Pobierz Audyt - notatki - założenia, kontrole wewnętrzne etc. i więcej Notatki w PDF z Rachunkowość i controlling tylko na Docsity! Audyt
Typ Konwerastorium
Semestr 3
wykładowca Tomasz Kociołek
Status In progress
Zakres tematyczny przedmiotu
1. Założenia koncepcyjne i ramy regulacyjne (Audit framework and regulation)
2. Planowanie oraz ocena ryzyka (Planning and risk assessment)
3. System kontroli wewnętrznych (internal control)
4. Dowody rewizyjne (Audit evidence)
5.
.. Przegląd wykonanej pracy oraz raportowanie (Reviewand reporting)
v 1. Ramy regulacyjne
v Ramy regulacyjne usług atestacyjnych
Audyt (łac. „auditor” - słuchacz, słuchający) — niezależna ocena danej organizacji, procesu, projektu, systemu lub
produktu. Podział ze względu na przedmiot oceny może obejmować — oprócz audytów finansowych — również:
audyt etyczny, audyt energetyczny, audyt informatyczny (IT),
audyt marketingowy, audyt operacyjny, audyt badania klinicznego,
audyt oprogramowania, audyt środowiskowy, audyt działalności,
audyt ekologiczny, audyt jakości, audyt wiedzy.
Usługa atestacyjna to usługa, w której praktyk formułuje wniosek mający zwiększyć zaufanie zamierzonych
użytkowników innych niż strona odpowiedzialna do wyniku dokonanej na podstawie kryteriów oceny lub pomiaru
zagadnienia będącego przedmiotem usługi, użytkowników innych niż strona odpowiedzialna.
Celem usług atestacyjnych jest:
+ wzrost zaufania obrotu gospodarczego;
+ obniżenie ryzyka odbiorców tych usług (np. czytelników
sprawozdań finansowych).
Elementy usługi atestacyjnej:
1. powiązanie trzech stron obejmujące: zawodowego księgowego, stronę odpowiedzialną oraz zamierzonych
użytkowników,
. odpowiednie zagadnienie będące przedmiotem usługi,
.. właściwe kryteria,
.. wystarczające i odpowiednie dowody oraz
MA W N
. pisemne sprawozdanie z usługi atestacyjnej w formie odpowiedniej dla usługi atestacyjnej dającej
wystarczającą pewność lub usługi atestacyjnej dającej ograniczoną pewność.
Użytkownicy (odbiorcy) usług atestacyjnych:
« wewnętrzni: właściciele - udziałowcy/akcjonariusze, Zarząd, pracownicy
+ zewnętrzni: potencjalni inwestorzy, pożyczkodawcy (np. banki), kontrahenci (dostawcy, odbiorcy), Urząd
Skarbowy, społeczność
W przypadku usług atestacyjnych dotyczących historycznych informacji finansowych:
«usługi atestacyjne dające wystarczającą pewność nazywa się badaniem;
Audyt
Naszym zdaniem załączone roczne sprawozdanie finansowe:
na dzień 31 grudnia
2017 roku oraz jej wyniku finanso: a rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 roku,
zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami
Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w for
rozporządzeń Komisji Europejskiej I przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości,
nie.
+ usługi atestacyjne dające ograniczoną pewność nazywa się przeglądem.
co kazałoby nam sądzić, że załączone śródroczne skrócone
skonsolidowane sprawozdanie finansowe nie zostało sporządzone we wszystkich istotnych aspektach,
zgodnie z wymogami MSR 34 „Śródroczna sprawozdawczość finansowa”.
Nieodłączne ograniczenia badania:
+ stosowanie testowania (próbkowania),
+ niepraktyczność przetestowania wszystkich transakcji,
+ nieodłączne ryzyka skuteczności kontroli wewnętrznych,
+ większość dowodów rewizyjnych ma bardziej charakter „przekonujący” niż „rozstrzygający”,
+ możliwość popełnienia zdarzeń o charakterze fraud (nadużyć dotyczących sprawozdawczości finansowej, czynów
niezgodnych z prawem, sprzeniewierzenia aktywów),
+ subiektywnych osądów dokonywanych przez audytora (np. związanych z zakresemiliczebnością próbek czy
oceną szacunków Zarządu).
(| Luka oczekiwań - Podmioty działające na rynku oczekują od audytora przedstawienia zapewnienia,
które dałoby absolutną pewność, że badane informacje finansowe nie zawierają błędów. Ze względu na
wymienione nieodłączne ryzyka badania, żaden audytor nie jest wstanie takiego zapewnienia
przedstawić.
Opinia
'W przypadku braku kwestii powodujących konieczność modyfikacji opinii-- opinia bez zastrzeżeń
Osąd biegłego rewidenta na temat rozległości wpływu
Rodzaj sprawy powodującej lub możliwego wpływu na sprawozdanie finansowe
modyfikację
Istotny, ale nie rozległy Istotny i rozległy
Sprawozdanie finansowe jest Bf s kz
letofnie zaleksztiicone; Opinia z zastrzeżeniem Opinia negatywna
Brak możliwości uzyskania Sióiwiówia
wystarczających i odpowiednich Opinia z zastrzeżeniem y
dowodów badania opinii
+ ewentualnie dodatkowe objaśnienie(a) do opinii w przypadku konieczności zwrócenia uwagi na
określone istotne zagadnienie ujawnione w sprawozdaniu finansowym
v Case study 1 - wydanie opinii z badania
Audyt
Audyt
BO Jesteś asystentem w firmie audytorskiej Dobry Audyt Sp. z 0.o., która podjęła się badania sprawozdania
finansowego spółki giełdowej Czarna Owca S.A. za rok 2021.
