8. WŁADZA USTAWODAWCZA | Notatki Prawo wyborcze

8. Władza

ustawodawcza w

Rzeczypospolitej

Polskiej

1. Pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu

2. Wybory do Sejmu i Senatu

3. Funkcje wyborów parlamentarnych

4. Warunki skrócenia kadencji Sejmu i Senatu

5. Status prawny posła i senatora

6. Organy wewnętrzne Sejmu i Senatu

7. Zasady działania Sejmu i Senatu

8. Funkcje parlamentu; ustrojodawcza, ustawodawcza, kreacyjna i

kontrolna

9. Techniki decyzyjne; zwykła bezwzględna i kwalifikowana

większość głosów

10. Kompetencje Zgromadzenia Narodowego

11. Historia polskiego parlamentu po 1989 r.;

 wybory

 partie polityczne koalicji rządzących i opozycyjne

 przywódcy partyjni

 marszałkowie

Pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu

Władza ustawodawcza naleŜy do Narodu, który sprawuje ją pośrednio poprzez swoich przedstawicieli

wybranych do Sejmu i Senatu.

Parlament polski składa się z dwóch samodzielnych izb – Sejmu i Senatu. Izbą wyŜszą jest Senat, a

niŜszą Sejm, jednak to właśnie Sejm jest tą waŜniejszą z izb. Sejm ma większe znaczenie gdyŜ:

 Sejm uchwala ustawy. Senat moŜe projekt ustawy uchwalonej przez Sejm odrzucić lub

wprowadzić do niego poprawki. JednakŜe Sejm ma moŜliwość odrzucenia tak poprawek jak i

weta Senatu.

 Sejm kontroluje władzę wykonawczą. Ma decydujący wpływ na powołanie rządu, moŜe

równieŜ doprowadzić do jego upadku poprzez uchwalenie wotum nieufności. Senat nie ma

takich moŜliwości.

 Sejm moŜe podjąć decyzję o skróceniu kadencji Sejmu większością 2/3 głosów. Skrócenie

kadencji Sejmu oznacza równieŜ skrócenie kadencji Senatu. Senat mnie ma takiego prawa.

 Sejm nadaje kierunek polityce państwa

 Sejm udziela absolutorium rządowi z wykonania budŜetu.

Senat ma ograniczoną władzę:

 ma raczej charakter doradczy

 bierze udział w procesie ustawodawczym – Senat ma inicjatywę ustawodawczą (moŜe zgłosić

projekt ustawy) ale tylko jako izba w całości. Senat moŜe równieŜ wprowadzić poprawki do

projektu ustawy uchwalonej przez Sejm lub ją zawetować.

 współuczestniczy w powoływaniu niektórych organów państwowych – zobacz funkcję

kreacyjną parlamentu

Senat jest równy Sejmowi tylko w dwóch przypadkach:

 w procesie nowelizacji konstytucji obie izby musza uchwalić identyczny tekst, przy czym

Sejm nie ma moŜliwości wpływania na decyzję Senatu

 Sejm i Senat biorą równorzędny udział w procesie uchwalania ustaw zezwalających

Prezydentowi na ratyfikację międzynarodowych umów o szczególnym znaczeniu dla polskiej

suwerenności

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz 8. WŁADZA USTAWODAWCZA i więcej Notatki w PDF z Prawo wyborcze tylko na Docsity!

8. Władza

ustawodawcza w

Rzeczypospolitej

Polskiej

1. Pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu

2. Wybory do Sejmu i Senatu

3. Funkcje wyborów parlamentarnych

4. Warunki skrócenia kadencji Sejmu i Senatu

5. Status prawny posła i senatora

6. Organy wewnętrzne Sejmu i Senatu

7. Zasady działania Sejmu i Senatu

8. Funkcje parlamentu; ustrojodawcza, ustawodawcza, kreacyjna i

kontrolna

9. Techniki decyzyjne; zwykła bezwzględna i kwalifikowana

większość głosów

10. Kompetencje Zgromadzenia Narodowego

11. Historia polskiego parlamentu po 1989 r.;

wybory

partie polityczne koalicji rządzących i opozycyjne

przywódcy partyjni

marszałkowie

Pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu

Władza ustawodawcza naleŜy do Narodu, który sprawuje ją pośrednio poprzez swoich przedstawicieli wybranych do Sejmu i Senatu. Parlament polski składa się z dwóch samodzielnych izb – Sejmu i Senatu. Izbą wyŜszą jest Senat, a niŜszą Sejm, jednak to właśnie Sejm jest tą waŜniejszą z izb. Sejm ma większe znaczenie gdyŜ: Sejm uchwala ustawy. Senat moŜe projekt ustawy uchwalonej przez Sejm odrzucić lub wprowadzić do niego poprawki. JednakŜe Sejm ma moŜliwość odrzucenia tak poprawek jak i weta Senatu. Sejm kontroluje władzę wykonawczą. Ma decydujący wpływ na powołanie rządu, moŜe równieŜ doprowadzić do jego upadku poprzez uchwalenie wotum nieufności. Senat nie ma takich moŜliwości. Sejm moŜe podjąć decyzję o skróceniu kadencji Sejmu większością 2/3 głosów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza równieŜ skrócenie kadencji Senatu. Senat mnie ma takiego prawa. Sejm nadaje kierunek polityce państwa Sejm udziela absolutorium rządowi z wykonania budŜetu.

