Pobierz Analiza finansowa, istota - Notatki - Finanse i bankowość i więcej Notatki w PDF z Bankowość i finanse tylko na Docsity!

ISTOTA ANALIZY 1

RODZAJE ANALIZY EKONOMICZNEJ 3

METODY ANALIZY FINANSOWEJ 4

BILANS 8

Wskaźniki oceny aktywów 10

Wskaźniki oceny pasywów 11

Rodzaje kapitału: 13

ANALIZA WYNIKU FINANSOWEGO 14

ANALIZA KOSZTÓW 17

ANALIZA WYNIKU FINANSOWEGO 21

ANALIZA WSKAŹNIKOWA 26

ISTOTA ANALIZY

Analiza jest to rozkład, rozczłonkowanie danego przedmiotu na części w celu jego lepszego poznania. Analizie można poddać każdy przedmiot, każde zjawisko, w celu jego lepszego poznania. Jest to metoda postępowania badawczego, która polega na rozłożenia badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z tych części z osobna, a wszystko to, w celu poznania całości. Analiza jest pojęciem odwrotnym do syntezy. Analiza umożliwia nam:

1. Poznanie struktury złożonej całości, ustalenia związków i zależności występujących pomiędzy elementami strukturalnymi (całości) oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością.
2. Poznanie mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziałujących na tę całość oraz siły, kierunek i natężenie wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany. Analiza ex-post – dotycząca okresu przeszłego bez względu na to co będziemy badać. Analiza może też dotyczyć okresu przyszłego – ex-ante. Analiza która odnosi się do działalności gospodarczej – analiza ekonomiczna. Przedmiotem badania są zjawiska i procesy które występują w skali całej gospodarki. Dotyczy to zarówno gospodarki danego kraju, jak i elementów występujących na rynku (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, pojedyncze osoby). Analizę ekonomiczną ze względu na badany przez nas przedmiot można podzielić na :

1. Analiza makroekonomiczna – przedmiotem jest gospodarka całego kraju. Może być to też gospodarka globalna, może dotyczyć takich zjawisk jak bezrobocie, wzrost lub spadek PKB itd.
2. Analiza mikroekonomiczna – przedmiotem są podmioty gospodarujące (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, pojedyncze osoby).
3. Analiza finansowa – to ta, której wielkości ekonomiczne wyrażone są w pieniądzach.
4. Analiza techniczno-ekonomiczna – przedmiotem są wszystkie wielkości ekonomiczne wyrażone rzeczowo (w jednostkach objętości masy osobowo).

Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność gospodarcza. Przedsiębiorstwo prowadząc swą działalność, angażuje swój majątek. Wynikiem tego są rożne zjawiska, które możemy poddawać analizie. Przedmiotem są więc zjawiska występujące wewnątrz przedsiębiorstwa. Zajmuje się więc analiza finansowa wnętrzem przedsiębiorstwa. Nie wychodzi do otoczenia. Przedmiot analizy można podzielić na:

1. Stan finansowy – ujęcie przedmiotu analizy w wymiarze statycznym, tzn. na dany moment, na dany dzień. Przykładem jest bilans i wszystkie jego elementy.
2. Wyniki finansowe – ujęcie przedmiotu analizy w wymiarze dynamicznym, tzn. jest to ujęte narastająco.

RODZAJE WSKAŹNIKÓW EKONOMICZNYCH.

Działalność gospodarcza w przedsiębiorstwie musi być rejestrowana. Rejestrację tych zdarzeń ułatwiają nam wskaźniki (mierniki) ekonomiczne. Mierniki te, to wielkości liczbowe które są podstawą do prowadzenia w przedsiębiorstwie analizy, są to konstrukcje ekonomiczne, które umożliwiają przeprowadzenie analizy finansowej.