Dyrektor finansowy chciałby ogłosić wyniki finansowe Spółki na giełdzie wcześniej niż w zeszłym roku i
aby to ułatwić, zapytał, czy audyt mógłby zostać zakończony w krótszym czasie. Ponadto Spółka
zamierza zaproponować ostateczną dywidendę po sfinalizowaniu badania sprawozdań finansowych.
Dyrektor finansowy Spółki poinformował partnera odpowiedzialnego za badanie, że jeden z dyrektorów
niewykonawczych (NED) spółki właśnie złożył rezygnację i zapytał, czy partnerzy Dobry Audyt Sp. z 0.0.
mogą pomóc Czarnej Owcy S.A. w rekrutacji nowego NED. W szczególności zwrócił się do osoby
dokonującej przeglądu kontroli jakości zlecenia, która do zeszłego roku była partnerem odpowiedzialnym
za badanie o pomoc w tej rekrutacji. Dobry Audyt Sp. z 0.0. świadczy również usługi podatkowe dla
Spółki w formie przygotowania zeznania podatkowego wraz z poradami dotyczącymi planowania
podatkowego.
Dyrektor finansowy zalecił komitetowi audytowemu Czarnej Owcy S.A., aby tegoroczne wynagrodzenie
za audyt było oparte na zysku brutto Spółki. Na dzień dzisiejszy 20% zeszłorocznego wynagrodzenia
audytora nie zostało jeszcze uregulowane i miało zostać zapłacone trzy miesiące temu.
Zidentyfikuj i wyjaśnij PIĘĆ zagrożeń etycznych, które mogą wpłynąć na niezależność audytu
Czarnej Owcy S.A. i dla każdego zagrożenia zasugeruj zabezpieczenia w celu zmniejszenia ryzyka
do akceptowalnego poziomu.
P
Zagrożenie zastraszenia — wywieranie presji na jak najszybsze zakończenie prac audytowych — należy omówić
harmonogram badania ze spółką i ustalić realne ramy czasowe, które pozwolą na wykonanie wszystkich
wymaganych procedur bez presji czasowej.
n
Zagrożenie promowania interesów klienta poprzez reprezentowanie spółki w procesie rekrutacji nowego
Dyrektora Niewykonawczego. Dobry Audyt Sp. z 0.0. nie powinna podejmować się tego zlecenia.
w
Zagrożenie nadmiernej zażyłości — partner odpowiedzialny za badania tej spółki w poprzednich latach nie
może zostać od razu w kolejnym roku osobą dokonującą kontroli tego zlecenia. Należy wyznaczyć inną osobę,
zgodnie z wewnętrznymi zasadami rotacji w firmie audytorskiej Dobry Audyt oraz przepisami prawnymi
obowiązującymi w danym kraju.
4. Zagrożenie autokontroli — należy sprawdzić, czy świadczenie przez firmę audytorską usług podatkowych w
formie przygotowania zeznania podatkowego wraz z poradami dotyczącymi planowania podatkowego nie stoi
w sprzeczności z zasadami niezależności audytora — zarówno tymi wewnętrznymi, jak i regulacjami prawnymi
w danym kraju. Zabezpieczeniem mogą być tutaj inne zespoły odpowiedzialne za poszczególne prace, bądź w
skrajnym przypadku Dobry Audyt Sp. z 0.0. nie powinna podejmować się tego zlecenia.
n
Zagrożenie czerpania korzyści własnych związane z uzależnieniem wynagrodzenia za badanie od wyniku
finansowego spółki („success fee”). Tego typu klauzule w umowach o badanie są zabronione — wynagrodzenie
firmy audytorskiej musi być stałą kwotą, niezależnie od ilości zidentyfikowanych korekt, czasu trwania badania,
rodzaju wydanej opinii, etc.
s
Zagrożenie czerpania korzyści własnych dotyczące nieuregulowania pełnej kwoty wynagrodzenia za rok
poprzedni. W takim przypadku audytor mógłby nie być dokońca obiektywny, mając na względzie, że wyniki
bieżących prac audytowych mogą popsuć relacje ze spółką, która mogłaby nie wypłacić zaległych kwot. Jeżeli
kierownictwo Czarnej Owcy S.A. używałoby tego argumentu w kontaktach zaudytorem, dodatkowo wystąpiłoby
zagrożenie zastraszenia. Zabezpieczenie w tym przypadku stanowią standardy badania, zgodnie z którymi
firma audytorskamoże rozpocząć badanie kolejnego roku obrotowego dopiero, gdy wszystkie należności za
audyt poprzedniego roku zostaną zapłacone przez klienta.
v Ogólne cele i zasady badania
Przy przeprowadzaniu badania sprawozdań finansowych ogólne celebiegłego rewidenta stanowią:
1. uzyskanie wystarczającej pewności, czy sprawozdania finansowe jako całość nie zawierają istotnego
zniekształcenia, niezależnie od tego, czy zostało ono spowodowane błędem lub oszustwem, co umożliwi
biegłemu rewidentowi wyrażenie opinii o tym, czy sprawozdania finansowe zostały, we wszystkich istotnych
aspektach, sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie ramowymi założeniami sprawozdawczości
finansowej.
