Pobierz Bezpieczeństwo Azji Południowej - Notatki - Politologia i więcej Notatki w PDF z Politologia tylko na Docsity!
Bezpieczeństwo Azji Południowej
W czasie z.w. Azja Południowa na peryferiach stosunków międzynarodowych - Indie niezaangażowane w konflikt ZSRR i USA Aktywniejsza postawa Pakistanu – członek SEATO i CENTO, po ataku ZSRR na Afganistan kluczowym sojusznikiem USA Po z.w. – procesy zachodzące w Azji Południowej mają bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo ponadregionalne i globalne Początek lat 90. – Indie i Pakistan u progu wyprodukowania broni nuklearnej II poł. lat 90. – kolebka terroryzmu
Regionalny wymiar problemów globalnych
W Azji Południowej skupiają się wszystkie najpoważniejsze problemy globalne: Ludnościowy Biedy Urbanizacyjny Migracyjny Dysproporcji rozwojowych w ramach gospodarki światowej
Zdrowotnościowy Ekologiczny Energetyczny Proliferacja broni masowego rażenia Terroryzm
Proliferacja broni masowego rażenia - najważniejszym problemem na subkontynencie
Indie:
gorliwy zwolennik powszechnego zbrojenia, nie podpisały jednak NPT w 1968, bo utwierdzałoby to ich nierówny status, 1974 – pokojowy test nuklearny „Uśmiechnięty Budda” Pakistan:
rozwój programu nuklear. po przegranej w wojnie z Indiami w 1971r., Broń atomowa może zrównoważyć przewagę terytorialna, ludnościową, ekonomiczną i wojskowa Indii, premier Zulfikar Ali Bhutto – Pakistańczycy będą jeść liście i trawę, ale islamska bomba atomowa powstanie
1990 – kryzys Indie-Pakistan, Clinton – decyzja o zahamowaniu rozwoju programów atomowych I. i P.; Indie
odmówiły przystąpienie do NPT i podpisania Traktatu o całkowitym zakazie prób z Bronia nuklearną (CTBT, 1996r.), amerykańskie sankcje nieskuteczne - > Indie rozbudowały potencjał rakietowy na rodzimych
technologiach, Pakistan z pomocą Chin i Korei Północnej
„państwa progowe” – zdolne do wyprodukowania broni jądrowej, ale jej nieposiadające”, w 1998 r. I. i P.
zerwały z tym statusem
11 i 13.05.1998 – Indie dokonały 5 prób nukleaz. na pustyni Pokhran
28 i 30.05.1998 – Pakistan 6 testów w regionie wzgórz Chagai
Pakistan oskarżany o przekazywanie technologii innym państwom progowym, np. Libii (w 2003 r. przyznała się)
„Ojciec pakistańskiej bomby” – Abdul Q. Khan, nawiązał stosunki z Iranem, Irakiem i Koreą Północną
Terroryzm
Źródła terroryzmu w Azji Południowej
Charakter konfliktu lankijskiego – Tamilskie Tygrysy – zamachy samobójcze + ataki na polityków ( zabili indyjskiego premiera Rajiva Gandhiego Natężenie dążeń separatystycznych – spowodowane rozdrobnieniem etnicznym, słabością instytucjonalna państw, niskim poziomem społ.-gosp. (od 40 lat powstanie Naksalitów w Indiach; w Nepalu od 1996 rebelia radykalnych maoistów) Popularność radykalnych ideologii islamskiego fundamentalizmu – „wojna z niewiernymi” (koraniczna idea przywołana w latach 80. Przez afgańskich bojowników walczących z armia radziecką), rewolucja szyicka w Iranie, rozwój medresów (szkoły koraniczne, w których szkoli sie wojowników dżihadu; również baza szkoleniowa terrorystów) Sponsoring terroryzmu Możliwość finansowania działalności terrorystycznej Nieszczelność granic i istnienie związków etniczno-plemiennych - np. Pendżabowie (stanowią większość ludności Pakistanu, żyją również w indyjskim stanie Pendżab)
1989r. – powstanie w Kaszmirze – indyjska armia walcząca z radykalnymi bojówkami islamistycznymi
wspieranymi przez Pakistan
1996 r. zdobycie władzy w Afganistanie przez Talibów (uczniów pakistańskich medres) – powstanie obozów
szkoleniowych Osamy bin Ladena dla Al.-Kaidy
1998 r. – 2 udane ataki Al-Kaidy na ambasady USA w Kenii i Tanzanii
Sierpień 19984. – amerykańskie bombardowania odwetowe; dowództwo Al.-Kaidy przetrwało dzięki wsparciu pakistańskiej armii, wywiadu (ISI) oraz miejscowej ludności
Abu Ala Maududi – prekursor islamskiego fundamentalizmu; podstawowym obowiązkiem każdego muzułmanina
prowadzenie świętej wojny z zepsutym Zachodem; jego ideologie rozwinął Egipcjanin Sijid Kutb członek Bractwa Muzułmanów, który nawoływał do krwawego dżihadu przeciw wrogiemu barbarzyństwu i do obalenia
