Pobierz Antropolgia kulturowa, główne nurty i najważniejsi przedstawiciele i więcej Notatki w PDF z Antropologia społeczna tylko na Docsity!
Zagadnienia do egzaminu z przedmiotu „Antropologia kulturowa”
Kulturoznawstwo - studia stacjonarne
1. Pojęcie kultury.
- Sposoby myślenia, odczuwania oraz zachowania się, jak również będące ich pochodną wytwory społeczne i materialne, które są wspólne pewnej grupie ludzi nie na podstawie ich cech wrodzonych, lecz na podstawie ich wspólnych doświadczeń i wzajemnego uczenia się.
- Kultura to znaczeniowa konstrukcja zgodnie, z którą jednostki interpretują swoje doświadczenia i kierują swoimi działaniami.
2. Społeczeństwo pierwotne.
Najwcześniejszym typem społeczności jest społeczeństwo pierwotne. Tworzyły je niewielkie, kilkutysięczne wspólnoty , których życie uwarunkowane było silnie przez czynniki biologiczne i środowiskowe. Początkowo, społeczeństwa te przemieszczały się z miejsca na miejsce, wówczas ich podstawowym źródłem utrzymania było zbieractwo a także myślistwo i łowiectwo, praca oparta na zdolnościach manualnych członków danego społeczeństwa. Odejście od koczowniczego trybu życia umożliwiło zajęcie się uprawą roli oraz prymitywną hodowlą
3. Etnografia – etnologia – antropologia kulturowa.
Etnologia / antropologia kulturowa (używa się także terminu etnografia ) zajmuje się opisem, historią i teorią kultury w różnych jej aspektach. Dokumentuje i analizuje czasowe i przestrzenne zróżnicowanie kultur w skali globalnej i regionalnej – począwszy od kultur plemiennych, ludowych, aż po tradycje społeczeństw nowoczesnych.
4. Założenia ewolucjonizmu klasycznego.
-Jedność natury ludzkiej. -Uniwersalizm rozwoju kultury/cywilizacji. -Genetyczna ciągłość rozwoju -Ukierunkowanie zmiany kulturowej -Dyferencjalny charakter zmiany kulturowej -Stadialność rozwoju kulturowego -Unilinearyzm rozwoju kultury w długich przedziałach czasowych -Stosowanie metody porównawczej -Podkreślanie wagi przeżytków (survivals) w badaniach antropologicznych -Poszukiwanie genezy zjawisk kulturowych
5. Zasługi Edwarda B. Taylora dla antropologii kulturowej.
-Rozwinął koncepcję przeżytków. -Badał religię, mitologię, astrologię i czary -Napisał pierwszy podręcznik z AK (1881) -Został pierwszym profesorem w zakresie AK na świecie (1896)
6. Koncepcja rozwoju społecznego Lewisa. H. Morgana.
Schemat rozwoju rodziny Morgana: (odwrotnie się czyta, z dołu do góry wraz z rozwojem) I. Chaos seksualny - promiskuizm II. Rodzina kazirodcza III. Rodzina swoista- punalua IV. Rodzina parzysta- syndiasmiczna/ nietrwałe na próbę V. Rodzina patriarchalna – poligeniczna