2. sporządzenie sprawozdania na temat sprawozdań finansowych i przekazanie stosownie do wymogów MSB
informacji zgodnych z ustaleniami biegłego rewidenta.
MSB wymagają, aby biegły rewident formułował zawodowe osądy oraz zachowywał zawodowy sceptycyzm
podczas planowania i przeprowadzania badania, między innymi:
1. rozpoznał i ocenił ryzyko istotnego zniekształcenia spowodowanego błędem lub oszustwem, dzięki
poznaniu jednostki i jej środowiska, w tym jej kontroli wewnętrznej,
2. zgromadził wystarczające i odpowiednie dowody badania na temat ewentualnych istotnych zniekształceń,
dzięki zaprojektowaniu i wdrożeniu reakcji odpowiednich do oceny ryzyka,
3. sformułował opinię na temat sprawozdań finansowych na podstawie wniosków wyciągniętych z
uzyskanych dowodów badania.
Zniekształcenie — różnica między kwotą, klasyfikacją, prezentacją lub ujawnieniem pozycji wykazaną w
sprawozdaniu finansowym a kwotą, klasyfikacją, prezentacją lub ujawnieniem wymaganym dla danej pozycji w celu
zachowania zgodności zmającymi zastosowanie ramowymi założeniami sprawozdawczości finansowej.
v Procedury akceptacji zlecenia
MSKJ 1 (Międzynarodowy Standard Kontroli Jakości 1; ang.ISQC 1 - International Standard on Quality Control 1)
wymaga, aby firma przed przyjęciem zlecenia od nowego klienta uzyskała informacje, które uznaje za niezbędne w
danych okolicznościach do podjęcia decyzji o kontynuacji dotychczasowego zlecenia oraz rozważenia przyjęcia
nowego zlecenia od dotychczasowego klienta, m.in.
dotyczące uczciwości głównych właścicieli, kluczowego kierownictwaoraz osób sprawujących nadzór nad
jednostką,
czy zespół wykonujący badanie jest kompetentny do przeprowadzenia badania i czy posiada odpowiednie
umiejętności, w tym czas i środki,
czy firma oraz zespół wykonujący badanie potrafią przestrzegać stosowne etyczne wymogi oraz
znaczące kwestie, które powstały w trakcie realizacji bieżących lub wcześniejszych zleceń badania oraz ich
wpływ na kontynuację współpracy z klientem.
System kontroli jakości firmy składa się z zasad i procedur dotyczących:
1. obowiązków kierownictwa związanych z zapewnianiem jakości w firmie
. nadzorowania
.. przeprowadzenia zlecenia
. zasobów ludzkich
.. przyjmowania zleceń i kontynuacji współpracy z klientem oraz szczególnych zleceń
5 u A w n
.. odpowiednich wymogów etycznych
W celu ustalenia, czy wstępne warunki badania występują, biegły rewident:
«_ ustala, czy ramowe założenia sprawozdawczości finansowej stosowane przy sporządzaniu sprawozdań
finansowych są możliwe do zaakceptowania oraz
» uzyskuje od kierownictwa zapewnienie, że potwierdza ono i rozumie swoją odpowiedzialność za
o sporządzenie sprawozdań finansowych zgodnie z mającymi zastosowanie ramowymi założeniami
sprawozdawczości finansowej,
o kontrolę wewnętrzną, którą kierownictwo uznaje za nieodzowną dla umożliwienia sporządzenia
sprawozdań finansowychnie zawierających istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub
błędem oraz
o zapewnienie biegłemu rewidentowi:
dostępu do wszystkich informacji, takich jak zapisy, dokumenty oraz innych kwestii, mających
znaczenie dla sporządzania sprawozdań finansowych
dodatkowych informacji, o które biegły rewident może na potrzeby badania poprosić kierownictwo
nieograniczonego kontaktu z osobami wewnątrz jednostki, od których uzyskanie dowodów badania jest
zdaniem biegłego rewidenta konieczne
v 3. Procedury i strategie, poziomy istotności, ryzyka
Audyt
v Planowanie procedur i strategii badania
Biegły rewident opracowuje plan badania, który obejmuje opis:
1. rodzaju, rozłożenia w czasie i zakresu planowanych procedur oceny ryzyka,
2. rodzaju, czasu przeprowadzenia i zakresu dalszych procedur badania na poziomie stwierdzeń (assertions),
3. innych planowanych procedur badania, których przeprowadzenie jest niezbędne, aby zlecenie było wykonane
zgodnie ze standardami.
v Wyznaczanie poziomów istotności
Zniekształcenia, w tym pominięcia, uznaje się za istotne, jeśli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub
łącznie, wpłyną na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników na podstawie sprawozdań
finansowych.
Wyznaczenie przez biegłego rewidenta istotności jest kwestią jego zawodowego osądu i zależy od postrzegania
przez niego potrzeb użytkowników sprawozdań finansowych w zakresie informacji finansowych.
4 Istotność dla sprawozdania finansowego jako całości (overall materiality) ustala się zwykle jako:
* 5%-10% wyniku brutto;
+ 0,5%-3% przychodów lub (rzadziej) kosztów;
* 2,5%-3,5% EBITDA;
+*_1%-3% sumy bilansowej;
* 1%-2% aktywów netto
Obliczanie poziomu istotności dla badania sprawozdania finansowego spółki produkcyjnej na podstawie
następujących informacji:
Akcje spółki są notowane na giełdzie papierów wartościowych
Aktywa ogółem wynoszą 142.200 tys. zł; zysk brutto wynosi 60.000tys. zł; przychody operacyjne
245.150 tys. zł;
«_Pomniejszenie istotności ogólnej w celu określenia istotności wykonania - 25%;
+ Próg minimalnych proponowanych korekt (trywialnego błędu) wynosi 5% ogólnej istotności;
«_ Nie ma konieczności określać istotności istotnej dla poszczególnych sald ani rodzajów transakcji.
