4a-Sztuka renesansu, Streszczenia z Sztuka

Pobierz 4a-Sztuka renesansu i więcej Streszczenia w PDF z Sztuka tylko na Docsity!

RENESANS I MANIERYZM

Omówienia i materiały do nauki

historii sztuki

część 4

NOWOŻYTNOŚĆ XV – poł. XVIII W.

1. RENESANS XV- 1 poł. XVI w. ○ wczesny renesans (quattrocento) XV w. ○ dojrzały renesans (cinquecento) 1 poł. XVI w.
2. MANIERYZM poł. XVI – pocz. XVII w.

PRZEDSTAWICIELE

• Robert Campin zwany Mistrzem z Flémale

[1380-1444] TOURNAI

• Jan van Eyck [1390-1441] BRUGIA
• Roger van der Weyden [1399/1400-1464] BRUKSELA
• Hans Memling [1435-1496] BRUGIA
• Dierick Bouts [1410-1475] LOUVAIN
• Hugo van der Goes [1440-1482] GANDAWA
• Hieronim Bosch [1450/53-1516] S’HERTOGENBOSCH

PERSPEKTYWA MALARSKA

• łac. widzieć na wskroś, przeniknąć rozpoznać, wnikliwie poznać
• Umiejętność ukazywania przestrzeni wraz ze znajdującymi się w niej przedmiotami na płaszczyźnie obrazu zgodnie z prawami widzenia.
• Wyróżniamy perspektywę:

 Linearną/zbieżną

 Barwną

 Powietrzną

PERSPEKTYWA BARWNA

• Sposób wywoływania wrażenia głębi przez wykorzystanie właściwości barw.
• Barwy ciepłe oraz ciemne sprawiają wrażenie występowania do przodu.
• Barwy chłodne i jasne – wywołują wrażenie cofania się w głąb obrazu.

PERSPEKTYWA POWIETRZNA

• Perspektywa, wedle której o zmianie barwy przedmiotów decyduje błękit powietrza.
• Warstwa powietrza znajdująca się między naszymi oczami a szczegółami oglądanego przez nas krajobrazu powoduje zmianę barw [zniebieszczenie, rozbielenie] i zmniejsza ostrość przedmiotów znajdujących się w tym krajobrazie.
• Przedmioty bliskie widzimy dokładnie ze szczegółami a dalsze tracą na wyrazistości.

Jan van Eyck

czynny od 1422, zm.

CECHY TWÓRCZOŚCI

• Odkrywca, twórca malarstwa nowożytnego na północ od Alp
• Typ artysty – uczonego, ciekawy świata, posiadający kolekcję ksiąg
• Trójwymiarowe postacie harmonijnie powiązane

z przestrzenią

• Realizm szczegółów i obiektywizm obserwacji w wizerunkach,

dokładna charakterystyka indywidualnych cech fizycznych

powiązana z psychologiczną analizą modela

• Bogata, żywa gama kolorystyczna
• Płynność przejść kolorystycznych i walorowych dających

atmosferyczna jedność obrazu

• Technika olejna, laserunki

• KOMPOZYCJA:
• Prostokąt zbliżony do kwadratu
• Kompozycja składająca się z kilku postaci ukazanych we wnętrzu
• Kompozycja zamknięta
• Statyczna
• Symetryczna, dośrodkowa
• Wieloplanowa, o wyodrębnionych planach
• Wnętrze ukazane w perspektywie o kilku punktach zbiegu linii, w pejzażu perspektywa malarska (powietrzna)
• Linia horyzontu podwyższona (w 2/3 wys.)
• W centrum kompozycji potrójna arkada

• KOLORYSTYKA:
• Szeroka gama barwna
• Kolory żywe, nasycone, pełne blasku
• Ciepła tonacja barw
• Intensywne akcenty dużych płaszczyzn czerwieni i błękitu dają kontrasty temperaturowe
• EKSPRESJA:
• Dbałość o szczegóły, realizm
• Zrównanie wielkości postaci świętych i realnych
• Technika laserunkowa, gładka, lśniąca powierzchnia
• Światło – głównym środkiem wyrazu
• Nastrój powagi, mistycznego skupienia

Hieronimus BOSCH

ok.1450-

CECHY TWÓRCZOŚCI

• Twórczość oscyluje miedzy pogłębioną i uczoną refleksją nad życiem,

ludzką społecznością a ludową mądrością

• Główna idea- absurdalność świata i samotność jednostki zagubionej

w niepewnym bytowaniu

• Symboliczny obraz sytuacji ludzi wplecionych bez ich woli w koło

życia

• Moralista i satyryk
• Zjadliwy, demaskatorski, straszy i kpi ze strachów; straszny i