VI. Rodzina monogamiczna- wraz z indywidualizmem
7. Friedrich Ratzel.
Friedrich Ratzel (1844 - 1904) - Uznawany za tego, który zapoczątkował dyfuzjonizm ➔ Niemiecki geograf i etnolog ➔ Twórca antropogeografii - sposób rozmieszczenia człowieka na ziemi, jego zachowania, dokonania i inne tego typu rzeczy, które były uzależnione od miejsca z którego pochodził ➔ Zwolennik determinizmu geograficznego, czasem nazywany ojcem geopolityki ➔ Wprowadził zainteresowania wpływem środowiska geograficznego na kulturę oraz migracjami ➔ Wprowadził ideę dyfuzji jako podstawową zasadę wyjaśniającą zróżnicowanie kulturowe w świecie ➔ “Lebensraum” - przestrzeń życiowa ➔ Jego koncepcje były używane przez Nazistów w późniejszym okresie ➔ Polemizował z ewolucjonistami, uważał że ich wyniki badań były fałszywe, ponieważ zdobyte błędną metodą (metodą porównawczą) Dotarł na ziemię ognistą. Zwrócił uwagę na ubogi krajobraz i stan surowców, a potem zauważył, że kultura też rozwija się w sposób ubogi. Doszedł do sceptycznych wniosków o inteligencji człowieka i jego innowacyjności. Jeżeli człowiek z natury byłby takim nowatorem, to Indianie z ziemi ognistej żyliby w lepszy sposób mimo warunków środowiska. Jeżeli kultury są od siebie odizolowane, to nie ma możliwości przechodzenia wynalazków i innych przydatnych rzeczy między kulturami. Zwrócił uwagę na ważność migracji i wymiany kulturowej przy rozwoju.
8. Pojęcie dyfuzji.
Ratzel wprowadził ideę dyfuzji jako podstawę różnorodności kulturowej na świecie. Jeżeli w dwóch kulturach występują rzeczy i cechy wspólne to oznacza to, że między nimi musiał zostać nawiązany kontakt w przeszłości. Interesowały go podobieństwa cech drugorzędnych danych przedmiotów. Jeżeli cechy drugorzędne były podobne między przedmiotami dwóch różnych kultur, to między tymi kulturami zostały nawiązane kontakty w przeszłości. Nazwa kierunku pochodzi od pojęcia „dyfuzja” pojawiającego się w pracach uczonych łączonych z tą orientacją, którzy jednak nie tworzyli jednolitej szkoły Wyróżniamy dyfuzjonizm niemiecki („kręgi kulturowe” – „Kulturkreise”), dyfuzjonizm amerykański („areał kulturowy”), dyfuzjonizm brytyjski (koncentracja heliocentryczna) Kierunek powstał na początku XX wieku jako krytyka ewolucjonizmu i jego konkurencja. Swoje znaczenie utrzymywał mniej więcej od lat 30-tych XX wieku Krytyka ewolucjonizmu oznaczała odrzucenie zarówno jego metod jak i rezultatów badawczych Pojawienie się tego kierunku oznaczało porzucenie w badaniach nad kulturą metod przyrodniczych na rzecz metod historycznych, które zostały uznane za jedyne właściwe do prowadzenia takich dociekań
Pomysł pojawił się w pracach Leo Frobeniusa (ucznia Ratzla), koncepcja została rozwinięta przez Fritza Graebnera i Willhelma Shmidta, którzy twierdzili, że ograniczona liczba kręgów kulturowych rozwinęła się w różnych czasie, w różnych miejscach, a następnie rozprzestrzeniła się Wszystkie kultury starożytne i współczesne wywodzą się z tych ośrodków, a ich podobieństwo ejst spowodowane dyfuzją z tych ośrodków kompleksowych kulturowych, czyli grup wytworów powiązanych ze sobą
Historia każdej kultury może być odtworzona przez analizę kompleksów kulturowych i śledzenie ich
