Pobierz American Quarter Horse (AQH) i więcej Egzaminy w PDF z Transport tylko na Docsity!
American Quarter Horse (AQH)
Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 1: 77–
American Quarter Horse (AQH)
Małgorzata Dybała, Anna Albera-Łojek
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Katedra Szczegółowej Hodowli Zwierząt, ul. Ciszewskiego 8, 02-786 Warszawa
A
merican Quarter Horse to rasa obecna w kra- jach niemal całego świata, charakteryzująca się największą liczebnością spośród hodowanych ras koni, co w dużej mierze jest konsekwen- cją ogromnej wszechstronności użytkowej jej przedstawicieli. Łagodne usposobienie i swoisty znak firmowy, którym jest „cow sense” – krowi zmysł, czyni je bezcennymi końmi ranczerskimi oraz sportowymi, trudnymi do zastąpienia w róż- nych dyscyplinach stylu western i rodeo. Dzięki wrodzonemu zrównoważeniu, niezwykłej sile, zwrotności i szybkości są doskonałymi końmi wyścigowymi (wręcz niepokonane na dystansie ćwierć mili) (Soldi, 2005). Wykorzystywane są w rekreacji, hipoterapii, rajdach długodystanso- wych, grze w polo, organizowaniu pokazów i po- lowań. Posiadają predyspozycje do skoków przez przeszkody, sprawdzają się doskonale w katego- rii „koń rodzinny”. American Quarter Horse nie przysparzają trudności w treningu, gdyż bardzo szybko i chętnie uczą się. Ogólnie rzecz biorąc, mogą być użytkowane we wszystkich dziedzi- nach życia i sportu, w których człowiek pracuje i obcuje z końmi. Powstanie i kształtowanie się rasy się- ga początków osadnictwa na terenach Ameryki Północnej. W 1519 r. na pokładzie statku Hernána Cortésa przypłynęło do Vera Cruz wraz z armią szesnaście koni (jedenaście ogierów i pięć kla- czy), będących potomkami arabów, koni ber- beryjskich i nordyckich. Hiszpanie przybyli do Nowego Świata w poszukiwaniu złota, a ich wy- prawy umożliwiły tubylcom znalezienie skarbu w postaci koni, które usprawniły transport, polowa- nia i stały się przedmiotem handlu w kręgach rdzen- nych Amerykanów (Langrish i Swinney, 2005).
Podobnie jak Hiszpanie, także angielscy koloniści przywozili do nowej ojczyzny konie. Zwierzęta te zaczęto krzyżować z końmi hodo- wanymi przez miejscowe plemiona Indian już w 1611 r. Pogłowie uzyskane w efekcie tych działań uznawane jest za bazę kształtowania się i rozwoju rasy American Quarter Horse. Angielscy osadnicy próbowali spopula- ryzować w „nowej ojczyźnie” sposoby spędzania wolnego czasu i rozrywki, którym oddawali się żyjąc na Starym Kontynencie. W Anglii szcze- gólnym zainteresowaniem cieszyło się organizo- wanie wyścigów. Tereny, na których były zloka- lizowane kolonie angielskie, porastały gęste lasy. Ograniczenia przestrzeni powodowały, że jedyną możliwą do zrealizowania formą organizowa- nia gonitw były wyścigi na krótkich dystansach. Większość pierwszych torów stanowiły niezbyt szerokie bieżnie o długości jednej czwartej mili, usytuowane pośród drzew. Wyścigi cieszyły się ogromną popularnością, co spowodowało, że za- częto je organizować także na drogach publicz- nych. Tego rodzaju praktyki niosły jednak spore zagrożenie, z uwagi na fakt, że niejednokrotnie dwie grupy ścigających się startowały do wyści- gu w tym samym czasie, znajdując się po obu końcach drogi. W połowie trasy jadący naprze- ciw siebie w pełnym galopie dżokeje uświada- miali sobie niebezpieczeństwo sytuacji, w jakiej się znaleźli. Konie biorące udział w gonitwach na jedną czwartą mili nazywano „Quarter Pathers”. Historyczne zapiski dotyczące daty i miejsca ro- zegrania pierwszego wyścigu sugerują, że mógł on się odbyć 10 września 1674 r. w Henrico Country w Virginii.
