Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się
Docsity
Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki
Sprzedaj na Docsity
Sprzedaj na Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się

Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Znajdź dokumenty

Przygotuj się do egzaminów dzięki dokumentom udostępnionym na Docsity przez studentów, takich jak ty

Szukaj dokumentów Store

Najlepsze dokumenty w sprzedaży, umieszczone przez studentów, którzy ukończyli studia

Przeszukaj wszystkie materiały do ​​nauki
Docsity AINEW

Streszczaj swoje dokumenty, zadawaj im pytania, przekształcaj je w quizy i mapy myśl

Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Udostępniaj dokumenty
download point icon20 Punktów

Za każdy zamieszczony dokument

Wszystkie sposoby na zdobycie darmowych punktów
Zdobądź punkty już teraz

Wybierz plan Premium z odpowiednią dla Ciebie ilością punktów

Możliwości studiowania

Wybierz swój przyszły program studiów

Dotrzyj do najlepszych uniwersytetów na świecie już teraz. Szukaj wśród tysięcy uczelni i oficjalnych partnerów

Społeczność

Ranking uczelni

Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity

Bezpłatne poradniki

Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!

Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity

analiza treningu siłowego dziesięcioboistów na, Schematy z Analiza danych

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w KrakowieAnaliza danych

można przypuszczać, że podstawowy fundament obowiązującej metodyki treningu siłowego dziesięcioboistów przeważnie kształtuje się w skali czasowej do ...

Typologia: Schematy

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

lilly_of_the_valley
lilly_of_the_valley 🇵🇱

4.8

(16)

219 dokumenty

1 / 15

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
ANALIZA TRENINGU SIŁOWEGO DZIESIĘCIOBOISTÓW NA
PODSTAWIE OCENY ODDZIAŁYWANIA TRENINGOWEGO NA
WYBRANE OGNIWA FUNKCJONALNE APARATU RUCHOWEGO
dr Krzysztof Sobolewski*, mgr Zofia Wasilewska-Sobolewska*
Wprowadzenie
W pracy wykorzystano następujące wskaźniki statystyczne: r - współczynnik korelacji
liniowej Pearsona; p - poziom istotności wg testu t-Studenta; n – suma punktów; N – Newton.
Wybrane zagadnienia treningu siłowego wieloboistów różnego poziomu sportowego były już
badane przez autorów krajowych i zagranicznych [Дубограев, 1975, s. 27; Купчинов, 1996,
s. 89]. Jednakże należy zaznaczyć, że przy poznawaniu zagadnień treningu siłowego
lekkoatletów-dziesięcioboistów liczni badający ignorowali pomiar siły, ich zdaniem nie
mającego istotnego znaczenia dla grup mięśniowych, jedynie podstawowe grupy mięśni
[Trzaskoma, 2003 s. 174].
Badając siłowe charakterystyki sportowców, jedni autorzy zajmowali się maksymalną
siłą [Juszkiewicz i Starosta, 2000, s. 19-23], inni - względną [Дубограев, 1975, s. 27;
Маркин, 1971, s. 25] nie uzasadniając znaczenia pierwszego lub drugiego rodzaju wskaźnika
badanej cechy. Zupełnie nie rozpoznanymi okazały się zagadnienia stosunku siły mięśni
prostowników do siły zginaczy w różnych ogniwach górnych i dolnych kończyn,
oraz dynamiki tych wskaźników w procesie wzrostu poziomu mistrzostwa sportowego.
W literaturze naukowej i metodycznej nie znaleziono prac, dotyczących poznania wielu
zagadnień prezentowanych w przedstawionej pracy, w tym zjawiska siłowej asymetrii
dziesięcioboistów. Innowacyjność pracy opiera się na następujących założeniach
i rozwiązaniach:
teoretycznie opracowano oraz doświadczalnie uzasadniono innowacyjną metodykę opartą
na zróżnicowanym zastosowaniu strukturalnie wybranych ćwiczeń w zakresie rozwoju
siły mięśni zginaczy i prostowników kończyn dolnych i górnych, co miało istotny wpływ
na specyfikę aparatu ruchowego dziesięcioboistów a w następstwie sprzyjało wzrostowi
mistrzostwa sportowego;
w związku ze specyfiką przebudowy topografii siły mięśni na poziomie siłowych
współzależności zginaczy i prostowników kończyn dolnych i górnych aparatu ruchowego
dziesięcioboistów wykazano mechanizmy adaptacyjne aparatu ruchowego w zależności
od poziomu kwalifikacji sportowej,
opracowano szacunkową skalę charakterystyk siłowych mięśni zginaczy i prostowników
kończyn dolnych i górnych, której zastosowanie pozwala efektywnie kierować siłowym
przygotowaniem dziesięcioboistów.
Materiał i metody
Badani dziesięcioboiści (59 osób) byli podzieleni na cztery grupy: Pierwsza grupa
(21 osób) - to sportowcy klasy drugiej, druga grupa (15 osób) - sportowcy pierwszej klasy,
* Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa
pfd
pfe
pff

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz analiza treningu siłowego dziesięcioboistów na i więcej Schematy w PDF z Analiza danych tylko na Docsity!

