Bieg życia i charakterystyka rozwoju - Notatki - Pedagogika - Część 2, Notatki z Pedagogika, badania pedagogiczne

Pobierz Bieg życia i charakterystyka rozwoju - Notatki - Pedagogika - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Pedagogika, badania pedagogiczne tylko na Docsity!

przedmiotowego. Rozwój myślenia w wieku poniemowęcym jest ściśle związane z rozwojem mowy. Rozwój znajomości słów i odpowiadających im pojęć możliwy jest jedynie na podstawie konkretnych doświadczeń dziecka, jego doskonalących się spostrzeżeń i coraz bardziej złożonych działań. I tak Asia zaczyna tworzyć pierwsze pojęciowe uogólnienia, które początkowo opierają się na zewnętrznym podobieństwie przedmiotów. Często określa się, że pierwsze słowa dziecka są nierozerwalnie związane z jego spostrzeżeniami wzrokowymi. Na początku jej słowa wiążą się z przedmiotem, ze wzrokowym jego obrazem, a następnie z wyobrażeniem o przedmiocie. Pierwsze pojęcie dziecka to odzwierciedlenie danych w spostrzeżeniu pojedynczych przedmiotów oraz działań. Pojęcia te mają charakter pojęć- wyobrażeń. Słowa w tym okresie odzwierciedlają nie tylko istotne cechy przedmiotów, ale także cechy przypadkowe. Zauważyć można było, że używanym początkowo przez dziewczynkę słowom nie odpowiadają pojęcia, które są ściśle związane z sytuacją. Dziecko w okresie poniemowlęcym i później (w okresie przedszkolnym) pozostaje na etapie myślenia pojęciowego. Widzi ono wspólne cechy przedmiotów, lecz nie potrafi tych cech „wydobyć”. Rozumowanie jego polega na „transdukcji”, tzn. na zestawieniu wniosków szczegółowych. Dziecko myśli „obrazami”. Nie umie posługiwać się w swym myśleniu indukcją ani dedukcją. Widać także było, jaki duży wpływ mają czynności wykonywane przez Asię oraz sytuację, których jest ona świadkiem na rozwój jej pojęciowego myślenia. Zapamiętywanie tego, co się zdarzyło, i przewidywanie tego, co może nastąpić, to dwa poważne elementy rozwoju dziecięcego myślenia. Stawiając ciągłe hipotezy i nieustannie je sprawdzając dziecko nie tylko zdobywa wiedzę o otaczającym świecie przedmiotów, istot żywych, zjawisk przyrody i stosunków społecznych, lecz również stopniowo usprawnia swoje myślenie. Dzięki rozwijającej się umiejętności przewidywań i wnioskowania dziecko stopniowo uczy się wybiegać myślą poza aktualne istniejącą sytuacją. Myśląc słownie dwu- trzyletnie dzieci „ myślą głośno”, monologizują. Opierając się na wyżej wymienionych wnioskach, obserwując zabawę oraz działalność małej Asi w trakcie różnych czynnościach dnia codziennego, łatwo można było zauważyć na temat tego, co robi w danym momencie lub, co będzie za chwilę robić. Jeżeli chodzi o rozwój uczuć to wraz z rozwojem wyższych czynności nerwowych wpływ kory mózgowej na życie uczuciowe dziecka staje coraz większe. W wieku poniemowlęcym uczucia dziecka są zamienne, a reakcje uczuciowe gwałtowne. Emocjonalność małego dziecka jest jeszcze nieustabilizowana i niezrównoważona. Uczucia dziecka w 2 i 3 roku życia rozwijają się w ścisłym powiązaniu z jego działalnością z jego potrzebami, drążeniami oraz zainteresowaniami, są, więc ściśle uzależnione od środowiska i procesu wychowania. Życie uczuciowe dzieci, podobnie jak ich całe życie psychiczne staje się coraz bardziej zróżnicowane. Jeżeli dziecko jest zdrowe, ma właściwie uregulowany tryb życia, a wszystkie potrzeby, zarówno psychiczne i biologiczne, zaspokojone – jest ono pogodne i pełne naturalnej w tym wieku radości życia. Ścisła zależność ogólnego nastroju małego dziecka od jego stanu psychicznego obserwujemy podczas jego choroby. Ścisłe rozwojem uczuciowym przebiega rozwój kontaktów społecznych. W miarę rozwijającej się sprawność lokomocyjnej Asia zdobywała coraz większą swobodę w pokonywaniu przestrzeni, a utrwalona jeszcze w okresie niemowlęcym potrzeba więzi emocjonalno-uczuciowej z dorosłym skłaniała ją do poszukiwania towarzystwa najbliższych, pochodzenia, uśmiechania się do nich, a w późniejszych miesiącach również i do zgadywania. Pozytywny kontakt z otoczeniem nie zbędnym warunkiem