M. Dybała i A. Albera-Łojek
Z czasem zaczęły powstawać regularne tory wyścigowe o długości od 100 do 410 me- trów, a biegające na torach konie zaczęły stano- wić odrębną linię hodowlaną. Potrzeba doskona- lenia cech wyścigowych rasy American Quarter powodowała wzrost zainteresowania importem reproduktorów pełnej krwi angielskiej z Anglii. Jak podaje Rusak (2010), szczególne zasługi w procesie doskonalenia i uszlachetnienia rasy AQH należy przypisać ogierowi pełnej krwi – Janusowi, wnukowi reproduktora, który zrewolu- cjonizował przemysł wyścigowy w Anglii i stwo- rzył podwaliny rasy koni pełnej krwi angielskiej
- The Godolphin Arabian. Początek XIX w. to okres, kiedy pojawiły
się w Ameryce takie ogiery, jak Sir Archy xx czy Printer, które wywarły ogromny wpływ na utrwale- nie pożądanych cech koni American Quarter Horse. Sir Archy xx (po Diomed) (fot. 1) dawał rosłe i bar- dzo wytrzymałe potomstwo, natomiast Printer był pierwszym osobnikiem rasy opisanym przez sto- warzyszenie American Quarter Horse Association w kategorii koń-założyciel (Macay-Smith, 1983). Inne cenne dla hodowli ogiery z okresu pierwszych lat kształtowania rasy to reproduktory pełnej krwi: Tiger, Brimmer, Timoleon oraz AQH: Kentucky Chip, Bachus, Copperbottom, Shiloh, Old Billy, Cold Deck, Missouri Mike, Barney Owens, Dan Tucker, Littre Steve, Old Fred, Peter McCue, Rondo, Traveler czy Steel Dust.
Fot. 1. Sir Archy – Photo 1. Sir Archy – Thoroughbred stallion (https://www.bazakoni.pl/sirarchy-diomed-castianira)
Informacje dotyczące pierwszych przed- stawicieli rasy AQH bywają mylące, gdyż zdarza- ły się przypadki, że jednym imieniem nazywano równocześnie więcej niż jednego konia. Tak np., ogier Rondo, urodzony w 1880 r. i ogier Rondo Syke urodzony w 1887 r. posiadały tego samego ojca – ogiera Old Billy i oba odnosiły sukcesy na torach wyścigowych. Obecnie nadawanie imion podlega zasadom zapobiegającym możliwości
mylenia koni i ich karier. Jak podają Prunty i Stoecklein (2005), następstwem dynamicznie rozwijającej się ho- dowli bydła stało się organizowanie przepędów. Od około 1868 r. tworzono liczące tysiące sztuk stada i przepędzano je do punktów skupu, wyko- rzystując konie do wykonywania prac o charakte- rze pasterskim. Początkowo użytkowano osobni- ki stanowiące potomstwo koni konkwistadorów,
M. Dybała i A. Albera-Łojek
Fakt oficjalnego uznania rasy miał miej- sce 14 marca 1940 r. w Fort Worth. Równocześnie powołano do życia American Quarter Horse Association, stworzono projekt statutu organiza- cji i wyłoniono jego zarząd. Najważniejszym za- daniem nowo powstałego związku było stworze- nie definicji idealnego konia American Quarter. Spór, jaki zrodził się na tym tle, koncentrował się na cechach pokroju i zaistniał między zwo- lennikami koni pasterskich, określanych mia- nem „buldog” (niższe, krępe, mocno zbudowa- ne) a hodowcami koni wyścigowych (wyższe, smuklejsze). Hodowcy „buldogów”, dzięki po- siadaniu większości głosów w stowarzyszeniu, mieli możność wywierania dużego wpływu