Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Aktywna walka z bezrobociem - Notatki - Makroekonomia - Część 1, Notatki z Makreokonomia

Definicja i skutki ekonomiczne i społeczne bezrobocia, system mierzenia i przyczyny bezrobocia.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 27.02.2013

Konrad_88
Konrad_88 🇵🇱

4.6

(101)

304 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Aktywna walka z bezrobociem - Notatki - Makroekonomia - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Makreokonomia tylko na Docsity! AKTYWNA WALKA Z BEZROBOCIEM DEFINICJA BEZROBOCIA Stanowi jeden z najtrudniejszych problemów społeczno-gospodarczych współczesnej gospodarki. W ostatnim dwudziestoleciu nastąpił znaczny wzrost bezrobocia w krajach gospodarczo rozwiniętych. Pojawiło się masowe bezrobocie w krajach postsocjalistycznych centralnej i wschodniej Europy. Bezrobocie w Polsce zbliżyło się do poziomu 3 mln osób, tj. 16 % ludności aktywnej zawodowo Bezrobocie jest to zjawisko ekonomiczne, stanowiące widoczny dowód niepełnego wykorzystania potencjału produkcyjnego społeczeństwa. Inaczej można zdefiniować bezrobocie, jako zjawisko gospodarcze polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia. Jego miarą jest stopa bezrobocia, będąca relacją liczby zarejestrowanych bezrobotnych do zasobu siły roboczej lub do liczby ludności w wieku produkcyjnym. Pewien poziom bezrobocia (3-4%) jest w gospodarce nieunikniony, a nawet konieczny (umożliwia dostosowanie struktury produkcji do zmieniających się potrzeb). Nadmierne bezrobocie jest jednak zjawiskiem niekorzystnym. Bezrobocie wiąże się z pewnymi komplikacjami socjalnymi, ale z punktu widzenia teorii ekonomii jest to zjawisko normalne, podlegające prawom popytu i podaży. Stroną popytową są pracodawcy szukający pracowników, a podażową ludzie szukający pracy. Popyt na pracę ze strony pracodawców uzależniony jest w krótkim okresie (przy braku możliwości zmiany techniki i technologii) od relacji pomiędzy płacą równowagi a krańcową produktywnością pracy. Przedsiębiorcy opłaca się zwiększać zatrudnienie dotąd, dopóki dodatkowy przychód, jaki osiągnie z zatrudnienia kolejnego pracownika, będzie większy niż koszt jego zatrudnienia. W długim okresie czynnikiem określającym popyt na pracę jest relacja pomiędzy płacą a ceną kapitału. Praca i kapitał w pewnym zakresie zastępują się w procesie produkcji - relatywne podrożenie pracy (np. wzrost płac przy niezmiennych cenach kapitału) może skłonić przedsiębiorcę do zastosowania nowej technologii oszczędzającej pracę, co spowoduje zmniejszenie jego popytu na pracę. Podaż pracy uzależniona jest od zasobów siły roboczej oraz od relacji pomiędzy ukształtowaną na rynku płacą a "ceną" wolnego czasu. Zmiany popytu na pracę i podaży pracy prowadzą do zmian poziomu płacy równowagi. ZNACZENIE BEZROBOCIA We współczesnych społecznościach bezrobocie jest problemem kluczowym. Ilekroć jest ono wysokie, występuje marnotrawstwo zasobów, a dochody ludzi kurczą się; w takich okresach marazm gospodarczy wywiera wpływ także na doznania oraz podstawy ludzi i na życie rodzin. Bezrobocie obecnie przekracza 16%, a na przyszły rok specjaliści UE przewidują powiększenie się tej stopy bezrobocia do 19,4% - bezrobocie znacznych rozmiarów. SKUTKI EKONOMICZNE Zgodnie z prawem Okuna, okresy, w których poziom bezrobocia jest wysoki, to okresy, w których faktyczny poziom PNB spada poniżej jego poziomu potencjalnego. A zatem wysokiemu poziomowi bezrobocia towarzyszy wysoki poziom produktu, którego wytworzenia zaniechano - zupełnie tak samo jak gdyby tę właśnie ilość zmarnotrawionych, nie wytworzonych samochodów, środków żywności i budynków po prostu utopiono w odmętach oceanu. Skutki bezrobocia -nie wykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki -znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą -spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa i zjawiska z docsity.com tym związanego: np. nie opłacenie czynszów, nie korzystne zmiany ilości spożywczych artykułów żywnościowych itd. - degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności) - zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość, samobójstwa - utrata kwalifikacji Jak wielkie jest marnotrawstwo wynikające z wysokiego bezrobocia? Straty ponoszone w okresach wysokiego bezrobocia to największe udokumentowane marnotrawstwo we współczesnej gospodarce. Są one wielokrotnie większe od szacowanych strat wynikających z nieefektywności w następstwie monopolu czy też marnotrawstwa wywołanego stosowaniem ceł i kontyngentów w wymianie zagranicznej. SKUTKI SPOŁECZNE Bez względu na to, jak wysokie są ekonomiczne skutki bezrobocia, rachunek strat w dolarach nie odzwierciedla właściwie i w pełni szkód ludzkich, społecznych i psychicznych, jakie niosą za sobą okresy trwale utrzymującego się bezrobocia przymusowego. Z nowoczesnych badań wynika, że bezrobocie prowadzi do deterioracji zdrowia zarówno psychicznego, jak i fizycznego: do wyższego poziomu zachorowań na choroby serca, przypadków alkoholizmu, samobójstw. Jeden z najważniejszych badaczy tego przedmiotu, dr Hawey Breuner, szacuje, że utrzymujący się w ciągu sześciu lat wzrost stopy bezrobocia o jeden procent prowadziłby do liczby przedwczesnych zgonów wynoszącej 37000. Badania dowodzą, że niedobrowolne pozostawanie bez pracy to dla wielu ludzi sytuacja o wysokim oddziaływaniu traumatycznym. Jako problem społeczny wiąże się z obniżeniem statusu społecznego osób, które nie mogą znaleźć zatrudnienia. Najczęściej również oznacza zubożenie tych osób i ich rodzin. Rosnące bezrobocie wywołuje również niezadowolenie społeczne tej pracującej części społeczeństwa, ponieważ oznacza to ich wzrost obciążeń kosztami zasiłków dla bezrobotnych i kosztami zwalczania bezrobocia. Bezrobocie może przyjmować tak duże rozmiary, że grozi to całkowitą destabilizacją w sytuacji politycznej i społecznej kraju. Podstawowe terminy, które znajdują zastosowanie w tej problematyce to: ZASÓB SIŁY ROBOCZEJ – w danym momencie np. tygodniu, miesiącu tworzą osoby aktywne zawodowo, a więc pracujące i bezrobotne. OSOBY PRACUJĄCE – to te, które w danym momencie wykonują pracę wynoszącą zarobek lub dochód, a również te osoby, które wspomagały bez wynagrodzenia w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej, a także te osoby, które nie wykonują w danym momencie pracy, ale formalnie znajdują się w stosunku pracy, a więc nie wykonują tej pracy ze względu na czasową niezdolność do pracy np. ze względu na choroby, na przestój zasobu pracy. OSOBY BEZROBOTNE – to takie, które jednocześnie nie pracują w danym momencie, w ciągu 4-ech tygodni nie pracowały i aktywnie poszukiwały pracy i byli gotowi podjąć pracę lub też znalazły pracę, ale oczekiwały na jej podjęcie. BIERNI ZAWODOWO – to ci, których nie można zaliczyć ani do pracujących, ani do bezrobotnych, czyli po prostu to są te osoby, które nie tworzą zasobów siły roboczej. WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ – obliczamy jako udział aktywnych zarówno w liczbie ludności ogółem w wieku powyżej 15 lat i więcej. WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA – to udział pracujących w liczbie ludności ogółem, w wieku lat 15 i więcej. STOPA BEZROBOCIA REJESTROWANEGO – to stosunek ludzi bezrobotnych zarejestrowanych do liczby ludności cywilnej aktywnej zawodowo. STOPA BEZROBOCIA – stosunek liczby bezrobotnych w danym miesiącu do ludności aktywnej zawodowo ogółem. Wszelkie stopy odnoszą się do zasobów siły roboczej. docsity.com