Pobierz Anatomia i Fizjologia Narządu Wzroku: Podręcznik dla Studentów i więcej Prezentacje w PDF z Anatomia człowieka tylko na Docsity!
Anatomia i fizjologia
narządu wzroku
na podstawie literatury zebrała: prof. B. Kostek
Źródła
- http://www.zdrowie.med.pl/oczy/anat_i_fizjo/a_oczy.html
- http://galaxy.uci.agh.edu.pl/~ergonom/ergonomia/nr_15. htm
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Kolor_oczu#Czynniki_decyduj. C4.85ce_o_kolorze_oczu
- http://www.swiatlo.tak.pl/pts/pts-oko-proces- widzenia.php
(http://195.117.188.199/a4.htm) http://www.cs.bgu.ac.il/~icbv071/LectureNotes/ICBV- Lecture-Notes-12-Sensing-2-The-Human-Eye-1SPP.pdf
Bibliografia
- W. Bułat: Zjawiska optyczne w przyrodzie, WSiP, W-
wa 1987
- P. Duus: Diagnostyka topograficzna w neurologii,
Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, W-wa
- Sz. Jeleński: Lilavati, PZWS
- W. Skarbek: Metody reprezentacji obrazów
cyfrowych, Akademicka Oficyna Wydawnicza, W- wa 1993.
- W. Z. Traczyk, A. Trzebski: Fizjologia człowieka z
elementami fizjologii klinicznej, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, W-wa 1980.
Zagadnienia:
- budowa oka
- własności widzenia I
- rozdzielczość wzroku
- percepcja barw i odcieni
- bezwładność wzroku
- własności widzenia II
- Układ wzrokowy Widzenie jest złożonym procesem fizyczno- psychicznym, który składa się z trzech etapów: przyjęcia (wychwycenia) bodźca, jego przewodzenia oraz zebrania i poznania go. Warunki te spełnia zbudowany i funkcjonujący prawidłowo układ wzrokowy.
- Układ ten składa się z umiejscowionej w oczodole gałki ocznej, która za pomocą siatkówki odbiera wrażenia wzrokowe, przekazując je poprzez drogi wzrokowe do korowych ośrodków wzrokowych mózgu.
Budowa oka
- W korowych ośrodkach wzrokowych odbierane są i przetwarzane impulsy, a następnie przesyłane do dalszych ośrodków mózgowych, tak aby mózg zareagował odpowiednią czynnością na bodziec wzrokowy. Oczami odbieramy ok. 80% wszystkich informacji o otoczeniu i aż 10% kory mózgowej zaangażowanej jest w interpretację tych informacji.
- Kora wzrokowa zajmuje ok. 60% całej kory mózgowej, uwzględniając wszystkie obszary zajmujące się reakcją na pobudzenie wizualne.
Budowa oka
Rys. 1 Uproszczony schemat budowy siatkówki oka A - czopki i pręciki podłączone do włókna nerwowego; B - pojedyncze czopki podłączone do włókna nerwowego; C - grupa pręcików podłączona do włókna nerwowego
- Skrzyżowanie wzrokowe jest miejscem, gdzie nerw wzrokowy z każdego oka rozdziela się na dwie drogi wzrokowe w taki sposób, że każda z nich zawiera włókna wzrokowe pochodzące z obu oczu. W układzie tym lewa połowa kory wzrokowej przetwarza informacje wizualne pochodzące z lewej strony siatkówki obu oczu (prawa strona pola widzenia), natomiast prawa połowa kory wzrokowej zajmuje się prawą stroną każdej z siatkówek (lewa strona pola widzenia).
Połączenie oka z mózgiem
Połączenie oka z mózgiem
- Rys. 2. Schemat ideowy drogi wzrokowej, pokazujący jak siatkówki obu oczu są połączone z oboma połówkami kory wzrokowej (1 - siatkówka, 2 - nerw wzrokowy, 3 - skrzyżowanie wzrokowe, 4 – droga (pasmo) wzrokowa, 5 - ciało kolankowate boczne, 6 - kora wzrokowa)
- Każde włókno nerwowe tworzy połączenia
pomiędzy jego końcem na siatkówce i
szczegółowo zdefiniowanym miejscem w
płatach potylicznych kory mózgowej. Z tego
powodu możliwe jest przyporządkowanie
określonej powierzchni siatkówki do punktów
kory wzrokowej. Można zauważyć, że obszar
żółtej plamki zajmuje proporcjonalnie o wiele
większy region kory wzrokowej niż pozostałe
obszary siatkówki.
Połączenie oka z mózgiem
Budowa oka
rys. 2’. droga wzrokowarys. 2’. droga wzrokowa
skrzyżowanie wzrokowe
ciało kolankowate boczne
- Oczodół Gałka oczna, wraz z narządami dodatkowymi, znajduje się w kostnej jamie, zwanej oczodołem. Głębokość oczodołu wynosi 45 mm, objętość 30 cm^3 , z czego gałka oczna zajmuje zaledwie 1/ przestrzeni. Resztę zajmują: gruczoł łzowy, umiejscowiony w górno-zewnętrznej części oczodołu i wydzielający łzy do sklepienia górnego spojówki, sześć mięśni zewnętrznych oka, nerwy oraz naczynia krwionośne. Pozostałą część wypełnia tłuszcz oczodołu, który odgrywa znaczną rolę w amortyzacji oka.
- Szczyt oczodołu łączy się z jamą czaszki
poprzez dwa otwory: kanał wzrokowy, z
przebiegającym w nim nerwem wzrokowym
wraz z tętnicą oczną, oraz szczelinę
oczodołową górną. Przez tę szczelinę do
oczodołu wchodzą wszystkie nerwy
czaszkowe unerwiające m. in. gałkę oczną.