Rodzaje wskaźników ekonomicznych:

1. Rozpatrując przedmiot analizy w ujęciu statycznym i dynamicznym: a) Wskaźniki statyczne – charakteryzują stan finansowy na dany moment, np. wskaźniki dotyczące bilansu. b) Wskaźniki dynamiczne – charakteryzują wyniki finansowe jednostki gospodarcze w sposób narastający, np. wskaźniki charakteryzujące zysk, przychód, koszty, podatek.
2. Ze względu na „pojemność”: a) Wskaźniki syntetyczne – to te, które mają dużą pojemność, obejmują dużą liczbę zdarzeń. b) Wskaźniki cząstkowe – to te, które zawierają pojedyncze zdarzenia, np. dotyczące rodzaju towaru, materiału, określają wąskie zdarzenia. Z ilości zdarzeń, które mierniki obejmują oraz z ilości zdarzeń które te mierniki kształtują, wynika pojemność miernika. Dużą pojemność mają mierniki dotyczące zysku.
3. Ze względu na wielkości, w jakich wyrażone są wskaźniki:

3. Ze względu na czas objęty analizą: a) Analiza retrospektywna – dotyczy przeszłości przedsiębiorstwa. b)Analiza bieżąca – dotyczy bieżącej działalności, prowadzi się ją aby wykryć nieprawidłowości w działaniu przedsiębiorstwa i je zmienić, nakierować na lepsze. c) Analiza przyszłościowa – dotyczy przyszłości przedsiębiorstwa, badań projektów zadań. Celem tej analizy jest ustalenie efektywności projektów, działań, które mają być w przedsiębiorstwie wdrażane. Jest ona trudną analizą, gdyż na to badanie wpływa bardzo wiele czynników z otoczenia przedsiębiorstwa.
4. Ze względu na kryterium częstotliwości prowadzenia analizy: a) Analiza ciągła – jest ona w przedsiębiorstwie prowadzona na bieżąco. Jej wyniki są wykorzystywane w bieżącej działalności przedsiębiorstwa do rozwiązywania bieżących problemów. b) Analiza doraźna – jest prowadzona w przedsiębiorstwie w chwili, kiedy pojawi się problem. Jej celem jest wykrycie tego problemu. c) Analiza okresowa – jest ona zdeterminowana okresem czasu. Główne rodzaje to analiza miesięczna, kwartalna, roczna. Roczna ma największe, jest oparta na sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa. Analiza ta pozwala ocenić stan przedsiębiorstwa na koniec roku obrachunkowego oraz stwarza przesłanki do jego dalszego rozwoju.

METODY ANALIZY FINANSOWEJ

1. Ze względu na stopień rozwinięcia metod analizy w prowadzonym badaniu danego przedmiotu wyróżniamy: a) Analizę elementarną. Polega ona na rozkładaniu danego zjawiska na elementy z których się składa, na badaniu każdego z tych elementów oddzielnie, nie uwzględniając w tych badaniach zależności między tymi elementami oraz zależności między elementem, a całością badanego zjawiska. b) Analizę funkcyjną. Polega ona na rozłożeniu danego zjawiska na elementy z których się składa, badaniu poszczególnych elementów z uwzględnieniem w tym badaniu zależności, związków między tymi elementami oraz związków między elementem a całością badanego zjawiska.
2. Ze względu na tok analizy: a) Analiza dedukcyjna. Jest metodą odwrotną do metody indukcyjnej, przechodzimy od syntezy do zjawisk cząstkowych. Wychodzi więc od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od skutków do przyczyn, od wyników do czynników. Jest ona trudną metodą, wymaga ona od analityka bardzo dogłębnej wiedzy na temat przedsiębiorstwa, na temat zjawiska, które bada, na temat metodologii tego badania. Analityk musi potrafić dokładnie ocenić badane zjawisko, musi umieć sformułować problemy oraz musi wiedzieć które problemy poddać badaniu. Zaletą tej metody jest mniejsza w stosunku do poprzedniej pracochłonność. W tej metodzie badaniu poddajemy wyłącznie te elementy z których to zjawisko się składa, które w największym stopniu wpływają na badane zjawisko.

b) Analiza indukcyjna. Polega na podejściu od rozłożenia badanego zjawiska na elementy i w oparciu o wyniki dochodzi do syntezy elementów. Polega ona na przyjęciu kierunku badań od szczegółu, do ogólnych działań gospodarczych, od przyczyn do skutków, od czynników do wyników. W metodzie tej, uogólnienia formułuje się na podstawie szczegółowego rozpoznania elementów, z których zjawisko się składa, czyli elementów cząstkowych. Ta metoda jest pracochłonna, bo badaniu należy poddać każdy element z którego składa się zjawisko, bez względu na to jaki jest wpływ tego elementu na badane zjawisko. Ma ona zalety: jest wnikliwa, wszechstronna i dokładna w badaniu oraz obiektywna w wyciąganiu wniosków, uogólnień.

