Pobierz Administracja wobec praw człowieka - Notatki - Administracja i więcej Notatki w PDF z Administracja biznesu tylko na Docsity! Administracja wobec praw człowieka: "Prawo do wolności sumienia i wyznania" Temat: Prawo do wolności sumienia i wyznania Każdy człowiek ma prawo wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje swobodę zmiany wyznania lub wiary oraz swobodę głoszenia swego wyznania lub wiary bądź indywidualnie, bądź wespół z innymi, publicznie i prywatnie poprzez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i przestrzeganie obyczajów. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, artykuł XVIIIDla współczesnego człowieka słowo wolność jest bardzo atrakcyjne i ma znaczenie niemal magiczne. Wolność utożsamiana jest bowiem z postępem i samorealizacją człowieka. Większość programów społecznych i politycznych odwołuje się właśnie do obietnicy wolności: wolność dla narodu, dla wszystkich grup społecznych, dla kobiet, wolność słowa, przekonań, sumienia, religii. Człowiek jest świadomy, że posiada zdolność dokonywania wyborów. Ma wolną wolę, czyli wrodzoną zdolność autonomicznego działania. Nie znaczy to jednak, że każdy człowiek żyje w wolności, gdyż rozwój i realizacja tej wrodzonej zdolności nie następuje w sposób automatyczny. Wymaga spełnienia określonych warunków. W przeciwnym wypadku dany człowiek, a nawet całe społeczeństwa mogą żyć w różnych formach zniewolenia zewnętrznego lub wewnętrznego. Artykuł 53. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wolności sumienia i wyznania stwierdza: 1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. 2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują. 3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio. 4. Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób. 5. Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób. 6. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych. 7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania. Podmiotem wolności wyznania jest nie tylko jednostka ludzka, ale także zbiorowość jako kościół. Wolność sumienia i wyznania jest uznawana za prawo podmiotowe o charakterze fundamentalnym. Nie jest wyłącznie normą moralną, lecz jest specyficznym prawem człowieka, ponieważ dotyczy aktywności religijno-światopoglądowej i różni się w istotny sposób od innych przejawów działalności ludzkiej. Wolność sumienia i wyznania przysługuje każdemu człowiekowi bez względu na narodowość, obywatelstwo, rasę, status społeczny, światopogląd, płeć, wiek itp. Może być pojmowana również jako prawo podmiotowe kościołów i związków wyznaniowych do ich równouprawnienia, oznaczające równość prawną, zwaną równością wobec prawa, opierającą się na zasadzie przyznania wszystkim kościołom i związkom wyznaniowym tych samych praw bez względu na wielkość, zasługi, tradycje itp. Jest to więc prawo równych szans, czyli takich samych możliwości prawnych. Wolność sumienia i wyznania uznawana jest za prawo podmiotowe gwarantowane przez ustawy konstytucyjne. Uznając wolność sumienia i wyznania za prawo obywatelskie konstytucja nie określiła wieku, od którego obywatel może z tego prawa korzystać. Można się jednak domyślać, że z chwilą osiągnięcia pełnoletności, ponieważ pełnię praw obywatelskich uzyskuje jednostka wraz z pełnoletnością. W okresie do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności w jego zastępstwie decydują rodzice.Wolność sumienia i wyznania jako prawo osobiste jest prawem podmiotowym bezwzględnym, tj. takim, które jest skuteczne wobec wszystkich, w związku z czym na wszystkich ciąży obowiązek nieingerowania w sferę objętą takim prawem podmiotowym. Przedmiotem wolności sumienia i wyznania jest sfera wolności wyboru światopoglądu przysługującej każdemu obywatelowi czy każdemu człowiekowi w danym państwie, który tę zasadę przyjmuje. Istota tej wolności polega przede wszystkim na swobodnej aktywności, wynikającej z dokonanego wyboru. Jest to więc z jednej strony wolność wierzenia i niewierzenia, wolność wyznawania idei i doktryn religijnych, jak również wolność przyjęcia przekonań ateistycznych, ich zmiany i tworzenia nowych, a z drugiej strony wolność kultu i praktyk religijnych, krytyki religii i propagowania światopoglądu religijnego, jak i areligijnego, wolność wyrażania swych postaw światopoglądowych, swego stosunku do religii. Wyróżnia się dwa rodzaje gwarancji wolności sumienia i wyznania: bezpośrednie i pośrednie. Gwarancje bezpośrednie polegają na tym, że nadaje się uprawnieniom wynikającym z wolności sumienia i wyznania charakter norm prawnych. Gwarancje pośrednie polegają natomiast na przyjęciu zasad i rozwiązań instytucjonalno prawnych, które mają ułatwić korzystanie z tych uprawnień ateistycznych, szerzenia nienawiści lub pogardy, wywoływania waśni lub poniżania ze względu na przekonania światopoglądowe, zakaz wywierania nacisków środowiskowych, towarzyskich, moralnych z powodu wyznawanego światopoglądu. Obowiązek nie uchylania się ze względu na przekonania światopoglądowe od powinności obywatelskich (np. od powszechnej służby wojskowej lub zastępczej, płacenia