Balneologia i Medycyna Fizykalna, Notatki z Medycyna

Pobierz Balneologia i Medycyna Fizykalna i więcej Notatki w PDF z Medycyna tylko na Docsity!

1. Wymień rodzaje naturalnych tworzyw leczniczych, którymi posługuje się balneoterapia Balneoterapia polega na zastosowaniu naturalnych tworzyw leczniczych do leczenia, rehabilitacji i profilaktyki. Do naturalnych tworzyw leczniczych zalicza się: · Wody lecznicze · Gazy lecznicze · Peloidy (najpopularniejsza borowina) 2. Wymień rodzaje i podaj krótką charakterystykę wód leczniczych , gazów leczniczych i peloidów Są to wody podziemne, które nie są zanieczyszczone (chemicznie czy też mikrobiologicznie), a ich stopień zmineralizowania nie jest mniejszy niż 1000 mg/dm³. Wody lecznicze – rodzaje szczawy – zawierają szczególnie dużo dwutlenku węgla i wodorowęglanów, wody siarczane – zawierają siarkowodór, wody gorzkie – zawierają siarczan magnezowy, wody żelaziste – zawierają wodorowęglan żelazawy, solanki – zawierają głównie chlorek sodu, Gazy : -dwutlenek węgla -siarkowodór -radon peloidy: – utwory geologiczne, które po rozdrobnieniu i zmieszaniu z wodą są wykorzystywane do celów leczniczych w formie kąpieli lub okładów. Klasyfikacja peloidów

1. Peloidy torfowe - borowiny ● torfy wysokie ● torfy przejściowe ● torfy niskie ● muły borowinowe
2. Osady wód słabo zmineralizowanych (muły jeziorne) ● sapropele

● gytie

3. Osady wód zmineralizowanych ● osady morskie ● osady jezior słonych
4. Osady źródlane: ● osady źródeł wód słabo zmineralizowanych ● osady źródeł wód zmineralizowanych ● osady źródeł termalnych siarkowych
5. Inne peloidy nieorganiczne ● iły, gliny, lessy, fango 3. Co decyduje o zaliczeniu wody mineralnej do wód leczniczych Woda mineralna – naturalna woda zawierająca co najmniej 1000 mg/dm³ rozpuszczonych składników stałych w postaci jonów. Nie każda woda mineralna jest wodą leczniczą, są bowiem takie które zawierają szkodliwe dla zdrowia pierwiastki. Mineralna woda lecznica powinna pochodzić ze źródła o względnie stałej wydajności, nieznacznych wahaniach składu chemicznego i mieć względnie stałą temperaturę w miejscu czerpania 4. Jak tworzymy nazwę wody leczniczej nazwę tworzymy poprzez wykorzystanie składnika w wodz ie rozpuszczonych składników mineralnych stałych – nie mniej niż 1000 mg/dm3 lub jonu żelazawego (Fe2+) – nie mniej niż 10 mg/dm3 (wody żelaziste), lub jonu fluorkowego – nie mniej niż 2 mg/dm3 (wody fluorkowe), lub jonu jodkowego – nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody jodkowe), lub siarki dwuwartościowej – nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody siarczkowe), lub kwasu metakrzemowego – nie mniej niż 70 mg/dm3 (wody krzemowe), lub radonu – nie mniej niż 74 Bq/dm3 (wody radonowe), lub dwutlenku węgla niezwiązanego – nie mniej niż 250 mg/dm3, z tym że od 250 do 1000 mg/dm3 to wody kwasowęglowe, a powyżej 1000 mg/dm3 to szczawa. W nazwie mieści się jej charakterystyka chemiczna. Podaję się w niej wszystkie składniki o pewnej minimalnej zawartości w kolejności malejących stężeń najpierw anionów potem kationów. Starsza wersja to co przeważa np. chlor to woda chlorkowa. WodoroweglNOWO ALKALICZNE, SIARCZANOWO-SODOWE A K TO GLAUBERSKIE