ANALIZA TRENINGU SIŁOWEGO DZIESIĘCIOBOISTÓW NA

PODSTAWIE OCENY ODDZIAŁYWANIA TRENINGOWEGO NA

WYBRANE OGNIWA FUNKCJONALNE APARATU RUCHOWEGO

dr Krzysztof Sobolewski * , mgr Zofia Wasilewska-Sobolewska *

Wprowadzenie

W pracy wykorzystano następujące wskaźniki statystyczne: r - współczynnik korelacji

liniowej Pearsona; p - poziom istotności wg testu t-Studenta; n – suma punktów; N – Newton.

Wybrane zagadnienia treningu siłowego wieloboistów różnego poziomu sportowego były już

badane przez autorów krajowych i zagranicznych [Дубограев, 1975, s. 27; Купчинов, 1996,

s. 89 ]. Jednakże należy zaznaczyć, że przy poznawaniu zagadnień treningu siłowego

lekkoatletów-dziesięcioboistów liczni badający ignorowali pomiar siły, ich zdaniem nie

mającego istotnego znaczenia dla grup mięśniowych, jedynie podstawowe grupy mięśni

[Trzaskoma, 2003 s. 174].

Badając siłowe charakterystyki sportowców, jedni autorzy zajmowali się maksymalną

siłą [Juszkiewicz i Starosta, 2000, s. 19-23], inni - względną [Дубограев, 1975, s. 27;

Маркин, 1971, s. 25] nie uzasadniając znaczenia pierwszego lub drugiego rodzaju wskaźnika

badanej cechy. Zupełnie nie rozpoznanymi okazały się zagadnienia stosunku siły mięśni

prostowników do siły zginaczy w różnych ogniwach górnych i dolnych kończyn,

oraz dynamiki tych wskaźników w procesie wzrostu poziomu mistrzostwa sportowego.

W literaturze naukowej i metodycznej nie znaleziono prac, dotyczących poznania wielu

zagadnień prezentowanych w przedstawionej pracy, w tym zjawiska siłowej asymetrii

dziesięcioboistów. Innowacyjność pracy opiera się na następujących założeniach

i rozwiązaniach:

teoretycznie opracowano oraz doświadczalnie uzasadniono innowacyjną metodykę opartą

na zróżnicowanym zastosowaniu strukturalnie wybranych ćwiczeń w zakresie rozwoju

siły mięśni zginaczy i prostowników kończyn dolnych i górnych, co miało istotny wpływ

na specyfikę aparatu ruchowego dziesięcioboistów a w następstwie sprzyjało wzrostowi

mistrzostwa sportowego;

w związku ze specyfiką przebudowy topografii siły mięśni na poziomie siłowych

współzależności zginaczy i prostowników kończyn dolnych i górnych aparatu ruchowego

dziesięcioboistów wykazano mechanizmy adaptacyjne aparatu ruchowego w zależności

od poziomu kwalifikacji sportowej,

opracowano szacunkową skalę charakterystyk siłowych mięśni zginaczy i prostowników

kończyn dolnych i górnych, której zastosowanie pozwala efektywnie kierować siłowym

przygotowaniem dziesięcioboistów.

Materiał i metody

Badani dziesięcioboiści (59 osób) byli podzieleni na cztery grupy: Pierwsza grupa

(21 osób) - to sportowcy klasy drugiej, druga grupa (15 osób) - sportowcy pierwszej klasy,

  • (^) Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku

trzecia grupa (12 osób) - klasa mistrzowska krajowa i kandydaci mistrzostwa sportowego oraz

grupa czwarta (11 osób) - klasa mistrzowska. Celem badań było teoretycznie opracować

i eksperymentalnie ocenić metodykę siłowego przygotowania , na podstawie strukturalno-

wybranych ćwiczeń ukierunkowanych na przygotowanie siłowe kończyn górnych i dolnych

dziesięcioboistów. W związku z tym przeprowadzono eksperyment poświęcony mierzeniu

izometrycznej siły mięśni zginaczy i prostowników biodra, podudzia, stopy, ramienia

i przedramienia przy kącie 90 u 59 lekkoatletów różnej klasy sportowej. Opracowano również

specjalne ćwiczenia do rozwoju siły różnych grup mięśni. Następnie przeprowadzono

eksperyment do oceny efektywności innowacyjnej metodyki siłowego przygotowania

dziesięcioboistów. Badaniami objęto 16 sportowców (po 8 w każdej grupie eksperymentalnej

i kontrolnej). Eksperyment przeprowadzono w warunkach naturalnych rocznego cyklu

treningowego. Przeprowadzono interpretację otrzymanych danych z badań oraz opracowano

praktyczne rekomendacje.

Rezultaty przeprowadzonych badań wskazują, że im wyższa kwalifikacja sportowa

dziesięcioboisty, tym wyższy jest poziom rozwoju jego parametrów siłowych. Najbardziej

silnymi z badanych grup mięśni kończyn dolnych okazały się mięśnie podeszwowe zginaczy

stopy, prostowników biodra i prostowników podudzia, stosunkowo słabymi - zginacze biodra,

zginacze podudzia i tylne zginacze stopy. W pomiarach kończyn górnych bardziej wysokie

wskaźniki siły zarejestrowano wśród prostowników ramienia i zginaczy przedramienia,

stosunkowo niskie - u zginaczy ramienia i prostowników przedramienia.

