Pobierz Anoreksja-choroba duszy i ciała, przyczyny, objawy część 1 i więcej Eseje w PDF z Psychologia tylko na Docsity!
ANOREKSJA
CHOROBA DUSZY I CIAŁA
W codziennej pogoni za urodą, figurą i powodzeniem niektórzy z nas nieco się gubią. Tak, niektórzy, ponieważ w pewnej części dotyczy to również mężczyzn. Nie okłamujmy się, telewizja i wszystkie media ciągle zasypują nas obrazami "idealnej" kobiety i doskonałego mężczyzny. Oczywiście są obrazy wyidealizowane, ale bardzo przemawiające do osób szczególnie wrażliwych na akceptację środowiska.
I w ten sposób każda dziewczyna chce mieć figurę jak Claudia Schiffer a chłopak posturę Sylwestra Stallone. A jak to osiągnąć, jak ma się 160 cm wzrostu i waży się 65 kg? Oczywiście zaraz w przerwie na reklamy albo na drugiej stronie dowiadujemy się o istnieniu magicznych diet oraz kieszonkowych wersji sprzętu kulturystycznego. I tu zaczyna się spirala śmierci. Kobiety rozpoczynają niekończące się cykle diet i odejmowania sobie od ust, a panowie wręcz konwulsyjnie zaczynają ćwiczyć i zajadać tzw. "koks" i co tam jeszcze koledzy z siłowni polecą.
Dążenie do idealnego wyglądu jest w jakiś sposób naturalne, ponieważ od tysięcy lat nasz gatunek stawiał wyżej walory fizyczne ponad umysłowymi, i to jest niestety prawda - smutna, ale prawda. Pomimo kultury jaka nas otacza, literatury, wzniosłych ideałów i inteligencji nas samych panowie oglądają się na ulicy za seks-bombami, paniom miękną kolana na widok 100% mężczyzn. W ten sposób rodzi się fobia. Strach przed nami samymi, że nie spełniamy wymogów współczesnego świata. I w ten sposób czas powiedzieć, jak się ta fobia nazywa.
Anorexia Nervosa, bo tak brzmi jej łacińska nazwa, jest jedną z nowych chorób cywilizacyjnych (vide stres, pracoholizm itp.). Jednak spośród innych schorzeń wyróżnia ją szybko postępujące wyniszczenie organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany.
Anoreksja to choroba, która dotyka obecnie coraz większą liczbę dzieci i młodzieży. Jest ona zwykle jednym z przejawów somatyzacji. Somatyzacja to sytuacja, w której dany człowiek za pomocą ciała i funkcji fizjologicznych sygnalizuje i wyraża te problemy, które mają podłoże pozacielesne. Tendencja do somatyzacji pojawia się zwłaszcza wtedy, gdy ktoś nie jest świadomy swoich problemów psychicznych, moralnych, duchowych, religijnych czy
społecznych i gdy nie chce lub nie potrafi ich przezwyciężyć. Sygnalizowanie i odreagowanie problemów pozacielesnych za pomocą języka ciała dokonuje się najczęściej poprzez zaburzenia snu, układu oddychania (do astmy włącznie), funkcji krążenia (nadciśnienie, zakłócenia pracy mięśnia sercowego), a także funkcji odżywania. Gdy chodzi o te ostatnie zaburzenia, to przejawiają się one kompulsywnym, odruchowym sięganiem po pokarm, albo przeciwnie — odrzucaniem pokarmu, a nawet zmianami chorobowymi w układzie pokarmowym (np. owrzodzenie żołądka).
U podstaw anoreksji leżą zwykle poważne problemy psychospołeczne. Z tego właśnie względu trudności w przyjmowaniu pokarmów, aż do jadłowstrętu włącznie, nie mają podłoża fizjologicznego i leczenie farmakologiczne z reguły nie przynosi żadnej poprawy. Trzeba pamiętać, że odżywianie jest funkcją, poprzez którą człowiek zaspakaja wiele różnych potrzeb. Dziecko karmione przez matkę otrzymuje od niej nie tylko pokarm fizyczny, ale miłość, czułość, bliskość, poczucie bezpieczeństwa, kontakt osobisty. Odżywianie jest zatem rodzajem ważnego rytu w danej rodzinie i w każdej wspólnocie osób. Nic więc dziwnego, że zaburzone kontakty i toksyczne więzi prowadzą również do poważnych zaburzeń w odżywianiu.
Anoreksja jest zjawiskiem bardzo rzadkim wśród niemowląt w pierwszych czterech miesiącach życia. Częściej pojawia się między piątym a ósmym miesiącem po narodzeniu dziecka. Wiąże się to zwykle z zakończeniem karmienia piersią i ze zmianą sposobu odżywania. Anoreksja u niemowląt może przejawiać się w formie zupełnej pasywności wobec pokarmu, albo w formie aktywnego odrzucenia pokarmu, aż do agresji i wymiotów włącznie. Dochodzi wtedy do walki między rodzicami a dzieckiem. Efektem jest tyranizowanie dziecka ze strony rodziców lub poddanie się dorosłych naciskom i szantażom ze strony dziecka. W obu przypadkach zostaje poważnie zaburzona więź dziecka z rodzicami. Trzeba jednak pamiętać, że więź ta musiała być już wcześniej w jakimś aspekcie problematyczna i dlatego spowodowała zaburzenia w przyjmowaniu pokarmu.
