BEZPIECZEŃSTWO AMERYKI ŁACIŃSKIEJ I KARAIBÓW

Najmniej zmilitaryzowany region świata.

1967 – traktat z Tlatelolco - region strefą bezatomową.

Ograniczenie wydatków na obronę bo:

a) koniec zimnej wojny

b) zakończenie krwawych konfliktów w Ameryce Środkowej

c) postępujący proces cywilizacyjnej i demokratycznej kontroli sił zbrojnych.

Wydatki na obronę – 23,8 miliarda $ (2,4 wydatków światowych).

Znaczenie regionu w transferach broni – marginalne.

Największą potęgą w regionie jest Brazylia (najwyższy poziom rozwoju gospodarczego, największe wydatki

na obronę). W regionie liczą się jeszcze : Meksyk, Argentyna, Kolumbia, Peru, Chile, Wenezuela.

Największy problem – narkotyki - produkcja i handel – kartele narkotykowe (korupcja, użycie siły)

ograniczają zdolność władzy centralnej do kontroli terytorium, utrudniają budowę demokratycznego

państwa. Narkobiznes finansuje także terrorystów.

Terroryzm : ma podłoże lokalne, grupy partyzanckie o ideologii lewicowej, najaktywniejsze działają w

Kolumbii.

Kolumbia:

Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC) – 1964, cel – przejęcie władzy i stworzenie państwa

marksistowskiego, 9-12 tysięcy członków, często uciekają się do konfrontacji zbrojnej.

Armia Wyzwolenia Narodowego (ELN)– 1965, 3-6 tysięcy członków, reszta tak jak FARC.

Zjednoczone Siły Samoobrony Kolumbii (AUC) – w okresie zimnej wojny prawicowe siły wspierane przez

USA, w 1997 przekształciły się w AUC – obecnie zlikwidowane.

Peru:

Świetlisty Szlak (SL) – koniec lat 60-tych, walka zbrojna z legalną władzą, cel – przejęcie władzy na

drodze rewolucji o podłożu wiejskim, 100-200 członków, obecnie schyłkowa działalność.

Rewolucyjny Ruch Tupac Amaru (MRTA) – 1983, cel – ustanowienie państwa o marksistowskich

podstawach, obecnie niewielka zdolność działania.

Stwierdzono także obecność Hezbollahu i Hamasu w regionie, ale nie ma wyraźnych dowodów na

powiązania z Al–Kaidą.

„Bezpieczeństwo ludzkie” – nowe wyzwanie.

Ochrona osób i grup społecznych przed przemocą, która rodzi się w związku z konfliktami i napięciami

wewnątrzpaństwowymi o charakterze politycznym lub społecznym. Wskaźnik zabójstw 40 / 100 tysięcy

mieszkańców > 4 x średnia światowa.

Rosnącym problemem są gangi młodzieżowe – duże miasta, kradzież, handel narkotykami, haracze,

uprowadzenia.

Bardzo dużo porwań.

Trudno zagwarantować bezpieczeństwo bo:

a) konflikty wewnętrzne

b) niestabilność polityczna

c) dysproporcje w rozwoju gospodarczym

d) olbrzymie różnice społeczne

Deklaracja na temat bezpieczeństwa w Amerykach – 28 października 2003, członkowie Organizacji

Państw Amerykańskich – mega problem = skrajne ubóstwo.

Obszary niestabilności.

Region andyjski, konflikt w Kolumbii.

Geneza.

Początek - koniec lat 40

9 kwietnia 1948 – zabójstwo lidera ruchu liberalnego Jorge Eliecera Gitana wywołało zamieszki w

Bogocie.

1964 – okres nazywany w historii kolumbijskiej la violencia (przemoc) – pogłębienie podziałów

społecznych, politycznych, erozja rządów centralnych.

Władza lokalnych przywódców oraz zmilitaryzowanych ugrupowań prawicowych i lewicowych w części

Kolumbii – tworzenie swego rodzaju państw w państwie.

docsity.com

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Bezpieczeństwo Ameryki Łacińskiej I Karaibów - Notatki - Politologia i więcej Notatki w PDF z Politologia tylko na Docsity!

