Negocjacje docelowych relacji EU-UK w sprawie bezpieczeństwa
wewnętrznego: strategia Polski w świecie wyzwań, zagrożeń, szans i
możliwości rozwiązań
Ekstradycja pomiędzy Wielką Brytanią a Unią Europejską
Sytuacja obecna:
Na chwilę obecną w Unii Europejskiej działa Europejski nakaz aresztowania (ENA), który jest
uproszczoną formą ekstradycji istniejąca pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej,
umożliwiająca aresztowanie osób podejrzanych lub oskarżonych o popełnienie przestępstwa albo już
skazanej za nie, i wydanie ich do kraju, w którym zostaną postawiona przed sądem lub przekazani do
wykonania wcześniej orzeczonej kary.1 Dany system działa od 1 stycznia 2004.2
W przypadku braku kompleksowego porozumienia z Unią Europejską, proces ekstradycji będzie po
Brexicie trudniejszy, wolniejszy i bardziej zbiurokratyzowany. W przypadku opuszczenia systemu ENA
przez Wielką Brytanię, kraj powróci do konwencji Rady Europy o ekstradycji z 1957 roku.3 Może to nie
tylko opóźnić prowadzone już postępowania, ale i doprowadzić do tego, że niektóre osoby
poszukiwane nigdy nie staną przed wymiarem sprawiedliwości oraz zdążą dalej ukrywać się w innych
krajach. Średni czas oczekiwania na decyzję w sprawie złożonego wniosku o ekstradycję wynosi 48
dni. Gdyby Wielka Brytania powróciła do konwencji Rady Europy o ekstradycji, czas oczekiwania na
decyzję w sprawie ekstradycji mógłby się wydłużyć do ponad roku.
W 2016 roku na mocy Europejskiego Nakazu Aresztowania wystawionego przez jedno z 27 państw
Unii Europejskiej Wielka Brytania wydała około 1100 osób.
Polska:
Na mocy ENA Wielka Brytania wydała 646 obywateli polskich, którzy popełnili przestępstwa na
terenie Polski. Dla Zjednoczonego Królestwa ENA jest bardzo efektywnym instrumentem dla
zmniejszenia w swoim kraju ilości osób, mających kryminalną przeszłość. Dla Polski to jest szansą na
karanie obywateli, które próbowali uciec od odpowiedzialności prawnej poprzez imigrację na Wyspy
Brytyjskie.
Niemcy-Francja:
Niemcy i Francja planują wstrzymać ekstradycje do W. Brytanii natychmiast po Brexicie, nawet jeśli
Zjednoczone Królestwo wyjdzie z Unii w sposób uporządkowany.4 Niemiecka konstytucja zezwala na
ekstradycję bardzo rzadko, a wyjątki są robione wyłącznie dla krajów Unii Europejskiej. Podobne
przepisy konstytucyjne mogą uniemożliwić ekstradycję do Wielkiej Brytanii obywateli Francji oraz
Belgii.
Zarówno Wielka Brytania, jak i Unia Europejska wyraziły już chęć wynegocjowania korzystnego dla
obu stron porozumienia w tej dziedzinie, które pozwoliłoby na kontynuację bliskiej współpracy nawet
po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE, ale rozdźwięk pomiędzy ich pozycjami negocjacyjnymi jest
znaczący.5 W Londynie starają się opracować mechanizmy podobne do tych, które już istnieją i które
dotyczą państw Wspólnoty, tymczasem Unia Europejska oferuje Wielkiej Brytanii rozwiązania
zaledwie odrobinę korzystniejsze niż te, które proponuje państwom trzecim, nachodzącym się poza
Unią. Wielka Brytania zaczyna sobie zdawać sprawę, że nie jest w stanie w tym zakresie zachować
obecnego statusu i będzie musiała zgodzić się na podane warunki oraz iść na kolejne ustępstwa, co
zapewne spotka się z negatywnym odbiorem opinii publicznej, która w teraźniejszym momencie nie
1 https://ec.europa.eu/info/law/cross-border-cases/judicial-cooperation/types-judicial-cooperation/european-
arrest-warrant_en
2 https://e-justice.europa.eu/content_european_arrest_warrant-90-en.do
3 http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19940700307
4 https://www.ft.com/content/8facc77a-32af-11e9-bb0c-42459962a812
5 https://www.instituteforgovernment.org.uk/summary-negotiating-brexit-policing-and-criminal-justice
1