Kąpiel solankowa Depozycja w skórze i powolne wchłanianie – płaszcz solny · Do warstwy rogowej naskórka wnika z wody chlorek sodu – po wyparowaniu wody pozostaje w niej w postaci kryształków · Impregnacja solą zwiększa się w kolejnych kąpielach powstaje tzw. „płaszcz solny” · Sól odłożona w naskórku powoduje zmiany jonowe (działanie osmotyczne) w zakończeniach nerwów czuciowych i ruchowych, w górnej warstwie skóry właściwej – dochodzi do zmniejszenia ich pobudliwości co wpływa na czynność AUN Rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ukrwienia skóry ● Szybszy i większy wzrost tem. Skóry niż w wodzie gospodarczej – utrzymuje się jakiś czas po kąpieli, ● podwyższenie tem ciała o 0,2- 0,7 * C Do 6h po kąpieli. Pocenie – utrata ciepła ● znacznie intensywniejsze i dłuższe utrzymujące się pocenie – w kąpieli o temperaturze obojętnej woda paruje wolniej z powierzchni naskórka (zmniejszona utrata ciepła) Zwiększenie wrażliwości na działanie promieniowania nadfioletowego ● wypłukiwanie z warstwy rogowej naskórka związków absorbujących promienie nadfioletowe ● zwiększenie przepuszczalności światła przez warstwę rogową naskórka Działanie osmotyczne ● W hipotonicznym roztworze soli kuchennej pobieranie wody przez organizm, w hipertonicznym odciąganie wody z tkanek Pobudzenie lub hamowanie mitozy w skórze ● Nieswoiste słabe działanie bodźcowe na żywe warstwy naskórka - pobudzenie mitozy i jego pogrubienie po kąpieli ● W skutek właściwości higroskopijnych soli zatrzymanych w naskórku zwiększa się wilgotność i stan napięcia skóry Działanie ogólne ● Przestrojenie trofotropowe autonomicznego układu nerwowego ● Normalizacja ciśnienia krwi, poprawa regulacji krążenia ● Pobudzenia przemiany materii ● Wzrost diurezy ● Obniżenie ogólnej pobudliwości ● Zwiększenie odporności ogólnej i zahartowanie organizmu

9. metodyka kąpieli solankowych

Kąpiel solankowa Wszelkie ubytki na skórze należy pokryć obojętną maścią ● Stężenie solki zwykle 2-4 % ● Temperatura pierwszych kąpieli 35-36 * , stopniowy wzrost w kolejnych do 38, połkąpiel na ogół 39-40 ● Czas trwania pierwszych kąpieli 10 – 12 min, każdej następnej o 2 min dłużej, maksymalnie 20-24 min ● Na ogół co drugi dzień (3 kąpiele w tygodniu) ● Seria 8-10 zabiegów Postępowanie po kąpieli solankowej:

10. Nie obmywać ciała wodą gospodarczą, nie wycierać ręcznikiem, najlepiej wyschną na powietrzu
11. Wypoczynek w pozycji leżącej; dorośli prze co najmniej 30 min, dzieci przez godzinę 10. wskazania i przeciwwskazania do kąpieli solankowych Wskazania: -astma oskrzelowa, -choroby układu oddechowego, -choroby reumatyczne,

• otyłość -zaburzenia krążenia, -nerwica, -choroby kobiece, -choroby skórne takie jak: łuszczyca i alergie skórne, -rekonwalescencja po urazach. Przeciwwskazania kąpieli solankowych: ● gruźlica , ● niewydolność krążenia, ● choroba Sudecka, ● osteoporoza – zaawansowanym stadium, ● wady serca,