Przyjęty sposób wyliczenia istotności — 5% wyniku brutto
zysk brutto = 60.000 tys. zł
Obliczone poziomy istotności:
« lstotność ogólna = 60.000 tys. zł x 5% = 3.000 tys. zł
«_ Istotność wykonawcza = 3.000 tys. zł x (1-25%) = 2.250 tys. zł
«_ Minimalny poziom dla proponowania korekt = 5% x 3.000 tys. zł =150 tys. zł
v Ocena ryzyk audytowych
Procedury oceny ryzyka obejmują:
— Zapytania do kierownika jednostki, odpowiednich osób w funkcji audytu wewnętrznego oraz innych osób w
jednostce, które mogą według osądu biegłego rewidenta posiadać informacje, które pomogą w identyfikacji ryzyk
istotnego zniekształcenia z powodu oszustwa lub błędu.
— Procedury analityczne
— Obserwacje i inspekcje
Elementy kontroli wewnętrznej - MODEL COSO:
+ Środowisko kontroli
Audyt
zaproponowana korekta nie zostanie wprowadzona do ostatecznej wersji sprawozdania
finansowego.
Kwota 1,4 mln PLN jest kwotą istotną (1,4 mln — 6,28% aktywów)
W przypadku niezastosowania korekty firma musi liczyć się z wydaniem przez audytora opinii z
zastrzeżeniem w przypadku nierozległego wpływu na sprawozdanie finansowe lub opinii negatywnej.
v Case study - identyfikacja ryzyk audytowych
BO Jesteś managerem w firmie audytorskiej Best Audit 4. Co i planujesz badanie IT FREAKS S.A., spółki
giełdowej, za rok zakończony 31 marca 2022 r. Firma produkuje komponenty komputerowe, jej
prognozowany zysk brutto wynosi 33,6 mln PLN, a suma aktywów 79,3 minPLN. [1]
IT FREAKS S.A. dystrybuuje swoje produkty za pośrednictwem hurtowni, a także za pośrednictwem
własnej strony internetowej. Strona www została zmodernizowana w ciągu roku kosztem 1,1 mln PLN.
Dodatkowo spółka zawarła w lutym 2022 r. transakcję zakupu nowego magazynu, który będzie
kosztował 3,2 mln PLN. Doradcy prawni IT FREAKS S.A.pracują nad tym, aby procedury prawne
związane z nabyciem magazynu zostały zakończonedo końca 2022 r. Spółka wyemitowała 5 min PLN
bezzwrotnych akcji uprzywilejowanych w celu sfinansowania zakupu magazynu.
W ciągu roku dyrektor finansowy wydłużył okres użytkowania środków trwałych z trzech do czterech lat,
ponieważ uznał, że jest to bardziej odpowiedni okres. Dyrektor finansowy poinformował partnera
odpowiedzialnego za badanie, że zmieniony został okres kredytowania jednego z klientów hurtowych,
ponieważ miał on trudności ze spłatą salda w wysokości 1,2mln PLN. Od 1 stycznia 2022 r. IT FREAKS
S.A. wprowadziła nowy system premiowy oparty na celach sprzedażowych dla pracowników działu
sprzedaży. Doprowadziło to do otwarcia przez sprzedawców znacznej liczby nowych kont klientów
hurtowych. Nowi klienci otrzymali bardzo korzystne warunki kredytowe, pod warunkiem zakupu towaru w
ciągu dwóch miesięcy. W rezultacie przychody spółki wzrosły o 5% w porównaniu do roku poprzedniego.
Spółka wprowadziła w badanym roku obrotowym kilka nowych produktów i wszystkie — z wyjątkiem
jednego — odniosły sukces. Opinie na temat nowoczesnych serwerów KIKS, wprowadzonych na rynek
cztery miesiące temu były mieszane, a spółka otrzymała właśnie powiadomienie od jednego ze swoich
klientów, ZŁOŚLIWY SKLEP Sp. z 0.0. o zamierzonym wystąpieniu na drogę sądową. Zarzucają oni, że
sprzedawany im produkt był wadliwy, co spowodowało znaczną utratę informacji na zakupionych od IT
FREAKS S.A. serwerach i w konsekwencji miało trwały negatywny wpływ na zyskowność firmy. W
ramach środków ostrożności wstrzymano sprzedaż produktów KIKS i rozpoczęto wycofywanie
wszystkich produktów tej linii sprzedanych w ciągu ostatnich czterech miesięcy.
Korzystając ze wszystkich podanych informacji opisz 7 ryzyk związanych z badaniem oraz
wyjaśnij jaka powinna być odpowiedź audytora na każde z nich. Odpowiedź przygotuj używając
dwóch kolumn zatytułowanych "Ryzyko audytowe” i "Odpowiedź audytora”
Lp. Ryzyko audytowe Odpowiedź audytora
sua w DN PR
v 4. Odpowiedzialność dotycząca oszustw
Zniekształcenia sprawozdań finansowych mogą być spowodowane biędem lub oszustwem.