Jeśli badanych dziesięcioboistów podzielić według poziomu sportowego na dwie

grupy, to okazuje się, że pierwszą grupę (36 badanych) stanowili sportowcy niższej

kwalifikacji (średni rezultat w dziesięcioboju 3512 ± 188 punktów), drugą grupę (23 osoby) –

stanowią sportowcy wysokiej kwalifikacji, osiągający rezultaty na poziomie kandydata na

mistrza sportu i mistrza sportu (średni rezultat w dziesięciobój 6848 ± 107 punktów). Średnie

wyniki przygotowania specjalnego dziesięcioboistów zróżnicowanej kwalifikacji sportowej

istotnie różnią się od siebie.

Określenie poziomu przygotowania siłowego sportowców na podstawie ćwiczeń

kontrolnych ze sztangą ma pozytywne, jak i negatywne strony. Do pozytywnych należy

odnieść prostotę, dostępność i możliwość wykonania tych ćwiczeń. Można je wykonywać

w każdej sali treningowej albo sali specjalistycznej dla treningu siłowego. Rezultaty

w ćwiczeniach ze sztangą rzeczywiście świadczą o poziomie ogólnego siłowego

przygotowania sportowca i są szeroko wykorzystywane praktyce. Minusy przeprowadzonego

pomiaru polegają przede wszystkim na tym, że w danym przypadku określany jest tylko

ogólny poziom rozwoju parametrów siłowych badanego sportowca, bez zróżnicowanego

podejścia do oddzielnych ogniw łańcucha kinematycznego górnych i dolnych kończyn

(ramię, przedramię, biodro, goleń, stopa). Przy pomocy tych ćwiczeń nie da się określić

słabych ogniw w przygotowaniu siłowym sportowców. Oprócz tego, ćwiczenia ze sztangą

zbyt jednostronnie określają poziom rozwoju parametrów siłowych sportowca. Na przykład,

rezultat w wyciskaniu sztangi leżąc głównie świadczy o poziomie rozwoju wartości siłowych

mięśni prostowników rąk, a w przysiadzie ze sztangą - wskazuje poziom rozwoju parametrów

siłowych mięśni prostowników nóg. Istotnym niedociągnięciem w zakresie oceny poziomu

siłowego przygotowania sportowca przy pomocy ćwiczeń ze sztangą jest również to, że

w danym przypadku nie można określić wskaźników współzależności między siłą mięśni

czasowo - przestrzennej specyficzne możliwości funkcjonalne aparatu nerwowo-mięśniowego

dziesięcioboistów.

Interpretacja dynamiki siły mięśni-zginaczy i prostowników kończyn dolnych pozwoliła

określić następne prawidłowości:

amplituda przyrostu siły mięśni ma wyraźnie charakter krzywej dzwonowej ze

szczytem największego przyrostu siły w wymiarze przestrzennym od II do I klasy

sportowej;

istotne zmniejszenie przyrostu siły mięśni w przedziale od I klasy do KMS. Jest to

zwłaszcza charakterystyczne dla prostowników biodra (21%; p<0,05) i podudzia

(18%; p<0,05), zginaczy podudzia (15%; p<0,05) i podeszwowych zginaczy stopy

(29%; p<0,05);

można przypuszczać, że podstawowy fundament obowiązującej metodyki treningu

siłowego dziesięcioboistów przeważnie kształtuje się w skali czasowej do osiągnięcia

I klasy sportowej, przy czym proces treningu siłowego nie ma wyraźnego logicznego

charakteru i staje się mało efektywnym;

empiryczne krzywe zmian maksymalnej siły świadczą, że z przejściem sportowców na

etap najwyższego mistrzostwa sportowego progresywny przyrost jej rozwoju istotnie

spowalnia się. Ten negatywny moment należy oceniać jak świadectwo istotnego

niedociągnięcia funkcjonującej metodyki treningu siłowego, opartej na tak zwanych,

ogólnych generalizowanych ćwiczeniach siłowych, bez efektywnego docelowego

oddziaływania na rozwój i doskonalenie siły mięśni-zginaczy i prostowników na

poziomie pracujących ogniw ruchowego aparatu;

wykryto również heterochroniczność rozwoju siły mięśni na poziomie pracujących

ogniw: zginaczy ramienia i przedramienia, prostowników ramiona i przedramienia

oraz ich niewysoki przyrost u dziesięcioboistów w procesie wzrostu poziomu

mistrzostwa sportowego;

przeważające znaczenie siły mięśni prostowników ramienia nad pozostałymi grupami

mięśni kończyn górnych, ogólne powiększenie siłowego potencjału danego

pracującego ogniwa, wyniosło 333 N (p< 0,05);

siła mięśni prostowników przedramienia, zginaczy ramienia i zginaczy przedramienia

zwiększyła się mniej istotnie i wyniosła, 205; 225 i 140 N (p < 0,05);

należy zaznaczyć ważną tendencję, która wyraźnie przejawia się w przyroście zmian

maksymalnej siły mięśni kończyn górnych dziesięcioboistów;

zaobserwowano, że przyrost siły mięśni rozwija się na zasadzie krzywej dzwonowej

ze szczytem zmian przyrostu siły w przestrzennej skali przestrzennej od II do I klasy

sportowej i jej zmniejszenia w strefie od poziomu norm klasy MS do MM (p>0,05);

różnorodność warunków pracy mięśni w konkurencjach dziesięcioboju,

uwarunkowuje różny charakter funkcjonowania aparatu ruchowego, a w rezultacie

przeważający rozwój siły konkretnie określonych grup mięśniowych, co jest

przekonująco udokumentowane w przeprowadzonych badaniach.