ludzi, którzy tracą dotychczasowe zatrudnienie, a następnie znalezienie nowej pracy wymaga dłuższego czasu. W zależności od przyczyn bezrobocia rozróżniamy różne jego rodzaje: 1) Bezrobocie frykcyjne jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; ludzie zmieniają pracę, zawód, przenoszą się do innej miejscowości i pozostają na krótko na rynku pracy. Bezrobocie frykcyjne występuje w każdej gospodarce, także w warunkach pełnego zatrudnienia. Jest korzystne dla gospodarki, gdyż umożliwia znalezienie pracowników w krótkim okresie czasu. Nie pociąga także dużych kosztów społecznych. 2) Bezrobocie koniunkturalne lub recesyjne jest to rodzaj bezrobocia, które ma najwięcej nazw (bezrobocie Keynsowskie, bezrobocie cykliczne). Ma to związek ze stanem koniunktury i cyklem gospodarczej - pojawia się wówczas, gdyż następuje spadek popytu, produkcji i aktywności gospodarczej. Znaczna część polskiego bezrobocia, które pojawiło się w okresie transformacji, ma charakter recesyjny. 3) Bezrobocie strukturalne - wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Może ono wynikać z szybkich zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne występuje także wówczas, gdy zasoby kapitału są niewystarczające dla zatrudnienia zasobów pracy. 4) Bezrobocie technologiczne - wynika z postępu technicznego mechanizacji i automatyzacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się ono z dużą siłą wówczas, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadzący do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia. 5) Bezrobocie sezonowe - występuje niemal we wszystkich krajach, jest bowiem efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych. 6) Bezrobocie naturalne - kiedy rynek pracy znajduje się w stanie trwałej równowagi długookresowej to gospodarka znajduje się w sytuacji pełnego zatrudnienia. Stan pełnego zatrudnienia nie może oznaczać zatrudnienia 100% siły roboczej, zasobów zatrudnienia wszystkich aktywnych zawodowo. Ludzie chorują, zmieniają pracę, poszukują korzystniejszych ofert pracy, przenoszą się do innych miejscowości – i dlatego w stanie pełnego zatrudnienia występuje bezrobocie. Ten rodzaj bezrobocia określa się jako bezrobocie naturalne. W krótkim okresie tylko część ogólnego bezrobocia będzie bezrobociem naturalnym. Część należy zaliczyć do bezrobocia strukturalnego, część do klasycznego a część do cyklicznego. Bezrobocie naturalne jest całkowicie bezrobociem dobrowolnym. 7) Bezrobocie chroniczne - obejmuje grupę ludzi nie mających szans na znalezienie pracy np. osoby słabo wykształcone nie posiadające wymaganych kwalifikacji, 8) Bezrobocie utajone - zbyt duża liczba zatrudnionych w stosunku do potrzeb gospodarki (duże bezrobocie utajone występowało w socjaliźmie). 9) Bezrobocie z wyboru – pojawia się w niektórych krajach, gdzie wysokość zasiłków przyznawanych bezrobotnym jest na tyle wysoka, aby zrekompensować utratę stałego zarobku i tym samym stworzyć zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym. Przyczyny bezrobocia; - likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np. górnictwa - zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy usługi - ograniczanie produkcji - brak informacji o miejscach pracy - trudności mieszkaniowe - przeniesienie zakładu do innego rejonu - nie dostosowane do potrzeb rynku wykształcenie pracowników - zmiany technologii - wysokie zasiłki dla bezrobotnych docsity.com NATURALNA STOPA BEZROBOCIA. Aby łatwiej zrozumieć te zagadnienia, trzeba zwrócić się do koncesji naturalnej stopy bezrobocia. Jest to stopa bezrobocia, przy której rynki pracy i rynki produktów znajdują się w równowadze. Mówiąc dokładniej: Naturalną stopą bezrobocia jest ta jego stopa, przy której siły oddziaływujące na wzrost bądź