Najczęstszą i najpoważniejszą formą anoreksji jest anoreksja mentalna (a zatem nie zdeterminowana organicznie) w wieku dorastania. Po raz pierwszy opisał ją w połowie XIX wieku E. Lasčgue i W. Gull. Anoreksja tego typu ma przejawy podobne do histerii i dotyka zwykle dziewcząt, które podporządkowują sobie najbliższe otoczenie, bywają rozpieszczane i stawiane w centrum uwagi, pochodzą ze sfer o wyższym statusie społecznym i materialnym. Rzadziej anoreksja pojawia się na skutek jakiegoś szoku emocjonalnego lub łatwo zauważalnych konfliktów i napięć psychicznych. Zwykle przyczyny anoreksji są niedostrzegalne
od poczucia winy. Ponadto może wiązać się z lękiem wobec własnej seksualności, płodności albo dorosłości. W innych przypadkach może to być drastyczna próba udowodnienia sobie zdolności do panowania nad własnym ciałem i własnym życiem. Podsumowując powyższe analizy można stwierdzić, że u podstaw anoreksji leży zwykle bunt przeciw życiu w określony sposób i w określonym środowisku. Matki córek dotkniętych anoreksją są zwykle kobietami, które odnoszą sukcesy w pracy zawodowej i środowisku społecznym, a jednocześnie mają tendencję do perfekcjonizmu. Często okazują się jednak wewnętrznie sfrustrowane i dążą do doskonałego wypełniania również roli matki. Z kolei ojcowie — nawet, jeśli osiągają sukcesy zawodowe i finansowe — czują się odsunięci na drugi plan i bywają pasywni w środowisku rodzinnym. Są zbytnio przejęci tym, co zewnętrzne i powierzchowne. Oczekują od dzieci wielkich sukcesów i dużej pewności siebie. Obydwoje rodzice troszczą się bardziej o prawidłowe wypełnienie swych zewnętrznych funkcji i obowiązków, niż o wewnętrzną, pogłębioną więź z dzieckiem. Ponadto nie są zwykle świadomi konfliktów, jakie przeżywają w relacji mąż - żona. W tej sytuacji matka dąży do podporządkowania córki własnym potrzebom i do izolowania jej od ojca. Ta sytuacja prowokuje córkę do nieświadomego buntu psychicznego.
Według różnych badań wśród nastolatków dotkniętych anoreksją tylko 3% do 20% to chłopcy. Ci ostatni są zwykle znacznie bardziej pasywni i apatyczni niż dziewczęta. Ich matki mają tendencję do wyraźnej agresji wobec swoich synów lub do zachowania nadmiernej bliskości. Chłopcy dotknięci anoreksją przeżywają zwykle trudności w relacji z innymi ludźmi, mają wyraźnie zawężone zainteresowania, skupiają się przesadnie na swojej cielesności. Odmowa jedzenia jest symbolem ucieczki od dorosłości i sposobem na przedłużenie relacji typu dziecko — matka.
Obecnie dzięki coraz lepszemu rozumieniu przyczyn anoreksji i coraz większej ofercie terapeutycznej, ilość przypadków śmiertelnych zmniejszyła się do około 10%. Można wyodrębnić trzy typy interwencji stosowane w odniesieniu do tej choroby: izolacja od środowiska rodzinnego, pomoc medyczna oraz psychoterapia. Większość specjalistów uważa, że nie można leczyć skutecznie anoreksji wtedy, gdy chory pozostaje wśród swoich bliskich. Izolacja jest zwykle konieczna aż do osiągnięcia rzeczywistej poprawy. Czasami trzeba karmić osobę chorą w sposób wymuszony i stopniowo uczyć ją zmiany w dotychczasowym sposobie odżywiania. Niektórzy lekarze stosują elektrowstrząsy. Ogromna większość specjalistów uważa jednak, że podstawą
zdrowienia jest psychoterapia połączona z terapią rodziny. Mimo wszystko tylko około 35% osób dotkniętych anoreksją wraca do w pełni normalnego funkcjonowania. W tej sytuacji niezwykle ważne jest zapobieganie anoreksji poprzez eliminowanie jej podstawowych przyczyn. Staje się to możliwe wtedy, gdy rodzice uczą swoje dzieci realistycznego myślenia i gdy wprowadzają je w świat dojrzalej miłości, tworząc w ten sposób klimat bezpieczeństwa i stymulując optymalny rozwój. To wszystko może dokonać się jedynie w tych rodzinach, w których dany rodzic potrafi przyjąć siebie samego i swego współmałżonka z dojrzałą miłością i gdy obydwoje rodzice okazują się zdolni do konsekwentnego i cierpliwego podjęcia trudu odpowiedzialnego wychowania.