Racjonalne kierowanie procesem treningowym sportowców, zapewniające osiąganie

najlepszych wyników przy najmniejszych kosztach pracy i czasu, przewiduje obecność

obiektywnej informacji o koniecznych poziomach rozwoju fizycznych jakości, odpowiednich

do planowanego wyniku. Modelowe charakterystyki zostały opracowane w wyniku

obserwacji 59 sportowców różnej kwalifikacji i obliczeniami średnich wskaźników

maksymalnej siły podstawowych grup mięśniowych dolnych i górnych kończyn aparatu

ruchowego.

Związek wyników w odrębnych konkurencjach dziesięcioboju ze wskaźnikami treningu

siłowego sportowców

Dyscypliny dziesięcioboju z uwagi na strukturę ruchów, jak i charakteryzujących je

parametrów fizycznych nie są jednolite. Czym mniejsza różnica między nimi, tym zależność

między nimi jest większa. W teorii i praktyce lekkiej atletyki duże zainteresowanie stanowi

badanie korelacji między różnymi konkurencjami dziesięcioboju.

Wynik w każdej konkurencji wieloboju zależy od sumy przyczyn - im więcej

podobnych przyczyn wpływa na progresję wyników dziesięcioboisty w kilku konkurencjach,

tym silniejszy związek między nimi. Na przykład sukces w biegu na 100 m zależy przede

wszystkim od maksymalnej prędkości, techniki biegu oraz wytrzymałości szybkościowej.

Te parametry są niezbędne, żeby osiągnąć dobre wyniki w skoku w dal, w biegu na 110 m

p. płotki i w biegu na 400 m. Jednocześnie w rzutach nie mają one decydującego znaczenia -

znacznie ważniejsze jest siłowe przygotowanie sportowca - jego parametry wzrostowo–

wagowe. Na przykład badając, jaki jest związek między biegiem na 100 m i pchnięciem kulą

okazuje się, że u sprinterów i miotaczy będzie on różny i zależy od tego, na ile sprinterzy

posiadają technikę pchania kulą, a ci którzy pchają kulą - technikę biegu sprinterskiego.

Naturalnym jest, że dziesięcioboiści tak czy inaczej przygotowywani są do wszystkich

konkurencji wieloboju. Jednak poziom ich przygotowania w każdej z konkurencji nie jest

jednakowy. Dlatego wskaźniki korelacji między konkurencjami dziesięcioboju

u wieloboistów różnej kwalifikacji istotnie się różnią (tab. 1 i 2).

Analiza danych, przedstawianych w tab. 1 pokazuje, że wynik w biegu na 100 m

dziesięcioboistów niskiej kwalifikacji skorelowany jest z wynikami skoku w dal (r=0,780;

p<0,01), w biegu na 110 m p. płotki (r=0,688; p<0,01), w biegu na 400 m (r=0,557; p<0,01)

i z sumą punktów w wieloboju (r=-0,555; p<0,01). Niższy stopień wzajemnego związku

przedstawia się między wynikiem w biegu sprinterskim na 100 m i wynikami w skoku

o tyczce (r=-0,369; p<0,05), a także z wynikami w skoku wzwyż (r=-0,343; p<0,05).

Wynik w skokach w dal dziesięcioboistów niskiej kwalifikacji mają najsilniejszy

związek z wynikiem w biegu na 100 m (r=-0,780; p<0,01), z sumą punktów w wieloboju

(r=0,543; p<0,01), z wynikiem w biegu na 110 m p. płotki (r=-0,499; p < 0,01), z wynikami w

skoku wzwyż (r=0,466; p < 0,01) i w skoku o tyczce (r=0,465; p < 0,01). Trochę słabiej

wyrażony jest związek z wynikiem w pchnięciu kulą (r=0,388; p < 0,05).

Wysoki stopień zależności wykazano między wynikami w pchnięciu kulą i rzucie

dyskiem (r=0,700; p<0,01), trochę niższy - między wynikiem w pchnięciu kulą i wynikami

w skoku o tyczce (r=0,517; p<0,01), w skoku wzwyż (r=0,432; p<0,05), w rzucie oszczepem

(r=0,429; p<0,05), w biegu na 110 m p. płotki (r=0,391; p<0,05) i z sumą punktów

w wieloboju n=492; p<0,01).

Wynik w skoku wzwyż u dziesięcioboistów okazał się w największym zależny z sumą

punktów w wieloboju (r=0,507; p<0,01) i z wynikiem w skoku o tyczce (r=0,502; p<0,01);

Tabela 2.

