Badania społeczne w praktyce, Publikacje z Sociologia

Pobierz Badania społeczne w praktyce i więcej Publikacje w PDF z Sociologia tylko na Docsity!

Urszula Tabor

"Badania społeczne w praktyce", Earl

Babbie, Warszawa, 2004 : [recenzja]

Chowanna 2, 196-

2005

Wydawnictwo (^) R. XLIX T. 2 „Chowanna” Uniwersytetu Śląskiego

Katowice 2005 (^) (LXI1) (25) s. 196-

Earl Babbie: Badania społeczne w praktyce Warszawa, PW N 2004

A utor Badań społecznych... jest socjologiem, profesorem na Uniwersytecie Chapm ana w Kalifornii. Prezentowana pozycja to kolejne, dziewiąte już wy danie1 podręcznika uznanego za jedno z najlepszych na świecie opracowań z zakresu metodologii badań społecznych. Obecne wydanie m ożna określić jako „hołd” oddanym badaniom jakościowym. To właśnie szczegółowy opis metodologii jakościowej jest tym, co przede wszystkim odróżnia najnowsze wydanie od wydań poprzednich. Jako uzasadnienie takiej koncepcji pracy A utor zwraca uwagę, że choć w latach 70. X X wieku prognozowano zmierzch badań jakościowych na rzecz badań ilościowych, czas pokazał, że to właśnie podejście jakościowe cieszy się dużą popularnością i zasługuje na podejmo wanie tej tematyki. Publikacja składa się z pięciu części, które w sumie zawierają dziewiętnaś cie rozdziałów. Integralną część pracy stanowią załączniki. Ciekawostką, która może zainteresować czytelnika, jest fakt, że pozycja ta m a swoją stronę inter netową: http://sociology.wadsworth.com, gdzie znajduje się opis podręcznika, a także inne propozycje wydawnicze z dziedziny nauk społecznych (np. zagad nienia z zakresu gerontologii). Pierwszą część podręcznika stanowi wprowadzenie do tematyki badań spo łecznych. A utor definiuje najważniejsze pojęcia oraz omawia teoretyczne pod

1 Pierwsze wydanie ukazało się w 1975 roku. Tytuł oryginału: The Practice o f Social Research.

198 R ECEN ZJE

W załącznikach czytelnik odnajdzie materiały o różnej użyteczności, nie które wydają się zaskakująco trywialne (np. instrukcja „jak korzystać z biblio teki” czy J a k korzystać z książki”), inne - użyteczne i wciąż rzadko praktyko wane (np. adresy internetowe grup dyskusyjnych związanych z badaniami spo łecznymi czy zastosowanie technik komputerowych w zbieraniu i analizie da nych). Czytelnik zainteresowany badaniami ilościowymi skorzysta zapewne z pomocnej instrukcji użytkowania program u SPSS, przeznaczonego do ana lizy tych właśnie danych, zaś praktycy zainteresowani wykorzystaniem wyni ków badań m ogą sięgnąć do aneksu pt. Dwadzieścia pytań, które dziennikarz powinien zadać, zapoznając się z wynikami sondażu. D o pozycji dołączono również: słowniczek pojęć, indeks osób i indeks rze czowy, a do wydania polskiego w opracowaniu Agnieszki Kloskowskiej-Du- dzińskiej - bibliografię pozycji wydanych w języku polskim (zarówno polsko języcznych, jak i przekładów) w zestawieniu Antoniego Sułka. Zaletą podręcznika jest z pewnością bogactwo treści i zaprezentowanie ich w atrakcyjny sposób: tekst podzielony został na „porcje” informacji, które są na bieżąco sprawdzane i ćwiczone, wykład teoretyczny ilustrowany jest tabe lami, zabawnymi anegdotami rysunkowymi, opisami przykładowych badań, schematami, wykresami. Istotnym zabiegiem jest proponowanie czytelnikowi dodatkowej lektury lub adresów internetowych, gdzie znajdzie rozszerzenie tematyki prezentowanej w rozdziałach. Ćwiczenia zamieszczone w podsum o waniu rozdziałów m ogą być wykorzystane na zajęciach ze studentami, a także posłużyć początkującym naukowcom. W artość bibliografii (prezentowanej na końcu każdego z rozdziałów) leży nie tylko w jej różnorodności, ale i w krót kim opisie każdego z adresów bibliograficznych. Chociaż są to głównie pozycje anglojęzyczne, dla polskiego czytelnika pomocny będzie wspomniany spis bi bliografii w języku polskim załączony na końcu książki. D la początkującego badacza bardzo istotne m ogą być wskazówki zamiesz czone w opisach prowadzenia badań. Podaje się tu konkretne przykłady badań z wskazaniem błędów, które popełnił badacz lub też punktuje właściwe postę powanie badawcze. D użą wartością tej pozycji jest, moim zdaniem, podkreś lanie kontekstu etycznego i moralnego prowadzonych badań. A utor poświęca temu zagadnieniu osobny rozdział książki, ale także w wielu innych miejscach wraca do tej kwestii. Słabą stroną pozycji może być wykorzystanie w niej stylistyki amerykań skiego poradnika, a więc „prowadzenie czytelnika za rękę” zarówno w kwes tiach istotnych, jak i banalnych (nawet dla początkującego badacza). Przy kładem jest wspomniany aneks Jak korzystać z książki? Jego zamieszczenie wydaje się zbędne, jeśli weźmiemy pod uwagę, kim są odbiorcy opisywanej pozycji - wszak głównie będą to studenci i młodzi naukowcy, a więc można przypuszczać - osoby dysponujące tak podstawowymi umiejętnościami, jak

Earl Babbie: Badania społeczne w praktyce... 199

praca z książką. Tak oto, choć A utor już we Wstępie krytykuje wydawnictwa typu „książka kucharska” , w których krok za krokiem instruuje się czytelnika, jak m a postępować, sam nie ustrzegł się takiego schematu. Niejasne i zagmat wane wydaje się wprowadzenie, w którym A utor czterokrotnie, z coraz więk szym stopniem uszczegółowienia opisuje te same treści (prezentując zawartość książki) po to, by wreszcie omówić je w kolejnych rozdziałach. Czytelnikowi, który preferuje stylistykę konsekwentnie rozwijanego wywodu, może również przeszkadzać „fragmentaryzacja” treści i wplatanie m nóstw a w ątków „pobocz nych”. Taka konstrukq'a sprawia, że czytelnik może odnieść wrażenie, iż m a do czynienia ze słownikiem pojęć. Jednakże z pewnością pozyq'a E. Babbie należy do tego rodzaju wydaw nictw, które „dobrze się czyta i ogląda”. Będzie nieocenioną pom ocą w pracy ze studentami, którzy zachwycą się form ą tego podręcznika. Język podręcz nika jest przyjazny, co nie oznacza, że uproszczony - nierzadko A utor „pusz cza oko” do czytelnika trafną anegdotą lub żartem. W połączeniu z zabaw nymi ilustraq'ami zyskujemy „lekką lekturę”, w formie bliższą może felietono wi niż pozycji naukowej. Z pewnością jednak nie jest to powód, aby zrezygno wać z lektury Badań społecznych w praktyce.

Urszula Tabor