Barokowy kościół Bożego Ciała - Notatki - Kulturoznawstwo | Notatki Kulturoznawstwo i wiedza o mediach

Barokowy kościół Bożego ciała

SPIS TREŚCI -

Spis treści.......................................................................... str. 2

Rys historyczny Kościoła Bożego Ciała........................... str. 3

Ogólny zarys stylu barokowego........................................ str. 5

Cechy barokowe oraz ornamenty Kościoła Bożego Ciała str. 7

Bibliograﬁa........................................................................ str. 10-

RYS HISTORYCZNY - KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA - Pierwsze informacje o

kościele Bożego Ciała w Głogowie pochodzą z 1430r. Świątynia została

fundowana przez książąt i mieszczan głogowskich. Była to wówczas

budowla bardzo skromna, pozbawiona nawet suﬁtu, który zastąpiony

został naciągniętym płótnem z namalowanymi scenami ze Starego

Testamentu. W 1420r. Została ona rozbudowana i spełniła rolę kaplicy

zamkowej. W okresie wojny trzynastoletniej (1618 1648) hrabia

Oppersdorf sprowadził do Głogowa jezuitów , którzy w 1653r. wykupili plac

pod budowę obecnego kościoła i kolegium. Wybudowana świątynia

posiadała tylko 70 stóp długości tj. ok. 23m. Wewnątrz znajdowały się trzy

ołtarze ; główny i dwa boczne : św. Marii i Biednych Dusz. W 1696r.

jezuici postanowili znacznie rozbudować świątynię w stylu barokowym.

Została ona wybudowana według projektu włoskiego architekta Giulio

Simonettiego. Poświęcił ją w dniu 22.03.1702r. archidiakon głogowski

Wilhelm von Palland. Już jednak w dniu 17.08.1711r. kościół wraz z

wyposażeniem został spalony w wyniku uderzenia pioruna.

Odbudowy świątyni podjął się wrocławski budowniczy Jan Błażej Peintner

w latach 1713 1715. pracę wykończeniowe trwały do 1724r. i w dniu

05.07. tego roku biskup wrocławski E. D. Sommerfeld dokonał jej

konserwacji. W dwa lata później zawieszono dzwony poświęcone przez

biskupa poznańskiego hr. Karola Ponińskiego.

W czasie wojny siedmioletniej (1756 1763), w dniu 13.05.1758r. kolejny

pożar poważnie uszkodził kościół i kolegium. Świątynia czekała na

odbudowę do 1795r. Wkrótce jednak, w czasie wojen napoleońskich uległa

kolejnemu zniszczeniu. W dniu 07.04.1809r. zapaliło się siano

przechowywane w świątyni i uległo wypaleniu jej wnętrze. Po zakończeniu

działań wojennych planowano przeznaczyć wypalony budynek na potrzeby

wojskowe ; remizę dla armat i miejsce ćwiczeń rekrutów. Jednakże dzięki

energicznym staraniom dyrektora gimnazjum Endera i profesora Gtera

zwrócono kościół wiernym. Renowację świątyni wykonano w 1825r. , a

uroczystego poświęcenia dokonał archidiakon Moser w dniu 02.07.1826r.

1. Jezuici kat. zakon zał. 1534 przez I. Logole; rozwój gł. W XVII w.

(kaznodziejstwo antyreformacyjne, rozwój szkolnictwa, ambicje polit.);

kasata 1773; restytucja 1814 i ob. Jeden z najbardziej wpływowych

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Barokowy kościół Bożego Ciała - Notatki - Kulturoznawstwo i więcej Notatki w PDF z Kulturoznawstwo i wiedza o mediach tylko na Docsity!

Barokowy kościół Bożego ciała

SPIS TREŚCI - Spis treści.......................................................................... str. 2 Rys historyczny Kościoła Bożego Ciała........................... str. 3 Ogólny zarys stylu barokowego........................................ str. 5 Cechy barokowe oraz ornamenty Kościoła Bożego Ciała str. 7 Bibliografia........................................................................ str. 10-