Cechą odróżniającą oszustwo od błędu jest to, czy działania, w wyniku których powstało zniekształcenie sprawozdań
finansowych, są zamierzone.
Pojęcie oszustwa w rozumieniu prawa ma szerokie znaczenie, jednak biegły rewident zajmuje się tylko tymi
oszustwami, które powodują istotne zniekształcenie sprawozdań finansowych. Dwa rodzaje umyślnych
Audyt 10
zniekształceń są ważne dla biegłego rewidenta, tj.zniekształcenia polegające na oszukańczej sprawozdawczości
finansowej i zniekształcenia wynikające z zawłaszczenia majątku.
v Manipulacja poszczególnych składników bilansu
Manipulowanie poziomem kosztów
5 u A © P P
.. aktywowanie niewłaściwych kosztów,
. wadliwą prezentację kosztów prac badawczo-rozwojowych
.. manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi i nakładami na ulepszenie
. tworzenie fikcyjnych (cichych) rezerw
. odpisy aktualizujące aktywów (w szczególności zapasów i należności)
.. brak uwzględnienia normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasów
Wśród oszustw księgowych wpływających na poziom przychodów wyróżnia się następujące:
1
2.
5 u a
przyspieszone fakturowanie i manipulowanie okresem ujęcia przychodów
sprzedaże z klauzulą odkupu
. rozwiązywanie nieuzasadnionych rezerw
L. fikcyjną sprzedaż
.. szacunek przychodu w kontraktach długoterminowych
.. wykorzystanie cen transferowych
Oszustwa księgowe wpływające na składniki aktywów i pasywów:
1
NA © n
manipulowanie terminami płatności
... niewłaściwym klasyfikowaniem rozrachunków ze względu na termin płatności
.. niewłaściwym klasyfikowaniem aktywów finansowych ze względu na ich faktyczny okres użytkowania,
|. ujęcie zobowiązań warunkowych
.. manipulowanie aktywowaniem kosztów, jeżeli wydatki lub zużycie kosztów będzie dotyczyło okresów innych
niż okres w którym je poniesiono
.. brak rzetelnego wyodrębnienia strumieni działalności kontynuowanej i niekontynuowanej
. nieujawnianie realnych zagrożeń kontynuacji działalności
MSB 240 wymaga przeprowadzenia na etapie planowania badania dyskusji wśród członków zespołu wykonującego
badanie oraz ustalenia przez partnera odpowiedzialnego za badanie, jakie sprawy należy zakomunikować osobom nie
uczestniczącym w dyskusji.
W dyskusji kładzie się szczególny nacisk na to, w jaki sposób i w którym miejscu sprawozdania finansowe jednostki
mogą być podatne na ryzyko istotnego zniekształcenia w wyniku oszustwa, w tym na sposób, w jaki oszustwo
mogłoby zostać popełnione.
Dyskusję przeprowadza się, nie biorąc pod uwagę przekonania zespołu wykonującego badanie o uczciwości i
rzetelności kierownictwa oraz osób sprawujących nadzór.
Biegły rewident kieruje do kierownictwa zapytania dotyczące:
«dokonanej przez kierownictwo oceny ryzyka istotnego zniekształcenia sprawozdań finansowych spowodowanego
oszustwem, w tym charakteru, zakresu i częstotliwości dokonywania takich ocen;
«_ stosowanego przez kierownictwo procesu rozpoznawania i reagowania na ryzyko oszustwa w jednostce, w tym na
specyficzne ryzyko oszustwa rozpoznane przez kierownictwo lub na które zwrócono jego uwagę lub salda, grupy
transakcji, lub ujawnienia, których może dotyczyć ryzyko oszustwa;
+ przekazanych przez kierownictwo osobom sprawującym nadzór komunikatów, o ile miały miejsce, dotyczących
procesu rozpoznawania i reagowania przez kierownictwo na ryzyko oszustwa w jednostce oraz
+ przekazanych przez kierownictwo komunikatów, o ile miały miejsce, na temat poglądów dotyczących praktyki
biznesowej oraz etycznego zachowania.
Audyt
1
Audyt
Niezależnie od oceny biegłego rewidenta dotyczącej ryzyka obejścia kontroli przez kierownictwo, biegły rewident
projektuje i przeprowadza procedury badania, aby:
1. sprawdzić odpowiedniość zapisów w księdze głównej oraz innychkorekt wprowadzonych podczas sporządzania
sprawozdań finansowych.
2. dokonać przeglądu wartości szacunkowych pod kątem ich subiektywności oraz ocenić, czy okoliczności będące
źródłem subiektywizmu, o ile mają miejsce, stanowią ryzyko istotnego zniekształcenia spowodowanego
oszustwem.
3. ocenia, czy w przypadku znaczących transakcji niemieszczących się w ramach zwykłego trybu działalności
gospodarczej jednostki uzasadnienie gospodarcze dla tycht ransakcji (bądź jego brak) sugeruje, że zawarto je w
celu realizacji oszukańczej sprawozdawczości finansowej lub zatajenia faktu zawłaszczenia majątku.
A Jeżeli biegły rewident rozpoznał oszustwo lub otrzymał informacje wskazujące na możliwość istnienia
oszustwa, niezwłocznie informuje o tym kierownictwo odpowiedniego szczebla, które przekazuje te
informacje osobom odpowiedzialnym za zapobieganie i wykrywanie oszustw w podległych im obszarach.