3. Ze względu na głębokość badanych wskaźników (stopień wnikania w zjawisko): a) Analiza porównawcza – jest to taka analiza, która polega na określeniu bezpośrednich związków, które kształtują się między wskaźnikami, co pozwala ustalić odchylenia między badaniami wskaźnikami oraz dokonaniu na tej podstawie ogólnej oceny. Ze względu na zróżnicowanie bazy porównawczej oraz ze względu na różne kierunki porównań, analiza ta, może przyjmować różne odmiany: --- Porównania wykonania badanego zjawiska ze wskaźnikami, postulatami (czyli porównania z planem). Wielkości osiągnięte przez przedsiębiorstwo za dany okres porównuje się z planem jakim to przedsiębiorstwo na ten okres sobie założyło. Tego typu porównań można również dokonywać z normami lub limitem.

Przykład Badaniu poddajemy wykonanie zysku przedsiębiorstwa za rok 2000 w relacji do planu:

• Zysk w roku 2000: 1000 zł.
• Zysk planowany: 850 zł.

Analiza:

1. Odchylenie bezwzględne: 1000 zł – 850 zł = 150 zł.
2. Dynamika: 1000 zł / 850 zł x 100% = 117,6%
3. Tempo zmian: 117,6% - 100% = 17,6%

Wnioski:

1. Masa zysku za 2000 rok była o 150 zł większa w stosunku do zysku planowanego.
2. Dynamika realizacji planowanego zysku wyniosła 117,6%
3. Przedsiębiorstwo w 2000 roku zrealizowało zysk o 17,6% większy od planowanego.

--- Porównania ze wskaźnikami okresów ubiegłych lub przyszłych (czyli porównania w czasie) – wynikiem tej analizy musi być badanie odchylenia bezwzględnego, który jest różnicą między wielkością zjawiska w badanym okresie a wielkością zjawiska w okresie poprzedzającym badane zjawisko. Wyrażone jest ono w tej samej jednostce co badane zjawisko. Następny

zniekształcić wyniki analizy, np. inflacja jest przykładem zakłócenia. Wartości porównywane trzeba urealnić by pozbyć się inflacji.

Lata 1999 2000 Przychód ze sprzedaży w mln zł

Inflacja ----------

Wskaźnik inflacji ----------

Przychód ze sprzedaży urealniony do roku 2000 12 ----------

---

ANALIZA PRZYCZYNOWA

Jest pogłębieniem analizy porównawczej. Polega na ustaleniu czynników wpływających na dane zjawisko. Następnie należy ustalić wpływ tych czynników na odchylenia, które zostały ustalone w wyniku analizy porównawczej. Jest ona trudniejsza od analizy porównawczej, ale jej wyniki są korzystniejsze.

Przykład

Czynniki zjawiska

Okres poprzedni (0)

Okres badany (1) Odchylenie

a 70 80 +10 Oa b 50 55 +5 Ob c 100 90 - 10 Oc

a 0 x bo x c 0 = 350 000 a 1 x b 1 x c 1 = 396 000

(^0) abc – wpływ czynników na całość badanego zjawiska.

W oparciu o metodę kolejnych podstawień badamy wpływ poszczególnych czynników na badane zjawisko: (^0) a = a 1 x b 0 x c 0 - a 0 x b 0 x c 0 = b 0 x c 0 (a 1 – a 0 ) = 50 x 100 (80 –70) = 50 000 (^0) b = a 1 x b 1 x c 0 – a 1 x b 0 x c 0 = a 1 x c 0 (b 1 – b 0 ) = 80 x 100 (55 –50) = 40 000 (^0) c = a 1 x b 1 x c 1 – a 1 x b 1 x c 1 = a 1 x b 1 (c 1 – c 0 ) = 80 x 55 (90 – 100) = - 000

Realizacja czynnika a w ilości większej o 10 jednostek w stosunku do okresu poprzedniego spowodowała wzrost badanego zjawiska o 50 000. Realizacja czynnika b w ilości większej niż 5 jednostek w stosunku do okresu spowodowała wzrost badanego zjawiska o 40 000.