pochodzenia z jednego lub większej liczby kręgów
12. Dyfuzjonizm brytyjski.
Dyfuzjonizm skrajny zwany hiperdyfuzjonizmem (ironicznie) ● Przedstawiciele: Wiliam H. R. Rivers (1864 - 1922), William J. Perry (1887 - 1949), Grafton Elliot Smith (1871 - 1937) ● Charakterystyczna koncepcja heliocentryczna lub panegipska, która powstała pod wpływem osiągnięć egiptologii i wielkich odkryć archeologicznych w Dolinie Nilu ● Twierdzenie: kultura - cywilizacja oraz jej wytwory narodziły się tylko jeden jedyny raz - w starożytnym Egipcie: “Egipcjanie musieli wymyślić wszystko” ● Z Egiptu pochodzą takie wynalazki jak np.: rolnictwo, udomowienie zwierząt, kalendarz, garncarstwo, koszykarstwo, stałe siedziby, miasta ● Egipski kompleks kulturowy: Dynastia panująca pochodzi od słońca, przypisywanie perłom i złotu specjalnej wartości, podwójna organizacja społeczna, istnienie władzy faraona mumifikacja zwłok, budowa piramid
13. Socjologia Emila Durkheima jako prekursorka funkcjonalizmu w antropologii
Działalność Durkheima. Nawiązywał do dyskusji, które dotyczyły kryzysu cywilizacji i dotyczyły prób rozwiązania tego kryzysu. Starał się odpowiedzieć na te pytania. Był zdystansowany do konserwatyzmu, liberalizmu, socjalizmu (podchodził sceptycznie). Toczył bój z socjalistami, którzy traktowali człowieka jako człowieka ekonomicznego, co go bolało. Wg niego należy zajmować się kwestiami duchowymi (magia, duchy, religia etc.). Należy te kwestie powiązywać z rozwojem społecznym. Dużą niezależność naukową pokazywał wobec innych teorii naukowych z jego czasu. Zachowywał umiar przy zbieraniu nowinek socjologicznych (jak ewolucjonizm), ale był także sceptyczny wobec pozytywizmu czy spirytualizmu. Jego badania dotyczyły religii, rytuałów, duchowych aspektów życia człowieka. Potem zainteresował się kulturą i pierwotną gospodarką (zanim powstałą cywilizacja). To pozwala zaliczać go do ewolucjonizmu. Fakty społeczne (materialne i niematerialne) należy traktować jako rzeczy zewnętrzne, o których badacz nie wie nic pewnego Podchodząc do ich badania należy pozbyć się wszelkich pozaempirycznych założeń wstępnych i systemów wyobrażeń wziętych z życia codziennego Tendencja do tworzenia definicji i wyznaczania pola badań Badania społeczne należy prowadzić zgodnie z metodami nauk przyrodniczych Wprowadził do nauk społecznych pojęcie funkcji (najprawdopodobniej zaczerpnięte z biologii) funkcja=cel Pojęcie dwóch istotnych założeń teoretycznych: o Pomiędzy wszystkimi elementami systemu społecznego znajdującego się w stanie równowagi istnieje ścisły związek
o „organizm” społeczny posiada swoiste potrzeby, które są czymś innym niż potrzeby jego poszczególnych części. Muszą być one zaspakajane, jeżeli społeczeństwo ma trwać Sformułowanie postulatu analizy funkcjonalnej
14. Funkcjonalizm – wersja antropologii.
Funkcjonalizm powstał w pierwszej połowie XX wieku, dąży do wyjaśnienia faktów, zjawisk i procesów społecznych przez ustalenie funkcji jaką one pełnią w kulturze danego społeczeństwa. Funkcjonalizm był pierwszym kierunkiem socjologicznym, który obchodził się przy budowie teorii socjologicznej bez jakichkolwiek pozasocjologicznych inspiracji. Funkcjonalizm znaczy próbę ujęcia życia społecznego jako całości, jako całości funkcjonalnej.
Funkcjonalizm – jeden z głównych kierunków teoretycznych antropologii, powstały w latach 1920., polegający na
założeniu, że każde, nawet najmniejsze zjawisko kulturowe ma jakąś funkcję ważną dla całości systemu
społecznego. Twórcami i głównymi przedstawicielami tej orientacji badawczej był polski antropolog Bronisław
Malinowski i brytyjski Alfred Reginald Radcliffe-Brown.