Relacje wyników w oddzielnych konkurencjach dziesięcioboju z sumą punktów

sportowców wysokiej kwalifikacji (r)

Konkurencje dziesięcioboju

Wskaźniki* 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 100 m 1 Skok w dal - 823 1 Kula - 344 499 1 Skok wzwyż - 403 502 522 1 400 m 626 - 368 - 207 - 403 1 110 m p.pł 755 - 692 - 474 - 486 498 1 Dysk - 298 442 813 502 - 225 - 424 1 Tyczka - 480 561 560 614 - 304 - 571 444 1 Oszczep - 277 300 492 207 - 007 - 392 487 361 1 1500 m 373 - 294 - 061 111 502 222 - 126 - 260 - 248 1 Suma punktów -^777 770 582 596 -^563 -^695 488 539 443 -^333 Źródło: opracowanie własne *Uwaga: współczynniki korelacji są przytoczone w tysięcznych częściach. Wiarygodność: dla p<0,05 r=0,437; dla p<0,01 r=0,528.

Wyniki w skoku o tyczce wzajemnie powiązane są z sumą punktów w dziesięcioboju

(r=0,475; p<0,01) i sześciu konkurencjach dziesięcioboju: z wynikami w pchaniu kulą

(r=0,517; p<0,01), w skoku wzwyż (r=0,502; p<0,01), w skoku w dal (r=0,465; p<0,01),

w biegu na 110 m p.pł. (r=-0,412; p<0,05), w biegu na 100 m (g=-0,369; R<0,05) i w rzucie

dyskiem (r=0,368; p<0,05).

W rzucie oszczepem u dziesięcioboistów niskiej kwalifikacji statystycznie zaznaczono

wiarygodny związek korelacyjny tylko w jednej konkurencji dziesięcioboju – w pchnięciu

kulą (r=0,429; p<0,05) i z sumą punktów w wieloboju (r=0,391; p<0,05).

Bieg na 1500 m zajmuje szczególne miejsce w dziesięcioboju. Wynik w tej

konkurencji w znacznym stopniu zależy od poziomu rozwoju ogólnej wytrzymałości, która

swoją drogą negatywnie wpływa na osiągnięcie wyników w konkurencjach prędkościowo -

siłowych lekkiej atletyki, tzn. w skokach i rzutach. Dlatego zupełnie prawidłowym jest to, że

wynik w biegu na 1500 m dziesięcioboistów niskiej kwalifikacji wzajemnie powiązany jest

tylko z jedną konkurencją wieloboju - z biegiem na 400 m (r=0,543; p<0,01), gdzie wynik

zależy głównie od poziomu rozwoju wytrzymałości szybkościowej zawodnika.

U sportowców wysokiej kwalifikacji zauważono silniejszy związek wyników

w oddzielnych konkurencjach dziesięcioboju między sobą, jak i z sumą punktów

w wieloboju. Na przykład, wynik w biegu na 100 m ma ścisły związek z wynikami w skoku

w dal (r=0,823; p<0,01), w biegu na 110 m p. płotki (r=0,755; p<0,01), w biegu na 400 m

(r=0,626; p<0,01) i z sumą punktów w wieloboju (r=-0,777; p<0,01). Umiarkowany

wzajemny związek stwierdzono między wynikami w biegu na 100 m i w skokach o tyczce

(r=-0,480; p<0,05).

W skoku w dal wyniki dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji wzajemnie powiązane

są z wynikami w biegu na 100 m (r=-0,823; p<0,01), w biegu na 110 m p. płotki (r=-0,692;

p<0,01), w skoku o tyczce (r=0,561; p<0,01), w skoku wzwyż (r=0,502; p<0,05), w pchnięciu

kula (r=0,499; p<0,05) i rzucie dyskiem (r=0,442; p<0,05), a także z sumą punktów

w wieloboju (r=0,770; p<0,01).

Wyniki w pchnięciu kulą wysoko kwalifikowanych dziesięcioboistów mają bardzo

ścisły związek z wynikami w rzucie dyskiem (r=0,813; p<0,01), znaczny związek z wynikami

w skoku o tyczce (r=0,560; p<0,01), w skoku wzwyż (r=0,522; p<0,05) i z sumą punktów

w wieloboju (r=0,582; p<0,01). Słaby związek wykazano z wynikami w skoku w dal

(r=0,499; p<0,05), w rzucie oszczepem (r=0,492; p<0,05) i w biegu na 110 m p. płotki

(r=0,474; p<0,05).

Zaznaczono istotny związek między wynikiem w skoku wzwyż i wynikami w skoku

o tyczce (r=0,614; p<0,01), w pchnięciu kulą (r=0,522; p<0,05), w skoku w dal (r=0,502;

p<0,05), w rzucie dyskiem (r=0,522; p<0,05), w biegu na 110 m p. płotki (r=-0,486; p<0,05)

i z sumą punktów w wieloboju (r=0,596; p<0,01).

U dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji wykryto statystycznie istotny związek

wyników w biegu na 400 m z wynikami w sprincie na 100 m (r=0,626; p<0,01), w biegu na

1500 m (r=0,502; p<0,05), w biegu na 110 m. płotki (r=0,498; p<0,05) i z sumą punktów

w wieloboju (r=-0,563; p<0,01).