Realizacja czynnika c w ilości mniejszej niż 10 jednostek w stosunku do okresu poprzedniego spowodowała spadek zjawiska o 44 000.

Źródła analizy finansowej to materiały na podstawie których dokonuje się analizy. Podstawowe materiały to: a) Materiały ewidencyjne – największe znaczenie ma tu sprawozdanie finansowe w skład którego wchodzą:

• Bilans.
• Rachunek wyników.
• Informacje dodatkowe.
• Sprawozdania z przepływów. b) Materiały pozaewidencyjne.
• Dane postulowane (plany).
• Wyniki poprzednich analiz.
• Materiały z przeprowadzonych kontroli.
• Materiały uzyskane z innych przedsiębiorstw zarówno krajowych jak i zagranicznych.

Prezentacja wyników analizy:

• Forma liczbowa – polega na ukazaniu wyników w tabelach lub szeregach liczbowych.
• Forma graficzna – polega na przedstawianiu wyników analizy w postaci różnego rodzaju wykresów. Forma taka jest czytelna dla odbiorcy, łatwo wpadająca w oko, pozwala ustalić i uwypuklić niektóre dane, ułatwia porównanie i wykrycie współzależności.
• Forma opisowa – polega na przedstawieniu wyników analizy w formie tekstu dostosowanego do odbiorcy, dla którego jest ona przeprowadzana.

BILANS

Majątek przedsiębiorstwa to ogół środków posiadanych przez przedsiębiorstwo. Występuje w różnych postaciach dlatego jego grupowanie powinno odbywać się wg zbliżonego charakteru. Podstawowym kryterium grupowania składników majątku jest jego płynność – łatwość zamiany na gotówkę. Wg tego kryterium majątek dzieli się na:

• Majątek trwały, to ten który przedsiębiorstwo wykorzystuje przez okres dłuższy niż 1 rok.
• Majątek obrotowy – przebywa w przedsiębiorstwie krótko, podlega ciągłej rotacji. Za posiadane środki pieniężne kupuje materiały i surowce, przetwarza je na wyroby gotowe, sprzedaje je i znowu uzyskuje gotówkę. Wielkość majątku i jego struktura ma wpływ na kształtowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Bezpośrednio do osiągania zysku przyczynia się majątek obrotowy, który dzięki ciągłemu obrotowi tworzy nową dodatkową wartość. Majątek trwały jest ważny ale w tworzeniu zysku ma charakter pośredni. Przedsiębiorstwo powinno więc dążyć do największego udziału majątku obrotowego przynoszącego zysk i możliwie niewielkich zasobów majątku trwałego (powinno być go tylko tyle aby przedsiębiorstwo mogło funkcjonować i realizować swoje cele). Duży udział majątku obrotowego ma

Wskaźniki oceny aktywów

Odchylenie bezwzględne – różnica pomiędzy wartością zjawiska na koniec rozpatrywanego okresu, a wartością zjawiska na koniec okresu poprzedniego. Pozwala ono określić wielkość majątku, jego zmiany. Wyrażane jest w tej samej jednostce, co badane zjawisko. Umożliwia badanie dowolnych zjawisk w analizie finansowej.

Dynamika zjawiska

Zjawisko na koniec rozpatrywanego okresu x 100%

Zjawisko na koniec poprzedniego okresu Pozwala określić zmianę badanego zjawiska w ciągu rozpatrywanego okresu. Jeśli jego wartość jest wyższa niż 100% to oznacza to wzrost badanego zjawiska w przedsiębiorstwie natomiast jeśli jest niższy od 100% to wskazuje to na jego kurczenie się. Umożliwia badanie dowolnych zjawisk. Wskaźnik ten możemy wykorzystać do badania każdego składnika aktywów.

Tempo zmian = wskaźnik dynamiki – 100%. Jest wskaźnikiem uzupełniającym wskaźnik dynamiki.

Wskaźniki struktury – wyrażają procentowy udział poszczególnych grup i składników majątku w globalnej wielkości majątku. Informują w czym ulokowany jest majątek przedsiębiorstwa.