Biegły rewident zamieszcza w dokumentacji badania informacje dotyczące oszustwa, które przekazał
kierownictwu, osobom sprawującym nadzór, regulatorom i innym podmiotom.
v 5. Ocena systemu kontroli wewnętrznych
v System kontroli wewnętrznej
Model COSO (3. - ocena ryzyk audytowych)
Kontrole dzielą się na:
* ogólne (np. kontrole IT)
o transakcyjne
« prewencyjne (np. autoryzacja wydatków)
»_ detekcyjne (np. analiza raportów wyjątków)
Obowiązki audytora odnośnie czynności kontrolnych
Wstanie cz
e . . e
Ocena Testy koc
| p! | |
=. . l I
Dla każdego cyklu kontroli Dla znaczących w zależności od
ryżyk przyjętej strategii
badania
zapytania,
-_ obserwacja,
- analiza/inspekcja,
-- rekalkulacja i
odtworzenie.
12
używając dwóch kolumn zatytułowanych odpowiednio „Słabość kontroli” i „Zalecenia dotyczące
kontroli”.
v 6. Dowody badania i procedury szczegółowe
v Dowody badania
Uznając możliwość istnienia wyjątków, można stosować następujące uogólnienia dotyczące wiarygodności
dowodów badania:
«wiarygodność dowodów badania wzrasta, jeżeli zostały uzyskane z niezależnych od jednostki źródeł
zewnętrznych,
wiarygodność dowodów badania sporządzonych wewnętrznie przez jednostkę wzrasta, gdy stosowne kontrole
przeprowadzaneprzez jednostkę, w tym kontrole sporządzania i przechowywania dowodów badania, działają
skutecznie,
dowody badania uzyskane bezpośrednio przez biegłego rewidenta są bardziej wiarygodne niż dowody badania
uzyskane pośrednio lub w drodze wnioskowania (np. przez zadawanie pytań na temat stosowania kontroli)
dowody badania w formie dokumentacji papierowej, elektronicznej lub zapisu na innych nośnikach są bardziej
wiarygodne niż dowody badania pozyskane w formie ustnej
dowody badania w postaci oryginalnych dokumentów są bardziej wiarygodne niż dowody badania w postaci
kopii lub dokumentów, które zostały przetworzone na formę elektroniczną, których to wiarygodność może
zależeć od kontroli ich sporządzania i przechowywania
v Fazy badania
1. Planowanie badania
a. Plan i strategia badania
b. ocen ryzyk
c. wyznaczenie poziomów istotności
2. Badanie wstępne
a. Ocena systemu kontroli wewnętrznych
b. testy detaliczne wybranych transakcji
3. Dzień bliansowy
a. Wybrane procedury badania, np. obserwacja inwentaryzacji zapasów
b. jednostka zaczyna przygotowywać wstępną wersję sprawozdania finansowego
4. Badanie końcowe
a. Testy detaliczne pozycji bilansowych i pozostałych transakcji
5. Data raportowania
a. Procedury zakończenia badania i wydanie raportu/opinii
v Procedury szczegółowe
Dowody badania mogą być uzyskiwane za pomocą następujących procedur szczegółowych:
«Procedur analitycznych, np. analizy trendu, weryfikacji racjonalności salda, analizy wskaźnikowej, analizy
regresji, przeglądu salda pod kątem nietypowych pozycji
« Testów detalicznych, np. potwierdzeń zewnętrznych, inspekcji dokumentów, inspekcji składników aktywów,
obserwacji, ponownego przeliczenia, ponownego przeprowadzenia procedur
Stwierdzenia dotyczące grup transakcji i zdarzeń w okresie objętym badaniem:
+ wystąpienie - transakcje i zdarzenia, które zostały zaksięgowane, wystąpiły i dotyczą jednostki,
+ kompletność - wszystkie transakcje i zdarzenia, które powinny być zaksięgowane, zostały zaksięgowane,
+ dokładność - kwoty i pozostałe dane dotyczące zaksięgowanych transakcji i zdarzeń zostały zaksięgowane
właściwie,
Audyt 15
+ rozgraniczenie między okresami - transakcje i zdarzenia zostały zaksięgowane we właściwym okresie
obrotowym,
* klasyfikacja - transakcje i zdarzenia zostały zaksięgowane na właściwych kontach.
Stwierdzenia dotyczące sald kont wykazanych na koniec okresu:
+ istnienie - aktywa, zobowiązania i kapitał własny istnieją,
+ prawa i obowiązki - jednostka posiada lub kontroluje prawa do aktywów, a zobowiązania są jej obowiązkami,
+ kompletność - wszystkie aktywa, zobowiązania i kapitał własny jednostki, które powinny być zaksięgowane,
zostały zaksięgowane,
+ wycena i przyporządkowanie - aktywa, zobowiązania i kapitał własny zostały wykazane w sprawozdaniach
finansowych we właściwych kwotach, a wynikłe korekty wyceny lub przyporządkowania są właściwie
zaksięgowane.
Stwierdzenia dotyczące prezentacji i ujawnień:
+ wystąpienie oraz prawa i obowiązki - ujawnione zdarzenia, transakcje i inne kwestie wystąpiły i dotyczą jednostki,
+ kompletność - wszelkie ujawnienia, które powinny zostać zawarte w sprawozdaniach finansowych, zostały
zawarte,
* klasyfikacja i zrozumiałość - informacje finansowe są odpowiednio przedstawione i opisane, a ujawnienia są
wyrażone w sposób jasny,
+ dokładność i wycena - informacje finansowe i inne są ujawniane w sposób rzetelny i w odpowiednich kwotach.
v Case study
AP COTTON FUN S.A. produkuje odzież damską. Dzień bilansowy spóki to 31 lipca 2022 roku. Jesteś
odpowiedzialny za badanie tego klienta, które ma się wkrótce rozpocząć.
