Balneoterapia i Hydroterapia: Wpływ na Zdrowie i Zastosowania w Rehabilitacji, Notatki z Medycyna fizykalna i rehabilitacja

Pobierz Balneoterapia i Hydroterapia: Wpływ na Zdrowie i Zastosowania w Rehabilitacji i więcej Notatki w PDF z Medycyna fizykalna i rehabilitacja tylko na Docsity!

BALNEOTERAPIA obejmuje zabiegi lecznicze w postaci:

• kąpieli,
• natrysków,
• irygacji,
• masażu podwodnego, są one wykonywane przy użyciu wód mineralnych.

HYDROTERAPIA obejmuje dokładnie te same rodzaje zabiegów, ale wykonywanych przy użyciu wody gospodarczej.

W kąpieli zachodzi tzw. inwersji wodnej mającej wpływ na równowagę wodno-elektrolitową (przesunięcia jonów i płynów zgodnie z gradientem stężeń).

Balneoterapia wywiera wpływ na wydzielanie hormonów: ↑wydzielenia reniny, ↓wydzielenia aldosteronu, ↓wydzielenia amin katacholowych, ↓wydzielania wazopresyny.

Zachodzi:

• zjawisko przesunięcia płynów z obszaru skóry do narządów wewnętrznych, ↓
• spadek RR, zwolnienie częstości tętna,
• wzrost diurezy, w tym natriudiarezy. Wpływ ciepła na organizm ludzki:

1. Odczyn miejscowy

• rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, tkanki podskórnej i mięśni
• miejscowy wzrost przepływu krwi,
• działanie p/bólowe,
• obniżenie napięcia mięśniowego

2. Odczyn ogólny:

• zwiększone wydzilanie potu i substancji w nim zawartych (NaCl),
• przyspieszony metabolizm,
• podaje się, że wzrost temperatury ciała ↑ 1o C powoduje wzrost ↑ o 20 tętna/min.
• ↓ wysycenie tlenem krwi tętniczej,
• ↑ wysycenie tlenem krwi żylnej.

→ Przewodnictwo cieplne – ilość ciepła przekazywana poprzez 1 cm powierzchni w czasie 1 sek. przy wzroście temperatury o 1 o; szybkość pobierania jak i oddawania ciepła.

→ Pojemność cieplna – jest to stosunek ilości ciepła dostarczanego do danego ciała, w stosunku do obserwowanego wzrostu temperatury np. borowina, kąpiel solankowa pobiera i zatrzymuje ciepło, wolno je oddając. PRAWO DASTRA - MORATA – bodźce termiczne działając na duże powierzchnie powodują podobne reakcje naczyń krwionośnych skórnych (powierzchownych), w stosunku do naczyń krwionośnych narządów wewnętrznych , ZA WYJATKIEM naczyń: ŚLEDZIONY, NERKI, MÓZGU.

Temperatury subiektywnie obojętna:

• dla powietrza ok.20oC,
• w wodzie gospodarczej 34-36oC,
• w kąpielach kwasowęglowych 32-34oC,
• w kąpielach gazowych 21-29oC.

KĄPIELE LECZNICZE - występuje odczyn kąpielowy, będący odpowiednikiem odczynu uzdrowiskowego, będący wyrazem przeciążenia organizmu stosowanymi zabiegami leczniczymi. Jest to stan fizjologiczny, podczas którego następuje „przestrojenie” organizmu na wyższy poziom reaktywności.

KĄPIELE MINERALNE (dzielono w zależności od użytego medium zabiegowego):

1. kąpiele solankowe,
2. kąpiele kwasowęglowe ,

3. kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe,
4. kąpiele radoczynne,
5. kąpiele ozonowe Ponadto:
6. kąpiele naturalne (przy źródle lub na nim)
7. kąpiele sztucznie przygotowane (poprzez rozpuszczanie medium w wodzie gospodarczej).
8. indywidualne,
9. grupowe (w basenach lub suche w CO2)
10. całkowite (bez głowy)
11. częściowe
12. bez ćwiczeń,
13. z ćwiczeniami = kąpiele kinezyterapeutyczne. Lecznicze działanie kąpieli mineralnych związane jest z oddziaływaniem:
14. bodźców niespecyficznych

• mechanicznych,
• termicznych,
• osmotycznych,
• psychicznych.

