Analiza dzieła Moliera - Małżeństwo z musu | Eseje Literatura i kultura francuska

Analiza dzieła Małżeństwo z musu Moliera

1. Komedia – jej geneza i główne wyznaczniki.

2. Wstęp Tadeusz Boy-Żeleński.

3. Analiza wyznaczników gatunkowych w komedii Małżeństwo z musu Moliera.

4. Interpretacja dzieła.

5. Bibliografia.

1. Komedia – jej geneza i główne wyznaczniki.

Komedia powstała w Grecji w VI w. p.n.e. jako gatunek przeciwstawny do tragedii. Swoją

nazwę wzięła od greckiego kómos – wesoły orszak i ode – pieśń1. „W średniowieczu termin

‹‹komedia›› przeniesiony został na gatunki epickie”2. W tym czasie kształtowała się farsa,

którą charakteryzował brak użycia stylu podniosłego. W okresie panowania Ludwika XIV we

Francji utworzona została doktryna klasycystyczna. Wyznacza ona jako charakterystyczne

cechy komedii: obecność postaci niskiej kondycji z charakterystycznym dla nich sposobem

wysławiania się, przedmiotem akcji są zaś wydarzenia codzienne, zwyczajne. Celem tego

gatunku dramatycznego jest wywołanie śmiechu. Komedia kończy się szczęśliwie. Ważną

podstawą gatunku jest zasada trzech jedności: miejsca, czasu i akcji. Owe reguły

„w szczególny sposób uwydatniały silny zmysł koncentracji właściwy klasycyzmowi […]”3.

W tej epoce literackiej kładzie się nacisk na znaczenie rozumu, teatr ma być instytucją,

w której „naucza się cnót”4. Komedia nie mogła służyć wyłącznie temu, aby wywoływać

śmiech, ale zawierała w sobie wątek moralizatorski przez wskazanie i krytykowanie różnych

wad i przywar ludzkich. W dramacie klasycystycznym bardzo ważne jest zachowanie

dobrego tonu, „należy unikać w dziele nie tylko niestosownych wyrażeń, ale i obrazów bądź

sytuacji.”5 Wyróżnia się takie typy komedii jak: komedia obyczajowa, komedia charakteru

i komedia intrygi. Charakterystyczne dla komedii jest występowanie komizmu słowa, sytuacji

i postaci.

2. Wstęp Tadeusz Boy-Żeleński

We wstępie do Małżeństwa z musu tłumacz przybliża okoliczności powstania dzieła oraz jego

1 Julian Lewański, ‹‹Komedia››, Słownik literatury staropolskiej, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich –

Wydawnictwo, 1998, s. 373.

2 Zofia Wołoszyńska, ‹‹Komedia››, Słownik literatury polskiego oświecenia, Wrocław, Zakład Narodowy im.

Ossolińskich – Wydawnictwo, 1996, s. 225.

3 Antoine Adam, Literatura francuska, Tom I, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 343.

4 Ewa Łubieniewska, W świecie literatury i teatru. Sztuka współuczestniczenia, Kraków, Towarzystwo Autorów

i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2006, str. 134.

5 Ibidem, s. 135.

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Analiza dzieła Moliera - Małżeństwo z musu i więcej Eseje w PDF z Literatura i kultura francuska tylko na Docsity!

Analiza dzieła Małżeństwo z musu Moliera

Komedia – jej geneza i główne wyznaczniki.
Wstęp Tadeusz Boy-Żeleński.
Analiza wyznaczników gatunkowych w komedii Małżeństwo z musu Moliera.
Interpretacja dzieła.
Bibliografia. 1. Komedia – jej geneza i główne wyznaczniki. Komedia powstała w Grecji w VI w. p.n.e. jako gatunek przeciwstawny do tragedii. Swoją nazwę wzięła od greckiego kómos – wesoły orszak i ode – pieśń^1. „W średniowieczu termin ‹‹komedia›› przeniesiony został na gatunki epickie”^2. W tym czasie kształtowała się farsa, którą charakteryzował brak użycia stylu podniosłego. W okresie panowania Ludwika XIV we Francji utworzona została doktryna klasycystyczna. Wyznacza ona jako charakterystyczne cechy komedii: obecność postaci niskiej kondycji z charakterystycznym dla nich sposobem wysławiania się, przedmiotem akcji są zaś wydarzenia codzienne, zwyczajne. Celem tego gatunku dramatycznego jest wywołanie śmiechu. Komedia kończy się szczęśliwie. Ważną podstawą gatunku jest zasada trzech jedności: miejsca, czasu i akcji. Owe reguły „w szczególny sposób uwydatniały silny zmysł koncentracji właściwy klasycyzmowi […]”^3. W tej epoce literackiej kładzie się nacisk na znaczenie rozumu, teatr ma być instytucją, w której „naucza się cnót”^4. Komedia nie mogła służyć wyłącznie temu, aby wywoływać śmiech, ale zawierała w sobie wątek moralizatorski przez wskazanie i krytykowanie różnych wad i przywar ludzkich. W dramacie klasycystycznym bardzo ważne jest zachowanie dobrego tonu, „należy unikać w dziele nie tylko niestosownych wyrażeń, ale i obrazów bądź sytuacji.”^5 Wyróżnia się takie typy komedii jak: komedia obyczajowa, komedia charakteru i komedia intrygi. Charakterystyczne dla komedii jest występowanie komizmu słowa, sytuacji i postaci. 2. Wstęp Tadeusz Boy-Żeleński We wstępie do Małżeństwa z musu tłumacz przybliża okoliczności powstania dzieła oraz jego (^1) Julian Lewański, ‹‹Komedia››, Słownik literatury staropolskiej , Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1998, s. 373. (^2) Zofia Wołoszyńska, ‹‹Komedia››, Słownik literatury polskiego oświecenia , Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1996, s. 225. (^3) Antoine Adam, Literatura francuska , Tom I, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 343. (^4) Ewa Łubieniewska, W świecie literatury i teatru. Sztuka współuczestniczenia, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2006, str. 134. (^5) Ibidem, s. 135.