spadek cen i płac równoważą się. Przy stopie naturalnej inflacja płac i cen jest stabilna; nie występują tendencje wskazujące bądź to na przyspieszenie, bądź to na spadek inflacji. We współczesnej gospodarce, nastawionej na zapobieganie wysokiej stopie inflacji, naturalna stopa bezrobocia oznacza ten jej najniższy poziom, który można utrzymać; tym samym wyraża najwyższy dający się utrzymać poziom zatrudnienia i odpowiada potencjalnemu poziomowi produktu w danym kraju. Dwie są ważne sprawy dotyczące stopy naturalnej, które trzeba zrozumieć. Po pierwsze, stopa naturalna nie jest równa zeru: w gospodarce charakteryzującej się wysokim zatrudnieniem i tak istnieje dość pokaźna liczba bezrobotnych. Dlaczego tak się dzieje? Dlatego, że w dużym kraju, o wysokim poziomie mobilności wysokim zróżnicowaniu zarówno upodobań, jak i talentów, przy ustawicznych zmianach popytu na miriady dóbr i usług oraz ich podaży - w takim świecie występować będzie znaczny stopień bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego. Po drugie, stopa naturalna pozostaje w ścisłym związku z procesem inflacji. Społeczeństwa wolą bezrobocie niskie od wysokiego. Jedyną widoczną przyczyną, dla której nie pozwala się gospodarce na osiągnięcie tak niskich stóp bezrobocia, prowadziłby do narastającej spirali inflacji wynoszącej powyżej 10, 15 albo 20 % rocznie. Naturalna stopa bezrobocia stanowi ten najniższy jego poziom, który dany kraj może utrzymywać; nie ryzykując przyspieszenia inflacji w stopniu nie do przyjęcia. Stopa naturalna jest owym złotym środkiem pomiędzy zbyt wysokim i zbyt niskim poziomem inflacji; jest to poziom, przy którym stopień inflacji ani nie wzrasta w następstwie nadwyżkowego popytu, ani się nie obniża ani nie wzrasta w następstwie nadwyżkowej podaży. Pojawia się ona na owym progowym poziomie, poniżej którego napięcia na rynkach pracy i rynkach produktów zaczynających prowadzić do coraz to szybszego z każdym rokiem wzrostu płac i cen. Ponieważ inflacja działa jako warunek ograniczający politykę gospodarczą, stopą naturalną jest najniższa stopa bezrobocia, którą można utrzymać; z praktycznego punktu widzenia odpowiada ona wysokiemu zatrudnieniu i produktowi potencjalnemu danej gospodarki. WZROST NATURALNEJ STOPY BEZROBOCIA. W ostatnich latach jednym najbardziej niepokojących zjawisk była tendencja stopy naturalnej. Jakie są źródła tej tendencji ? Teoretycy wykryli dwa czynniki. Najistotniejszą zmianą jest wzrost udziału młodzieży, przedstawicieli mniejszości oraz kobiet w ogólnej liczbie zawodowo czynnych. Normalnie najniższa stopa bezrobocia występuje w grupie dorosłych mężczyzn. Ta zmiana struktury musiałaby doprowadzić do wzrostu ogólnokrajowej naturalnej stopy bezrobocia nawet w sytuacji, w której naturalna stopa bezrobocia dla każdej grupy z osobna byłaby stała. Niektórzy badacze obawiają się, że do tej rosnącej tendencji stopy naturalnej doprowadziła filantropijna polityka rządu. W większości stanów wyrzucony lub przejściowo zwolniony z pracy spełnia warunki niezbędne do korzystania z ubezpieczenie od bezrobocia. W rezultacie korzystający z ubezpieczenia od bezrobocia z mniejszym zapałem szukają nowej pracy. Prawdopodobniejsze jest również - rzecz zrozumiała - że odrzucą oni propozycje zatrudnienia niskopłatnego. W wyniku takiego działania stopa bezrobocia jest wyższa. Niezależnie od skutków zmian demograficznych oraz programów socjalnych, niektórzy ekonomiści są zdania, że stopa naturalna jest nawet wyższa od akceptowanych powszechnie szacunków, a to ze względu na wzrost bezrobocia strukturalnego. Z analiz równych rynków zdaje się wynikać, że w ostatnich dwóch dziesięcioleciach bezrobocie strukturalne przejawiło tendencję rosnącą. Rozbieżności pomiędzy regionami docsity.com