Majątek trwały x 100%

Majątek całkowity

Majątek obrotowy x 100%

Majątek całkowity

Suma obu wskaźników musi wynosić 100%. Jeżeli udział majątku trwałego w strukturze jest wysoki, to niska jest zdolność przedsiębiorstw do zmiennych warunków otoczenia. Stosunek ten może być różny w różnych branżach. Ta niska zdolność oznacza, że przedsiębiorstwo ma kłopoty z zyskiem, nie może szybko upłynnić majątku trwałego, nie może się np. przekwalifikować.

Wskaźnik unieruchomienia majątku

Majątek trwały

Majątek obrotowy

Informuje o stopniu elastyczności przedsiębiorstwa w dostosowaniu się do zmian rynkowych. Jeżeli wartość wskaźnika przekracza 1, to oznacza to małą elastyczność w przeprowadzaniu zmian restrukturyzacyjnych. Rozpatrując wskaźnik w czasie kiedy jego wzrost jest oznaką pogorszenia się elastyczności przedsiębiorstwa, a spadek wartości symptomem poprawy w tej dziedzinie.

Wskaźniki oceny pasywów

Wskaźnik udziału kapitału własnego w kapitale całkowitym.

Kapitał własny x 100%

Kapitał całkowity

Wskaźnik udziału kapitału obcego w kapitale całkowitym

Kapitał obcy x 100%

Kapitał całkowity

Wskaźnik relacji kapitału obcego do własnego i odwrotnie

Kapitał własny

Kapitał obcy

Kapitał obcy

Kapitał własny

Te cztery wskaźniki pozwalają ocenić strukturę własnościową kapitału. Największe znaczenie mają wskaźniki trzeci i czwarty. Trzeci wskaźnik zwany jest przekładnią kapitałową (kapitał obcy/własny). Do niedawna dominował pogląd, że sytuacja finansowa przedsiębiorstw była tym lepsza im relatywnie większy był kapitał własny, oraz że kapitał własny nie powinien być mniejszy od obcego. Obecnie nie ma żadnych standardowych relacji kapitału własnego do obcego. Jest natomiast faktem, że relacja kapitałów własnych do obcych większa od 1 świadczy o mocnych podstawach finansowych przedsiębiorstwa.

Wskaźniki dynamiki kapitału własnego i obcego

Kapitały własne na koniec okresu rozpatrywanego x 100%

Kapitały własne na koniec okresu poprzedzającego

Kapitały obce na koniec okresu rozpatrywanego x 100%

Kapitały obce na koniec okresu poprzedzającego

Majątek trwały

Jest to wskaźnik uzupełniający do poprzedniego ponieważ kapitały długoterminowe powinny przewyższać wartość majątku trwałego. Wartość tego wskaźnika powinna przekraczać 100%. Jeżeli majątek trwały nie jest pokryty kapitałami długoterminowymi to wartość wskaźnika jest mniejsza od 100%. Oznacza to, że przedsiębiorstwo może mieć trudności w regulowaniu bieżących zobowiązań. O ile przedsiębiorstwo swój majątek trwały może nie mieć sfinansowanego kapitałem własnym, to musi bezwzględnie finansować majątek trwały kapitałem długoterminowym. Jeśli dochodzi do takiej sytuacji, powinien wyemitować obligacje lub zaciągnąć kredyt długoterminowy.

Kapitał pracujący – to ta część kapitału długoterminowego która finansuje majątek obrotowy. Im wyższa wartość wskaźnika, tym przedsiębiorstwo charakteryzuje wyższa płynność finansowa, a inaczej ma większą zdolność do regulowania bieżących zobowiązań.

Rodzaje kapitału: Kapitał pracujący w różnych wariantach finansowania majątku obrotowego:

1. Majątek trwały Mt < Kapitał własny (Kw)

Majątek trwały (Mt) ==============

Kapitał własny (Kw)

Majątek obrotowy (bieżący)

Kapitał pracujący

===========

Zobowiązania bieżące

Część majątku obrotowego przedsiębiorstwo finansuje kapitałem własnym i tylko on stanowi kapitał pracujący. Przedsiębiorstwo nie posiada kapitałów obcych długoterminowych.