na decyzje określające atrybuty rasy. Kowboje i ranczerzy, ceniący American Quarter za ich wartość użytkową postrzegali je jedynie jako konie pracujące, zapominając o tym, że praprzy- czyną tworzenia rasy była hodowla koni na po- trzeby organizacji wyścigów. Ostatecznie spór doprowadził do powstania w 1945 r. American Quarter Racing Association (AQRA). Niestety, rosnące problemy finansowe dość szybko zaczę- ły utrudniać funkcjonowanie nowo powstałej or- ganizacji, co ostatecznie doprowadziło u schył- ku czterdziestych lat XX w. do jej zjednoczenia z AQHA. Mimo zjednoczenia się związków fakt „nieczystej krwi” uznawany za następstwo obecności w rodowodzie przodków pełnej krwi angielskiej wywoływał i wywołuje do dziś pełne emocji dyskusje. W przypadku American Quarter Horse, w odróżnieniu od innych ras koni, trudno nakreślić wzorzec pokroju charakterystyczny dla całej po- pulacji. Jest on bowiem „modyfikowany” przyna- leżnością do określonej linii. W obrębie American Quarter Horse wyodrębnia się linię wyścigową, halterową (konie pokazowe) i cuttingową (konie sportowe). Przedstawiciele poszczególnych linii róż- nią się w tak znaczący sposób cechami budowy ze- wnętrznej, że mogliby być postrzegani jako osob-
niki reprezentujące różne rasy (Rusak, 2010). Zdaniem Soldi (2005), najbardziej cha- rakterystyczne cechy budowy American Quarter Horse to krótka i szeroka głowa, małe uszy, pro- sta i nisko osadzona szyja, długie mocno umię- śnione łopatki, niezbyt wyniosły kłąb, dobrze umięśniony grzbiet, szeroka i głęboka klatka piersiowa, długi i rozbudowany zad, suche i sil- ne kończyny, nisko osadzony ogon, małe kopyta o twardym i wytrzymałym rogu, skąpe owłosie- nie grzywy i ogona. W ocenie prawidłowości budowy osob- nika największy nacisk kładzie się na obecność właściwych proporcji budowy z uwagi na fakt, że przekładają się one na prawidłowość ruchu oraz umiejętność zrównoważenia się pod jeźdźcem. Wskazując istotne cechy budowy, pożą- dane u koni wyścigowych, ranczerskich i spor- towych należy wymienić (Prunty i Stoecklein, 2005):
- Koń wyścigowy: wzrost około 145 cm, krótkie pęciny, długa linia dolna, długie i skośnie ustawione łopatki, głęboka klatka pier- siowa, poprawne kopyta, dobre umięśnienie, za- chowane proporcje pomiędzy poszczególnymi częściami ciała;
- Koń ranczerski: wzrost co najmniej 130 cm, masa ciała około 500–600 kg, mocny kościec, krótkie pęciny, długie i skośnie usta- wione łopatki, krótki odcinek lędźwiowy, długa linia dolna, szeroki rozstaw bioder, umięśnio- ne podudzia, mocne umięśnienie zadu, „krowi zmysł”, głęboka klatka piersiowa, płynny i dy- namiczny sposób poruszania się;
- Konie przeznaczone do dyscyplin spor- towych: cechy pożądane u konia sportowego są zbieżne z cechami konia ranczerskiego. Wysokość w kłębie nie powinna przekraczać 160 cm. Urodzony w 1956 r. ogier Doc Bar (fot. 3 i 4) stanowi przykład modelowego osobnika AQH, łączącego w swoim eksterierze cechy pożądane u przedstawicieli wszystkich linii tej rasy (Rusak, 2010).