Senat ma ograniczoną władzę: ma raczej charakter doradczy bierze udział w procesie ustawodawczym – Senat ma inicjatywę ustawodawczą (moŜe zgłosić projekt ustawy) ale tylko jako izba w całości. Senat moŜe równieŜ wprowadzić poprawki do projektu ustawy uchwalonej przez Sejm lub ją zawetować. współuczestniczy w powoływaniu niektórych organów państwowych – zobacz funkcję kreacyjną parlamentu

Senat jest równy Sejmowi tylko w dwóch przypadkach: w procesie nowelizacji konstytucji obie izby musza uchwalić identyczny tekst, przy czym Sejm nie ma moŜliwości wpływania na decyzję Senatu Sejm i Senat biorą równorzędny udział w procesie uchwalania ustaw zezwalających Prezydentowi na ratyfikację międzynarodowych umów o szczególnym znaczeniu dla polskiej suwerenności

Wybory do Sejmu i Senatu

Zasady wyborów do Sejmu Sejm jest wybierany przez Naród co 4 lata wybory do Sejmu są 5-o przymiotnikowe : powszechne, równe, tajne, bezpośrednie, proporcjonalne. Czynne prawo wyborcze ma kaŜdy obywatel od 18 roku Ŝycia Bierne prawo wyborcze ma kaŜdy obywatel, który ukończył 21 lat Udział w podziale mandatów mają partie, które uzyskały więcej niŜ 5% głosów w skali kraju i koalicje wyborcze, które uzyskały więcej niŜ 8% głosów w skali kraju ( w Polsce wprowadzono progi wyborcze by zabezpieczyć się przed rozdrobnieniem parlamentu) Wyniki wyborów zatwierdza Sąd NajwyŜszy

Wybory do Senatu są : Senat podobnie jak Sejm jest wybierany co 4 lata Czynne prawo wyborcze ma kaŜdy obywatel, który ukończył 18 lat. Bierne prawo wyborcze (prawo kandydowania) ma kaŜdy obywatel, który ukończył 30 lat. Wybory do Senatu są 4-o przymiotnikowe – powszechne, tajne, bezpośrednie i większościowe. (Nie są równe bo w kaŜdym województwie wybiera się 2, 3 lub 4 senatorów – w zaleŜności od liczby ludności. A więc w zaleŜności od miejsca zamieszkania ludzie mają 2, 3 lub 4 głosy. Nie są proporcjonalne lecz większościowe – mandat uzyskują ci kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów).

Warunki skrócenia kadencji Sejmu i Senatu

Sejm i Senat wybierane są w wyborach na kadencję 4 lat , która rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu i Senatu, a kończy dzień przed zebraniem nowego parlamentu.

Kadencję Sejmu moŜna skrócić gdy: (1) Sejm podejmie taką uchwałę większością 2/3 głosów konstytucyjnej liczby posłów (nawet bez podania przyczyny) (tj. 66,6% głosów) (2) Prezydent skraca kadencję Sejmu, jeŜeli po wyborach trzykrotnie nie powiodła się próba powołania nowego rządu (Sejm nie udzielił rządowi wotum zaufania) (3) Prezydent moŜe (ale nie musi) skrócić kadencję Sejmu, jeŜeli ten nie przedłoŜył prezydentowi do podpisu ustawy budŜetowej w ciągu 4 miesięcy od dnia złoŜenia projektu budŜetu w Sejmie Skrócenie kadencji Sejmu jest jednocześnie skróceniem kadencji Senatu.

Status prawny posła i senatora

Osoby wybrane do parlamentu uzyskują mandat poselski lub senatorski. Jest to upowaŜnienie

do sprawowania funkcji przedstawiciela interesu publicznego w Sejmie lub Senacie.

Mandat parlamentarny jest:

• generalny – wyraŜa wolę całego narodu

• nieodwołalny – parlamentarzystów nie moŜna odwołać

• niezaleŜny (wolny) – posłowie i senatorowie nie są związani instrukcjami swoich

wyborców.

minimum 15 posłów lub komisja sejmowa

Senat w całości

Prezydent

Rada Ministrów

100 tys. obywateli – tzw. projekt obywatelski

Projekt ustawy wpływa do marszałka Sejmu, który moŜe go zwrócić jedynie gdy występują

tzw. braki formalne – np. brakuje podpisów.

