5.1 Układ oddechowy u zwierząt, Notatki z Biologia

Pobierz 5.1 Układ oddechowy u zwierząt i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity! 5.1 Układ oddechowy u zwierząt 1 5.1 Układ oddechowy u zwierząt 1. Wymiana gazowa zapewnia dostarczenie tlenu do wszystkich komórek ciała dzięki dyfuzji, która zachodzi zgodnie z różnicą ciśnień parcjalnych po obu stronach błony komórkowej. Różnica ciśnień jest utrzymana dzięki wentylacji. Szybkość dyfuzji zwiększa się wraz ze wzrostem powierzchni wymiany gazowej oraz ze wzrostem różnicy ciśnień parcjalnych gazów Ponadto dyfuzja zachodzi tym szybciej, im krótszą drogę mają do pokonania cząsteczki gazu Powierzchnie wymiany gazowej muszą być stale wilgotne, ponieważ gazy oddechowe dyfundują przez błony wyłącznie w środowisku wodnym lub bardzo wilgotnym 2. Etapy wimiany gazowej a. I ETAP → wymiana gazowa zewnętrzna Polega na pobraniu tlenu ze środowiska zewnętrznego do płynów ustrojowych oraz oddaniu dwutlenku węgla z płynów ustrojowych do środowiska zewnętrznego U przeważającej części zwierząt wymiana gazowa zewnętrzna zachodzi dzięki narządom wymiany gazowej Zachodzi w płucach między pęcherzykami płucnymi a krwią Zachodzi dzięki dyfuzji b. II ETAP → wymiana gazowa wewnętrzna Odbywa się pomiędzy płynami ustrojowymi a komórkami ciała. Komórki pobierają tlen z płynów ustrojowych oraz oddają dwutlenek węgla do płynów ustrojowych Zachodzi w tkankach między krwią akomórkami Zachodzi dzięki dyfuzji 5.1 Układ oddechowy u zwierząt 2 Ciśnienie parcjalne tlenu w płynach ustrojowych jest wyższe niż w komórkach, co umożliwia przpływ tego gazu. Natomiast ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla osiąga wyższą wartość w komórkach i dlatego gaz ten przenika do płynów ustrojowych 3. Narządy wymiany gazowej u zwierząt wodnych a. Skrzela - wyrostki ciała o dużej powierzchni i bardzo cienkim nabłonku, pod któwym znajduje się gęsta sieć włosowatychnaczyń krwionośnych Mogą mieć postać blaszek, grzebyków lub wydłużonych palczastych wypustek Skrzela zewnętrzne → wystają poza obręb ciała. Nie są niczym osłonięte, co ułatwia kontakt z wodą, a tym samym wymianę gazową. Są one narażone na uszkodzenia mechaniczne i zwiększają opór podczas ruchu → Występują u m.in. niektórych mięczaków i skroupiaków, larwy pewnych gatunków ryb i płazów ogoniastych Skrzela wewnętrzne → znajdują się wewnątrz ciała zwierzęcia. Są chronione przed urazami, a ciało zachowuje opływowy kształt. Doprowadzenie do nich wody zachodzi przez otwór gębowy (ryby) lub wymaga odpowiednich struktur jak syfon wpustowy (małże) b. Gardziel przebita szczelinami skrzelowymi - występuje u osłonic, bezczaszkowców i larw minogów c. Skrzelotchawki - wyrostki ciała z zamkniętymi tchawkami wewnątrz, występują u żyjących w wodzie larw owadów (jętek, ważek) 4. Narządy wymiany gazowej zwierząt lądowych BEZKRĘGOWCE: a. Płucotchawki (worki płucne) - komory umiejscowione w odwłoku, zawierające cienkie, równolegle ułożone blaszki, w których krąży hemolimfa. Między blaszkami przepływa powietrze Występują u skorpionów i części pająków b. Tchawki - mają postać silnie rozgałęzionych rurek docierających do wszystkich komórek ciała. Ścianki tchawek są wzmocnione od wewnątrz chitynowymi spiralami, które utrzmyują drożność systemu tchawkowego. Ruch powietrza wewnątrz tego systemu odbywa się dzięki rytmicznym skurczom ścian ciała. Najcieńsze rozgałęzienia tchawek (tracheole) wypełnia płyn, w którym rozpuszczają się gazy oddechowe Występują u części pajęczaków, a także u owadów oraz wijów c. Płuca - występują u ślimaków, wymiana powietrza odbywa się głównie dzięki dyfuzji, dlatego nazywa je się płucami dyfuzyjnymi