American Quarter Horse (AQH)
Fot. 3 i 4. Ogier Doc Bar – Photo 3. Doc Bar AQHA stallion (https://i.pinimg.com/474x/6d/0a/8a/6d0a8a09bdf6520b6df2470d9564c922--candy-bars-gods-love.jpg) (https://i.pinimg.com/736x/35/c8/6a/35c86a3c77ab87956e700353ba33c679.jpg)
Ogiery mające największy wpływ na kształtowanie współczesnego wizerunku American Quarter Horse to: Three Bars, Wimpy, King, Leo, Jackstraw, Two Eyed Jack, Poco Lena. Wśród technik rozrodu, uznanych i sto- sowanych w procesie doskonalenia rasy można wyróżnić:
- naturalne
- krycie tabunowe (wolne),
- krycie z ręki;
- sztuczne
- inseminacja (nasieniem świeżym lub mrożonym),
- transfer embrionów (zarodków, oocytów). W przypadku krycia naturalnego ogier wraz z klaczą lub klaczami zostaje pozostawiony przez okres kilku tygodni lub miesięcy na pastwi- sku. Ogier zapładnia klacze w momencie szczytu aktywności rozrodczej, przypadającej na okres między majem a wrześniem (Prunty i Stoecklein, 2005). Metoda uznawana jest za najbardziej na- turalną, choć często trudno określić precyzyjnie datę pokrycia. W formularzu Breeding Report ogiera (dokument stanowiący formę zgłoszenia
do Związku klaczy pokrytych danym reproduk- torem) wpisuje się datę rozpoczęcia i zakończe- nia okresu wspólnego przebywania na pastwisku klaczy i ogiera. W 1999 r. spośród 39 851 zgło- szonych do AQHA przypadków kryć ww. metodą
- 52,4% zakończyło się urodzeniem zdrowych, a następnie zarejestrowanych źrebiąt. Jak na me- todę naturalną wskaźnik wydaje się być dość ni- ski, jednak podobnie niskie wartości przytaczają jako wyniki przeprowadzonych badań Sullivan i in. (1975). Podawany przez autorów wskaźnik zaźrebień, będący efektem jednego skoku ogiera, wynosił dla 838 klaczy Quarter Horse utrzymy- wanych na pięciu farmach – 51%, natomiast po pięciu skokach – 85%. Procent zaźrebień w na- stępstwie jednorazowego krycia wynosił odpo- wiednio 44, 40 i 54% dla klaczy pierwiastek, ja- łowych i wieloródek. Inseminacja została zaakceptowana przez AQHA jako dopuszczalna technika rozrodu po- nad 20 lat temu. Największym powodzeniem – z uwagi na relatywnie niskie koszty w stosunku do dużej skuteczności – cieszy się inseminacja nasieniem świeżym. Przeprowadzenie zabiegu inseminacji poprzedza konieczność dopełnienia
American Quarter Horse (AQH)
Oficial Handbook of Rules And Regulations, pole- gającą na dodaniu następującej treści: „Hodowcy powinni mieć świadomość, że American Quarter Horse, identyfikowany i promowany jako koń w kolorze jednolitym, może posiadać potomstwo maści o cechach charakterystycznych dla Overo (cechy umaszczenia typowe dla rasy Paint Horse
- sierść stanowi kombinację plam białych i ma- ścistych o dowolnym kształcie i rozmiarach). Jest to cecha nietypowa i uważana za niepożądaną dla rasy. Na świadectwach rejestracyjnych koni nale- ży umieścić informację następującej treści: „Ten koń ma białe znaczenia uznawane zgodnie z zasa- dami AQHA jako cecha niepożądana i nietypowa dla rasy”. Aktualnie koń posiadający białe znacze- nia z jasną (niepigmentowaną) skórą, wykracza- jące poza obszar opisany poniższymi liniami, może być zarejestrowany przez AQHA tylko po przeprowadzeniu genetycznej weryfikacji pocho- dzenia samego osobnika, jego ojca i matki:
- Linia równoległa do podłoża, sięgająca na przedniej nodze do połowy wysokości między środkiem wyrostka łokciowego a wysunięciem tylnej części nadgarstka;
- Linia równoległa do podłoża, docho- dząca do środka podudzia (punktu znajdujący się w równej odległości od stawu kolanowego i środka stawu skokowego). Punkty odniesienia do określenia ww. środka stanowią najbardziej wyróżniający się kościsty występ na górnej we- wnętrznej stronie stawu kolanowego (określany jako przyśrodkowy kłykieć kości piszczelowej) oraz wypukły guz na górnej wewnętrznej stronie stawu skokowego określany jako przyśrodkowa kostka piszczelowa;
- Linia otaczająca szyję konia zaraz za potylicą i przechodząca przez środek podgardla;
- Obszar o zasięgu dwu cali po obu stro- nach brzusznej linii środkowej, począwszy od punktu znajdującego się w połowie odległości między przednimi kończynami a kończąc na oko- licy pochwy i wymienia;
- Dozwolona jest obecność pojedyn- czego obszaru białych znaczeń na jasnej skórze, o kształcie i wielkości dysku średnicy jednego
cala, dowolnie zlokalizowanego na ciele konia, albo będąca częścią białego oznakowania rozcią- gającą się poza zasięg powyżej opisanych linii;
- Obszary białej, różowej lub nakrapianej skóry znajdujące się w obrębie genitaliów konia, pochwy lub wymienia, w okolicy pach i pod pacha- mi, tylnych nóg, w tym wewnętrznej powierzchni tylnych kończyn aż po dobrzuszną powierzchnię ogona, które nie są łatwo widoczne w pozycji „stój”, nie są uważane za białe znaczenia.