RYS HISTORYCZNY - KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA - Pierwsze informacje o kościele Bożego Ciała w Głogowie pochodzą z 1430r. Świątynia została fundowana przez książąt i mieszczan głogowskich. Była to wówczas budowla bardzo skromna, pozbawiona nawet sufitu, który zastąpiony został naciągniętym płótnem z namalowanymi scenami ze Starego Testamentu. W 1420r. Została ona rozbudowana i spełniła rolę kaplicy zamkowej. W okresie wojny trzynastoletniej (1618 1648) hrabia Oppersdorf sprowadził do Głogowa jezuitów , którzy w 1653r. wykupili plac pod budowę obecnego kościoła i kolegium. Wybudowana świątynia posiadała tylko 70 stóp długości tj. ok. 23m. Wewnątrz znajdowały się trzy ołtarze ; główny i dwa boczne : św. Marii i Biednych Dusz. W 1696r. jezuici postanowili znacznie rozbudować świątynię w stylu barokowym. Została ona wybudowana według projektu włoskiego architekta Giulio Simonettiego. Poświęcił ją w dniu 22.03.1702r. archidiakon głogowski Wilhelm von Palland. Już jednak w dniu 17.08.1711r. kościół wraz z wyposażeniem został spalony w wyniku uderzenia pioruna. Odbudowy świątyni podjął się wrocławski budowniczy Jan Błażej Peintner w latach 1713 1715. pracę wykończeniowe trwały do 1724r. i w dniu 05.07. tego roku biskup wrocławski E. D. Sommerfeld dokonał jej konserwacji. W dwa lata później zawieszono dzwony poświęcone przez biskupa poznańskiego hr. Karola Ponińskiego. W czasie wojny siedmioletniej (1756 1763), w dniu 13.05.1758r. kolejny pożar poważnie uszkodził kościół i kolegium. Świątynia czekała na odbudowę do 1795r. Wkrótce jednak, w czasie wojen napoleońskich uległa kolejnemu zniszczeniu. W dniu 07.04.1809r. zapaliło się siano przechowywane w świątyni i uległo wypaleniu jej wnętrze. Po zakończeniu działań wojennych planowano przeznaczyć wypalony budynek na potrzeby wojskowe ; remizę dla armat i miejsce ćwiczeń rekrutów. Jednakże dzięki energicznym staraniom dyrektora gimnazjum Endera i profesora Gtera zwrócono kościół wiernym. Renowację świątyni wykonano w 1825r. , a uroczystego poświęcenia dokonał archidiakon Moser w dniu 02.07.1826r.

Jezuici kat. zakon zał. 1534 przez I. Logole; rozwój gł. W XVII w. (kaznodziejstwo antyreformacyjne, rozwój szkolnictwa, ambicje polit.); kasata 1773; restytucja 1814 i ob. Jeden z najbardziej wpływowych

zakonów w Kościele katolickim. Encyklopedia Popularna PWN, wydanie dwudzieste piąte zmienione i uzupełnione, wyd. PWN Warszawa

Archidiakon gr , w starożytnym chrześcijaństwie przewodu kolegium diakonów przy biskupie; od średniowiecza przełożony archidiakonatu czyli okręgu w diecezji (np. archidiakonat warsz. do rozbiorów stanowiących część diecezji pozn.); ob. tytuł honorowy. Fasadę 3 kościoła odnowiono w 1886r. , a gruntowną renowację całego wnętrza W latach 1961 1962 rozebrano resztki skrzydła wschodniego kolegium zostawiając fragment ruin skrzydła przylegającego do kościoła. W 1957r. kościół został przekazany na własność parafii św. Mikołaja. Dzięki księdzu Janowi Rymaruczukowi i z udziałem ks. abpa. dr Bolesława Kominka w 1959r. zakończono prace nad pokryciem dachu. Po odbudowie trwającej od 19.08.1958 01.04.1960r. , w listopadzie 1961r. sprowadzono do kościoła ołtarz główny, ambonę5, ławki i chrzcielnicę. Wyposażenie to znajdowało się uprzednio w opuszczonym kościele protestanckim w Kożuchowie. W marcu 1962r. sprowadzono z Kożuchowa cenne organy. Po zakończeniu tynkowania, odbudowy zachrystii i założeniu instalacji elektrycznej przystąpiono do konserwacji głównego ołtarza. Konserwacji dokonał w dniu 06.12.1962r. sufragani6 wrocławski ks. bp dr Paweł Latusek. W dniach od 31.08 01.09.1963r. odbyło się nawiedzenie kopii Obrazu M. B. Częstochowskiej. Rekonstrukcja bocznych ołtarzy : Serca Pana Jezusa i św. Judy Tadeusza. W maju 1968r. przystąpiono do malowania ścian, ołtarza głównego, ambony i odrestaurowano zabytkowe figury św. Mikołaja i św. Katarzyny przy ołtarzach bocznych. Na wiosnę 1969r. rozpoczęto pracę przy układaniu posadzki w nawie głównej i nawach bocznych. Prace elewacyjne trwały od wiosny 1970r. do jesieni 1971r. Odbudowa kolegium pojezuickiego trwała od wiosny 1976r. do końca 1981r. budynek w stanie surowym był zamknięty, następnie zostały robione prace wykończeniowe.7 Teraz możemy podziwiać efekty tej ciężkiej pracy wszystkich ludzi zaangażowanych w odbudowe kościoła Bożego Ciała.
Fasada elewacja budynku (gł. Frontowa) wyróżniająca się bogatszą dekoracją. Encyklopedia Popularna PWN, wydanie dwudzieste piąte zmienione i uzupełnione, wyd. PWN Warszawa
J. Wrabec, Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki, Barokowe kościoły na Śląsku, Wrocław 1986r. str. 45, 53, 66, 151 J. Pilch, Zabytki architektury Dolnego Śląska, Wrocław 1978r. str. 63
Ambona (Kazalnica) szt. plast. w Kościele chrześc. Rodzaj małej przyściennej trybuny wykonanej z kamienia, drewna lub metalu zazwyczaj bogato zdobiona; miejsce wygłaszania kazań i czytania tekstów Pisma Świętego. Encyklopedia Popularna PWN, wydanie dwudzieste piąte zmienione i uzupełnione, wyd. PWN Warszawa