W biegu płotkarskim na 110 m u kwalifikowanych dziesięcioboistów zauważono

wysoką korelację z wynikami w biegu na 100 m (r=0,755; p<0,01), w skoku w dal (r=-0,692;

p<0,01) i z sumą punktów w wieloboju (r=-0,695; p<0,01). Umiarkowany związek

zauważono z wynikami w skoku o tyczce (r=-0,571; p<0,01), w biegu na 400 m (r=0,498;

p<0,05) i w skoku wzwyż (r=-0,486; p<0,05).

Zupełnie logiczny jest związek wyników w rzucie dyskiem i w pchnięciu kulą

u dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji (r=0,813; p<0,01). Wyniki w rzucie dyskiem słabo,

ale statystycznie istotnie korelują z wynikami w skoku wzwyż (r=0,502; p<0,05), w rzucie

oszczepem (r=0,487; p<0,05), z sumą punktów w wieloboju (r=0,488; p<0,05), a także

z wynikami w skoku o tyczce (r=0,444; p<0,05) i w skoku w dal (r=0,442; p<0,05).

Wyniki w skoku o tyczce kwalifikowanych dziesięcioboistów wzajemnie powiązane są

z sumą punktów w wieloboju (r=0,539; p<0,05) i sześciu konkurencjami dziesięcioboju:

z wynikami w skoku wzwyż (r=0,614; p<0,01), w biegu na 110 m p. płotki (r=-0,571;

p<0,01), w skoku w dal (r=0,561; p<0,05), w pchnięciu kulą (r=0,560; p<0,01), w biegu na

100 m (r=-0,480; p<0,05) i w rzucie dyskiem (r=0,444; p<0,05).

W rzucie oszczepem u dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji zaznaczona jest słaba,

ale statystycznie wiarygodna korelacja z wynikami w pchnięciu kulą (r=0,492; p<0,05),

w rzucie dyskiem (r=0,487; p<0,05) i z sumą punktów w wieloboju (r=0,443; R<0,05).

U wszystkich dziesięcioboistów, niezależnie od ich mistrzostwa sportowego, bieg na

1500 m zajmuje szczególne miejsce. U sportowców wysokiej kwalifikacji ujawniono tylko

jeden dodatni związek wyników w tej konkurencji lekkiej atletyki z wynikami w biegu na 400

m (r=0,502; p<0,05). Z innymi konkurencjami wieloboju zaznaczono - chociaż statystycznie

nieistotnie, ujemną korelację (tabela 2). To jeszcze raz potwierdza twierdzenie o złożoności

budowy procesu treningowego w dziesięcioboju. Przy wzmocnionym treningu w celu

rozwoju wytrzymałości do osiągnięcia wysokich wyników w biegu na 1500 m,

u dziesięcioboistów pogarszają się wyniki w skokach i w rzutach.

Tabela 4.

Związek maksymalnej siły różnych grup mięśniowych z sumą punktów i wynikami

w oddzielnych konkurencjach dziesięcioboju u sportowców wysokiej kwalifikacji (r)

Grupy mięśni

Suma

punktów

Konkurencje dziesięcioboju

100 m Skok w dal Kula Skok wzwyż 400 m 110m p.pł Dysk Tyczka Oszczep 1500 m Zginacze biodra prawe lewe

Prostowniki biodra prawe lewe

Zginacze podudzia prawe lewe

Prostowniki podudzia prawe lewe

Zginacze stopy prawe lewe

Prostowniki stopy prawe lewe

Zginacze ramienia prawe lewe

Prostowi. ramienia prawe lewe

Zginacze przedramienia prawe lewe

Prostowniki przedramienia prawe lewe

Źródło: opracowanie własne Uwaga: współczynniki korelacji są przytoczone w tysięcznych częściach. Wiarygodność: dla p<0, r=0,437; dla p<0,01 r=0,528.

W biegu na 400 m u dziesięcioboistów niskiej kwalifikacji korelacje zachodzą tylko

z siłowymi wskaźnikami dwóch grup mięśniowych: zginaczy i prostowników biodra.

Z wszystkimi pozostałymi badanymi grupami mięśniowymi związek okazał się statystycznie

nieistotny (p>0,05).

Wyniki w biegu na 110 m p. płotki u dziesięcioboistów mają korelacyjny związek ze

wskaźnikami siły mięśni zginaczy i prostowników biodra, zginaczy stopy i prostowników

podudzia.

Wyniki dziesięcioboistów niskiej kwalifikacji w rzucie dyskiem, w rzucie oszczepem

i w biegu na 1500 m nie mają statystycznie istotnych korelacyjnych związków w żadnej

z badanych grup mięśni, a wyniki w skoku o tyczce - tylko z siłowymi wskaźnikami zginaczy

stopy (patrz tab. 3).

Analogiczny obraz występuje przy analizie związku wzajemnego wyników

w konkurencjach wieloboju z siłowymi wskaźnikami różnych grup mięśniowych

i u dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji (patrz tab. 4). Suma punktów w wieloboju ma

statystycznie wiarygodny korelacyjny związek z siłą zginaczy biodra, prostowników biodra,

zginaczy stopy i prostowników uda.