łagodna postać nadciśnienia • zwężające zapalenie tętnic • czynnościowe zaburzenia krążenia tętniczego, zaburzenia krążenia żylnego • choroby reumatyczne w nieostrym okresie przy równoczesnym występowaniu chorób serca • zespół pscyhowegetaty wny • choroba Sudecka • dystonia neurowegetatywn a • polineuropatie, sklerodermia przeciwwskazania:

• ogólne PWSK do balneoterapii • ciężkie nadciśnienie • świeży zawał • zwężenie zastawki aortalnej i mitralne • wrodzone wady serca • niewydolność oddechowa 13. opisz mechanizm działania biologicznego kąpieli siarczkowo-siarkowodoworych
• miejscowe: keratolityczne, keratoplastyczne, rozszerzenie i otwarcie kapilarów skóry, przekrwienie, rumień skóry, pobudzenie metabolizmu w skórze
• ogólne: pobudzenie osi podwzgórze-przysadkanadnercza
• wtórne: odbudowuje chrząstkę stawową, działa przeciwbólowo, -alergicznie, -pasożytnicze, -bakteryjne, obniżenie ciśnienia, odczyn kąpielowy, wpływ na procesy enzymatyczne
  • może wywołać reakcję alergiczną (w przypadku długiej kąpieli) 14. podaj wskazania i przeciwwskazania do kąpieli siarczkowo-siarkowodoworych wskazania:
• choroby reumatyczne o charakterze zwyrodnieniowy m
• leczenie pooperacyjne stawów (szczególnie stawy biodrowe)
• choroby chrząstki stawowej
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
• artrozy, rwa ramienna, kulszowa
• osteoporoza
• reumatyzm tkanek miękkich (fibromialgie, tendopatie, zapalenia okołostawowe, zapalenia nadkłykci)
• zaburzenia krążenia obwodowego

• dna moczanow pwskaznia: ogólne PWSK do balneoterapii • ciężkie nadciśnienie • świeży zawał • zwężenie zastawki aortalnej i mitralne • wrodzone wady serca • niewydolność oddechowa 15.opisz mechanizm działania biologicznego kąpieli radanowych. wskazania i przeciwskazania do kąpieli i inhalacji radanowych. Zabieg powoduje rozszerzenie naczyń, zwiększając ukrwienie narządów, wpływa na zwiększenie intensywności procesów biologicznych oraz produkcję hormonów tropowych przysadki (działających na nadnercza, narządy płciowe i tarczyce). Kąpiele radonowe są wskazane w leczeniu następujących schorzeń: ● Zaburzenia krążenia obwodowego (np. choroba Raynauda, samorodna sinica kończyn); ● Choroba niedokrwienna serca; ● Choroby zwyrodnieniowe stawów; ● Stany pourazowe i po zabiegach operacyjnych narządu ruchu; ● Stany pourazowe i po zabiegach operacyjnych układu nerwowego; ● Nadciśnienie tętnicze; ● Schorzenia układu oddechowego, np. dychawica oskrzelowa czy zespoły astmatyczne; ● Przewlekłe choroby narządu rodnego; ● Niepłodność męska; ● Choroby skóry, takie jak np. łuszczyca, trądzik, wypryski; ● Owrzodzenia podudzi; ● Zaburzenia hormonalne; ● Przewlekłe zatrucia metalami ciężkimi. pwskazania: ● choroby nowotworowe; ● ciąża i okres karmienia; ● młody wiek; ● niektóre zaburzenia krążenia (dotyczy głównie stanów do kilku miesięcy po zakrzepowym zapaleniu żył, po operacjach naczyniowych itd.); ● utrudniony kontakt z pacjentem. 16. kiedy występuje i w jaki sposów objawia się odczyn kąpielowy

● schorzenia reumatyczne, ● oparzenia, ● odmrożenia, ● owrzodzenie podudzi, ● hipertonia, ● angiopatie cukrzycowe (przyspiesza gojenie otwartych ran). Przeciwwskazania: ● miażdżyca naczyń wieńcowych serca, ● niewydolność nerek i choroby nerek, ● ostre choroby zakaźne i niezakaźne, ● nowotwory złośliwe w okresie aktywnym, ● ciąża.