rozwoju mowy dziecka. Zależność jest ta dwukierunkowa, bowiem rozwój mowy wpływa na rozwój kontaktów społecznych, a rozwój kontaktów na rozwój mowy. Nie rozumiejąc jeszcze słów uczyła się współdziałać z dorosłym zarówno w zabawie, jaki czynnościach dnia codziennego. Na początku 2 roku życia w początkowych kontaktach Asi z rówieśnikami przeważało nastawienie orientacyjno – badawcze, charakterystyczne dla tego okresu rozwojowego. Asia pragnęła poznać swojego rówieśnika, dotykała go, pociągała za ubranie. Rówieśnik często reagował w sposób bardzo specyficzny, odpychał ją, szybko, więc dochodziło do próby sił, której rezultaty ustaliły rodzaj początkowych kontaktów między dziećmi.

miesiąc

Asia chodzi sama niepewnie, często się przewraca. Raczkuje po schodach wchodząc tylko na górę. Otwiera i zamyka pudełka i szufladki, ściąga, gromadzi i rozrzuca różne przedmioty wokół siebie. Buduje wieżę z 2 klocków. Naśladuje bazgranie ołówkiem. Zaczyna używać słów dźwiękonaśladowczych na przykład "hau-hau", "pi-pi". Mówi ze zrozumieniem kilka słów dwusylabowych. Wykonuje różne proste polecenia. Sygnalizuje o swoich potrzebach fizjologicznych najczęściej po fakcie. Zwraca uwagę na auto przejeżdżające obok.

16- miesiąc

Asia jest bardzo ruchliwa, wszystkiego dotyka, może zniszczyć różne przedmioty przez nieuwagę. Chodzi i biega dość sztywno. Wchodzi po schodach z pomocą dorosłej osoby, samodzielnie wspina się na niskie przedmioty (krzesła, tapczan). Przenosi zabawki z miejsca na miejsce. Odwraca kartki z książki. Bazgrze spontanicznie ołówkiem po papierze. Interesuje się otoczeniem, wszystko dotyka, ściąga. Przenosi, lub przewozi klocki z miejsca na miejsce. Ciągnie za sobą zabawki na sznurku. Przewraca kartki książki po kilka i zwraca uwagę na obrazki. Wypowiada kilkanaście wyrazów w tym wyrazy dźwiękonaśladowcze, na przykład tik-tak, hau-hau. Wyraża żądanie gestem lub słowem (dalej, nie, to). Pokazuje różne części ciała na lalce. Sygnalizuje swoje potrzeby fizjologiczne, woła że chce zrobić siusiu. Zwraca uwagę na przechodniów, samoloty. Próbuje samodzielnie posługiwać się łyżką.

miesiąc

Asia wchodzi po schodach sama trzymając się poręczy, a schodzi ze schodów z obustronnym podparciem z pomocą dorosłego. Przykuca przy zabawie. Ustawia wieżę z 4 - 5 klocków, zaczyna szeregować klocki poziomo. Pokazuje obrazki w książce. W zabawie zaczyna naśladować dorosłych. Używa około dwudziestu słów, które wymawia po swojemu. Składa wypowiedzi z dwóch słów np. żądanie, pokazywanie czegoś ciekawego (pokaż lalę). Złości się i krzyczy w sytuacjach, gdy nie potrafi słowami wyrazić swego życzenia. Sygnalizuje o swych potrzebach fizjologicznych zwykle już w porę jednak czasami moczy się.

22- miesiąc

Asia chodzi i biega pewnie, schodzi po schodach bez pomocy dorosłego oparte o poręcz dostawiając jedną nogę do drugiej (krok dostawny). Umie

Na początku wieku przedszkolnego kościec dziecka jest wrażliwy i giętki, a krzywizny kręgosłupa nie są jeszcze ustalone. Stawy cechuje duża ruchomości, więzadła stawowe są słabe i rozciągnięte. Bardzo słaba jest również muskulatura włókna mięśniowe zawierają dużo wody, są wiotkie i cienkie, nie zdolne do długotrwałych skurczów, w skutek, czego dziecko jest nie wytrzymałe na wysiłek fizyczny i szybko się męczy. W okresie tym może się wykształcić wadliwa postawa ciała, której przyczyną jest najczęściej niewłaściwe odżywanie, nierównomierny, rozkład ruchu i spoczynku oraz mało higieniczna odzież, obuwie. W wieku przedszkolnym wzrasta sprawność wielu narządów wewnętrznych. Serce i płuca pracują wydajnie, a szybkie tętno i oddech wyrównują ich małą początkowo pojemność. Płuca trzylatka wykonują ok. 30 oddechów na minutę, płuca sześciolatka