rządów niekierujących się zasadami Islamu, prawdziwa tożsamość muzułmanie uzyskują w ramach wspólnoty religijnej (ummy), a nie w ramach państwa narodowego
Główne konflikty i obszary niestabilności w regionie
Idea „dwóch narodów” – podział Indii Brytyjskich na państwo hinduskie i państwo muzułmańskie nie mogące współistnieć w jednym organizmie politycznym Teoria „dwóch narodów” - stworzona przez poetę Mohammada Iqbala w latach 30., Ujęta w 1940 r. w Deklaracji z Lahore przez Przywódcę Ligi Muzułmańskiej Mohamada Jinnaha – nazwa państwa muzułmanów złożona z nazw 5 prowincji, które miały wejść w jego skład – Pendżabu, Afganistanu, Kaszmiry, Sindhu i Beludżystanu 560 półanutonomicznych księstewek mogło zadecydować o przynależności albo do Indii albo do Pakistanu
I woja indyjsko-pakistańska
Kaszmir – 80% ludności to muzułmanie, więc zgodnie z logika powinien należeć do Pakistanu, ale rządził nim maharadża Hari Singh, który dążył do zachowania niepodległości; w 1947 r. zaatakowany przez plemiona pasztuńskie wspierane przez Pakistan; maharadża zwrócił się do pomoc do Indii, ale za to musiał podpisać traktat akcesji i to stało się przyczyną wybuchu I wojny indyjsko-pakistanskiej
04.07.1999r. – Pakistan przywrócił status quo na Linii Kontroli (presja Clintona i brak poparcia Chin)
Grudzień 2001r, - krwawy atak radykalnych islamskich bojówek na indyjski parlament
2002r. Indie przeprowadziły test rakiety średniego zasięgu Agni i ponaddźwiękowego pocisku, a Pakistan odpowiedział 3 testami ulepszonych rakiet
Maj 2002r. – wymiana ognia na Linii Kontroli
14.05.2002r. – pakistańskie bojówki zaatakowały indyjska bazę wojskowa w Kaszmirze
22.05.2002 r. – premier Vajpayer – Indie przyjmują wyzwanie Pakistanu i przygotowują się do ostatecznego zwycięstwa USA i WB nakazały powrót swoich obywateli, ONZ ewakuowała personel
Ewentualna wojna nuklearna Ryzyko wybuchu wojny nuklearnej, bo obydwa państwa maja skrajnie odmienne założenia w kwestii możliwości przyszłych wojen konwencjonalnych Indie chcą zbudować minimalny, ale wiarygodny system odstraszania z możliwością uderzenia odwetowego, nie użyją broni nuklear. jako pierwsze; możliwe jednak, że rozważają błyskawiczne uderzenie na pakistańskie cele strategiczne Pakistan – bron atomowa wyrównaniem przewagi wojskowej Indii, nie wyklucza użycia broni jako pierwszy, niebezpieczeństwo takiej wojny powstrzyma Indie od odwetu siłami konwencjonalnymi Scenariusz wojny – Pakistan przekroczy Linie Kontroli, Indie zrobią szybkie uderzenie na Pakistan, żeby zapobiec atakowi nuklear. , Pakistan zatrzyma atak za pomocą taktycznych ładunków jądrowych, Indie zrobią atak rakietowy na Islamabad – 1 mln ofiar w przypadku ograniczonej wymiany nuklear., duża wymiana – 15 mln Pakistańczyków, 30 mln Indusów
Techniczne uwarunkowania wybuchu wojny nuklearnej Odległość tylko 600 km miedzy Islamabadem a New Delhi Broń mas. raż. może być przeniesiona na pokładzie samolotu lub wyrzutni rakietowej o niedużym zasięgu Bardzo mały czas reakcji na spodziewane zagrożenie, co utrudnia ocenę jego realności (droga rakiety do celu w 180 sekund) Rozproszone siły nuklear. Pakistanu i działanie na zasadzie „atak na rozkaz” – 4 razy mniejszy, nie ma „strategicznej głębi” Zabezpieczenia przed przypadkowym atakiem: Gorąca linia miedzy dyrektorami generalnymi operacji militarnych (od 1965r.) oraz miedzy premierami (1989,1997) Limity lotów zwiadowczych (od 1992r.) Zakaz bombardowania instalacji nuklear. (1988) Nakaz uprzedniej notyfikacji o zwiększonej aktywności militarnej (1991) Mimo tych zabezpieczeń w 2002r. zerwano wszelką łączność i musieli się komunikować za pośrednictwem USA
WOJNA Z TERRORYZMEM NA KONTYNENCIE INDYJSKIM
NIESTABILNOŚĆ WEWNĘTRZNA PAKISTANU
- państwo boryka się z problemami ekonomicznymi i politycznymi
- istnieją także konflikty etniczne i religijne
Różnice etniczne pojawiły się w 1971 roku gdy Pakistan Wschodni dokonał udanej secesji. W Pakistanie pozostały 4 grupy etniczne: Pendżabowie (44%), Pasztuni (15%), Sindhowie (14%), Beludżowie (3.6%).