Funkcjonalizm miał dwie zasadnicze wersje:
o Funkcjonalizm biokulturalny/psychologiczny Malinowskiego (1920 – 1930)
o Funkcjonalizm strukturalny Radcliffe- Browna
15. Funkcjonalizm – założenia.
❖ Założenie o swoistości systemu społecznego - jest konsekwencją holistycznego punktu widzenia, oznacza, że kultura ma właściwości swoiste ➢ Ponieważ kultura jest złożoną całością, a więc systemem, rządzi się pewnymi regułami i nie jest tylko zbiorem elementów ⇒ musi posiadać właściwości swoiste, których nie da się zredukować do cech poszczególnych elementów ➢ Stan równowagi → według funkcjonalistów jedna z najważniejszych cech funkcjonalizmu. Samoodtwarzalność. ❖ Założenia o samoregulującym się charakterze systemu społecznego - system społeczny wykazuje tendencję do utrzymywania się w stanie równowagi ➢ System dąży do stanu równowagi. Istnieją tylko te elementy, który przyczyniają się do osiągnięcia stanu równowagi. Konsekwencja ⇒ zmiana społeczna jako coś niekorzystnego, wytrącanie systemu społecznego z równowagi ❖ Założenie o istnieniu wymogów funkcjonalnych - są konieczne, aby kultura utrzymywała się w stanie równowagi (integracji) ❖ Założenie o funkcjonalności podsystemów społecznych - konsekwencja założenia poprzedniego ➢ Rozmaite instytucje muszą istnieć ponieważ służą czemuś, pełnią jakąś funkcję ❖ Założenie o egzogennym (zewnętrznym) charakterze zmiany społecznej - także konsekwencja założeń poprzednich. ➢ Jeżeli system jest całością zintegrowaną, która dąży do stanu równowagi. Jeżeli jest całością samoodtwarzającą się, to zmiana może mieć tylko charakter zewnętrzny, może pochodzić z zewnątrz. Z punktu widzenia systemu, zmiana była niekorzystna bo wytrącała z równowagi.
20. Franz Boas a Bronisław Malinowski.
(wcześniej w punktach 16 i 17)
MALINOWSKI Malinowski był świetnym empirykiem, jego badania były dobrze przygotowane i przeprowadzone. Jego wyniki badań i materiały były cenne i dobrze spisane. Był charyzmatyczny, przywódczy, umiał zebrać wokół siebie ludzi, był świetnym wykładowcą, miał mnóstwo uczniów. Uczniowie Malinowskiego byli przekonani, że Antropologia, w której nie są przeprowadzane badania terenowe jest bezwartościowa. Malinowski był nitomanem → opowiadał o sobie różne historie, niektóre oparte na faktach, niektóre ubarwione (np. dodawał zbyt dużo tragicznych informacji na temat swojego życia, mimo że to nie było zawsze prawdą). Opowiadał fantastyczne rzeczy na temat swojego pochodzenia - mówił, że pochodził z polskiej arystokracji, mimo że tak nie było naprawdę. Nie wrócił do Polski w trakcie wojny. Opublikował dziennik który pisał jak był na wyspach Triobranda. Pisał o swoich frustracjach, znudzeniach, szczerych opiniach, faktach, spostrzeżeniach, etc. Dziennik nie był pisany z myślą o publikacji → był dziennikiem intymnym, tzw. wentylem bezpieczeństwa. Zostały wydane przez wdowę po Malinowskim, która zrobiła to dla pieniędzy. W dzienniku wyjawiała się sfrustrowana postać Malinowskiego
- nie rozumiał tubylców, denerwowali go, uważał ich za nierozsądnych, czuł się samotny/odizolowany (całkiem inna postać niż to co o sobie mówił i czym sobą prezentował). Pojawił się też domniemany ‘rasizm’ Malinowskiego → zdarzyło mu się, że mówił na temat czarnoskórych jako murzyn, co w angielskim zostało przetłumaczone na niggro, co było obelżywe. Jego monografie etnograficzne mogą być do dnia dzisiejszego wzorem do naśladowania, pisał plastycznie. Jest mniej ceniony jako teoretyk