Suweren - franc. < łac. , w średniowieczu niezależny władca nie podlegający niczyjej zwierzchności. Encyklopedia Popularna PWN, wydanie dwudzieste piąte zmienione i uzupełnione, wyd. PWN Warszawa
Feudalizm - system lenny, który wykształcił się w zach. Europie w XI XIII w.; został zapoczątkowany w VII IX w. po chaosie związanym z upadkiem imperium rzym. Encyklopedia Popularna PWN, wydanie dwudzieste piąte zmienione i uzupełnione, wyd. PWN Warszawa
pod redakcją Tadeusza Dobrowolskiego i Władysława Tatarkiewicza Historia sztuki polskiej tom II sztuka nowożytna Wyd. literackie Kraków 1962r. Wazów : Zygmunta III, Władysława IV i Jana Kazimierza, a następnie Jana III Sobieskiego. Wczesny barok rozwijał się w kręgu dwóch mecenatów: kościelnego oraz królewskiego. Zgodnie z nowym, potrydenckim programem budownictwa kościelnego, architektura kościoła miała wzmacniać efekty ceremonii religijnych przez kompozycyjne podporządkowanie głównemu ołtarzowi przestrzennych i jasnych wnętrz, a fasada kościoła swą skalą, formą i sytuacją miała dominować nad otoczeniem. Projekty kościołów jezuickich, wykonywane przez architektów zakonników w Rzymie lub tam zatwierdzane, przeszczepiały do Polski włoskie wzory, dostosowując je do miejscowych potrzeb przez redukcję skali i poszczególnych elementów.
Sztuka Świata tom 7 wyd. Arkady CECHY BAROKOWE ORAZ ORNAMENTY13 KOŚCIOŁA BOŻEGO CIAŁA W ołtarzu nie ma obrazu, lecz znajduje się tam figurka Matki Boskiej Pani Świata. Stojąca postać Matki Boskiej spowita w zebraną z prawej strony fałdy, dekoracyjną, trzyma w prawej ręce berło, a na lewej małego Jezusa Króla Świata, który w wyciągniętej rączce ma jabłko z krzyżykiem symbol świata, któremu panuje. Nad głowami obu postaci, w pewnej od nich odległości znajdują się umieszczone w pozycji poziomej, nimby gwiaździste. Rzeźba wykonana w ok. naturalnej wielkości postaci jest drewniana, polichromowana. Po obu stronach ołtarza stoją dwie figury Śpiewającego Dawida bez harfy /od południa/ oraz biskupa w infule trzymającego w ręce pastorał15 /od północy ołtarza/. Ponieważ od 1982r. kościół przyjął od parafii nazwę św. Mikołaja rzeźbę tę interpretuje się, jako postać tegoż świętego.16 Kamień ołtarzowy zawiera relikwie św. Męczenników Klemensa i Werakundy. Z malowideł sklepienia, wykonanych przez prof. Donadini ego w 1897r. środkowe przedstawia Madonnę, królującą w chmurach na skrzydłach aniołów, trzyma Dziecię Jezus na ramieniu, w ręku różaniec. Malowidło to otaczają boczne, przedstawiające uczczenie cnót chrześcijańskich: potulność, pokora, sprawiedliwość i męstwo. Dwa dobre obrazy barokowe znajdujące się na prawo i lewo przy wejściu kaplicy; po prawej Ukrzyżowanie Chrystusa, po lewej Złożenie Pana do grobu. Oba obrazy pochodzące z lat 1720 1730, zostały odnowione przez prof. Donadini ego.

Dały one projekt i podstawę dla 12 innych stacji Drogi Krzyżowej. Ambona pochodzi z okresu renowacji w 1825r. swoim stylem empire17 nie odpowiadała właściwie barokowej budowli kościoła. Wykonał ją głogowski mistrz Wawrzyniec Senftleben.