18. wymień rodzaje peloidów przyjęto podział peloidów na: osady podwodne, obejmujące abiolity, czyli osady miner., i biolity, powstałe z substancji org., jak: torfy, muły, sapropel, gytia, oraz ziemie leczn., tj. produkty wietrzenia minerałów, jak glinka, margle, less; w Polsce do celów leczn. stosuje się wyłącznie torfy, pierwotnie wydobywane w borach, stąd ich nazwa borowiny; odpowiednio przygotowana borowina jest używana do okładów, kąpieli, zawijań, tamponów. 19. podaj cechy jakie powinien wykazywać torf, by mógł być uznany za naturalny surowiec leczniczy Torf leczniczy; borowina lub muł torfiasty, produkt butwienia substancji roślinnych w środowisku wodnym, tworzywo organiczne o konsystencji papki; stosowane do zabiegów cieplnych w postaci kąpieli całkowitych lub częściowych oraz zawijań i jonoforezy borowinowej. 20. podaj właściwości borowiny - Właściwości fizyczne borowiny: Duża pojemność cieplna, Małe przewodnictwo cieplne, Duża pojemność wodna, Właściwości jonowymiennikowe składników chemicznych - Działanie cieplne borowiny: Małe przewodnictwo cieplne i brak prądów konwekcyjnych jest przyczyną bardzo wolnego oddawania ciepła. W zabiegu następuje łagodne, powolne oddawanie ciepła. Hipertermia – ↑ temp., zwiększa się pojemność minutowa serca, objętość wyrzutowa serca. - Działanie mechaniczne : Ciśnienie hydrostatyczne, większe niż w wodzie gospodarczej, względnie mała siła wznosząca ciało. Jest większe im gęstsza jest papka i im głębiej jest zanurzone ciało. Powoduje przesunięcie krwi z odwodu do serca. Lepkość, przeciwstawia się ruchom ciała wykonywanym w czasie kąpieli. Powoduje zwiększenie pracy ukł. oddechowego, rozluźnieniu mm. Działanie mech. ułatwia odpływ chłonki z przestrzeni międzykomórkowych

- Działanie chemiczne: Składniki organiczne i nieorganiczne ulegają dysocjacji w skórze i wchłanianiu - Działanie fizjologiczne: ↑ metabolizmu komórkowego (pobudzenie procesów prowadzących do likwidacji ognisk zapalnych), ↑ przemiany materii tkanek, Przekrwienie tkanek, głęboko położonych mm, Poprawa rozciągliwości więzadeł i ścięgien, ↑ wydalania moczu, pocenie się, ↑ wydalania substancji przez skórę, wpływ na gruczoły dokrewne, przysadkę; 21. Skład chemiczny borowiny. Właściwości fizyczne i działanie zabiegów borowinowych. Skład: -woda -składniki nieorganiczne -sole mineralne (siarczany magnezu i potasu, związki glinu, żelaza i wapnia, sód, krzem) -składniki organiczne (niecałkowicie rozłożone składniki roślinne w tym lignina, celuloza, bituminu, kwasy humusowe) -substancje czynne biologicznie typu hormonalnego (pobudzenie wydzielania hormonów jajnikowych, nadnerczy i przysadki) -enzymy -antybiotyki -składniki mikrobiologiczne (bakterie tlenowe, beztlenowe, grzyby) · Właściwości: -zdolność zatrzymywania ciepła -chłonność wody -zdolność sedymentacyjna -właściwości sorpcyjno-wymiennikowe -duża pojemność cieplna i małe przewodnictwo · Działanie -dzięki zdolności sorpcyjno – wymiennikowym posiada działanie przeciwzapalne i bakteriostatyczne