• 23, a człowieka dorosłego ok. 16. Około 5 roku życia wskutek rozrostu masy ciała i siły dużych grup mięśniowych pojemność płuc wzrasta i oddech staje się głębszy. Rozwój umysłowy Stadium myślenia przedpojęciowego stanowi podokres znacznie dłuższego okresu myślenia przedoperacyjnego. Charakteryzuje je przede wszystkim egocentryzm – skupienie na ja, nie dopuszczające jakiegokolwiek innego, poza własnym, punktu widzenia. Egocentryzm jest nie tylko widoczny we wczesnych formach socjalizacji, takich jak zabawa równoległa czy zbiorowy monolog, ale też w procesach umysłowych, przede wszystkim w animizmie a artyficjalizmie. Zaawansowany rozwój poznawczy odznacza się zdolnością nabywania i kategoryzowania nowych, płynących z otoczenia pojęć. Proces ten polega między innymi na modyfikacji i zmianach rozumienia kształtu, wielkości, przestrzeni, ilości i czasu. Rozwój pojęć wspomagają osiągnięcia percepcyjne, aczkolwiek wciąż pojawiają się na tej drodze przeszkody w postaci ograniczonej uwagi oraz niewystarczającej zdolności do uczestniczenia w różnego rodzaju zajęciach. Do nabywania zdolności językowych przyczynia się kilka czynników. Są to m.in. czynniki społeczno-ekonomiczne, inteligencja, płeć, dwujęzyczność, posiadania bądź nie posiadanie bliźniaczego rodzeństwa. Tworzone w okresie poniemowlęcym zdania telegraficzne i zdania generowane przez przedszkolaki, które składają się z wielu słów i charakteryzują się dość złożoną konstrukcją syntaktyczną, stwarzają kontrast. Ponadto w okresie wczesnego dzieciństwa ujawniają się osiągnięcia w zakresie społecznego użycia języka, to jest pragmatyki. Osobowość i rozwój społeczny Czynniki mające wpływ na rozwój ról związanych z płcią, takie jak: rodzice, aktywność zabawowa, rówieśnicy, środowisko szkolne, literatura dziecięca i media. Odnosząc się do rozwoju emocjonalnego, należy stwierdzić, że przedszkolaki ujawniają wiele nowych rodzajów leków z powodu emocjonalnej podatności oraz niemożności zrozumienia wielu zagadnień i zdarzeń. Fizyczne przejawy gniewu nie są już tak częste, jak w przeszłości; ten typ emocji wyrażany jest obecnie w formie agresji słownej. Interakcje z rodziną mają istotny wpływ na osobowość i rozwój społeczny. Relacje między rodzeństwem kształtują nie tylko bieg życia rodzinnego, ale i dojrzewanie i rozwój wszystkich członków rodziny. , Wielu współcześnie żyjących przedszkolaków może korzystać z dobrodziejstw wczesnej edukacji. ,Rówieśnicy umożliwiają rozwój niezależności oraz zdolności społecznych. Dzieci przebywając ze sobą, uczą się współpracować i rozwijają współczujący stosunek do innego człowieka. Grupy rówieśnicze sprzyjają też rozwijaniu ducha współzawodnictwa i zachęcają jej członków do przyjmowania grupowych standardów zachowania. Według Freuda dzieci w tym wieku przechodzą

przez dwa psychoseksualne stadia : analne i falliczne. Według Eriksona psychospołecznym kryzysem tego stadium jest inicjatywa lub poczucie winy.