2. Mt < Kw

Majątek trwały =================

Kapitał własny

Majątek obrotowy Kapitał pracujący Kapitał długoterminowy ================= ============

Zobowiązania bieżące

Kapitał pracujący finansujący majątek obrotowy składa się z kapitału obcego długoterminowego a w części z kapitału własnego.

3. Mt = Kw

Majątek trwały ==============

Kapitał własny

Majątek obrotowy Kapitał pracujący Kapitał długoterminowy

===========

Zobowiązania bieżące

Kapitał pracujący jest w całości kapitałem obcym długoterminowym i nim finansowany jest majątek obrotowy.

4. Mt > Kapitał stały

Majątek trwały ==============

Kapitał własny

==============

Kapitał długoterminowy

Kapitał pracujący Zobowiązania bieżące Majątek obrotowy ============== =========== ============== ===========

Kapitał pracujący w tym wariancie ma wartość ujemną czyli nie istnieje. Ponieważ majątek trwały jest większy od kapitału stałego (własnego i obcego długoterminowego), część majątku trwałego jest finansowana zobowiązaniami bieżącymi. Jest to relacja bardzo niekorzystna dla przedsiębiorstwa. Charakteryzuje się ono bardzo niską płynnością finansową, a w zasadzie jej brakiem, przedsiębiorstwo nie jest w stanie regulować bieżących zobowiązań.

Wskaźnik sfinansowania majątku obrotowego kapitałem pracującym. Kapitał pracujący x 100%

---

majątek obrotowy Powyższe 4 relacje ukazują kapitał pracujący jako źródło finansowania majątku obrotowego, jednakże nie ustalają w jakim stopniu majątek obrotowy jest sfinansowany przez kapitał pracujący. Stopień ten określa powyższy wskaźnik. Jego wzrost oznacza zwiększenie długookresowych kapitałów w finansowaniu majątku obrotowego w przedsiębiorstwie. Jest to sytuacja korzystna dla przedsiębiorstwa. Spadek wartości wskaźnika oznacza wzrost finansowania majątku obrotowego kapitałem krótkoterminowym i jest to dla przedsiębiorstwa sytuacja niekorzystna.

ANALIZA WYNIKU FINANSOWEGO

Przychód ze sprzedaży jest to ogół środków jakie przedsiębiorstwo otrzymuje w zamian za swoje wyroby i półfabrykaty, usługi, towary, licencje, patenty itp. Przychody ze sprzedaży stanowią więc pieniężny wyraz wszystkich efektów zamierzonej działalności przedsiębiorstwa. Analiza przychodów ze sprzedaży posiada kluczowe znaczenie zarówno dla bieżącej działalności przedsiębiorstwa jak i dla jego rozwoju czyli przyszłej działalności. W analizie przychodów

ustaleniu opłacalności sprzedaży tych samych wyrobów na różnych rynkach i ustaleniu opłacalności rożnych wyrobów na tym samym rynku. Analiza ta ułatwia przedsiębiorstwu dokonanie wyboru rynków na których opłaca się sprzedawać i z których trzeba się wycofać. Analiza wewnętrzna oparta jest na wskaźnikach opartych na przychodach ze sprzedaży i liczbie pracowników. Wskaźniki opłacalności sprzedaży. Przychód ze sprzedaży

---

Liczba pracowników

Wskaźnik ten określa wielkość przychodów ze sprzedaży, przypadającego na jednego zatrudnionego. Jego wartość jest zróżnicowana w poszczególnych przedsiębiorstwach. Wyższą wartość będzie miał w przedsiębiorstwie o dużej kapitałochłonności produkcji, a zdecydowanie niższą w przedsiębiorstwach o dużej pracochłonności produkcji (zatrudniających dużą liczbę pracowników). Korzystna sytuacja ma miejsce, gdy dynamika wskaźnika rośnie – wzrasta wtedy dochodowość pracowników. Przychód ze sprzedaży

---

Majątek przedsiębiorstwa (trwały + obrotowy)

Wskaźnik określa wielkość przychodu ze sprzedaży przypadającego na jednostkę zaangażowanego majątku w przedsiębiorstwie. Gdy wzrasta majątek, w odpowiednim stopniu powinien wzrastać przychód ze sprzedaży. Tylko wtedy, gdy ten warunek jest spełniany, istnieje sens inwestowania w majątek swojego przedsiębiorstwa. Dynamika wskaźnika powinna być rosnąca

• rośnie wtedy opłacalność sprzedaży.

