AKTY ADMINISTRACYJNE
Aktem administracyjnym jest władcz działanie prawne organu administracji skierowane na wywołanie
konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych. Przez to określenie wyłącza się generalne,
ogólne akty administracji tj. rozporządzenia i zarządzania normatywne, które zalicza się do źródeł
prawa.
Podstawą aktu administracyjnego jest przepis prawny. Przepisy prawa decydują o tym, kto i w jakim
zakresie może wydawać akty prawne. Akt administracyjny musi pochodzić od organu uprawnionego do
wydania takich aktów, musi mieć podstawę prawną oraz spełniać inne warunki przewidziane przez
prawo, np. co do formy czy wydania po przeprowadzeniu prawem przepisanego postępowania.
Celem aktu administracyjnego jest wywołanie skutków prawnych. Skutek prawny aktu administracyjnego
polega na tym, że akt ten tworzy zmienia lub znosi prawa i (albo) obowiązki bądź ustala je w sposób
wiążący albo uznaje stan prawny pewnej rzeczy.
Do cech charakterystycznych aktu administracyjnego należy zaliczyć jego władczość, regulację
konkretnej sprawy i wywołanie skutków prawnych.
Akt administracyjny jest więc szczególną formą czynności prawnych organów administrujących,
regulowaną przez przepisy prawa administracyjnego. Prawo administracyjne reguluje akty
administracyjne jako działania jednostronne i władcze, a więc takie które posiadają wobec adresata moc
obowiązującą i których wykonanie zapewnia szereg środków, którymi administracja dysponuje we
własnym zakresie.
Akt administracyjny powinien zawierać oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania,
oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i
prawne, pouczenie o środkach prawnych, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska
służbowego osoby upoważnionej do wydania aktu, elementy dodatkowe wyznaczone w przepisach
szczególnych.
Podział aktów admnistracyjnych
- akty konstytutywne – tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki prawne, a zatem tworzą nową
sytuację prawną, która rozpoczyna swój byt z chwilą podjęcia rozstrzygnięcia przez organ – obowiązują
ex nunc
- akty deklaratoryjne – nie kreują nowej sytuacji prawnej, ale w sposób wiążący potwierdzają
określone prawa i obowiązki wynikające z mocy ustawy – wywołują skutki ex tunc
- akty zewnętrzne – skierowane do podmiotów usytuowanych poza strukturą administracji, które
nie są podporządkowane organizacyjnie organowi wydającemu akt
- akty wewnętrzne – skierowane do podmiotów podległych służbowo organowi wydającemu akt
- akty związane (formalne) – warunki ich wydania są wyraźnie sprecyzowane w przepisach
prawnych, a zatem prawo ściśle reguluje treść aktu oraz warunki obligujące organ do wydania aktu
- akty swobodne (nieformalne) – warunki ich wydania zostały określone w sposób
niewyczerpujący, a organ dysponuje określoną swobodą w zakresie kryteriów podjęcia rozstrzygnięcia i
treści aktu
- akty zależne od woli adresata (dwustronne) – wydanie aktu zależy w pewnym stopniu od woli
adresata, a adresat bierze udział w jego przygotowaniu
- akty niezależne od woli adresata (jednostronne) – adresat nie ma żadnego wpływu na wydanie
aktu
- akty nakazujące - zawierają nakazy lub zakazy, zobowiązują do określonego zachowania się, np.
powołanie do wojska,
- akty kształtujące - ustanawiają, zmieniają lub znoszą konkretny stosunek prawny, np. nadanie
obywatelstwa,
- akty ustalające - ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby, np. prawa wyborcze.
Akt administracyjny a wyrok sądowy