21. Recepcja freudyzmu na polu antropologii kulturowej.
Dokonała się przede wszystkim za sprawą Abrama Kardinera, który rozpoczął autentyczne badania nad problemem kształtowania się osobowości w kulturze oraz podjął próbę wyjaśnienia mechanizmu wzajemnego wpływu kultury i osobowości ● Kardiner z teorii Freuda odrzucił ewolucjonizm, instynktywizm, uniwersalizm oraz tezę o represyjnym charakterze kultury ● Położył nacisk na adaptacyjny aspekt teorii Freuda, czyli na przekonanie, że podstawowe cechy psychiki ludzkiej wytwarzają się w procesie przystosowania się jednostki do środowiska społecznego - podstawowe cechy człowieka wytwarzają się w procesie socjalizacji (wzrastania do życia w społeczeństwie) ● Jednym z głównych założeń było istnienie “podstawowej struktury osobowości”, wspólnej wszystkim lub większości członków społeczeństwa na bazie której wykształcają się osobowości jednostkowe ● Uważał, że podstawowa struktura jednostki to zespół typowych cech wrodzonych u wszystkich osób z danej kultury lub subkultury. Jest produktem określonego sposobu edukowania ludzi (szczególnie w dzieciństwie) ● Osobowość podstawowa jest zharmonizowana z instytucjami działającymi w obrębie grupy kulturowej ● Zmodyfikowana analiza Freuda miała umożliwić badanie związków pomiędzy naciskami społeczeństwa a integracją jednostki - wpływ kultury na jednostkę i odwrotnie
22. Psychokulturalizm.
❖ Inaczej: nurt Kultura i Osobowość (Culture and Personality Approach), ❖ Założony przez uczniów Boasa w latach 20-tych XX wieku, największe sukcesy: lata 30-te i 40-te XX wieku ❖ Oryginalność polegała na łączeniu w badaniach antropologicznego, psychologicznego (psychoanaliza i socjologicznego punktu widzenia ➢ Psychoanaliza + koncepcje Boasa ❖ Dla badaczy największe znaczenia miała twórczość Franza Boasa z jednej strony, a Zygmunta Freuda z drugiej Nie była to szkoła naukowa w ścisły tego słowa znaczeniu. Jej założycieli łączyła fascynacja odkrywaniem zależności między jednostką a kulturą (mechanizmy uwarunkowania człowieka przez kulturę) ❖ Odrzucano determinizm biologicznym uznając, że natura ludzka jest zasaddniczo tożsama, ale plastyczna i to powoduje występowanie różnych typów osobowości, kształtowane przez różne kultury ❖ Odrzucano introspekcję - tylko spojrzenie “z zwenątrz” może uchwycić charakter między jednostką i kulturą ➢ Przedmiotem badania był jednostki i ich regularne zachowania, pewne określone typy myślenia oraz reakcje emocjonalne charakterystyczne dla danej kultury. ➢ Badanie było tylko wtedy wiarygodne gdy badacz był właśnie z zewnątrz
Psychokulturalizm - założenia
- Założenia ciągłości a. Istnieje ciągłość pomiędzy doświadczeniem z najwcześniejszego dzieciństwa a dojrzałością. Dzieciństwo determinuje osobowość dorosłą, traumy z tego okresu są przyczyną frustracji, lęków, nerwic - które wywierają wpływ na instytucje kulturowe b. Jest zbyt mało danych, aby twierdzić,że określone praktyki wychowawcze kształtują określone typy osobowości (skutki nie zawsze są te same) i. Dochodzą elementy dodatkowe, których nie da się sprawdzić
- Założenie jednorodności a. Istnieje związek między kulturą a osobowością b. Każdemu społeczeństwu odpowiada właściwy mu typ osobowości (zwanej modalną, podstawową lub dominującą) i. Osobowość modalna to osobowość, którą można wyznaczyć statystycznie → bierze się grupę kulturową (kilkuset członków)m, bada i określa się osobowość, po czym na drodze przeliczenia statystyk określa się osobowość modalną ii. Osobowość podstawowa - ściśle związana z kulturą, która działa jak matryca. Na jej podstawie tworzyły się osobowości innych członków kultury iii. Osobowość dominująca - ta która występuje najczęściej i jest najbardziej ceniona
- Założenie jednolitości a. Każda kultura dąży do ujednolicenia cech, do osiągnięcia pełnej spójności i. Ludzie żyjący w obrębie jednej kultury, mają podobne osobowości b. W przypadku zapożyczeń kultura przyjmująca natychmiast je przekształca i dostosowuje do swoich wartości
- Założenie odrębności a. Poszczególne kultury są odrębne, współistnieją nie przenikając się Granice kulturowe są szczelne
