zamiast konwertera fulband, który umożliwia odbiór w danym momencie tylko jednej kombinacji polaryzacja-pasmo, w instalacjach z multiswitchami, stosuje się konwertery quatro. Konwertery te posiadają cztery wyjścia pozwalające na niezależny odbiór czterech kombinacji polaryzacja- pasmo. Zadaniem multiswitcha jest przyłączenie danego wyjścia abonenckiego do jednego z wyprowadzeń konwertera. Dla tunera multiswitch'e są widziane jak konwerter satelitarny, a przełączanie pomiędzy jego wejściami jest dokonywane poprzez zmianę napięcia wysyłanego przez gniazdo wejściowe tunera (14 lub 18 V), obecność lub brak sygnału 22 kHz, oraz w przypadku multiswitch'y 9-wejściowych, sygnałem DISEqC (odbiór z dwóch satelitów). Różnorodność instalacji wymaga stosowania różnych multiswitch'y. Na rynku istnieje duża różnorodność multiswitchy, różnią się one pomiędzy sobą ilością wejść i wyjść. Najbardziej popularne multiswitche to 5/4, 5/8, 5/12, 5/16, 9/4, 9/8 9/12, 9/16 (pierwsza liczba to ilość wejść, druga ilość wyjść). Instalacja multiswitchowa może stanowić kompleksowe rozwiązanie dla całego budynku. [6] a) b) c) onarerter orm ertery orwrertery —— p Instalacja antenowa Instalacja antenowa Instalacja entenowa H|w uje|ajv| r a, |v,|svd m;|v,|BzVa) T a||s Rys. 21. Instalacja z multiswitch 'ami a) 2+1 b) 4+1 c) 8+1 — wejściowymi (4 wyjściowymi) [6] a „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34 sygnału. Stosowane do podziału sygnału z konwerterów rozgałęźniki muszą być przystosowane do pracy do częstotliwości 2150MHz i posiadać przejście stałoprądowe - zasilanie konwertera. Zbiorcze instalacje przeznaczone do odbioru telewizji satelitarnej wydają się najbardziej efektywną i ekonomiczną metodą dla zapewnienia odbioru programów nadawanych drogą satelitarną, szczególnie w gęsto zaludnionych miastach. Pozwalają na zmniejszenie gąszczu anten na budynkach, a często są jedyną możliwością kiedy zarządca budynku w trosce o jego wygląd zabrania instalacji anten indywidualnych. 4.4.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. Jakie sygnały przesyła się w instalacji zbiorczej? Jaki element należy zastosować przy sumowaniu silnych sygnałów TV naziemnej? Jaki element należy zastosować przy sumowaniu słabych sygnałów TV naziemnej? Jaki element należy zastosować przy dużej różnicy poziomów sygnałów TV naziemnej? W jaki sposób można rozdzielić sygnały w zbiorczej instalacji antenowej? W jaki sposób można zwiększyć ofertę programową o programy TV satelitarnej? Jakie sygnały przyłącza się do multiswitch'a? Jakie możliwości daje instalacja z wykorzystaniem multiswitch*y? Jak wygląda instalacja szeregowa? 10. Jak wygląda instalacja w układzie gwiazdy? 11. Którą z powyższych instalacji wykorzystuje się do instalacji z multiswitch' ami? 12. Z ilu satelit można uzyskać programy przy wykorzystaniu multiswitch'a 5-wejściowego, a z ilu przy wykorzystaniu 9-wejściowego? DO©LJDUARLEDH 4.4.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wykonanie i pomiar instalacji zbiorczej z wykorzystaniem rozgałęźnika i gniazd nieprzelotowych Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) przygotować przyrządy i sprzęt pomiarowy, 2) zmontować układ zgodnie z rys. 17 stosując rozgałęźnik i gniazda nieprzelotowe, 3) nawejście rozgałęźnika podłączyć generator szumu, 4) zmierzyć poziom sygnału na wejściu rozgałęźnika, $) zmierzyć poziom sygnału na wyjściach rozgałęźnika, 6) zmierzyć poziom sygnału na wyjściach TV gniazda antenowego, 7). wyniki zanotować w tabeli, 8) porównać otrzymane wyniki i sformułować wnioski, 9) określić wzmocnienie wzmacniacza przyłączonego do wejścia tej instalacji 10) dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: — _ generator szumu, — rozgałęźnik antenowy, — _ gniazda antenowe nieprzelotowe, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37 kabel koncentryczny 750, miernik poziomu mocy sygnałów telewizji naziemnej, instrukcja obsługi miernika i generatora, przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 3) 9) Wykonanie i pomiar instalacji zbiorczej szeregowej. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: przygotować przyrządy i sprzęt pomiarowy, zmontować układ zgodnie z rys. 16, stosując 6 gniazd przelotowych o różnych tłumieniach i 2 gniazda końcowe, zachować odcinki kabla pomiędzy kolejnymi gniazdami ok. 2,5 m wykonać pomiary w kanale na którym nadawany jest dowolny program w zakresie UHF, zmierzyć poziom sygnału na wejściu zwrotnicy antenowej, zmierzyć poziom sygnału na wejściu wzmacniacza, zmierzyć poziom sygnału na wyjściach wzmacniacza, zmierzyć poziom sygnału na wszystkich wyjściach TV i R gniazd antenowych, powtórzyć powyższe pomiary dla zakresu częstotliwości UKF, VHF. 10) porównać poziomy sygnałów na wyjściach gniazd dla każdej serii pomiarów, 11) obliczyć wzmocnienie toru dla każdego z kanałów, 12) sformułować wnioski, 13) dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: antena UKF, VHF, UHF, zwrotnica antenowa, wzmacniacz antenowy szerokopasmowy, gniazda antenowe przelotowe, gniazda antenowe końcowe, kabel koncentryczny 75Q, miernik poziomu mocy sygnałów telewizji naziemnej, instrukcja obsługi miernika, przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 1) 2) 3) 4) Wykonanie i pomiar instalacji zbiorczej odgałęźnej. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: przygotować przyrządy i sprzęt pomiarowy, zmontować układ zgodnie z rys. 18, stosując jednakowe odgałęźniki i gniazda nieprzelotowe, podłączyć generator szumu na wejście układu, zmierzyć poziom sygnału na wejściu instalacji, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38 5) 6) 3) 9) 10) 11) zmierzyć poziom sygnału na wyjściach kolejnych odgałęźników, zmierzyć poziom sygnału na wyjściach TV wszystkich gniazd antenowych, wyniki zanotować w tabeli, porównać otrzymane wyniki i sformułować wnioski dotyczące tłumienia odgałęźników w kanale przelotowym i odgałęzieniu, określić tłumienie gniazd abonenckich, określić rozrzut poziomów sygnałów w gniazdach badanej instalacji, dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: generator szumu, odgałęźniki antenowe, gniazda antenowe nieprzelotowe, miernik poziomu mocy sygnałów telewizji naziemnej, instrukcja obsługi miernika i generatora, okablowanie, przybory i materiały do pisania, gumka, linijka, papier, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 4 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) Wykonanie i określenie możliwości instalacji zbiorczej z wykorzystaniem multiswitch'a Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: przygotować przyrządy i sprzęt pomiarowy, zapoznać się z danymi katalogowymi przełącznika wielokrotnego 9/4 zapoznać się z instrukcją użytkowania przyrządów pomiarowych, na odpowiednie wejścia multiswitch'a podłączyć sygnały z konwerterów i sygnały naziemne, zmontować układ zgodnie z rys. 23 stosując gniazda nieprzelotowe, przyłączyć do dowolnych wyjść „SAT” gniazd antenowych dwa tunery satelitarne, wykonać połączenie tunera z odbiornikiem TV przyłączyć do dowolnych wyjść „TV” gniazd antenowych odbiorniki TV, przygotować tunery satelitarne zgodnie z opisem w jednostce modułowej: Montowanie i badanie instalacji do odbioru telewizji satelitarnej, sprawdzić możliwość jednoczesnego odbioru różnych programów z dwóch odbiorników satelitarnych, sprawdzić możliwość jednoczesnego odbioru dowolnego odbioru programu z satelity i programu telewizji naziemnej z dwóch różnych gniazd, sprawdzić możliwość jednoczesnego odbioru dowolnego odbioru programu z satelity i programu telewizji naziemnej z tego samego gniazda, sformułować wnioski, dokonać oceny ćwiczenia. Wyposażenie stanowiska pracy: zmontowana i ustawiona antena satelitarna z dwoma konwerterami quatro, zmontowana i ustawiona instalacja anten sygnałów naziemnych przełącznik wielokrotny 9/4, dowolne 2 tunery satelitarne, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39