AQHA uznaje w populacji rejestrowa- nych koni American Quarter Horse piętnaście wariantów umaszczenia (Polish Quarter Horse Association, 2005): bay (gniada), black (kara), brown (brązowa), sorrel (kasztanowata), chestnut (ciemnokasztanowata), dun (bułana), buckskin (jelenia), red dun (czerwono-bułana), grullo (my- szata), palomino (izabelowata), gray (siwa), red roan (gniado-dereszowata), blue roan (karo-dere- szowata), cremello, perlino (fot. 5). Organizacją hodowlaną zrzeszającą ho- dowców i prowadzącą księgi rasy na wszyst- kich kontynentach jest American Quarter Horse Association z siedzibą w Amarillo w Teksasie. Działalność związku koncentruje się na:
- rejestrowaniu koni, prowadzeniu księgi stadnej rasy, przechowywaniu i ochro- nie danych dotyczących pochodzenia koni rasy AQH, stałej kontroli zgodności działań hodowców z nadrzędnym celem, jakim jest utrzymanie integralności rasy;
- prowadzeniu działalności usługowej dla członków stowarzyszenia oraz działań mających przyczynić się do powięk- szania grona właścicieli koni American Quarter i liczby członków AQHA;
- angażowaniu w działalność edukacyjną, edytorską łatwo dostępnych materiałów źródłowych, mających budować wizerunek AQHA jako organizacji cenionej i pożąda- nej w świecie jeździeckim (Rusak, 2010). Stowarzyszenie stanowi centrum infor- macyjne w sprawach dotyczących: organizacji i rozgrywania zawodów i wyścigów, projektów mających na celu zwiększenie wartości użyt-
M. Dybała i A. Albera-Łojek
Fot. 5. Maści American Quarter Horse – Photo 5. The American Quarter Horse color chart (https://encryptedtbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSASX0tZ4HPDjHq-_ K0xf429bDjUMNHRpyVKlMw1yqPmaKcoMERvg)
kowej rasy i sposobów wspomagania rozwoju jeździectwa w stylu western (Adamczyk, 2010). AQHA wydaje czasopisma: „The American Quarter Horse Journal”, „The American Quarter Horse Racing Journal” i „America’s Horse”, po- ruszające tematykę hodowli, sportu, wyścigów, handlu i historii. AQHA, będąc najliczniejszym zrzeszeniem hodowców na świecie, charaktery- zuje się dynamiką działania, którą nie może po- szczycić się żadna inna organizacja hodowlana.
Podczas przeprowadzania procedury re- jestracji konia w związku niezbędne dane o osob- niku dopełnia się załączeniem zdjęć zwierzęcia (fot. 6). Należy wykonać pięć fotografii ukazują- cych: przód, tył, lewą i prawą stronę kłody konia oraz ujęcie obejmujące ¾ sylwetki zwierzęcia od przodu z wyraźnie widoczną głową i czterema kopytami, a także odmianami i znakami szcze- gólnymi na głowie.