Wyniki w biegu na 100 m, w skoku w dal i biegu na 110 m p. płotki wysoko

kwalifikowanych dziesięcioboistów mają ścisły związek korelacyjny z siłowymi wskaźnikami

mięśni zginaczy i prostowników biodra, zginaczy stopy i prostowników podudzia. Wskaźniki

siły tych trzech grup mięśni z wynikami dziesięcioboistów wzajemnie powiązane są także

w pchnięciu kulą i w skoku wzwyż. W biegu na 400 m i w rzucie oszczepem wyniki okazały

się zależnymi od siłowych wskaźników tylko dwóch grupy mięśni: zginaczy biodra

i prostowników biodra.

Trochę inny obraz relacji wzajemnych występuje między wynikami w pchnięciu kulą

i w rzucie dyskiem z siłowymi wskaźnikami różnych grup mięśniowych. Na przykład,

w pchnięciu kulą wyniki u dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji w znacznym stopniu

uwarunkowane są poziomem rozwoju siłowych parametrów mięśni-zginaczy stopy, zginaczy

ramienia, prostowników przedramienia i zginaczy biodra.

W rzucie dyskiem statystycznie istotny związek wykryto tylko z siłowymi

wskaźnikami prostowników podudzia i zginaczy ramienia.

Wyniki w biegu na 1500 m u kwalifikowanych dziesięcioboistów nie mają

statystycznie wiarygodnego korelacyjnego związku wzajemnego z żadnymi siłowymi

wskaźnikami badanych grup mięśni (patrz tab. 4). To jeszcze raz potwierdza, że bieg na

1500 m zajmuje w dziesięcioboju szczególne miejsce.

W ten sposób, struktura korelacji między wskaźnikami siły różnych grup mięśni

i wynikami w konkurencjach dziesięcioboju u sportowców niskiej kwalifikacji

i u sportowców wysokiej kwalifikacji prawie nie różni się. Podstawowa różnica odnosi się do

tego, iż u wysoko kwalifikowanych dziesięcioboistów stopień związku wzajemnego między

analizowanymi parametrami okazał się znacznie wyższy.

Na równi z maksymalną siłą badano stopień związku wskaźników względnej siły

z wynikami w różnych konkurencjach dziesięcioboju u sportowców różnej kwalifikacji.

Zupełnie logicznym jest, że struktura związku wzajemnego między studiowanymi

parametrami u sportowców niskiej kwalifikacji i u wysoko kwalifikowanych

dziesięcioboistów okazała się podobna do tej, która była ujawniona przy analizie korelacji

wskaźników maksymalnej siły (patrz tab. 3 i 4), natomiast stopień wzajemnego związku jest

wyższy ze wskaźnikami maksymalnej siły w porównaniu ze względną. Dlatego w naszej

pracy przede wszystkim wykorzystano wskaźniki siły maksymalnej.

Oprócz różnicowanego podejścia do oceny wpływu parametrów siłowych różnych

grup mięśni na wyniki w oddzielnych konkurencjach dziesięcioboju, przeprowadzona została

analiza korelacyjna w celu określenia wzajemnego związku wskaźników siłowych

w ćwiczeniach ze sztangą z osiągnięciami w odrębnych konkurencjach wieloboju

u sportowców różnej kwalifikacji (tab. 5 i 6).

Wyniki można objaśnić tym, że przysiad ze sztangą przedstawia sobą typowo siłowe

ćwiczenie, a jakościowe wykonanie dyscyplin dziesięcioboju wymaga przejawu

odpowiednich charakterystyk szybkościowo-siłowych.

U dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji ilościowe wskaźniki korelacji okazały się

znacznie wyższymi (por. tab. 6). Tak, wskaźnik w wyciskaniu sztangi leżąc zasadniczo

wpływa na osiągnięcie ogólnego wyniku (sumy punktów) w dziesięciobój, jak

i w oddzielnych jego konkurencjach: w pchnięciu kulą (r=0,723; p<0,01), w rzucie dyskiem

(r=0,704; p<0,01), w skoku o tyczce (r=0,625; p<0,01) i w rzucie oszczepem (r=0,543;

p<0,01).

Wyniki w rwaniu i podrzucie sztangi mają ścisły korelacyjny związek z wynikami

wykwalifikowanych dziesięcioboistów w pchnięciu kulą, w rzucie dyskiem i w rzucie

oszczepem. Ćwiczenia ze sztangą pokazują również pozytywny wpływ na sumę punktów

w wieloboju. Wyniki przysiadu ze sztangą także mają statystycznie wiarygodny korelacyjny

związek z osiągnięciami dziesięcioboistów wysokiej kwalifikacji w pchnięciu kulą, rzucie

dyskiem, w skoku o tyczce i w rzucie oszczepem, a także z sumą punktów w wieloboju,

jednakże stopień związku wzajemnego tu okazał się trochę niższym (por. tab. 6).

W ten sposób, w procesie podwyższenia poziomu mistrzostwa sportowego

dziesięcioboistów poprawiają się mechanizmy regulacji, kształtują się nowe poziomy

koordynacji i regulacji funkcji organizmu, co przejawia się we wzroście zależności

i istotności relacji między siłowymi wskaźnikami i rezultatami tak w oddzielnych

konkurencjach, jak i z sumą punktów w dziesięcioboju, będącą integralnym wskaźnikiem

poziomu wyszkolenia sportowego.