23. Koncepcje osobowości podstawowej i osobowości modalnej.
Osobowość modalna to osobowość, którą można wyznaczyć statystycznie → bierze się grupę kulturową (kilkuset członków)m, bada i określa się osobowość, po czym na drodze przeliczenia statystyk określa się osobowość modalną Osobowość podstawowa - ściśle związana z kulturą, która działa jak matryca. Na jej podstawie tworzyły się osobowości innych członków kultury Osobowość modalna - osobowość, która występuje najczęściej. Termin wprowadzony przez Lintona. Jest kategorią statystyczną, której badanie, próba uchwycenia, wymagała przyjęcia innych metod badawczych niż obecnie stosowanych przez innych badaczy. Do badania osobowości modalnej Linton zastosował metody socjologicznej tj. ilościowe. Inni stosowali metody jakościowe. Skupienie się na najczęściej występujących statystycznie cechach osobowości. Stwierdzenie częstotliwość występowania danych cech i wyrażenia tego liczbowo i procentowo. Jak często występują w danej grupie kulturowej uznane za obowiązujące ze wzorami danej kultury. Można badać małe kultury tradycyjne, jak i również duże społeczności Zachodu. Badanie osobowości modalnej nie wyklucza występowania innych typów osobowości, tylko stwierdza, że pozostałe występują rzadziej. Najczęściej po prostu występuje osobowość modalna, która jest kategorią empiryczną jak i statystyczną.
24. Neoewolucjonizm a ewolucjonizm klasyczny.
NEOEWOLUCJONIZM
● Pojawił się jako poważna propozycja badawcza w latach 40-tych XX wieku, jest kierunkiem do dziś wpływowym ● Przyjmuje się, że jego pojawienie się było reakcją na słabość XX wiecznej humanistyki, która nie wypełniła swojego zadania tj. nie wyjaśniła współczesnego świata, zachowań ludzkich jak i kondycji człowieka. Pewnego rodzaju powrót do metod XIX wiecznych - powrót do pozytywizmu i racjonalizmu ● Podejmuje problematykę zmiany kulturowej, posługując się paradygmatem ewolucji kulturowej, rezygnuje z tworzenia schematów ewolucyjnych, stosuje poprawną metodologię, badania terenowe ● Jest nauką nomotetyczną, stawiającą w centrum zainteresowań problematykę prawidłowości i regularności rozwoju
