Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka ..., Notatki z Język polski

Szczegółowe wymagania egzaminacyjne ... 5) odróżnia streszczenie od parafrazy; ... Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub.

Typologia: Notatki

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

Elzbieta84
Elzbieta84 🇵🇱

4.5

(75)

271 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka ... i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity! Rodzaj dokumentu: Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego w Formule 2023 obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 Egzamin: Egzamin maturalny Przedmiot: Język polski – poziom rozszerzony Termin egzaminu: Termin główny – maj 2023 i 2024 r. Termin dodatkowy – czerwiec 2023 i 2024 r. Data publikacji dokumentu: 13 czerwca 2022 r. (aktualizacja: 26 sierpnia 2022 r.) Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 2 z 14 Na podstawie art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw1 w Informatorze o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego (część pisemna na poziomie rozszerzonym) od roku szkolnego 2022/2023 2 wprowadza się następujące zmiany. 1 Nr strony/stron w Informatorze Zakres zmiany Cały dokument Zmiana podstawy przeprowadzania egzaminu 1. W roku 2023 oraz 2024 egzamin maturalny z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego (część pisemna na poziomie rozszerzonym) w Formule 2023 jest przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych określonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 czerwca 2022 r.3, zwanych dalej „wymaganiami egzaminacyjnymi”. 2. Wymagania egzaminacyjne są podane poniżej. III etap edukacyjny (poziom podstawowy i rozszerzony) Ogólne wymagania egzaminacyjne I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Kształtowanie dojrzałości intelektualnej, emocjonalnej i moralnej uczniów. 2. Rozumienie historii literatury i dziejów kultury jako procesu, a także dostrzeganie roli czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na ten proces. 3. Rozumienie konieczności zachowania i rozwoju literatury i kultury w życiu jednostki oraz społeczeństwa. 4. Rozróżnianie kultury wysokiej i niskiej, elitarnej i popularnej oraz dostrzeganie związków między nimi. 5. Znajomość wybranych utworów z literatury polskiej i światowej oraz umiejętność mówienia o nich z wykorzystaniem potrzebnej terminologii. 6. Kształtowanie różnorodnych postaw czytelniczych: od spontanicznego czytania do odbioru opartego na podstawach naukowych. 7. Kształcenie umiejętności czytania, analizowania i interpretowania literatury oraz innych tekstów kultury, a także ich wzajemnej korespondencji. 8. Kształcenie umiejętności świadomego odbioru utworów literackich i tekstów kultury na różnych poziomach: dosłownym, metaforycznym, symbolicznym, aksjologicznym. 9. Kształcenie umiejętności rozumienia roli mediów oraz ich wpływu na zachowania i postawy ludzi, a także krytycznego odbioru przekazów medialnych oraz świadomego korzystania z nich. 10. Budowanie systemu wartości na fundamencie prawdy, dobra i piękna oraz szacunku dla człowieka. 1 Dz.U. 2022, poz. 1116. 2 Dokument jest dostępny pod adresem: http://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Informatory/Informator_EM2023_jezyk_polski_PR. pdf 3 Dz.U. 2022, poz. 1246. Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 5 z 14 oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych; 12) w interpretacji utworów literackich odwołuje się do tekstów poznanych w szkole podstawowej, w tym: bajek Ignacego Krasickiego, Dziadów cz. II oraz Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Balladyny Juliusza Słowackiego; 13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne; 14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej; 15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny; 16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości. i estetycznych w utworach literackich. 2. Odbiór tekstów kultury. Zdający: 1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych; 2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację; 3) rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), retorycznych (przemówienie), popularnonaukowych i naukowych (rozprawa); wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; rozpoznaje środki językowe i ich funkcje zastosowane w tekstach; odczytuje informacje i przekazy jawne i ukryte; rozróżnia odpowiedzi właściwe i unikowe; spełnia wymagania określone dla poziomu podstawowego, a ponadto: 1) analizuje strukturę eseju: odczytuje zawarte w nim sensy, sposób prowadzenia wywodu, charakterystyczne cechy stylu; 2) wykorzystuje teksty naukowe w interpretacji dzieła sztuki; 3) rozpoznaje nawiązania do tradycji biblijnej i antycznej w kulturze współczesnej; 4) porównuje teksty kultury, uwzględniając różnorodne konteksty; 5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w sztuce; Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 6 z 14 4) rozumie pojęcie katharsis i charakteryzuje jego rolę w kształtowaniu odbioru dzieła; 5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki; 6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki; 7) odróżnia dzieła kultury wysokiej od tekstów kultury popularnej. 