Funkcje parlamentu

1. Ustrojodawcza – prawo do zmiany ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego

poprzez zmianę Konstytucji.

2. Ustawodawcza – polega na uchwalaniu ustaw , czyli aktów prawnych powszechnie

obowiązujących, które mogą dotyczyć wszystkich spraw w państwie.

3. Kreacyjna – polega na prawie parlamentu do wyboru innych organów władzy państwowej

Sejm:

powołuje lub odwołuje Radę Ministrów (ma prawo uchwalania wotum

zaufania wobec Rady Ministrów, a takŜe wotum nieufności)

wybiera sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu

powołuje na wniosek Prezydenta prezesa NBP (Narodowego Banku Polskiego)

Sejm i Senat wspólnie powołują:

członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) – 2 członków

powołuje Sejm i 1 powołuje Senat

członków Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) – 4 członków Sejm i 2

członków Senat

członków Rady Polityki PienięŜnej – 3 członków Sejm i 3 członków Senat

prezesa NajwyŜszej Izby Kontroli (NIK), Rzecznika Praw Obywatelskich,

Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Danych Osobowych

4. Kontrolna – przysługuje tylko Sejmowi , który moŜe kontrolować Radę Ministrów

poprzez:

absolutorium – zatwierdzenie działalności finansowej rządu. Raz do roku rząd

składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania budŜetu i prosi o udzielenie

absolutorium. JeŜeli go nie otrzyma rząd moŜe podać się do dymisji, a ministrowie

mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności konstytucyjnej.

zapytania i interpelacje poselskie – posłowie zwracają się do członków rządu z

prośbą o udzielenie informacji na temat ich działalności. Pytanie składa się na

piśmie, a rząd ma czas na przygotowanie odpowiedzi, lecz ma obowiązek jej

udzielić. Zapytanie dotyczy jednostkowej (pojedynczej) sprawy, a interpelacja ma

charakter zasadniczy

komisje śledcze – są powoływane przez Sejm by wyjaśnić jakąś sprawę.

pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej za złamanie konstytucji lub

ustaw moŜna postawić najwyŜszych urzędników państwowych przed Trybunałem

Stanu.

wotum zaufania – uchwała Sejmu wyraŜająca poparcie dla polityki rządu. Rząd

prosi Sejm o wotum zaufania na początku swego istnienia, podczas expose

premiera. Rząd nie powstanie jeŜeli nie uzyska od Sejmu wotum zaufania

bezwzględną większością głosów.

wotum nieufności – uchwała Sejmu wyraŜająca brak poparcia dla polityki rządu

lub konkretnego ministra. Uchwalenie wotum nieufności wobec rządu kończy się

jego dymisją. Za wotum nieufności musi głosować 231 posłów (większość

bezwzględna). Posłowie, którzy składają wniosek o udzielenie wotum nieufności

mogą jednocześnie przedstawić swojego kandydata na nowego premiera.

Udzielenie wotum nieufności w tym przypadku, kończy się nie tylko odwołaniem

rządu ale jednocześnie powołaniem nowego premiera. Jest to tzw. konstruktywne

wotum nieufności.

Techniki decyzyjne; zwykła bezwzględna i kwalifikowana większość głosów

Sejm i Senat podejmują decyzje większością głosów. KaŜdy z posłów / senatorów moŜe zagłosować „ZA” projektem ustawy, „PRZECIW” projektowi lub „WSTRZYMAĆ SIĘ” od głosu. W zaleŜności od tego co uchwalamy potrzebna jest większość zwykła, bezwzględna lub kwalifikowana. Większość ZWYKŁA oznacza, Ŝe głosów „ZA” powinno być więcej niŜ „PRZECIW”; głosy posłów, którzy wstrzymali się od głosu nie mają znaczenia i nie są brane pod uwagę.

Większość BEZWGLĘDNA to większość 50% głosujących +1 – ponad połowa. W tym przypadku głosów „ZA” musi być więcej niŜ sumy głosów „PRZECIW” i „WSTRZYMUJĄCYCH SIĘ”.

Większość KWALIFIKOWANA to większość wymagana tylko przy niektórych

głosowaniach. Mamy dwa rodzaje większości kwalifikowanej:

większość 3/5 – tzn. 60% głosujących – oznacza to, Ŝe głosów „ZA” musi być 60%

większość 2/3 – tzn. 66,66% głosujących – oznacza, to, Ŝe głosów za musi być 66,66%

Często dodaje się sformułowanie „w obecności ustawowej liczby posłów” lub „w obecności połowy ustawowej liczby posłów”. Ustawowa liczba posłów to 460; połowa z tej liczby to 230. Ustawowa liczba członków Zgromadzenia Narodowego (parlamentarzystów) to 560 (460 + 100)

8. WŁADZA USTAWODAWCZA, Notatki z Prawo wyborcze

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz 8. WŁADZA USTAWODAWCZA i więcej Notatki w PDF z Prawo wyborcze tylko na Docsity!