2. bodźców specyficznych poprzez swoiste elementy zawarte w wodzie mineralnej. Ponadto:
3. kąpiele naturalne (przy źródle lub na nim)
4. kąpiele sztucznie przygotowane (poprzez rozpuszczanie medium w wodzie gospodarczej).
5. indywidualne,
6. grupowe (w basenach lub suche w CO2)
7. całkowite (bez głowy)
8. częściowe
9. bez ćwiczeń,
10. z ćwiczeniami = kąpiele kinezyterapeutyczne. Lecznicze działanie kąpieli mineralnych związane jest z oddziaływaniem:
11. bodźców niespecyficznych

• mechanicznych,
• termicznych,
• osmotycznych,
• psychicznych.

2. bodźców specyficznych poprzez swoiste elementy zawarte w wodzie mineralnej. Drogi oddziaływania:

• miejscowo (bezpośrednio na powłoki skórne),
• ogólnoustrojowo,
• na drogi oddechowe (w formie inhalacji) · + solanki, · - CO2, siarkowo - siarkowodorowe! uwaga Mechanizm oddziaływania:
• poprzez receptory skórne (poziom reakcji skórnych),
• poprzez zakończenia nerwowe układu wegetatywnego,
• poprzez układu wydzielania endokrynnego, w tym hormony tkankowe.

Poziomy zachodzących reakcji:

• skórny = powierzchowny,
• rdzeniowy,
• korowo – podkorowy.

Oddziaływanie lecznicze odbywa się zarówno podczas kąpieli jak i po jej zakończeniu (w tzw. warstwie luźnej komórek skóry odkładają się substancje z kąpieli solankowych, itp. (nie opłukiwać skóry).

KĄPIELE SOLANKOWE · Właściwości fizyczne:

• bezwonny gaz o lekko kwaśnym smaku i zapachu,
• ok.1,5 x cięższy od powietrza,
• dobrze rozpuszczalny w wodzie i tłuszczach (przenika przez skórę,
• rozpuszczalność maleje wraz ze wzrostem temperatury,
• z wodą tworzy łatwo dysocjujący kwas węglowy.

Wydala się na skórze w postaci warstwy pęcherzyków tworząc warstwę izolującą. Rodzaje:

1. naturalne,
2. przyrządzone sztucznie

CO2 przenika skórę, zależy to od:

• różnicy stężeń (zwykle 10-20x)
• temperatury (jw.),
• szybciej w obecności soli mineralnych,
• szybciej wraz ze wzrostem ciśnienia hydrostatycznego,
• osobniczych właściwości skóry (grubość, temperatury, wilgotności, itp.) Działanie biologiczne zależne jest od stężenia CO2, temperatury (j.w.), od obecności soli mineralnych (j.w.)

Obliczono, że podczas kąpieli przeciętnego dorosłego mężczyzny w ciągu 1 godz., przy stężeniu (500 mg CO w 1l wody, może wchłonąć się do 9l CO

· Kąpiel winna zawierać minimum 1.000 mg CO2 w 1l wody = woda kwasowęglowa. Reakcje w skórze zachodzą już przy obecności 600 mg CO2 w 1l wody Wyróżniamy kąpiele:

1. wodne (j.w.),
2. gazowe (wymagane odpowiednie zabezpieczenie techniczne , wymuszona wentylacja, itp.