Kąpiele borowinowe Polegają na powolnym przegrzewaniu ciała pacjenta, dochodzi wówczas do silnego pocenia się bez odczucia nagłego gorąca. Kąpiele borowinowe służą odnowie biologicznej organizmu. Ich zasadniczy cel to takie podgrzanie tkanek, które wpływa na ich regenerację poprzez odżywianie i dotlenienie, wzmożenie procesu przemiany materii i wydalenie toksycznych substancji metabolizmu komórkowego. Podczas kąpieli zachodzą bardzo istotne dla organizmu procesy odkwaszania mające właściwości przeciwzapalne. Podział kąpieli -Całkowite i częściowe i zróżnicowanej konsystencji borowiny: · Konsystencja rzadka – 75kg borowiny uzupełnionej do 200 l wodą · Konsystencja średnia – 100 kg borowiny uzupełnionej do 200l wodą · Konsystencja gęsta – 150 kg borowiny uzupełnionej do 200 l wodą Kąpiel całkowita – temp 40-42st, czas kąpieli 15-20 min, pierwsza kąpiel ½ zaleconego czasu, druga i trzecia 2/3 i dopiero czwarta zalecony czas. 2-3 x/ tydzień przez 3-4 tygodnie. W dni kąpieli całkowitych nie wolno stosować innych zabiegów. Najczęściej półkąpiele o konsystencji rzadkiej, ponieważ kąpiele całkowite o dużej temp i dużej gęstości borowiny są dużym obciążeniem dla organizmu. Półkąpiel o konsystencji rzadkiej w temp 40-42 średniej i gęstej 44-46. Czas kąpieli: 15-20 min pierwsza kąpiel ½ zleconego czasu, druga 2/3, trzecia zleconego czasu. 2-3 razy tygodniowo przez 3-4 tygodnie. Po kąpieli całkowitej i półką pieli należy bezwzględnie wypoczywać w pozycji leżącej przez 0,5 do 1h w wydzielonym pomieszczeniu o temperaturze powietrza 21-22st. Okłady całkowite i częściowe Ogrzaną borowinę nakłada się na skórę, przykrywa ceratką, a następnie kocem. -Temp częściowe: 42-46st -Temp całkowite: 42-44st -Czas zabiegu 20-30 min, 2-3x/tydzień Zawijania całkowite i częściowe Na kozetce kładziemy kolejno:

-koc -ceratkę -prześcieradło -pacjenta Częściowe – warstwą borowiny (4-5cm) pokrywamy pacjenta i prześcieradło, następnie zawijamy -Parametry zabiegu jak w okładach Całkowite-tylko w obecności lekarza, ponieważ stanowią duże obciążenie organizmu -Na okolice serca kładziemy zimny okład -Obowiązuje godzin odpoczynku na leżance po zabiegu

24. Zabiegi przy użyciu pasty borowinowej. Pasta tworzona jest poprzez rozdrobnienie borowiny dodając wodę (2,7:1) Jest jednolita masą, brunatno czarna z połyskiem, o słabym zapachu ziemi. Stosuje się do zawijań całkowitych lub częściowych/okłady częściowe Okłady z pasty borowinowej Jest to zabieg balneologiczny polegający na zastosowaniu warstwy pasty borowinowej na całe ciało z wyjątkiem głowy i okolicy serca( okłady całkowite) lub na określoną okolice ciała( okład częściowy) w celu uzyskania efektu leczniczego. Pastę borowinową uzyskuje się w wyniku rozdrobnienia i uwodnienia naturalnej borowiny o wysokim stopniu huminifikacji, w młynie kulowym. Czas homogenizacji papki borowinowej w młynie wynosi 7- 8 godzin. Dzięki temu procesowi uzyskujemy lepsze działanie czynników chemicznych zawartych w borowinie, natomiast znacznie mniejsze działanie przegrzewające. Zabieg wykonuje się smarując pastę o konsystencji kremu na ciało pacjenta , okład grubości 1 centymetra. Pasta powinna być podgrzana do temperatury 38 stopni. Warstwę pasty borowinowej kładzie się bezpośrednio na ciało pacjenta, potem owija się prześcieradłem, folią i kocem. Czas stosowania okładu z pasty borowinowej wynosi 20-30 minut. Po zabiegu chory powinien odpocząć w łóżku przez około godzinę. Efekt leczniczy pasty borowinowej wynika z jej działania chemicznego i niewielkiego działania termicznego borowiny. W stosunku do zabiegów z klasycznej borowiny zabieg z pasty borowinowej cechuje się znacznie mniejszym działaniem termicznym. Już po kilku minutach od początku zabiegu temperatura cienkiej warstwy pasty obniża się do temperatury ciała pacjenta. Związki chemiczne zawarte w borowinie: kwasy huminowe, bituminy, białka, aminokwasy, żywice i woski oraz składniki nieorganiczne – mineralne