M. Dybała i A. Albera-Łojek
We wniosku rejestracyjnym właściciel zamieszcza propozycje 6 imion. Tradycją jest tworzenie nazwy konia, będącej kombinacją imion jego przodków. Pierwszym koniem zare- jestrowanym przez AQHA był wnuk ogiera Old Sorrel – Wimpy. Populacja koni AQH nie jest niestety wolna od obecności niepożądanych cech oraz chorób genetycznych, z którymi borykają się ho- dowcy (Adamczyk, 2010). Należą do nich:
- papuzi pysk (overshot lub undershot) – zgodnie z interpretacją American Association of Equine Practicioners jest to brak kontaktu w zgry- zie pomiędzy średniakami żuchwy i szczęki;
- wnętrostwo – niezstąpienie jądra lub obu jąder do moszny;
- HERDA (hereditary equine regional dermal asthenia), znana też jako Hyperelastosis cutis – dziedziczna choroba skóry o charakte- rze degeneracyjnym, genetycznie dziedziczona w sposób recesywny autosomalny. U koni cier- piących na HERDA obserwuje się występowanie nieprawidłowości kolagenu (cienkie, skrócone, luźno powiązane włókna znajdujące się w głę- bokiej skórze właściwej, ułożone w pęczki), co skutkuje zanikaniem naturalnej spójności mię- dzy warstwami skóry (fot. 7). Głównie w okoli- cy grzbietu pojawiają się surowiczaki (pęcherze wypełnione płynem surowiczym) oraz krwiaki. Trudno gojące się rany (często ze zgrubieniami
na brzegach) powstają na skutek nawet niewiel- kich urazów i pozostawiają rozległe, rozjaśnione blizny (fot. 8). Pojawiają się obszary delikatnej, luźnej skóry, która po uniesieniu przez dłuższy czas przyjmuje postać fałdu (skóra nadplastyczna, nadrozciągliwa). U chorych osobników obserwu- je się strefowe rozdzielenie skóry właściwej (zo- nal dermal separation – ZDS). Jest to charakte- rystyczna pozioma, liniowa strefa rozluźnionych pęczków kolagenu, przebiegająca przez środek głębokiej warstwy skóry właściwej, powodują- ca powstanie dużej, pustej przestrzeni na skutek rozdzielenia wyższej warstwy skóry właściwej od głębiej położonych jej warstw (Ziemińska i in., 2014). W skrajnych przypadkach dochodzi do powstania pęknięcia skóry biegnącego wzdłuż kręgosłupa i jej zrolowania się wzdłuż boków kłody (fot. 9). Negatywny wpływ na przebieg choroby może wywierać promieniowanie sło- neczne. Większość koni dotkniętych HERDA, ze względów humanitarnych, poddawana jest euta- nazji przed ukończeniem 5. roku życia. Cornell University i Mississippi State University wydały na podstawie przeprowadzonych badań opinię, że źródłem obecności HERDA jest linia hodowla- na ogiera Poco Bueno. W maju 2007 r. naukow- cy z Cornell University i University of California opracowali test genetyczny umożliwiający wykry- cie obecności genu odpowiedzialnego za ujawnie- nie się HERDA;
Fot. 7. Herda – Photo 7. Hereditary Equine Regional Dermal Asthenia (http://www.thehorse.com/images/content/hc_herda/ hc_herda2.html)
American Quarter Horse (AQH)
Fot. 8. Herda – trudno gojące się rany – Photo 8. Herda – hard healing wounds (https://www.horsetalk.co.nz/2014/01/01/herda-debilitating-genetic-skin-condition/#axzz2qYvYST5C)
Fot. 9. Zrolowanie skóry zapoczątkowane pęknięciem powstałym w okolicy kłębu Photo 9. Rolling of the skin initiated by a crack in the area of the withers (http://horsesinthesouth.com/blog/wp-content/uploads/2011/03/herda-website2.jpg)
- HYPP (Hyperkalemic Periodic Paralysis
- hyperkalemiczne porażenie okresowe) jest chorobą dziedziczną, wywołującą napady drgań mięśni, ich osłabienie, zapaść, paraliż, a nawet śmierć zwierzęcia. Ujawnia się w następstwie autosomalnej mutacji genu odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie jonowych ka- nałów sodowych. Kanały te umożliwiają jonom sodowym i potasowym niezakłócony transport do wnętrza i na zewnątrz komórek mięśnio- wych. Choroba powoduje nadmierne uwalnia- nie potasu, co skutkuje zwiększoną pobudliwo- ścią mięśni, a w konsekwencji doprowadza do drgań i skurczów. Udowodniono, że mutacja
odpowiedzialna za ujawnienie HYPP obecna jest w genotypach niektórych potomków ogiera Impressive. Od 1 stycznia 2007 r. AQHA wpro- wadziła ograniczenia, które dotyczą rejestra- cji koni posiadających homozygotyczną formę genu (H/H). Dodatkowo, wszystkie konie rasy AQH urodzone w 2007 r. i latach kolejnych, sta- nowiące potomstwo ogiera Impressive, w świa- dectwach rejestracyjnych mają wpisaną nastę- pującą informację: „Koń ten posiada przodka nosiciela mutacji genetycznej HYPP, która zgodnie z przepisami AQHA jest uznawana za defekt genetyczny. AQHA zaleca badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności tego
American Quarter Horse (AQH)
powód do wykluczenia ogiera Impressiv i jego potomków z wykorzystania rozpłodowego. W 1992 r. opracowano test genetyczny umożliwiający identyfikowanie koni dotkniętych tym zaburzeniem. Impressive nigdy nie wykazy- wał objawów choroby, której stał się nosicielem. Padł 20 marca 1995 r.