• indywidualne ,
• grupowe. (w ubraniu – przenika , uwaga na RR ↓↓)

· kąpiele gazowe powodują:

• zwiększenie pobudliwości receptorów ciepła ↑,
• zmniejszają pobudliwość receptorów zimna ↓,
• uwalniane pęcherzyki CO2 pobudzają mechanoreceptory skórne,
• rozszerzają naczynia włosowate (rumień) = bezpośrednie działanie na naczynia, wtórnie poprzez działanie hormonów. · Biologiczne działanie kąpieli CO2:
• poprawa ukrwienia,
• rozszerzenie naczyń włosowatych,
• decentralizacja krwi,
• wzrost powrotu krwi do serca i wzrost rzutu na obwód,
• zwolnienie akcji serca,
• wzrost przepływu wieńcowego,
• wzrost diurezy i natriudiurezy,
• ↓ poziomu kwasu mlekowego,
• ↑wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych,
• początkowo zmniejszenie, później zwiększenie wentylacji płuc. Wskazania
• nadciśnienie I0 i IIo,
• proces miażdżycowy k.k. dolnych I0 i IIo,
• choroba Reynaulda ,
• stabilna choroba wieńcowa I i II CCS,
• wyrównanie wady serca (poprawa krążenia wieńcowego),
• polineuropatia,
• nerwica wegetatywna,
• stwardnienie rozsiane. · Metodyka
• wanna płytsza (głowa na krawędzi),
• przykryta (uwaga na inhalacje),
• sprawna wentylacja,

• właściwy sposób napełnienie wanny (unikać przepływów burzliwych, gwałtownego pienienia się, wanna najpierw napełniania woda o odpowiedniej temperaturze, a od dołu wprowadzone CO2).

KĄPIELE SIARCZKOWO - SIARKOWODOROWE

· używana siarka występuje w postaci gazowej, siarkowodoru, jonu wodoro-siarkowego, jonu siarczanowego, siarki koloidalnej.

· wody mają odczyn pH od 6 do 8 (lekko zasadowe lub lekko kwaśne),

· dobrze przenika przez skóra w postaci siarkowodoru i siarki koloidalnej, w naskórku ulega przemianie w siarczany , które przenikają do krwioobiegu ,

· Stężenia są zależne od stężenia siarkowodoru,

• małe do 50 mg/l,
• średnie od 50 -100mg/l
• duże ↑ 100 mg/l

Działanie biologiczne:

• miejscowe działanie keratolityczne i keratoplastyczne,
• silnie rozszerzają naczynia położone głębiej (rumień),
• silnie pobudzają mechanoreceptory skóry (swędzenie i pieczenie),
• rozszerzają naczynia na obwodzie z decentralizacją krążenia,
• pobudzenie osi hormonalnej przysadka ↔ nadnercza
• uzupełniają niedobory siarki w organizmie (aminokwasy tzw. siarczkowe, melatonina, cystyna), wzrost syntezy kwasu chondroitynosiarkowego (chrząstka stawowa),
• działanie odtruwające przy zatruciu Hg., As, Pb, Bi

Obliczono, że podczas kąpieli wchłania się od 6 do 20 mg suchej siarki, przy tzw. obrocie dobowym ok. 2000 mg · Metodyka:

• wanna płytsza, przykryta, z głową ponad brzegiem wanny (siarkowodór jest trujący),
• sprawna wentylacja przypodłogowa (siarkowodór jest cięższy od powietrza),
• właściwe napełnianie wanny,
• uwaga na metale (agresywne dla metali – biżuteria).

Objawy zatrucia:

• senność,
• pobudzanie żołądkowo-jelitowe,
• bóle mięśni, głowy.

· Wskazania: Narząd Ruchu:

• Reumatologia:choroby zapalne, RZS, ZZSK, Choroby zwyrodnienia stawów, zespoły bólowe, stany pourazowe i pooperacyjne. Układ krążenia:
• choroba nadciśnieniowa Io i II0, zaburzenia krążenia na obwodzie. Dermatologia:
• łuszczyca, trądzik, wyprysk kontaktowy, dermatozy zawodowe.

PRZECIWWSKAZANIA:

• zaostrzenie chorób zapalnych,
• świeże stany pooperacyjne ,
• niewydolność sercowo-naczyniowe wg III/IV CCS,
• zmiany troficzne skóry, owrzodzenia, zmiany ropne.

KĄPIELE RADOCZYNNE

• emisja promieniowania jonizującego,
• bardzo dobrze przenika przez skórę i błony śluzowe.

TEORIE DZIAŁANIA

• tzw. teoria oddziaływania l i n i o w e g o (zawsze szkodliwe),