- prowadzona w latach 70-tych polityka centralizacji oraz dominacja Pendżabóww życiu publicznym przyczyniła się do nasilenia tendencji separatystycznych,
- inne konflikty etniczne to m. in. Konflikt między sannicką większością (77%) a szyitami (przyczyną była oparta na wąskiej sannickiej interpretacji Koranu polityka islamizacji). Z pomocą buntującym się szyitom przyszedł Iran, który dostarczył im broń i zaopatrzenie. W odpowiedzi rząd wspomógł rozbudowę radykalnych organizacji sannickich oraz sieci szkółek koranicznych. W 1996r. uczniowie tych szkół – talibowie – przejęli władzę Afganistanie. (Zamachy: w 2004r. na meczet w Quecie- zginęło 50 szyitów, w 2005 – w podobnym zamachu w Beludżystanie- 40). Na stosunki religijne w Pakistanie niekorzystny wpływ wywiera wojna między szyitami i sunnitami w Iraku.
WOJNA Z TERRORYZMEM W PAKISTANIE Pod silną presją USA 12.09.2001 Pakistan zaoferował USA „ nieograniczoną pomoc w walce z terroryzmem”, czyli:
- ściganie członków Al-Kaidy
- zerwanie współpracy z talibami
- udostępnienie baz wojskowych oraz ścisła współpraca wywiadowcza i logistyczna 2002 – gen. Musharraf zakazał działalności organizacji, które znalazły się na amerykańskiej liście ugrupować terrorystycznych. Pomimo stanowczych działań, w Pakistanie i tak istnieje siatka terrorystyczna: 2003 – próba zamachu na prezydenta Musharrafa 2003 – organizatorzy zamachów w Londynie w lipcu 2005 mieli kontakty z pakistańskimi medresami (szkółkami koranicznymi)
TERRORYZM W KASZMIRZE Część kaszmirskich organizacji była powiązana z islamskimi bojówkami terrorystycznymi lub otrzymywała fundusze i uzbrojenie od Pakistanu. 10.2001-zamach na budynek kaszmirskiego parlamentu; 12.2001 – atak na parlament indyjski; 2002- zamach na indyjską bazę wojskową. 01.2002 – prezydent Musharraf zadeklarował, że władze nie zezwolą na wykorzystywanie pakistańskiego terytorium jako bazy terrorystycznej. Po kilku deklaracjach obniżyło się napięcie w Kaszmirze.
WZROST POPULARNOŚCI RADYKALNEGO ISLAMU W BANGLADESZU Radykalna organizacja islamistyczna – Harkat-ul-Jihad-al-Islami (HUJI), która w 1998 poparła wezwania Bin Ladena do ataków na amerykańskich obywateli. W 2002 do parlamentu weszły radykalne partie islamskie takie jak HUJI.
RYWALIZACJA CHIŃSKO – INDYJSKA Pierwsze kontakty między niepodległymi Indiami i komunistycznymi Chinami były bardzo dobre, czego dowodem jest podpisany w 1954r. traktat, w którym określono pięć zasad pokojowego współistnienia:
- wzajemne poszanowanie integralności terytorialnej
- wzajemną nieagresję
- nieinterwencję
- równość i wzajemność korzyści
- pokojowe współistnienie Kością niezgody stał się jednak Tybet. Indie co prawda uznały chińskie panowanie w tym rejonie, jednak po stłumieniu powstania w Lhasie w 1959r. przyjęły Dalajlamę wraz z dużą grupą tybetańskich uchodźców. Problemem stał się bezludny obszar Aksai Czin, do którego Chiny rościły sobie prawo, uważając, że jego przynależność do Indii to wynik bezprawnych działań brytyjskiego kolonizatora. W 1962r. wybuchła wojna, którą Indie przegrały, a Chiny przejęły sporny obszar. Indie uważają Chiny za największe zagrożenie dla swojego bezpieczeństwa. Wydaje się jednak, że kwestie graniczne przestały wyznaczać dynamikę wzajemnych stosunków. Katalizatorem współzawodnictwa strategicznego między Indiami a Chinami są ich wielkomocarstwowe ambicje. Indie chcą dorównać Chinom pod względem ich formalnej pozycji w strukturze stosunków międzynarodowych – co skłania je do ubiegania się o miejsce w Radzie Bezpieczeństwa (co Chiny skutecznie blokują), oraz do rozbudowy potencjału nuklearnego. Dodatkowo Chiny konsekwentnie wspomagały rozwój pakistańskiego programu rakietowego. Obydwa kraje walczą o strefę wpływów w regionie Oceanu Indyjskiego , głównie ze względu na konieczność zabezpieczenia interesów energetycznych.