27. Ewolucja wieloliniowa.
● Zaprezentowana po raz pierwszy w 1952 roku ● Opiera się na dwóch założeniach metodologicznych: ○ Prawdziwe paralele form i funkcji rozwijają się w historycznie niezależnych sekwencjach lub tradycjach kulturowych ○ Należy wyjaśniać te paralele form i funkcji niezależnym działaniem w każdym przypadku identycznej przyczynowości ● W procesie zmiany kulturowej występują znaczące regularności, które można stwierdzić empirycznie, nie przyjmując a priori żadnych schematów i praw Uważał, że schematy w które próbowano wcisnąć rozwój całej cywilizacji ludzkiej są zbyt ogólne Uważał, że ewolucjoniści klasyczni popełnili błąd, nie uwzględniając wpływu historycznego na rozwój jak i wpływu środowiska naturalnego. Dla Stewarda ewolucja wieloliniowa była metodologią. Badacz miał się zajmować ujawnianiem praw kulturowych za pomocą badań empirycznych, nie przyjmując wcześniej istnienia żadnych schematów, praw. Badacz antropolog ma unikać tego typu rodzaju kłopotów. Należy założyć, że istnieją różne kultury, że są wielorodne, ale jednocześnie badacz ma zadawać pytanie czy w tej różnorodności można zauważyć podobieństwa i czy można je ująć w bardziej ogólną formułą. Czy są podstawą do ułożenia praw rozwoju kulturowego.
28. Podstawowe założenia strukturalizmu.
Pojęcie struktury (strukturalizm) ● Strukturalizm zakłada, że rzeczywistość jest uporządkowana i zorganizowana (ustrukturowana) ● Wyjaśnień empirycznie istniejących zjawisk należy szukać poprzez odsłanianie systemów utajonych → “głębokich struktur” ● Poprzez badanie struktur można odkryć sens i funkcje elementów rzeczywistości ● Struktury są konstruktem teoretycznym, nie są tworem istniejącym rzeczywiście ● Wszystkie kultury są systemami transformacji, czyli przekształceń ● Struktury są samowystarczalne, czyli zrozumiałe bez brania pod uwagę elementów zewnętrznych ● Są całościami, a ich elementy podporządkowane są prawom struktury, które są nieredukowalne do skumulowanych związków i tym samym nadają strukturze własności odmienne od własności poszczególnych elementów ● Ujęcie struktury jako systemu implikuje istnienie praw (prawa kompozycji, prawa składania całości, prawa transformacji) ● Struktury są systemami samoregulującymi się. Samoregulacja struktury implikuje jej samoutrzymywanie się, granice struktury i jej trwałość
29. Pojęcie struktury w antropologii kulturowej.
Pojęcie struktury (strukturalizm) ● Strukturalizm zakłada, że rzeczywistość jest uporządkowana i zorganizowana (ustrukturowana) ● Wyjaśnień empiryczni2e istniejących zjawisk należy szukać poprzez odsłanianie systemów utajonych → “głębokich struktur” ● Poprzez badanie struktur można odkryć sens i funkcje elementów rzeczywistości ● Struktury są konstruktem teoretycznym, nie są tworem istniejącym rzeczywiście ● Wszystkie kultury są systemami transformacji, czyli przekształceń ● Struktury są samowystarczalne, czyli zrozumiałe bez brania pod uwagę elementów zewnętrznych ● Są całościami, a ich elementy podporządkowane są prawom struktury, które są nieredukowalne do skumulowanych związków i tym samym nadają strukturze własności odmienne od własności poszczególnych elementów ● Ujęcie struktury jako systemu implikuje istnienie praw (prawa kompozycji, prawa składania całości, prawa transformacji) ● Struktury są systemami samoregulującymi się. Samoregulacja struktury implikuje jej samoutrzymywanie się, granice struktury i jej trwałość