śmieszny

• Groteska, ironia, alegoria, fantasmagoria
• Ludowa sadystyczna fantazja, tematy z przypowieści i przysłów

ludowych, prototypy scen rodzajowych

IDEE RENESANSU - HUMANIZM

• ANTYK-CZŁOWIEK-NATURA
• Ufność w siłę rozumu
• Zainteresowanie ziemskim losem człowieka i obserwacja

jego otoczenia

• Antropocentryczna wizja świata
• Próba pogodzenia świata chrześcijaństwa z tradycją pogańską
• Docenienie roli artysty w kształtowaniu kultury
• Identyfikacja sztuki z nauką
• Cześć dla piękna
• Fascynacja kulturą antyczną
• Odnowienie doskonałości sztuki antycznej:

*idealnego piękna opartego na harmonii proporcji

*klarownej kompozycji

*zgodnym z naturą przedstawieniem postaci ludzkiej

GIOVANNI DONDI: " Niewiele się zachowało dzieł genialnych mistrzów starożytności; te jednak, które przetrwały, są przedmiotem żywego zainteresowania tych, którzy się na tym znają.[...] A gdy się porównuje z tamtymi dziełami to, co się wykonuje dzisiaj, jasne się staje, że twórcy tamtych rzeczy przewyższali dzisiejszych artystów wrodzonym talentem, i że lepiej umieli swe umiejętności stosować.„

LEON BATTISTA ALBERTI: "Piękno jest jakąś zgodnością i wzajemnym zgraniem części w jakiejkolwiek rzeczy, w której części te się znajdują. Zgodność tę osiąga się poprzez pewną określoną liczbę, proporcję i rozmieszczenie, tak, jak tego wymaga harmonia, która jest podstawową zasadą natury.„ "Takie to są zalety sztuki malarskiej, że ci, którzy ją posiadają, widzą zarówno, że dzieła ich budzą podziw, jak też odczuwają, że są niemal równi bogu."

LUCA PACIOLI: "Najpierw mówić będziemy o proporcjach człowieka, bo z ludzkiego ciała wywodzą się wszelkie miary i w nim znaleźć można wszelkie stosunki i proporcje, przez które Bóg objawia największe tajemnice natury. Rozważywszy właściwy układ ludzkiego ciała, starożytni nadali wszystkim swym dziełom, przede wszystkim świątyniom, zgodne z nim proporcje. Bo w ludzkim ciele znaleźli dwa główne kształty, bez których niemożliwe jest cokolwiek dokonać, mianowicie koło, które jest najdoskonalsze i najbardziej wymierne[...] oraz kwadrat równoboczny."

ARCHITEKTURA WCZESNEGO

RENESANSU

„Budynek jest jakby stworzeniem

żyjącym i przy nadawaniu mu ostatecznej

formy należy naśladować naturę.”

Leon Battista Alberti

TEMATY ARCHITEKTURY W UJĘCIU NOWOŻYTNYM

SFORMUŁOWANE PRZEZ BRUNELESCHIEGO

• Nowa koncepcja związku budowli z przestrzenią miejską
• Nowy typ kościoła na planie podłużnym
• Pierwsza fasada kościoła
• Pierwsza budowla na planie centralnym
• Pierwszy pałac miejski
• Zastąpienie ściany wolnostojącymi arkadami – jednostajny, spokojny

rytm arkad oparty na module

• Podkreślenie linii horyzontalnej
• Akcentowanie statyczności bryły
• Wyrazistość i spójność kompozycyjna oraz konstrukcyjna każdego

członu

• Umiar, ład, harmonia, statyka, równowaga, prostota, proporcje
• Dekoracja oparta na wzorach antycznych

CECHY ARCHITEKTURY

Donatello, Dawid, 1427-30, Florencja

• Rzeźba figuralna,
• Całopostaciowa, wolnostojąca
• Ujęta w kontrapoście
• Statyczna
• Postać o prawidłowej anatomii i proporcjach
• Idealizacja ciała i urody
• Nawiązanie do antyku (pogański charakter rzeźby – podobieństwo do efeba)
• Nastrój spokoju, zamyślenia
• Kontrast delikatnej budowy bohatera z masywnym mieczem i młodości zwycięscy ze starością oblicza pokonanego Goliata
• Odlana z brązu

MALARSTWO WCZESNEGO

RENESANSU

„Najpierw na powierzchni, na której mam malować, kreślę

dowolnej wielkości czworobok o kątach prostych, który

stanowi dla mnie jak gdyby otwarte okno , przez które

widać historię, którą mam przedstawiać.”

„Celem malarza jest raczej osiągnięcie sławy, uznania i

popularności niż majątku.”

Leone Battista Alberti