BEZPIECZEŃSTWO AMERYKI ŁACIŃSKIEJ I KARAIBÓW

Najmniej zmilitaryzowany region świata. 1967 – traktat z Tlatelolco - region strefą bezatomową. Ograniczenie wydatków na obronę bo: a) koniec zimnej wojny b) zakończenie krwawych konfliktów w Ameryce Środkowej c) postępujący proces cywilizacyjnej i demokratycznej kontroli sił zbrojnych. Wydatki na obronę – 23,8 miliarda $ (2,4 wydatków światowych). Znaczenie regionu w transferach broni – marginalne. Największą potęgą w regionie jest Brazylia (najwyższy poziom rozwoju gospodarczego, największe wydatki na obronę). W regionie liczą się jeszcze : Meksyk, Argentyna, Kolumbia, Peru, Chile, Wenezuela. Największy problem – narkotyki - produkcja i handel – kartele narkotykowe (korupcja, użycie siły) ograniczają zdolność władzy centralnej do kontroli terytorium, utrudniają budowę demokratycznego państwa. Narkobiznes finansuje także terrorystów. Terroryzm : ma podłoże lokalne, grupy partyzanckie o ideologii lewicowej, najaktywniejsze działają w Kolumbii. Kolumbia: Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC) – 1964, cel – przejęcie władzy i stworzenie państwa marksistowskiego, 9-12 tysięcy członków, często uciekają się do konfrontacji zbrojnej. Armia Wyzwolenia Narodowego (ELN)– 1965, 3-6 tysięcy członków, reszta tak jak FARC. Zjednoczone Siły Samoobrony Kolumbii (AUC) – w okresie zimnej wojny prawicowe siły wspierane przez USA, w 1997 przekształciły się w AUC – obecnie zlikwidowane. Peru: Świetlisty Szlak (SL) – koniec lat 60-tych, walka zbrojna z legalną władzą, cel – przejęcie władzy na drodze rewolucji o podłożu wiejskim, 100-200 członków, obecnie schyłkowa działalność. Rewolucyjny Ruch Tupac Amaru (MRTA) – 1983, cel – ustanowienie państwa o marksistowskich podstawach, obecnie niewielka zdolność działania. Stwierdzono także obecność Hezbollahu i Hamasu w regionie, ale nie ma wyraźnych dowodów na powiązania z Al–Kaidą. „Bezpieczeństwo ludzkie” – nowe wyzwanie. Ochrona osób i grup społecznych przed przemocą, która rodzi się w związku z konfliktami i napięciami wewnątrzpaństwowymi o charakterze politycznym lub społecznym. Wskaźnik zabójstw 40 / 100 tysięcy mieszkańców > 4 x średnia światowa. Rosnącym problemem są gangi młodzieżowe – duże miasta, kradzież, handel narkotykami, haracze, uprowadzenia. Bardzo dużo porwań. Trudno zagwarantować bezpieczeństwo bo: a) konflikty wewnętrzne b) niestabilność polityczna c) dysproporcje w rozwoju gospodarczym d) olbrzymie różnice społeczne Deklaracja na temat bezpieczeństwa w Amerykach – 28 października 2003, członkowie Organizacji Państw Amerykańskich – mega problem = skrajne ubóstwo. Obszary niestabilności. Region andyjski, konflikt w Kolumbii. Geneza. Początek - koniec lat 40 9 kwietnia 1948 – zabójstwo lidera ruchu liberalnego Jorge Eliecera Gitana wywołało zamieszki w Bogocie. 1964 – okres nazywany w historii kolumbijskiej la violencia (przemoc) – pogłębienie podziałów społecznych, politycznych, erozja rządów centralnych. Władza lokalnych przywódców oraz zmilitaryzowanych ugrupowań prawicowych i lewicowych w części Kolumbii – tworzenie swego rodzaju państw w państwie.