Zapasochłonność. Wartość zapasów wyrobów gotowych

---

Przychód ze sprzedaży

Wskaźnik ten określa wielkość zapasów na jednostkę przychodów. Jeśli zapasy rosną, a sprzedaż pozostaje na tym samym poziomie, spada lub rośnie ale wolniej niż zapasy, to świadczy to o trudnościach w sprzedaży wyrobów. Im wskaźnik ma mniejszą wartość tym dla przedsiębiorstwa korzystniej.

Wskaźnik rotacji zapasów w razach.

Przychód ze sprzedaży

Wartość zapasów wyrobów gotowych

Wskaźnik ten jest odwrotnością wskaźnika zapasochłonności. Wskazuje ile razy dokonał się obrót zapasami w ciągu rozpatrywanego okresu. Wzrost wskaźnika oznacza przyśpieszenie szybkości obrotu zapasami – skraca się czas zalegania zapasów wyrobów gotowych w magazynie, czyli opłacalność sprzedaży rośnie.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach.

Wartość zapasów wyrobów gotowych x 360 dni

Przychód ze sprzedaży

Wskaźnik rotacji zapasów wyrobów gotowych w dniach oznacza, ile dni zapasy wyrobów gotowych zalegają w magazynie. Im wskaźnik ma mniejszą wartość, tym korzystniejsza jest to sytuacja dla przedsiębiorstwa (mniejsze problemy ze sprzedażą).

ANALIZA KOSZTÓW

Koszty powstają we wnętrzu przedsiębiorstwa – koszty własne. Są pierwotne względem przychodów. Przedsiębiorstwo najpierw musi zatrudnić pracowników, zakupić materiały, surowce, przetworzyć je oraz sprzedać i dopiero wtedy osiągnie przychód ze sprzedaży. Jeżeli wyroby sprzeda się powyżej kosztów, osiągnie się zysk. W naszej analizie będziemy badać wielkość kosztów własnych, koszty w relacji z przychodami ze sprzedaży i czynniki, które determinują koszty. Porównywać należy:

1. Globalną sumę kosztów za dany okres z przychodami ze sprzedaży za ten sam okres.
2. Koszty z danej działalności za dany okres z przychodami z tej samej działalności, tego samego okresu.
3. Koszty jednostkowe wyrobu z ceną tego wyrobu.

Czynniki determinujące koszty:

1. Zewnętrzne czynniki – niezależne od przedsiębiorstwa, wynikają z jego otoczenia, np. cena energii.
2. Wewnętrzne czynniki – zależą od przedsiębiorstwa, np. wydajność pracy, zużycie materiałów i energii, działalność remontowa. Podstawowym celem analizy kosztów jest zaproponowanie działań przedsiębiorstwa na przyszłość.

Zadania analizy kosztów własnych:

1. Poznanie wielkości dynamiki i struktury kosztów własnych.
2. Ustalenie odchyleń kosztów w stosunku do przyjętej podstawy porównań.
3. Rozpoznanie czynników determinujących wielkości kosztów, ich strukturę oraz natężenie oddziaływania na koszty.
4. Zaproponowanie działań prowadzących do obniżenia kosztów.
5. Dostarczenie danych do planowania i kształtowania kosztów w przyszłości.

5.Koszty zarządu (ogólnowydziałowe)

pośrednie

6.Straty....... 7.Koszty sprzedaży

Koszty bezpośrednie to te, które na podstawie dokumentacji źródłowej można bez żadnego rozliczenia odnieść wprost do jednostki kalkulacyjnej. Koszty pośrednie to te, których nie można na podstawie dokumentacji źródłowej odnieść wprost do jednostki kalkulacyjnej.

Najprostszym sposobem przeliczenia kosztów pośrednich na jednostkę kalkulacyjną jest forma procentowego narzutu.