Powieki zamykają przedni otwór oczodołu,
chroniąc gałkę oczną przed wysychaniem i
urazami.
Budowa oka
- Ruch powiek rozprowadza płyn łzowy po
powierzchni rogówki i spojówki, zapewniając oku stałe nawilżanie. Na brzegach powieki górnej i dolnej znajduje się około100-150 rzęs, do ich mieszków uchodzą gruczoły łojowe i gruczoły rzęskowe (potowe). W pobliżu kąta przyśrodkowego (od strony nosa) obu powiek, na ich tylnej krawędzi, znajdują się punkty łzowe (górny i dolny), stanowiące początek kanalików łzowych, przez które odprowadzane są łzy do woreczka łzowego i następnie do nosa.
- Powiekami poruszają zasadniczo dwa mięśnie: biegnący ze szczytu oczodołu do górnego brzegu tarczki dźwigacz powieki górnej z mięśniami tarczkowymi górnym i dolnym, które unoszą powiekę, oraz rozległy, leżący pod skórą powiek mięsień okrężny oka , który zamyka powiekę.
Budowa oka
Gałka oczna ma postać prawie kulistą, o
przeciętnym wymiarze osi przednio-tylnej 25
mm, osi poziomej 23 mm, objętości 6,5 cm^3 i
masie 7 g. Zbudowana jest z trzech błon:
o zewnętrznej błony włóknistej (twardówka i rogówka), o środkowej naczyniowej (tęczówka, ciało rzęskowe, naczyniówka) o wewnętrznej czuciowej (siatkówka).
Rys. 4
Schemat
budowy oka
Budowa oka
- Rys. 4 Schemat budowy oka
Rogówka ma kształt wycinka kuli i
przypomina szkiełko zegarkowe wprawione w
twardówkę; średnica pozioma rogówki wynosi
12 mm, pionowa 11 mm. Rogówka jest
najcieńsza w środku i jej grubość wynosi 0,
mm, natomiast obwodowo przy rąbku około 1
mm. Część centralna rogówki, o średnicy 4
mm, jest bardzo regularna i kulista, i nazywa
się częścią optyczną. Rogówka zbudowana
jest z pięciu warstw.
Budowa oka
- Dzięki swoistej budowie rogówka w
warunkach fizjologicznych jest przezroczysta,
nie posiada naczyń krwionośnych, a
odżywianie jej odbywa się z naczyń rąbka
rogówki, z płynu komory przedniej oraz
częściowo z łez. Rogówka jest bardzo silnie
unerwiona czuciowo, dlatego też reaguje
natychmiast bólem i łzawieniem na dotyk czy
ciała obce, które znajdują się na jej
powierzchni.
- Poza funkcją ochronną, rogówka bierze
udział w załamywaniu promieni świetlnych
- Stanowi ona główną część układu
optycznego oka, a siła łamiąca rogówki
wynosi 42 dioptrie
- Wadliwa łamliwość rogówki jest główną
przyczyną tzw. wady refrakcji, którą trzeba
wyrównywać szkłami okularowymi
Budowa oka
Twardówka tworzy sztywną,
nieprzezroczystą, białą zewnętrzną ścianę
gałki ocznej. W części tylnej, w miejscu gdzie
twardówka przechodzi w pochewkę nerwu
wzrokowego, grubość jej jest największa i
wynosi 1,3 mm. W części przedniej jest
najcieńsza i jej grubość równa się 0,3 mm.
Jest ona słabo unaczyniona i mało czuła.
- Ciało rzęskowe Ciało rzęskowe to silnie unaczyniony twór zbudowany głównie z mięśni gładkich, otaczający pierścieniowato obszar leżący za tęczówką, o szerokości 8 mm. Do jego wyrostków rzęskowych przyczepiają się więzadełka Zinna , na których zawieszona jest soczewka. W zależności od skurczu lub rozkurczu mięśnia rzęskowego, soczewka zmienia swój kształt (akomoduje), co pozwala dostosować układ optyczny oka do różnych odległości. W nabłonku wyrostków rzęskowych produkowana jest bardzo ważna dla oka ciecz wodnista, regulująca przez swój stały przepływ odpowiednie ciśnienie oczne.
Budowa oka
Naczyniówka leżąca pomiędzy twardówką a
siatkówką składa się z gęstej sieci naczyń
krwionośnych o różnej średnicy, rozdzielonych
niewielką ilością tkanki łącznej oraz komórek
barwnikowych i włókien elastycznych. Głównym
zadaniem naczyniówki jest odżywianie
zewnętrznych warstw siatkówki.
- Ciało szkliste o ciało szkliste wypełnia centralną część oka pomiędzy soczewką a siatkówką i stanowi 2/3 objętości gałki ocznej o jest to przezroczysta, galaretowata substancja w 99% składająca się z wody, pozbawiona nerwów oraz naczyń krwionośnych.
Funkcje ciała szklistego: o utrzymanie kształtu oka; o załamywanie promieni świetlnych; o amortyzacja wstrząsów i ruchów; o regulacja ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Budowa oka
- Ciało szkliste Z wiekiem następuje zwyrodnienie ciała szklistego, a związane z tym zmiany fizykochemiczne powodują u wielu osób spostrzeganie jaśniejszych lub ciemniejszych tworów, tzw. muszek latających. Także z wiekiem ciało szkliste obkurcza się i może odłączyć się od tylnego bieguna oka. Zwyrodnienie włókienkowe i tworzenie się pustych jam występuje u 34% ludzi pomiędzy 10 a 40 rokiem życia, odłączenie tylne ciała szklistego pojawia się u 6% ludzi po 50 roku życia, natomiast między 60 a 70 rokiem życia aż u 65% pacjentów.