Teksas, będący kolebką rasy, do dziś jest stanem posiadającym największą populację koni AQ w USA. Znajduje się tu pięć rancz, któ- re odegrały ogromną rolę w stworzeniu dzisiej- szego wizerunku rasy. Są to: King Ranch, 6666 Ranch, Waggoner Ranch, Pitchfork Ranch i Lazy E Ranch (Prunty i Stoecklein, 2005).
Literatura
Adamczyk W. (2010). AQHA Handbook – tłumaczenie. AQHA Oficial Handbook of Rules and Regulations 2017. 65th edition. (2017). https://www.aqha.com/media/18372/2017-aqha-rulebook-2017.pdf Langrish B., Swinney N.J. (2005). Spirit of the horse. New York Barnes & Noble. Mackay-Smith A. (1983). The Colonial Quarter Race Horse. Colonial Quarter Horse Publication, Middleburg, VA. Polish Quarter Horse Association (2005). Statut Stowarzyszenia American Quarter Horse. Prunty B., Stoecklein D. (2005). The American Quarter Horse. Stoecklein Photography & Publishing. Rusak K. (2010). Partner idealny, American Quarter Horse. Świat Koni, 3. Soldi A. (2005). Cavalli. Conoscere, riconoscere e allevare tutte le razze equine piu note del mondo. De Agostini Ed., Novara. Sullivan J.J., Turner P.C., Self L.C., Gutteridge H.B., Bartlett D.E. (1975). Survey of reproductive efficiency in the Quarter-horse and Thoroughbred. J. Reprod. Fertil., Suppl., Oct. (23): 315–318. Ziemińska J., Gruszczyńska J., Bartyzel B.J. (2014). Dziedziczna miejscowa astenia skóry koni (HERDA) u koni rasy quarter horse. Życie Wet., 89 (12): 999–1002. Polish Quarter Horse Association (2005). http://www.plqha.com Polska Liga Western i Rodeo (2008). http://www.plwir.pl
AMERICAN QUARTER HORSE (AQH)
Summary
The birthplace of American Quarter breed is Texas, a place where first ranches were established. The main characteristic of these horses is their extraordinary versatility. They are even-tempered, strong and resilient, but at the same time undemanding. They are famous for being smart and of mild nature, as well as for their “cow sense” which is the breeds’ distinguishing trait. They are invaluable ranch and sport horses, irreplaceable in disciplines such as western and rodeo, perfect for races and as universal family horses. American Quarter horses are the most valuable and most frequently bought horses in the world. The American Quarter Horse Association ensures that the inbreeding and usage of this breed is done according to its standards. The population of American Quarter Horse is not free from undesirable characteristics and genetic disorders, such as “parrot mouth” (overbite/brachygnathism), cryptorchidism, white spots of shapes and sizes that do not apply to the AQHA standards, HERDA (skin disease known as Hyperelastosis Curtis), and HYPP (Hyperkalemic periodic paralysis).
Key words: American Quarter Horse, breeding, utilization, genetic disorders