6) odczytuje poglądy filozoficzne zawarte w różnorodnych dziełach; 7) zna pojęcie syntezy sztuk, rozpoznaje jej cechy i ewolucję od romantyzmu do współczesności. II. Kształcenie językowe. 1. Gramatyka języka polskiego. Zdający: 1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi; 2) rozumie zróżnicowanie składniowe zdań wielokrotnie złożonych, rozpoznaje ich funkcje w tekście i wykorzystuje je w budowie wypowiedzi o różnym charakterze; 3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi; 4) rozumie rolę szyku wyrazów w zdaniu oraz określa rolę jego przekształceń w budowaniu znaczenia wypowiedzi. spełnia wymagania określone dla poziomu podstawowego. 2. Zróżnicowanie języka. Zdający: 1) rozróżnia pojęcie stylu i stylizacji, rozumie ich znaczenie w tekście; 2) rozróżnia style funkcjonalne polszczyzny oraz rozumie zasady ich stosowania; 3) rozpoznaje i ocenia modę językową we współczesnym języku; 4) zna, rozumie i funkcjonalnie wykorzystuje biblizmy, mitologizmy, sentencje, przysłowia i aforyzmy obecne w polskim dziedzictwie kulturowym; 5) rozpoznaje rodzaje stylizacji (archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja, stylizacja środowiskowa, biblijna, mitologiczna itp.) oraz określa ich funkcje w tekście; 6) rozpoznaje słownictwo o charakterze wartościującym; odróżnia słownictwo neutralne od słownictwa o zabarwieniu emocjonalnym, oficjalne od potocznego. spełnia wymagania określone dla poziomu podstawowego, a ponadto: 1) rozumie pojęcie socjolektu; rozpoznaje i określa jego funkcje komunikacyjne; 2) określa właściwości języka jako nośnika i przekaźnika treści kulturowych; 3) rozpoznaje i charakteryzuje styl indywidualny (dzieła literackiego, autora) oraz styl typowy (gatunku literackiego, prądu literackiego, epoki) i wykorzystuje tę wiedzę w interpretacji utworu literackiego; 4) określa rolę języka jako narzędzia wartościowania w tekstach literackich. Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 7 z 14 3. Komunikacja językowa i kultura języka. Zdający: 1) rozpoznaje i określa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną); 2) rozpoznaje zjawiska powodujące niejednoznaczność wypowiedzi (homonimie, elipsy, paradoksy), dba o jasność i precyzję komunikatu; 3) posługuje się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji komunikacyjnej; 4) odróżnia zamierzoną innowację językową od błędu językowego; określa funkcję innowacji językowej w tekście; 5) stosuje zasady etyki wypowiedzi; wartościuje wypowiedzi językowe, stosując kryteria, np. prawda – fałsz, poprawność – niepoprawność; 6) rozróżnia pojęcia manipulacji, dezinformacji; rozpoznaje te zjawiska w tekstach i je charakteryzuje; 7) stosuje zasady etykiety językowej w wypowiedziach ustnych i pisemnych odpowiednie do sytuacji. spełnia wymagania określone dla poziomu podstawowego, a ponadto: 1) określa intencję wypowiedzi jako aktu o dwóch znaczeniach: dosłownym i implikowanym (presupozycja); 2) określa funkcje języka: poznawczą (kategoryzowanie świata), komunikacyjną (dostosowanie języka do sytuacji komunikacyjnej) oraz społeczną (budowanie wspólnoty regionalnej, środowiskowej, narodowej); 3) określa rolę języka w budowaniu obrazu świata. 4. Ortografia i interpunkcja. Zdający: 1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek (ą, ę) oraz połączeń om, on, em, en; pisowni skrótów i skrótowców; 2) wykorzystuje składniowo-znaczeniowy charakter interpunkcji do uwypuklenia sensów redagowanego przez siebie tekstu; 3) rozumie stylistyczną funkcję zamierzonego błędu ortograficznego w tekście artystycznym. spełnia wymagania określone dla poziomu podstawowego, a ponadto stosuje podstawowe zasady pisowni polskiej (fonetyczną, morfologiczną, historyczną i konwencjonalną) w zachowaniu poprawności zapisu wypowiedzi. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Zdający: 1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych; spełnia wymagania określone dla poziomu podstawowego, a ponadto: Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 10 z 14 6) Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod; Dziady cz. III; 7) Juliusz Słowacki, Kordian; 8) Bolesław Prus, Lalka; 9) Eliza Orzeszkowa, Gloria victis; 10) Henryk Sienkiewicz, Potop; 11) Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara; 12) Stanisław Wyspiański, Wesele; 13) Stefan Żeromski, Przedwiośnie; 14) Tadeusz Borowski, opowiadania: Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli; 15) Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat; 16) Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem; 17) Albert Camus, Dżuma; 18) George Orwell, Rok 1984; 19) Sławomir Mrożek, Tango; 20) Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii); 21) Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych); 22) Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie); 23) Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach). Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary); 5) Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa; 6) Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata; 7) Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy; 8) Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe; 9) Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa; 10) Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania. 2. Utwory literackie (epickie i dramatyczne) poznawane we fragmentach (na egzaminie maturalnym nie obowiązuje znajomość całego utworu): 1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana; 2) Homer, Iliada (fragmenty); 3) Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty); 4) Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty); 5) Pieśń o Rolandzie (fragmenty); 6) Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty); 7) Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty); 8) Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty); 9) Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty). 1) Homer, Odyseja (fragmenty); 2) Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty); 3) Platon, Państwo (fragmenty); 4) św. Augustyn, Wyznania (fragmenty); 5) św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty); 6) Michel de Montaigne, Próby (fragmenty); 7) Franz Kafka, Proces (fragmenty). Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 11 z 14 3. Utwory poetyckie (na egzaminie maturalnym nie będzie sprawdzana znajomość treści wierszy): 1) Horacy – wybrane utwory; 2) Bogurodzica; 3) Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; Tren IX, Tren X, Tren XI, Tren XIX; 4) wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński; 5) Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry; 6) Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej; 7) Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; 8) Juliusz Słowacki, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój; 9) wybrane wiersze następujących poetów: Cyprian Kamil Norwid, Adam Asnyk, Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska- Jasnorzewska, Julian Przyboś, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego Miasta, Stanisław Barańczak, Wojciech Wencel; 10) wybrane utwory okresu stanu wojennego. 1) Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki); 2) Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny – rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty); 3) wybrane wiersze następujących poetów: Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Mirona Białoszewskiego. 4. Inne: powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego oraz Agnieszki Osieckiej. wybrane eseje następujących autorów: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze). Aneks do Informatora o egzaminie maturalnym z języka polskiego jako przedmiotu dodatkowego obowiązujący w latach szkolnych 2022/2023 oraz 2023/2024 Strona 12 z 14 2 Nr strony/stron w Informatorze Zakres zmiany 9–10 Zmiana listy lektur obowiązkowych Lista lektur obowiązkowych w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 (zgodna z wymaganiami egzaminacyjnymi) Poziom podstawowy Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja Homer, Iliada (fragmenty) Sofokles, Antygona Lament świętokrzyski (fragmenty) Legenda o św. Aleksym (fragmenty) Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty) Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty) Pieśń o Rolandzie (fragmenty) Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty) Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty) Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty) Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty) William Szekspir, Makbet Molier, Skąpiec Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Dziady cz. III Juliusz Słowacki, Kordian Bolesław Prus, Lalka Eliza Orzeszkowa, Gloria victis Henryk Sienkiewicz, Potop Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara Stanisław Wyspiański, Wesele Stefan Żeromski, Przedwiośnie Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem Albert Camus, Dżuma George Orwell, Rok 1984 Sławomir Mrożek, Tango Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie), Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii) Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych) Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie) Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach) Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: bajki Ignacego Krasickiego, Dziady cz. II i Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Balladyna Juliusza Słowackiego.