główne idee. Molier pisał dla dworu. Jego zadaniem było przygotowywanie uroczystości dworskich i obmyślanie dworskich baletów, w których zawierał swoje komedie. Jednym z utworów wystawianych na dworze było Małżeństwo z musu , którego premiera miała miejsce w Luwrze dnia 29 stycznia 1664 r. Ciekawym zjawiskiem w tej komedii jest obecność scen baletowych, które miały upiększać słowo, co wyjaśnia krótki czas trwania niektórych scen. „Uważając swój utwór niejako za libretto, Molier nie sili się na intrygę; sprowadza ją do najprostszych wiązań farsy.”^6 Tadeusz Boy-Żeleński zwraca uwagę na wątek filozofów, których Molier przedstawił karykaturalnie. Za życia dramatopisarza „Sorbona groziła jeszcze karą chłosty tym, którzy by występowali przeciw tezom Arystotelesa”^7 , wobec czego postawa Moliera mogła wzbudzać kontrowersje.

3. Analiza wyznaczników gatunkowych w komedii Małżeństwo z musu Moliera. Molier zgadza się założeniami doktryny klasycystycznej i podąża za jej podstawowymi prawami, „gdy jednak uważa któreś z nich za sprzeczne z rzemiosłem sceny, nie waha się poświęcić teorii dla praktyki […]”^8. W komedii obyczajowej Małżeństwo z musu główną postacią jest mieszczanin Sganarel, który przekroczył pięćdziesiąty rok życia. Ośmieszana jest jego upartość, narzekanie, a także to, iż mimo że szuka rady i pomocy wszędzie, robi tylko to, co on sam uzna za słuszne. Widoczne jest to w jego rozmowie z Geronimo, gdzie prosi przyjaciela o radę i całkowitą szczerość, a po usłyszeniu niezadowalającego rozwiązania stwierdza, że i tak podjął wcześniej decyzję. Dramat utrzymywany jest w niskim stylu, bohaterowie posługują się pospolitym językiem, odpowiednim dla swoich stanowisk. Poruszana jest problematyka z życia codziennego – kwestia małżeństwa, a zatem temat jak najbardziej stosowny dla komedii. Małżeństwo z musu zachowuje zasadę trzech jedności: cała akcja, dotycząca jednego tematu, dzieje się w ciągu jednego dnia na placu publicznym. Występują didaskalia, a także często bohaterowie wypowiadają się „na stronie”. W Małżeństwie z musu komizm występuje na wielu poziomach. Stosownie do komedii są to: komizm sytuacji w powtarzaniu przez Sganarela słów Marfuryusza ku irytacji tego drugiego, czy komizm charakteru w postaciach filozofów. Oprócz cech charakterystycznych dla komedii, w Małżeństwie z musu znaleźć można pewne odstępstwa od gatunku. Molier nie boi się sprzeciwiać dogmatycznym regułom klasycystycznym. „Teoretycy zarzucają mu, że nie przestrzega dobrego tonu”^9. Bohaterowie komedii nie stronią od wyzwisk jak „wściekły (^6) Molier, Małżeństwo z musu , Dzieła Tom III , Warszawa, Książka i Wiedza, 1952, s. 10. (^7) Ibidem, (^8) Philippe van Thieghem, Główne doktryny literackie Francji , Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971, s.73. (^9) Ibidem, str. 73.

Molier, Małżeństwo z musu , Dzieła Tom III , Lwów, Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego, 1912. Molier, Małżeństwo z musu , Dzieła Tom III , Warszawa, Książka i Wiedza, 1952. Bibliografia przedmiotu Zofia Wołoszyńska, ‹‹Komedia››, Słownik literatury polskiego oświecenia , Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1996, s. 224-233. Julian Lewański, ‹‹Komedia››, Słownik literatury staropolskiej , Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1998, s. 373-376. Antoine Adam, Literatura francuska Tom I , Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,

Ewa Łubieniewska, W świecie literatury i teatru. Sztuka współuczestniczenia, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2006. Philippe van Thieghem, Główne doktryny literackie Francji , Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971. Barbara Marczuk, Francuskie pisma o dramacie (1537-1631) , Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.

Analiza dzieła Moliera - Małżeństwo z musu, Eseje z Literatura i kultura francuska

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Analiza dzieła Moliera - Małżeństwo z musu i więcej Eseje w PDF z Literatura i kultura francuska tylko na Docsity!

Analiza dzieła Małżeństwo z musu Moliera