Wstępna wersja sprawozdania finansowego uwzględnia zysk przed opodatkowaniem w wysokości 2,6
mln PLN i aktywa ogółem 18 mln PLN. Zostało Ci powierzone badanie salda należności z tytułu dostaw i
usług, które stanowi istotną pozycję sprawozdania finansowego. W ramach planu badania przewidziano
wysyłkę potwierdzeń sald do kontrahentów zewnętrznych.
Na spotkaniu wstępnym dyrektor finansowy COTTON FUN S.A. poinformował partnera
odpowiedzialnego za badanie, że firma planuje zamknięcie jednego ze swoich mniejszych zakładów
produkcyjnych, w wyniku czego część pracowników zostanie zwolnionych. We wstępnej wersji
sprawozdania finansowego ujęto rezerwę na odprawy dla tych pracowników kwocie 110 tys. PLN.
1. Opisz kroki, ie audytor powinien wykonać w ramach procedury potwierdzeń należności
COTTON FUN S.A.
2. Opisz procedury szczegółowe, poza potwierdzeniami należności, które audytor
powinienwykonać w celu weryfikacji każdego z poniższych stwierdzeń dotyczących należności
COTTONFUN S.A.:
a. Dokładność i wycena;
b. Kompletność;
c. Prawa i obowiązki.
3. Opisz procedury szczegółowe, które audytor powinien wykonać, aby potwierdzićprawidłowość
rezerwy restrukturyzacyjnej na dzień bilansowy.
Zespół audytowy przeprowadza już badanie w siedzibie klienta, w tym procedury dotyczące rezerwy
restrukturyzacyjnej w związku z planowanymi zwolnieniami. Zespół obliczył, że prawidłowa kwota
rezerwy to 305 tys. PLN. Dyrektor finansowy nie wyraził jednak zgody na wprowadzenie takiej korekty do
sprawozdania finansowego spółki.
4. Opisz ewentualny wpływ powyższej kwe:
pozostanie ona nierozwiązana.
la sprawozdanie audytora z badania, jeśli
v 7. Próbkowanie, audytorzy wewnętrzni, praca eksperta
v Próbkowanie
Próbkowanie:
+ Statystyczne
o losowe
o_ systematyczne
Audyt 16
Audyt
o wg wartości ważonych
+ niestatystyczne
o dobór celowy
o_ dobór przypadkowy
v Wykorzystanie pracy audytorów wewnętrznych
Audyt wewnętrzny w większości jurysdykcji wynika z „najlepszych praktyk”, a nie przepisów prawa.
Nieodłączne ograniczenia związane z audytem wewnętrznym:
* niezależność
* zakres prac
+ zagrożenie nadmiernej zażyłości
» powoływanie (przez Zarząd)
* jakość pracy i wykształcenie/brak doświadczenia
[UUWEZEMZTH NERZZKEG
Zarządu, Rady
Raporowanietczi WRccaJ Nadzorczej/Komitetu Audytu
Umocowanie
nadzj Statut / przepisy prawa Zarząd ustala reguły pracy
Audytorzy Samą jednostkę lub w ramach
zatrudniani przez 78unętrzną firmę audytorską ouisourcingu
Ocena i rekomendacje dotyczące
Zwiększenie wiarygodności ładu korporacyjnego, kontroli
Główne cele sprawozdaniom finansowym dzięki wewnętrznych, zarządzania
wydawanym opiniomiraportom ryzykiem dla Zarządu i organów
nadzoru
Historyczne sprawozdania Różne rodzaje ryzyka oraz
zakres Ra, finansowe zarządzanie nimi
Odpowiedzialność Fr2k: choć istnieje obowiązek
p raportowania stwierdzonych Poprawa wyników jest wpisana w
wykików jednostki Szbości, np. dot. kontroli cele audytu wewnętrznego
wyników jednostki ewnętrznych
v Korzystanie z wyników pracy eksperta
Ekspert powołany przez biegłego rewidenta - osoba lub organizacja posiadająca wiedzę z dziedziny innej niż
rachunkowość lub rewizja finansowa, której wyniki pracy w tej dziedzinie są wykorzystywane przez biegłego
rewidenta jako pomoc przy uzyskaniu wystarczających i odpowiednich dowodów badania.
Ekspertem powołanym przez biegłego rewidenta może być wewnętrzny ekspert (którym może być partner, członek
personelu, w tym personelu zatrudnionego tymczasowo przez firmę lub firmę należącą do sieci, z której wywodzi
się biegły rewident) lub zewnętrzny ekspert powołany przez biegłego rewidenta.
Ekspert powołany przez kierownictwo - osoba lub organizacja posiadająca wiedzę z dziedziny innej niż
rachunkowość lub rewizja finansowa, której wyniki pracy w tej dziedzinie są wykorzystywane przez jednostkę jako
pomoc przy sporządzaniu przez nią sprawozdań finansowych.