podatków, ochrony zdrowia).Obowiązek przestrzegania zakazu nadużywania wolności sumienia do celów godzących w interesy państwa i jego kompetencje. Obowiązek przestrzegania porządku prawnego (norm prawnych), w szczególności reglamentującego uzewnętrznianie przekonań światopoglądowych. Obowiązek poszanowania zasad współżycia społecznego i dobrych obyczajów. Wolność sumienia była tematem papieskiego Orędzia na Światowy Dzień Pokoju w 1991 roku. Zaczyna się ono od słów: Jeżeli chcecie pokoju, szanujcie sumienie każdej osoby . Stanowisko Papieża w kwestii wolności sumienia jest całkowicie jednoznaczne żadna ludzka władza nie ma prawa ingerować w sprawy sumienia osoby ... Poważne zagrożenie dla pokoju niesie ze sobą nietolerancja, która przejawia się w odmawianiu wolności sumienia innym. ... W życiu publicznym nietolerancja nie pozostawia żadnej przestrzeni dla pluralizmu poglądów politycznych i społecznych, a więc narzuca monolityczną wizję życia publicznego i kulturalnego . Przesłanie Orędzia wskazuje, że w tym pluralistycznym świecie, w którym żyjemy, szacunek dla sumienia innych jest ważną potrzebą.Nietolerancja może ukazać się w każdej dziedzinie życia społecznego, a więc także dotyczy ona wolności sumienia i religii. Przejawem nietolerancji jest marginalizacja lub prześladowanie osób i mniejszości, które usiłują kierować się własnym sumieniem w wyborze dobrych dróg postępowania. Nietolerancyjne stanowisko Kościoła znalazło wyraz w poglądach św. Augustyna, który uzasadniał słuszność posługiwania się przymusem fizycznym wobec heretyków, schizmatyków i apostołów. Św. Augustyn sformułował zasadę, że wolność przysługuje tylko prawdzie i że gorsza jest śmierć duszy niż wolność błędu. Koncepcja augustyniańska zaciążyła na oficjalnym stanowisku Kościoła aż do czasów współczesnych, stając się teoretyczną przesłanką nietolerancji w sprawach religijnych.Nawet tam, gdzie konstytucja i całe ustawodawstwo gwarantują wolność religijną, w praktyce nie zawsze jest ona realizowana. Istnieje niestety wiele przykładów prześladowania lub innych form demonstrowania nietolerancji nawet tam, gdzie prawo zabezpiecza wolność religijną.Wiele trzeba zrobić, aby przezwyciężyć nietolerancję religijną, która w wielu częściach świata prowadzi do prześladowania mniejszości.Aby usunąć skutki nietolerancji, nie wystarczy chronić mniejszości etniczne czy religijne, traktując je tak, jakby były osobami nieletnimi lub pozostającymi pod opieką państwa. Mogłoby to doprowadzić do dyskryminacji, która utrudnia, a nawet uniemożliwia harmonijny i pokojowy rozwój społeczeństwa. Trzeba raczej uznać i zabezpieczyć niezbywalne prawo do postępowania zgodnie z własnym sumieniem i wyznawania oraz praktykowania indywidualnie czy wspólnotowo własnej wiary, pod warunkiem nienaruszania porządku publicznego. Działalność jednostek i zbiorowości wyznaniowych, gwarantowana przez wolność sumienia i wyznania, wymaga ciągle jeszcze ochrony. Uzasadniają ją różnorodne przejawy nietolerancji i dyskryminacji oraz wystąpienia naruszające uprawnienia jednostek. Obowiązek zapewnienia poszanowania tej wolności spoczywa na organach państwowych. Istotny wpływ na jej uznanie i ochronę w prawie wewnętrznym poszczególnych państw wywarło prawo międzynarodowe . Ochrona wolności sumienia i wyznania przez układy międzynarodowe ma bardzo długą i bogatą historię. Pierwsze jej przejawy spotykamy już w średniowieczu. Ochronę wolności religijnej mniejszości wyznaniowych w 1648r. zapoczątkował traktat westfalski, potem został przygotowany w Wersalu traktat o ochronie praw mniejszości gdzie uczestniczyła także Polska. Po II wojnie światowej kwestia ochrony wolności sumienia i wyznania znalazła odbicie w traktatach pokojowych z Włochami, Rumunią, Bułgarią, Węgrami i Finlandią. Uprawnienia wynikające z wolności sumienia i wyznania znajdowały się także w uchwalonej przez Narody Zjednoczone w 1948r. Deklaracji Praw Człowieka, czy w uchwalonym przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1966r. Pakcie praw cywilnych i politycznych. W marcu 1981r. projekt Deklaracji o eliminacji wszystkich form nietolerancji i dyskryminacji religijnej lub wyznaniowej został przyjęty przez Komisję Praw Człowieka ONZ. Natomiast w 1975r. państwa, które podpisały Akt Końcowy Konfederacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, zobowiązały się szanować wolność myśli, sumienia, religii lub przekonań każdego człowieka oraz wolność wyznania i praktykowania, indywidualnie lub zbiorowo, religii lub przekonań . Wolność sumienia i wyznania jest nie tylko ważnym prawem i wielkim osiągnięciem cywilizowanych społeczeństw współczesnej ludzkości, ale także cenną normą moralną i zarazem szlachetną ideą humanistyczną. Zadaniem państwa i wszystkich obywateli powinno być możliwie najszersze upowszechnienie i wprowadzenie w życie tej wielkiej zasady oraz uczynienie z niej istotnego regulatora zachowań ludzkich . WIADOMOŚĆ OD AUTORA: POLECAM TEKST W WERSJI ZAPISANEJ W ZAŁĄCZNIKU, PONIEWAŻ JEST BARDZIEJ PRZEJRZYSTY I SĄ W NIM PRZYPISY, KTÓRYCH TUTAJ BRAK (system nie wczytał )