8. Władza

ustawodawcza w

Rzeczypospolitej

Polskiej

1. Pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu

2. Wybory do Sejmu i Senatu

3. Funkcje wyborów parlamentarnych

4. Warunki skrócenia kadencji Sejmu i Senatu

5. Status prawny posła i senatora

6. Organy wewnętrzne Sejmu i Senatu

7. Zasady działania Sejmu i Senatu

8. Funkcje parlamentu; ustrojodawcza, ustawodawcza, kreacyjna i

kontrolna

9. Techniki decyzyjne; zwykła bezwzględna i kwalifikowana

większość głosów

10. Kompetencje Zgromadzenia Narodowego

11. Historia polskiego parlamentu po 1989 r.;

wybory

partie polityczne koalicji rządzących i opozycyjne

przywódcy partyjni

marszałkowie

Pozycja ustrojowa Sejmu i Senatu

Wybory do Sejmu i Senatu

Warunki skrócenia kadencji Sejmu i Senatu

Status prawny posła i senatora

Osoby wybrane do parlamentu uzyskują mandat poselski lub senatorski. Jest to upowaŜnienie

do sprawowania funkcji przedstawiciela interesu publicznego w Sejmie lub Senacie.

Mandat parlamentarny jest:

• generalny – wyraŜa wolę całego narodu

• nieodwołalny – parlamentarzystów nie moŜna odwołać

• niezaleŜny (wolny) – posłowie i senatorowie nie są związani instrukcjami swoich

minimum 15 posłów lub komisja sejmowa

Senat w całości

Prezydent

Rada Ministrów

100 tys. obywateli – tzw. projekt obywatelski

Projekt ustawy wpływa do marszałka Sejmu, który moŜe go zwrócić jedynie gdy występują

tzw. braki formalne – np. brakuje podpisów.

Funkcje parlamentu

1. Ustrojodawcza – prawo do zmiany ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego

2. Ustawodawcza – polega na uchwalaniu ustaw , czyli aktów prawnych powszechnie

3. Kreacyjna – polega na prawie parlamentu do wyboru innych organów władzy państwowej

powołuje lub odwołuje Radę Ministrów (ma prawo uchwalania wotum

zaufania wobec Rady Ministrów, a takŜe wotum nieufności)

wybiera sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu

powołuje na wniosek Prezydenta prezesa NBP (Narodowego Banku Polskiego)

Sejm i Senat wspólnie powołują:

członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) – 2 członków

powołuje Sejm i 1 powołuje Senat

członków Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) – 4 członków Sejm i 2

członków Senat

członków Rady Polityki PienięŜnej – 3 członków Sejm i 3 członków Senat

prezesa NajwyŜszej Izby Kontroli (NIK), Rzecznika Praw Obywatelskich,

Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Danych Osobowych

4. Kontrolna – przysługuje tylko Sejmowi , który moŜe kontrolować Radę Ministrów

absolutorium – zatwierdzenie działalności finansowej rządu. Raz do roku rząd

składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania budŜetu i prosi o udzielenie

absolutorium. JeŜeli go nie otrzyma rząd moŜe podać się do dymisji, a ministrowie

mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności konstytucyjnej.

zapytania i interpelacje poselskie – posłowie zwracają się do członków rządu z

prośbą o udzielenie informacji na temat ich działalności. Pytanie składa się na

piśmie, a rząd ma czas na przygotowanie odpowiedzi, lecz ma obowiązek jej

udzielić. Zapytanie dotyczy jednostkowej (pojedynczej) sprawy, a interpelacja ma

charakter zasadniczy

komisje śledcze – są powoływane przez Sejm by wyjaśnić jakąś sprawę.

pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej za złamanie konstytucji lub

ustaw moŜna postawić najwyŜszych urzędników państwowych przed Trybunałem

Stanu.

wotum zaufania – uchwała Sejmu wyraŜająca poparcie dla polityki rządu. Rząd

prosi Sejm o wotum zaufania na początku swego istnienia, podczas expose

premiera. Rząd nie powstanie jeŜeli nie uzyska od Sejmu wotum zaufania

bezwzględną większością głosów.

wotum nieufności – uchwała Sejmu wyraŜająca brak poparcia dla polityki rządu

lub konkretnego ministra. Uchwalenie wotum nieufności wobec rządu kończy się

jego dymisją. Za wotum nieufności musi głosować 231 posłów (większość

bezwzględna). Posłowie, którzy składają wniosek o udzielenie wotum nieufności