Ornament - łac. , szt. plast. motyw zdobniczy, pojedynczy lub powtarzający się w określonym rytmie, występujący we wszystkich rodzajach twórczości artyst., od początku jej istnienia; formy ornamentu są swoiste dla każdej epoki oraz kręgu kulturowego i stanowią jedno z kryteriów określania stylu i datowania dzieła.
Nimb - łac. , szt. plast. krąg świetlisty wokół głów istot boskich i świętych
Pastorał - łac. , w Kościele rzymskokatol. wysoka laska zakończona u góry spiralą (tzw. krzywań), w niektórych przypadkach krzyżem, bogato zdobiona, którą biskupi i opaci w czasie uroczystości trzymają w lewej ręce.
Janina Slefin Informator krajoznawczyzeszyt 55 Wrocław, czerwiec 1989r.
Empire - franc. , styl cesarstwa, późna odmiana - klasycyzmu , powstała we Francji 1800 15, wiąże się gł. z okresem panowania Napoleona I. W architekturze - silny wpływ sztuki staroż. - gr., a zwł. rzym., duża ilość motywów egip., monumentalizm, ścisła symetria i surowość form arch., liczne elementy dekor. Główny portal 2- skrzydłowy ozdobiony artystyczną robotą kowalską z monogramem18 Jezusa nad drzwiami, posiada na bokach korynckie kolumny i pilastry19, zakończony kamiennym medalionem w kształcie herbu. Nad portalem20 wznosi się wspaniały prawdziwie barokowy balkon, który w całym swoim układzie jest uderzająco podobny do balkonu gł. Portalu wrocł. Uniwersytetu. Oba portale boczne otrzymały ten sam układ architektoniczny. Drzwi obrabowane są pilastrami o zrębie wydętym. Cztery figury aniołów na nasadach wolut21 nie są do siebie podobne. Każda z nich ma uczyć coś innego. Nad każdym z obu bocznych portali kamienny medalion w kształcie herbu poprzez eucharystyczny symbol w płaskorzeźbie wskazuje na charakter kościoła Bożego Ciała. Droga Krzyżowa wykonana została w latach 1931/32 przez art. malarza Platzek a z Wrocławia.22Obecne organy które znajdują się w kościele były remontowane w 2000 2001r. kontur organów wolnostojących jest usytuowany przodem do ołtarza, wyposażony w operatory funkcjonalne. Ich oznaczenia umieszczone są na okrągłych białych porcelanowych tabliczkach, wtopionych w środek przycisku klawiaturowego. Pokryte są białą masą perłową. Kontuar pochodzi z czasów przebudowy organów w 1905r. Zamontowane jest 1940 szt. piszczałek metalowych 354 szt. drewnianych. Prospekt organowy

nagrobek hrabiny Frankenberg. W jednej ze ścian podziemi widoczne są fundamenty pierwszej świątyni, która tam stała z 1403r. Z przedwojennego opisu kościoła wynika, że w grobowcach jest zachowanych kilkadziesiąt trumien ze szczątkami zmarłych.

Aleksander Walkowiak Organy w Kościołach regionu Głogowskiego i Dekanatu Wschowskiego Głogów 2002r26. Kościół p.w. Bożego Ciała, Wyprawa do podziemi kościoła krypty grobowe Głogów, październik 2001r. - BIBLIOGRAFIA -Aleksander Walkowiak Organy w Kościołach regionu Głogowskiego i Dekanatu Wschowskiego Głogów 2002r Die Glogauer Jesuitenkirche von Eugen Kretschmer mit 8 Abbildungen (Głogowski kościół jezuitów przez Eugeniusza Kretschmera z 8 rycinami) tłumaczenie z j. niem. Adam Królak Głogów 1970r. J. Wrabec, Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki, Barokowe kościoły na Śląsku, Wrocław 1986r. J. Pilch, Zabytki architektury Dolnego Śląska, Wrocław 1978r. Praca Magisterska, Mariusz Narewicz, Życie i działalność duszpasterska ks. prałata mgr Zbigniew a Kutzana w latach 1966 1989. Wrocław 2003r. rozdział III, paragraf 2 Odbudowa Kościoła p.w. Bożego Ciała i kolegium pojezuickiego Pod redakcją Tadeusza Dobrowolskiego i Władysława Tatarkiewicza, Historia sztuki polskiej tom II sztuka nowożytna Wyd. literackie Kraków 1962r. Janina Slefin Informator krajoznawczyzeszyt 55 Wrocław, czerwiec 1989r. Kościół p.w. Bożego Ciała, Wyprawa do podziemi kościoła krypty grobowe Głogów, październik 2001r. Sztuka Świata tom 7 wyd. Arkady

Barokowy kościół Bożego Ciała - Notatki - Kulturoznawstwo, Notatki z Kulturoznawstwo i wiedza o mediach

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Barokowy kościół Bożego Ciała - Notatki - Kulturoznawstwo i więcej Notatki w PDF z Kulturoznawstwo i wiedza o mediach tylko na Docsity!