• Działanie fizjologiczne: ↑ metabolizmu komórkowego (pobudzenie procesów prowadzących do likwidacji ognisk zapalnych), ↑ przemiany materii tkanek, Przekrwienie tkanek, głęboko położonych mm, Poprawa rozciągliwości więzadeł i ścięgien, ↑ wydalania moczu, pocenie się, ↑ wydalania substancji przez skórę, wpływ na gruczoły dokrewne, przysadkę; 26. Od czego zależy działanie lecznicze borowiny. -czas zabiegu -temperatura -powierzchnia ciała 27. Wskazania, p/ wskazania do zabiegów borowinowych. Wskazania: -przewlekłe schorzenia reumatyczne -procesy zwyrodnieniowe stawów -choroba Bachterewa (ZZSK) -choroby narządu ruchu: stany po urazie kości i stawów, stany pourazowe tkanek miękkich -ostroga piętowa -przykurcze stawowe -przykurcz Dupuytrena -przewlekłe i podostre zespoły bólowe -porażenie i niedowład spastyczny -rwa -półpasiec -nerwobóle -łuszczyca

-rozstępy -trądzik pospolity -czyraczność skóry -urazowe uszkodzenie nerwów obwodowych -przewlekły nieżyt krtani -przewlekłe choroby wątroby, dróg żółciowych -stany zapalne przydatków, pochwy, szyjki macicy -niedoczynność hormonalna jajników -niedorozwój gruczołów mlecznych P/wskazania: -ostre i podostre choroby kobiece -endometrioza młodzieńcza -gruźlica narządów płciowych -krwawienia -zaburzenia neurowegetatywne w obrębie miednicy mniejszej -podostre i ostre stany zapalne -skłonności do krwawień -niewydolność krążenia -zaawansowana miażdżyca -tętniak -gruźlica -nowotwory -choroba przebiegająca z gorączką -zaburzenia czucia powierzchownego -podeszły wiek