Zaczyna się niewinnie... od marzenia, żeby zostać modelką / modelem albo po prostu bardzo silnej potrzeby poprawienia wyglądu. Potem lista objawów rośnie w zastraszającym tempie, oto niektóre z nich:
Pomimo znacznej utraty wagi (poniżej 85% normy dla wieku i wzrostu) dieta jest kontynuowana Nawet po spadku wagi rosnąca obawa przed przybraniem na wadze Zanik okresu lub bardzo wydłużone okresy między menstruacjami Pierwszy temat do rozmowy z taką osobą to jedzenie, kalorie, zawartość tłuszczu i diety Spożywanie posiłków w samotności (wstyd przed innymi) Gotowanie dla innych tzw. "zdrowych posiłków" Wypadanie włosów Zimne dłonie, nadmierne pocenie się stóp Intensywne ćwiczenia fizyczne mające niejako poprawić figurę Kłamstwa o ilości zjedzonych posiłków Ogólne osłabienie Wyczerpujące okresy "superaktywności" Pojawienie się włosów na ramionach, nogach i innych częściach ciała Nierówny puls (arytmia serca) Sucha, łuszcząca się skóra Krótki oddech
Anoreksja może przebiegać przewlekle z okresami remisji i nawrotami oraz jako jeden rzut choroby. Zdarza się, że po kilkumiesięcznym ograniczaniu jedzenia dochodzi do 40% utraty wagi, a w skrajnych przypadkach nawet do 60% należnej masy ciała.
Dla obniżenia masy ciała chorzy stosują różne metody:
radykalne ograniczenie ilości spożywanego pokarmu połączone z okresowymi głodówkami, stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych, prowokowanie wymiotów po każdym posiłku, duży wysiłek fizyczny w celu zużycia kalorii.
zachowaniu dziecka, jego nastroju i oczywiście także w wyglądzie. Dziecko zaczyna mieć szarą i suchą skórę, odczuwa zimno, skarży się na bóle brzucha i jest coraz bardziej wychudzone, jest też nieobecne lub agresywne. Agresja staje się dominująca, funkcjonuje jako mechanizm obronny przed kontaktami z rodziną, jest też ucieczką przed koniecznością jedzenia. Anorektycy potrafią w umiejętny sposób manipulować swoją rodziną.
Dlatego leczeniu anoreksji poddawana jest cała rodzina?
Anoreksja upowszechnia się między innymi dlatego, że zaczynamy gubić się w dobrobycie, stawiamy sobie - rodzicom i swoim dzieciom coraz większe wymagania i żądania. Praca rodziców zmusza ich do długiego przebywania poza domem. Po powrocie natomiast nie padają w stronę dzieci pytania tego typu jak: co u ciebie słychać?, co czujesz?, jak ci jest ze mną?, co w dniu dzisiejszym się tobie udało? Niezwykle ważne dla dziecka są jego relacje z otoczeniem. Dziecko często nie znajduje w rodzinie swojego miejsca, nie czuje się zaakceptowane takie, jakim jest. Dlatego tak ważna w leczeniu anoreksji jest pełna współpraca z rodzicami, którzy najczęściej są zszokowani wiadomością, iż choroba ta dotknęła właśnie ich dziecko.
Dlaczego tak trudno wyleczyć anoreksję?
Anoreksja jest bardzo skomplikowaną chorobą, chorzy zbyt późno rozpoczynają leczenie. Rodzice pierwsze objawy typu: kolejna dieta, zmiany w wyglądzie zewnętrznym, niegrzeczne zachowanie czy arogancja tłumaczą sobie buntem dojrzewającego młodego człowieka. Gdy choroba jest już zauważalna "gołym okiem", to jej stadium jest niezwykle daleko posunięte. W anoreksję popada się bardzo łatwo, a jest to proces bardzo długi oraz głęboki. Uzupełnienie wszystkich powstałych w organizmie anorektyczki strat jest niezwykle trudne. Poza tym uzależnienie psychiczne w anoreksji jest tak duże, że potrzeba wiele trudu i pracy, aby je pokonać. W dziewczynie dotkniętej chorobą trzeba wzbudzić przekonanie, że jest piękna, inteligenta i mądra dla wszystkich, a więc rodziny, przyjaciół oraz najbliższego otoczenia. To zadanie jest niezwykle trudne do osiągnięcia. A zdarza się też tak, że u pacjentki, która znajduje się na drodze do wyleczenia, następuje załamanie choroby i pracę trzeba rozpoczynać od nowa.
Statystyki:
81% dziesięciolatków boi się, że kiedyś utyje. 51% dziewięcio- i dziesięciolatków czuje się lepiej będąc na diecie Przeciętna kobieta ma około 165 cm wzrostu i waży około 75 kg. Przeciętna modelka ma 175 cm wzrostu i waży około 55 kg. Większość modelek jest o wiele szczuplejsza niż 98% kobiet!!!!