Nie udało się przywrócić jedności – utrwalenie stanu tak zwanej wojny domowej. Proces pokojowy: Pierwsze 25 lat – próby siłowego rozwiązania konfliktu. Od początku lat 80-tych próba rozwiązania problemu poprzez dialog pokojowy z ugrupowaniami partyzanckimi. Październik 1981 – powołanie Komisji Pokojowej 28 marca 1984 – zawieszenie broni m. in. z FARC podpisane przez prezydenta Kolumbii Belisario Betancura. Kontynuowany proces pokojowy – podpisanie porozumień z 10 ugrupowaniami partyzanckimi (warunek – demobilizacja w zamiar za powrót do normalnego życia ; 1990-1998 amnestia dla 5 000 osób). Styczeń – lipiec 2003 – negocjacje prezydenta Alvaro Uribe z prawicowymi ugrupowaniami – uzgodniono demobilizację 15 tysięcy partyzantów do 2005 roku w zamian za wstrzymanie wszelkich postępowań prawnych wobec nich. 22 lipca 2005 – Ustawa o Sprawiedliwości i Pokoju – usankcjonowanie powyższego porozumienia. USA są zaangażowane w rozwiązywanie konfliktu kolumbijskiego – to powoduje polaryzację państw andyjskich i dodatkowe napięcia. Region Karaibów: Przełom XIX i XX wieku – stają się strefą wpływów USA. Region narażony na zagrożenia o charakterze transnarodowym – narkotyki, przestępczość. Problemy z transformacją systemu – słabo rozwinięta demokracja. Kuba: 1959 – zastąpienie prawicowej dyktatury Fulgencio Batisty ewoluującym w kierunku socjalizmu reżimem Fidela Castro. Trudna sytuacja gospodarcza kraju, od kryzysu chronią ją powiązania z Wenezuelą – wsparcie gospodarcze i współpraca polityczna. Oczekiwanie na śmierć Castro – wiele możliwości przyszłego kształtu kraju. Szare strefy i problem obszaru „potrójnej granicy”: Szara strefa – obszary, gdzie nie istnieje zdolność do skutecznej kontroli własnego terytorium. Potrójna granica – terytorium pomiędzy 3 miastami przygranicznymi – argentyńskie Puerto Iguazu, brazylijskie Foz do Ignacu i paragwajskie Ciudad del Ester. W latach 70tych ośrodek wymiany handlowej, korzystny wpływ na rozwój gospodarczy ale i rozwój przemytu, działalność nielegalna. 1998 – Argentyna, Brazylia i Paragwaj utworzyły komisję, która miała zwiększyć kontrolę na potrójnej granicy i przeciwdziałać rozwijającej się tam działalności nielegalnej (Tripartite Commission of the Triple Frontier). Grudzień 2002 – powołanie stałej grupy roboczej, cele te same, USA + państwa komisji (tzw. 3+1). Spory graniczne: Po dekolonizacji, długotrwałe, nierozwiązanych pozostaje 16 sporów. Konflikt między Ekwadorem i Peru: Od pierwszej połowy XIX wieku. Dążenia Ekwadoru do uzyskania dostępu do rzek Maranon i Amazonka, a więc w praktyce do przejęcia 200 tysięcy kilometrów kwadratowych terytorium Peru. Traktat pokojowy – 29 stycznia 1942 (Protokół z Rio) – nie doprowadził do zakończenia konfliktu. Krótka wojna 26 stycznia – 28 lutego 1995, mediacje, 17 lutego 1995 podpisanie zawieszenia broni (Deklaracja z Itamaraty, utworzenie wojskowej misji obserwacyjnej Ekwador – Peru (MOMEP). 26 października 1998 – traktat pokojowy kończący spór graniczny. Najważniejsze nierozwiązane spory:

Salwador i Honduras – spór o granicę, 1969 wojna „futbolowa”, 1980 traktat pokojowy i przekazanie sprawy do rozwiązania Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości. Rok 1992 – decyzja, Honduras dostaje większość spornego terytorium. 1998 – traktat demarkacyjny, problemy techniczne z wyznaczeniem granicy do tej pory.
Gwatemala i Belize – 2000 rok, porozumienie obu stron i zgoda na respektowanie istniejącej strefy przygranicznej. 2001 – włączenie do sporu Organizacji Państw Amerykańskich.
Gujana i Wenezuela + Surinam – 2 ostatnie wysuwają roszczenia do części terytorium Gujany.
Kolumbia i Nikaragua; Kolumbia i Wenezuela; Boliwia i Chile.

Nieformalna koalicja państw – grupa z Rio. Styczeń 1983, Kolumbia, Wenezuela, meksyk, Panama, wspólna deklaracja o konieczności rozwiązywania konfliktów zbrojnych i ograniczenia obecności wojskowej USA w regionie – początek ma Grupa Contadora. 1985 dołączają Argentyna, Brazylia, Peru, Urugwaj. 18 grudnia 1986 (Deklaracja z Rio) – ustanowienie Stałego Mechanizmu Konsultacji i Uzgodnienia Politycznego, znanego od 1990 roku jako Grupa z Rio. Obecnie należą wszystkie państwa Ameryki Łacińskiej. Cele:

pogłębienie współpracy między rządami państw,
ustalanie wspólnych stanowisk na temat problemów międzynarodowych,
promowanie integracji regionalnej, Ma ona elastyczny charakter i niezinstytucjonalizowaną strukturę. Od 1987 spotkania co roku na szczytach. Dialog toczy się również między ministrami spraw zagranicznych ( minimum 2 spotkania w ciągu roku), oraz koordynatorami narodowymi (minimum 3 spotkania w roku). Koordynacja pracy zajmuje się tymczasowy sekretariat, a ciągłość zapewnia współpraca tak zwanej troiki, czyli 3 państw:
pełniącego prezydencję,
państwo, które pełniło tą funkcję w roku poprzednim,
To, które będzie ją pełniło w następnym roku. Działania:
dążenia do wzmocnienia państwa opartego na demokracji reprezentatywnej,
zobowiązanie do przestrzegania praw człowieka,
walka z ubóstwem i głodem,
zrównoważony rozwój gospodarczy,
współpraca w zapobieganiu katastrofom naturalnym,
promowanie multilateralizmu w stosunkach międzynarodowych,
sprzeciw wobec unilateralnej polityki USA wobec Kuby,
problem Haiti,
szeroko rozumiane sprawy bezpieczeństwa, deklaracje polityczne. Udział państw latynoamerykańskich w operacjach pokojowych: ONZ wobec kryzysu na Haiti (1993 -2000) – zamach stanu, rządy wojskowe, naruszenia praw człowieka, masowa emigracja Haitańczyków – powstanie Międzynarodowej Cywilnej Misji Pokojowej, Misja Narodów Zjednoczonych, 31 lipca 1994 – autoryzowanie przez Rade Bezpieczeństwa ONZ interwencji wielonarodowych sił zbrojnych, 18 września 1994 operacja, 20 000 kontyngent pod przywództwem USA, potem 3 kolejne misje od lipca 1996 do marca 2000. MINUSTAH – Misja Stabilizacyjna Narodów Zjednoczonych na Haiti. Zaangażowanie USA: Początki zaangażowania XIX wiek. 2 grudnia 1823 – prezydent James Monroe wyraża poparcie dla dążeń niepodległościowych w koloniach europejskich za zachodniej półkuli, doktryna Monroego – 23 grudnia 1983, orędzie w sprawie polityki nieinterwencji. W czasie konfrontacji zimnowojennej region ten nazywano amerykańskim „podwórkiem”. Inicjatywy i działania:
wykorzystanie kanałów bilateralnych do wpływania na sytuacje w regionie,
oddziaływanie dyplomatyczne wspomagane środkami wojskowymi w postaci funduszy,
istnienie amerykańskich baz wojskowych,
pomoc gospodarcza,
oddziaływanie kulturalno – propagandowe. Walka z zagrożeniami transnarodowymi w regionie andyjskim: Sierpień 1989 – George Bush zapowiada realizację pięcioletniego programu (1990-1994), zakładał przyznanie Peru, Kolumbii i Boliwii 2,1 miliarda $ na zwalczanie narkobiznezu. Styczeń 2000 – Clinton ogłasza sześcioletni plan walki z narkobiznesem = Plan Kolumbia – dotacje. Kwiecień 2001 – Georg W. Bush proponuje rozszerzenie Planu Kolumbia – powstaje Andyjska Inicjatywa Regionalna (ARI) – zwalczanie narkobiznesu i wspieranie demokracji. Polityka wobec Kuby:
przekonanie, że do demokracji może doprowadzić polityczne i gospodarcze odizolowanie reżimu – embargo od października 1960 roku,

wywieranie presji w celu ograniczenia wymiany handlowej i inwestycji,
październik 1992 – USA wprowadzają restrykcję wobec filii amerykańskich firm, które handlują z Kubą,
marzec 1996 – ustawa umożliwiająca zaskarżenie zagranicznych inwestorów o szkody obywateli amerykańskich wynikające z użytkowania ich własności konfiskowanej bez odszkodowania przez rząd kubański od 1959 roku,
presje dyplomatyczne USA w OPA i ONZ. Nowe tendencje ewolucji ładu międzynarodowego w regionie:
liderem w regionie jest Brazylia,
wysoka pozycja Wenezueli, prezydent Chavez (od 1998) dąży do przekształcenia państwa w mocarstwo regionalne,
Boliwariańska Alternatywa dla Narodów – Wenezuela, Kuba, Boliwia, alternatywa dla promowanej przez USA strefy wolnego handlu obu Ameryk,
Nie ma wizji przyszłego systemu bezpieczeństwa w regionie.
Można się spodziewać, że państwa latynoamerykańskie skoncentrują się przede wszystkim na działaniach realizowanych na poziomie subregionalnym.

Bezpieczeństwo Ameryki Łacińskiej I Karaibów - Notatki - Politologia, Notatki z Politologia

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Bezpieczeństwo Ameryki Łacińskiej I Karaibów - Notatki - Politologia i więcej Notatki w PDF z Politologia tylko na Docsity!

BEZPIECZEŃSTWO AMERYKI ŁACIŃSKIEJ I KARAIBÓW