Zawijanie całkowite: Duży koc wełniany na nim folia z tworzywa sztucznego i na niej tkanina lniana. Pacjent kładzie się na boku na brzegu tak rozłożonych 3 warstw materiału, a wykonując zabieg pokrywa lnianą tkaniną warstwą fango grubości 3 palców, badając jednocześnie jej temp i konsystencję. Następnie pacjent kładzie się plecami na fango, po czym owija się do tkaniną lnianą, folią i kocem. Należy obserwować pacjenta podczas całego zabiegu. Ze względu na całkowite unieruchomienie, pacjenta niekiedy ogarnia lęk. Należy wówczas uwolnić przynajmniej jedną kończynę. 30min-1h Zawijanie częściowe: tak jak całkowite, ale na obszarze danej części ciała. 30min-1h Kąpiel stóp lub rąk: w wanienkach wypełnionych gorącą papką z fango Gniecenie masy Fango: ćwiczenia rękami, gniecenie i ściskanie gorącej masy fango. W artrozach-przede wszystkim. 10-20 min zależy od kondycji. -W czasie gorących zawijań ochładzać głowę przez zmywanie zimną wodą twarzy, czoła, skroni, karku i nakładanie zimnych kompresów na czoło i głowę. -Po zabiegu zmywanie fango kąpielą lub natryskiem o temp 34-35st. Zmywanie kończy się wodą o nieco niższej temp. Jeśli wskazane jest pocenie się pacjenta: na 30-45 min suche zawijanie, pacjent leży. Po zabiegu 30 min odpoczynku w temp jaka była w pomieszczeniu zabiegowym i 30 min w pomieszczeniu o niższej temp. -Co drugi dzień – całkowite, codziennie- częściowe, seria: 10-20 zabiegów -Wskazane są zabiegi mechaniczne np.: masaże Parafango- parafina+sproszkowane fango. Dobre właściwości plastyczne, długo utrzymuje temp. Oddaje tkankom swoje ciepło. -temp ciała podnosi się od 0,5 do 3st -stosuje się głownie przy chorobie zwyrodnieniowej stawów obwodowych i kręgosłupa -przeciwbólowo, rozluźniająco -wielokrotnego użytku, po oczyszczeniu i wyjałowieniu (podgrzanie przez 20 min w temp 130st) można używać ponownie. Jedynie stosowany na stopach nie nadaje się do ponownego użytku. -preparat po podgrzaniu nakłada się warstwą o grubości 2cm na folie z tworzywa sztucznego, po szybkim ochłodzeniu w wodzie nakłada się podkład na część ciała

poddawaną zabiegowi. Po nałożeniu okładu zawija się go tkaniną bawełnianą lub lnianą, a następnie kocem wełnianym.

29. Podaj definicję uzdrowiska i rodzaje zakładów leczniczych Uzdrowisko -definicja miejscowość lub obszar o korzystnym i leczniczo oddziałującym klimacie, mające bogate zasoby naturalnych tworzyw lecznicze, wód mineralnych, peloidów i odpowiednie zakłady leczn., sanatoria, zakłady kąpielowe i fizykalne, pijalnie. Istnieją liczne kryteria klasyfikacji uzdrowisk, np. ze względu na posiadane tworzywa lecznicze. i położenie geograficzne. rozróżnia się uzdrowiska: zdrojowe (wody lecznicze.), borowinowe i klim., uzdrowiska nizinne (do 200 m n.p.m.), podgórskie (do 400 m n.p.m.), górskie (400–800 m n.p.m.), wysokogórskie (powyżej 800 m n.p.m.). Najbardziej znane uzdrowiska i miejscowości uzdrowiskowe w Polsce: Busko Zdrój, Ciechocinek, Cieplice Śląskie Zdrój, Duszniki Zdrój, Iwonicz Zdrój, Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Krynica Zdrój, Kudowa Zdrój, Nałęczów, Rabka Zdrój, Szczawnica, Szczawno Zdrój, Świnoujście, Ustka, Ustroń, Wieliczka, Żegiestów Zdrój. Leczenie chorych prowadzone jest w zakładach opieki zdrowotnej do których należy : · szpital uzdrowiskowy · sanatorium uzdrowiskowe · zakład przyrodoleczniczy · poradnia zdrojowa Podkreślić należy, że usługi zdrowotne świadczone są przez zakłady lecznictwa uzdrowiskowego mogą mieć charakter stacjonarny lub ambulatoryjny. Leczenie w szpitalach uzdrowiskowych i sanatoriach to leczenie stacjonarne, a leczenie w poradni zdrojowej jest leczeniem ambulatoryjnym. Inne są wskazania lecznicze do zakładów świadczących usługi na różnym poziomie. Najintensywniejsza jest opieka nad chorymi w szpitalach uzdrowiskowych, mniejsza w sanatoriach i najmniejsza w poradni zdrojowej.(1, 4) 30. Leczenie w szpitalu uzdrowiskowym.