Wnioski

1. Badania jednoznacznie wskazują, że poziom osiąganych w dziesięcioboju rezultatów

jest w dużym stopniu uwarunkowany stopniem osiągniętych przez zawodników

parametrów siłowych poszczególnych grup mięśni kończyn górnych i dolnych.

2. Przy określeniu poziomu rozwoju charakterystyk siłowych dziesięcioboistów,

powinno brać się pod uwagę nie tylko specjalistyczne, wybrane ćwiczenia siłowe, ale

również na równi z nimi ćwiczenia polidynamometryczne umożliwiające ocenę

możliwości badanych grup mięśniowych kończyn.

3. Dynamika rozwoju parametrów siłowych dziesięcioboistów w procesie wzrostu

poziomu sportowego charakteryzuje się intensywniejszym przyrostem siły

stosunkowo słabych mięśniowych grup, o czym świadczy zmniejszenie wskaźnika

współzależności siły mięśni prostowników do siły zginaczy biodra, podudzia, stopy,

ramienia i przedramienia. Przy podwyższeniu sportowej kwalifikacji

dziesięcioboistów występuje u nich zmniejszenie asymetrii w rozwoju siłowych

jakości prawych i lewych kończyn.

4. W celu podwyższenia efektywności kierowania procesem treningowym sportowców

były opracowane charakterystyki modelowe treningu siłowego dziesięcioboistów

różnej kwalifikacji.

5. Badania potwierdzają, że największy wpływ na ogólną sumę punktów zdobytych

w dziesięcioboju, bez względu na klasę zawodników, mają takie konkurencje jak bieg

na 100 m, skok w dal i bieg na 110 m ppł. z tym, że współczynnik korelacji podkreśla

to w sposób bardziej wyraźny u zawodników wyższej klasy i wynosi odpowiednio

0,777; 0,770 i 0,695 przy p<0,01.

6. Wraz ze wzrostem kwalifikacji dziesięcioboistów wzmacnia się zależność pomiędzy

uzyskanymi wynikami a siłą ściśle określonych grup mięśni kończyn górnych

i dolnych. Suma punktów u zawodników klasy mistrzowskiej zależy od wskaźników

siły mięśni zginaczy biodra, prostowników biodra, zginaczy stopy i prostowników

podudzia.

Bibliografia: Дубограев И. Д. ( 1975 ) Состояние физической и спортивно-технической подготовленности квалифицированных десятиборцев и пути ее совершенствования : автореф. дис: канд. пед. наук. И. Д. Дубограев, Тарту. Купчинов Р. И. (1996) Управление многолетней подготовкой легкоатлетов-многоборцев , Купчинов Р. И., Минск: МГЛУ. Маркин В. Н. ( 1971 ) Экспериментальное исследование топографии от носительной мышечной силы и обоснование силовой подготовки лыжников-гонщиков высших разрядов : автореф. дис. канд. пед. наук, В. Н. Маркин. Juszkiewicz T., Starosta W. ( 2000 ) Zależność wskaźników siły mięśni zginaczy i prostowników kończyn dolnych u lekkoatletów-sprinterów o rożnym poziomie zaawansowania , „Medycyna sportowa”, vol. 4 , nr 105. Юшкевич Т. П., Соболевски К. ( 2005 ) Оптимизация силовой подготовки десятиборцев , Мир спорта, № 2. Юшкевич Т. П., Соболевски К. ( 2006 ) Проблемы развития десятиборья , Мир спорта, № 1. Юшкевич Т. П., Соболевски К. ( 2006 ) Совершенствование силовой подготовки десятиборцев различной квалификации Ученые записки: Сб. рец. на уч. тр., Бел. гос. ун-т физ. культуры, Вып. 9, Минск. Юшкевич Т. П., Соболевски К. ( 2006 ) Совершенствование силовой подготовки десятиборцев на основе использования модельных характеристик ( Proces doskonalenia treningu i walki sportowej ), t. 3 , AFW, Warszawa. Podstawy teorii treningu sportowego (1999) (red.) Sozański H., COS, Warszawa. Sobolewski K. L. ( 2006 ) Etapy treningu dziesięcioboistów , Podlaska Kultura Fizyczna, nr 2. Sobolewski K. L. ( 200 5) Ewolucja treningu sportowego w dziesięcioboju , Podlaska Kultura Fizyczna, nr 2. Sobolewski K. L. ( 2006 ) Zarządzanie procesem treningowym w dziesięcioboju , Podlaska Kultura Fizyczna, nr 2. Sobolewski K. L. ( 200 7) Innowacyjna metodyka siłowego przygotowania dziesięcioboistów. Teoria i praktyka kultury fizycznej , Moskwa, nr 5. Starosta W. ( 200 3) Motoryczne zdolności koordynacyjne (znaczenie, struktura, uwarunkowania, kształtowanie) Osgral, W-wa. Stefańska M. ( 200 4) Charakterystyki siłowe mięśni kończyny górnej studentów wychowania fizycznego , „Wychowanie fizyczne i sport”, vol. 48 , nr 4. Trzaskoma Z. ( 200 3) Maksymalna silą mięśniowa i moc maksymalna kobiet i mężczyzn uprawiających sport wyczynowo, AWF, Warszawa.