Specyficzne procedury służące ocenie odpowiedniości wyników pracy eksperta powołanego przez biegłego
rewidenta obejmują:
» zapytania kierowane do eksperta powołanego przez biegłego rewidenta
+ przegląd dokumentacji roboczej i sprawozdań eksperta powołanego przezbiegłego rewidenta
«potwierdzające procedury takie, jak:
o_ obserwacja pracy eksperta powołanego przez biegłego rewidenta
o analiza opublikowanych danych takich, jak raporty statystyczne, wydawanych przez godne zaufania
autorytatywne źródła
o potwierdzenie odnośnych spraw przez strony trzecie
o
przeprowadzenie szczegółowych procedur analitycznych
o. ponowne przeliczenia
17
v Pozostałe procedury zakończenia badania
Zgodnie z MSR 1 sprawozdanie finansowe powinno być przygotowane przy założeniu, że jednostka będzie
kontynuowała swoją działalność w niezmienionym istotnie zakresie przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia
bilansowego, z wyjątkiem przypadków, kiedy jednostka została postawiona w stan likwidacji, zaprzestała
działalności lub brak jest wystarczająco uprawdopodobnionych planów lub możliwości kontynuowania działalności.
Przesłanki zagrożenia kontynuacji działalności to w szczególności:
ujemne aktywa netto (kapitały własne)
ponoszenie strat z działalności operacyjnej
problemy z pozyskaniem finansowania w przypadku zbliżających się terminów wymagalności lub wymagalność
istotnych zobowiązań finansowych
utrata kluczowych dostawców, odbiorców, pracowników
wycofanie się banków z finansowania, np. overdraftem
problemy z bieżącą płynnością i spłatą zobowiązań
zmiany/postęp technologiczny mający wpływ na sprzedawaneprodukty/usługi
istotne niekorzystne zmiany w prawie i otoczeniu regulacyjnym
istotne sprawy sporne toczone przeciwko jednostce
Biegły rewident zwraca się obowiązkowo z prośbą o pisemne oświadczenia do kierownictwa stosownie do
jego odpowiedzialności za sprawozdania finansowe i posiadanej wiedzy w sprawach, których oświadczenia
dotyczą, w szczególności:
wywiązania się z odpowiedzialności za sporządzenie sprawozdań finansowych zgodnie z mającymi
zastosowanie ramowymi założeniami sprawozdawczości finansowej obejmującymi, jeżeli to stosowne, ich
rzetelną prezentację
wywiązania się z odpowiedzialności za odpowiednie zaprojektowanie i wdrożenie procedur kontroli
wewnętrznych w jednostce
przedstawienia audytorowi w sposób kompletny wszystkich wymaganych informacji
ujęcia wszystkich transakcji w księgach rachunkowych i ich odzwierciedlenia w sprawozdaniu finansowym
zgodności z przepisami prawa
zasadności przyjęcia założenia o kontynuacji działalności
uznania niewprowadzonych korekt za nieistotne
braku innych niż ujawnione audytorowi zdarzeń po dniu bilansowy
braku innych niż ujawnione audytorowi stwierdzonych nadużyć i czynów niezgodnych z prawem (fraud)
pomocniczo dla wybranych zapewnień (assertions), głównie w przypadku istotnych szacunków i osądów
księgowych
Inne procedury przeprowadzane na zakończenie badania
zakończenie przeglądu dokumentacji z badania
weryfikacja bilansu otwarcia i danych porównawczych
końcowe procedury analityczne
weryfikacja innych informacji (np. sprawozdanie Zarządu z działalności spółki)
ocena wystarczalności dowodów rewizyjnych w przypadku badania skonsolidowanych sprawozdań
finansowych grup kapitałowych
ponowna ocena niezależności i zagrożeń etycznych
potwierdzenie ewentualnych zmian w poziomach istotności
komunikacja z Komitetem Audytu/organem nadzoru
ocena istotności zaproponowanych, niewprowadzonych przez kierownictwo korekt do sprawozdania
finansowego
v Raportowanie
Audyt
20
Audyt
SPRAWOZDANIA Z
-ZPZUTZY
zmodyfikowane
nlezmodyfikowana EE OWEJ
CJ COLE
brak możliwości
ZZ l.
istotne, sle nie mzległe - istotncirezlegio istotne, ale nie rozległe istotne i rozlegie
CJ
negatywna
ia
"pr
Biegły rewident ustala, spośród spraw przedstawianych osobom sprawującym nadzór (np. Komitetowi Audytu), te
sprawy, które wymagały znaczącej uwagi biegłego rewidenta podczas przeprowadzania badania. Dokonując tego
ustalenia biegły rewident bierze pod uwagę następujące czynniki:
+ obszary wyższego ocenionego ryzyka istotnego zniekształcenia lub znaczące ryzyka;
* znaczące osądy biegłego rewidenta odnoszące się do obszarów w sprawozdaniu finansowym, które wymagały
znaczącego osądu kierownika jednostki, w tym szacunki księgowe;
«skutek dla badania znaczących zdarzeń lub transakcji, które wydarzyły się w trakcie okresu.
Biegły rewident ustala, które spośród tak ustalonych spraw były najbardziej znaczące podczas badania
sprawozdania finansowego za bieżący okres i dlatego są kluczowymi sprawami badania.
Celem przedstawiania kluczowych spraw badania w sprawozdaniu zbadania jest podniesienie wartości
informacyjnej sprawozdania biegłego rewidenta poprzez zapewnienie większej przejrzystości przeprowadzonego
badania.
Wymóg przedstawiania kluczowych spraw badania dotyczy wyłącznie jednostek
zainteresowania publicznego
21