Analiza całkowitych kosztów własnych w układzie kalkulacyjnym polega na:

1. Porównaniu kosztów poniesionych za dany okres z kosztami planowanymi na ten sam okres oraz z kosztami okresów poprzednich.
2. Ustaleniu dynamiki kosztów całkowitych oraz dynamiki poszczególnych pozycji kalkulacyjnych i porównaniu dynamiki kosztów z dynamiką produkcji.
3. Ocenie struktury kosztów w układzie kalkulacyjnym.
4. Porównaniu wskaźników struktury kosztów układu kalkulacyjnego badanego przedsiębiorstwa z innymi przedsiębiorstwami.
5. Określeniu czynników wpływających na zmiany w wielkości i strukturze całkowitych kosztów własnych.

Analiza kosztów bezpośrednich. Należy rozpocząć od porównania kosztów badanego okresu z kosztami planowanymi na ten okres i kosztami ubiegłego okresu. Ustala się więc odchylenia bezwzględne kosztów bezpośrednich oraz odchylenie poszczególnych elementów kosztów bezpośrednich, czyli materiałów bezpośrednich, robocizny bezpośredniej i pozostałych kosztów bezpośrednich. Należy następnie przeprowadzić analizę przyczynową:

• Najpierw dla całego zjawiska, czyli kosztów bezpośrednich.
• Następnie badaniu należy poddać każdy element oddzielnie. W tym celu należy ustalić czynniki wpływające na materiały bezpośrednie, na koszty wynagrodzeń bezpośrednich, na pozostałe koszty bezpośrednie. Mając ustalone te czynniki należy poddać analizie przyczynowej każdy rodzaj kosztu oddzielnie.

Przykład analizy kosztów materiałów bezpośrednich. Przyjmując, że produkcja jest jednorodna, na koszty produkcji wpływają takie czynniki jak:

• Wielkość produkcji.
• Zużycie materiałów i energii.
• Cena nabycia materiałów. Koszty materiałów bezpośrednich przy produkcji jednorodnej.

Wyszczególnieni e

Rok poprzedni- 1999

Rok badany-2000 Odchylenie

1.Wielkość produkcji (w szt.)

2.Zużycie materiałów na wyrób (w kg)

3.Cena 1kg materiału (w zł)

Koszty materiałów Bezpośrednich (w zł)

1. Odchylenie kosztów w roku badanym w stosunku do roku poprzedniego 900.000 – 800.000 = 100.000.
2. Wpływ wielkości produkcji na badane odchylenie materiałów bezpośrednich 1.200 x 20 x 40 – 1.000 x 20 x 40 = 160.000.
3. Wpływ zużycia materiałów na badane odchylenie materiałów bezpośrednich 1.200 x 15 x 50 – 1.200 x 20 x 40 = -240.000.
4. Wpływ ceny na badane odchylenia materiałów bezpośrednich 1.200 x 15 x 50 – 1.200 x 15 x 40 = 180.000. Razem: 160.000 + (-240.000) + 180.000 = 100.000.

OA=a 1 b 0 c 0 – a 0 b 0 c 0 OB=a 1 b 1 c 0 – a 1 b 0 c 0 OC=a 1 b 1 c 1 – a 1 b 1 c 0 Wnioski:

1. Koszty materiałów bezpośrednich w roku 2000 były wyższe o 100.000zł w stosunku do roku 1999 (wzrost z 800.000 do 900.000).
2. Dynamika wzrostu kosztów strat bezpośrednich wyniosła 112,5%.
3. Wzrost produkcji o 200 sztuk spowodował wzrost kosztów o 260.000zł.
4. Zmniejszenie zużycia materiałów na jednostkę wyrobu o 5kg spowodowało spadek kosztów o 240.000zł.
5. Wzrost ceny nabycia materiałów o 10zł za 1kg spowodował wzrost kosztów o 180.000zł.
6. Łączny wzrost kosztów materiałów bezpośrednich pod wpływem wszystkich czynników wyniósł 100.000zł.

Analiza kosztów pośrednich. Przeprowadza się ją w analogiczny sposób jak w analizie kosztów bezpośrednich. Jednak ze względu na mniejsze znaczenie, co wynika z faktu, że ich globalna wielkość jest mniejsze w stosunku do kosztów bezpośrednich można je pominąć. Ponieważ koszty pośrednie nie zależą wprost proporcjonalnie od zmian wielkości produkcji, należy porównywać dynamikę kosztów pośrednich z dynamiką kosztów bezpośrednich. Koszty pośrednie powinny rosnąć wolniej niż koszty bezpośrednie.