30. Strukturalizm brytyjski. Edmund Leach.
Edmund Leach (1910 - 1989) - Strukturalizm brytyjski ● Brytyjczyk, antropolog społeczny ● Uczeń Malinowskiego i Firtham jednak dystansował się od klasycznej wersji funkcjonalizmu ● Proponował konceptualizację struktury społecznej jako skumulowanego produktu wielu pojedynczych działań przeciętnych zachowań → nazwał ją modelem statystycznym Prowadził badania terenowe wśród Kurdów, a rok później w Birmie (rok 1939). Zastał go wybuch wojny, przez co w całym tym zamieszaniu stracił swoje notatki, które udało mu się później odtworzyć (co prawda nie w całości). W 1940r. pojawiła się monografia na temat zmiany kulturowej w społeczeństwach kurdyjski, przeszła ona bez echa w tamtych czasach. Po wojnie przygotował swoją dysertację doktorską, w 1954r opublikował inną książkę, która przez innych (w tym Adama Coopera) jest uznawana za najwybitniejszą w jego karierze. Był ateistą, który wojował i nie interesowały go kompromisy. Był uznawany za ekscentryka. Był postacią charyzmatyczną, pełną zaangażowania, otwartą ale jednocześnie był apodyktyczny. Cenił sobie badania terenowe, mimo że jest zaliczany do strukturalizmu, chociaż brytyjski strukturalizm różnił się od tego na kontynencie. Uważał, że badania terenowe mają sens, ponieważ pomagają człowiekowi wniknąć w kulturę i jako tako dotknąć i zrozumieć tę kulturę. Uważał badania empiryczne za konieczność. Nadal poszedł krok dalej → zasadniczym i końcowym krokiem było poznanie siebie i swojej własnej kultury. Jego stanowisko jest uznawane za hybrydę funkcjonalizmu i strukturalizmu. Czerpał dużo z doświadczenia ale również odnosił się do strukturalizmu L. Straussa (mimo, że nie do końca się z nim zgadzał). Cenił sobie funkcjonalistów, ale wyrastał poza schematy funkcjonalistyczne. Był wierny badaniom terenowym, ale jednocześnie był przeciwnikiem określanego wg niego “obsesyjnego empiryzmu”. Uważał, że nieprawdą jest, że tylko z faktu bardzo dokładnego opisu mogłyby wypływać trafne uogólnienia. Należy je jeszcze zinterpretować, poddać oglądowi z zewnątrz, poddać paraleli, coś jeszcze wyciągnąć z tego. Edka interesowały kultury które były dynamiczne, zmienne. Interesowały go kultury w ruchu, mechanizmy jego zmian. Natomiast procedury funkcjonalistyczne, zasady mówiące o równowadze systemu uważał za nadmiernie redukcjonistyczne. Cenił mistrzów funkcjonalistów, ale nie był w nich zapatrzony. Wiele koncepcji Leacha pokazuje dużo podobieństw z koncepcjami Jacobsona i Straussa. Leach krytykował Straussa za powrót do kultury całego świata jako powrót do ewolucjonizmu, który był uznawany na wyspach brytyjskich jako nienaukowy. Krytykował go również za podejście Leviego do badań empirycznych. Wg Leacha teoria ma się opierać na konkrecie, który można zdobyć właśnie za pomocą badań empirycznych. Mimo wszystko Leach bardzo fascynował się koncepcjami Straussa i rozwijał je, ale nadal krytykował i robił to w sposób oryginalny. Podejście Edka jest przeważnie nazywane podejściem proceduralnym. Leach też zajmował się badaniem mitów, systemami pokrewieństwa (głównie wymianą kobiet). Uważał, że kobiety są elementem komunikacji, są wymieniane między grupami, a ta wymiana jest powiązana z innym rodzajem komunikacji w tym wymianą dóbr. Nie interesował go przedmiot przekazu i podmioty uczestniczące, ale ogólna struktura komunikacji jako pewnej całości. Uważał, że formy wymiany w społeczeństwie są dostosowane do uwarunkowań ekonomicznych i politycznych. Model wymiany matrymonialnej jest modelem, któru może służyć wyjaśnianiu sytuacji tego społeczeństwa jako całości. Uważał, że jeżeli zbada się jakąś kulturę/społeczeństwo, to punktem wyjściem powinien być model matrymonialny a na jego podstawie można mówić o
uwarunkowaniach ekonomicznych i politycznych.