WŁAŚCIWOŚCI DZIECKA Asia w fazie pierwszej była jeszcze stosunkowo mało samodzielna i wymagała opieki dorosłych w czasie wykonywania podstawowych czynności życiowych ( mycie, ubierania się). W wieku 3 – 4 lat znalazła się w stadium myślenia sensoryczno- motorycznego, rozwiązywała zadania w płaszczyźnie manipulacyjnej i ruchowo- spostrzeżeniowej. Wyobraźnia dziecka była już dość dobrze rozbudzona, co przejawiało się w podejmowaniu różnych ról podczas zabawy tematycznej lub w bazgrołach, którym dziewczynka nadawało odpowiednie znaczenie. Zabawy były dość krótkie, proste, gdyż Asia nie potrafiła koncentrować uwagi przez dłuższy czas i szybko zmieniała przedmiot swoich zainteresowań. Chwiejność uczuciowa oraz duża wrażliwość dziecka na zmiany w otoczeniu społecznym sprawiły, że trzyletnia dziewczynka miała trudności w przystosowaniu się do trybu życia w grupie rówieśników. W fazie średniej Asia była już bardziej samodzielna i zaradna, nawiązywała przyjazne i życzliwe kontakty z rówieśnikami, garnęła się do grupy i chętnie podejmowała zabawy z rówieśnikami. Dziecko wkroczyło w wiek pytań, stało się uporczywym badaczem i odkrywcą otaczającej je rzeczywistości. Rozkwit wyobraźni i fantazji oraz szybkie postępy w dziedzinie mowy i myślenia pozawalały jej na wysuwanie wciąż nowych problemów, na które sama jeszcze nie potrafiła znaleźć odpowiedzi. Aktywność intelektualna Asi współistniała z praktycznym, realnym działaniem na przedmiotach, z różnorodnymi zabawami ruchowymi, konstrukcyjnymi i tematycznymi. Dziecko w tym wieku było żywe i ruchliwe, jego doświadczenia ruchowe, sensoryczne i umysłowe były coraz szersze, ale poznanie otaczającej rzeczywistości wciąż powierzchowne, bo nie chwytała jeszcze istoty faktów i zdarzeń, nie ujmowała wielu związków logicznych, jakie je łączą. Pięcioletnia Asia coraz lepiej rysuje i manipuluje drobnymi przedmiotami, co jest wynikiem usprawnienia dłoni. Zaczynają się jej wyżynać zęby stałe. Zauważyć się dała lepsza koordynacja i mniej impulsywne działanie dziecka. Wzrasta ogólna zdolność do pracy komórek nerwowych, w skutek, czego dziecko potrafiło dłużej odbierać bodźce zewnętrzne, a jej procesy pobudzenia rozwijały się wydatniej niż procesy hamowania. Rozwój ruchowy Asi cechowała względna harmonijność. Charakteryzowała się ona ogromnym popędem do ruchu działania, ruchy dziecka w tym okresie były szczególnie celowe, swobodne i płynne. Dość dalece zaawansowana jest już w tym okresie motoryczność o charakterze zabawowo – sportowym. Dziewczynka potrafiła już harmonijnie łapać i podrzucać piłkę, opanowała kombinację ruchową biegu z kopnięciem piłki i potrafiła już oddać skok z rozbiegu. Z dużym powodzeniem uczyła się jeździć na łyżwach i nartach, potrafiła pływać, opanowała jazdę na dwukołowym rowerze, dość dobrze sobie radziła z ćwiczeniami gimnastycznymi wymagającymi nieraz znacznej koordynacji i poczucia rytmu. Trudności pojawiły się jedynie z wykonywaniem czynności wymagających znaczniejszej precyzji rąk. Niezbyt jeszcze efektywne było zachowanie się Asi przy wykonywaniu głównie niektórych czynności związanych z samoobsługą ( zapinanie guzików, sznurowanie butów i inne). Jednym z problemów, przed jakim stanęli rodzice dziewczynki, była jej leworęczność, bo kultura i tradycja powodują, że praworęczność dla dziecka ma

wypoczynku. Zabawa sprzyjała rozwojowi jej wyobraźni odtwórczej, języka oraz umiejętności obserwowania kształtów. Uczyła samodzielności i uspołeczniała. Asia uczyła się bawić, gdy była sama i konstruowała coś wspólnie z towarzyszami zabawy, uczyła się, jak postępować w sposób społecznie akceptowany, jak współpracować z innymi. Widać było, że jej nowym motywem działania stało się dążenie do bycia dorosłym.

lata

Asia umie stać na jednej nodze. Podskakuje, maszeruje, biega przy muzyce i przeskakuje przez sznurek umieszczony 5 cm nad podłogą. Buduje most z klocków. Lepi z plasteliny kule, wałeczek, placuszek posługując się przy tym ręką dominującą. Rzuca piłkę nie tracąc równowagi. Lubi bawić się w piasku, toczyć wałeczki i kulki z gliny, plasteliny. Rysuje kształty zamknięty, pierwsze głowonogi. Buduje domki w dwóch wymiarach. Wymienia i nazywa przedmioty i czynności widoczne na obrazku. Powtarza 3 cyfry i zdania z 6 sylab. Potrafi z pamięci powtórzyć krótkie opowiadanie. Zadaje wiele pytań (wiek pytań). Używa przyimków i spójników, używa zaimka "my". Zaczyna używać zdań złożonych, buduje wypowiedzi wielowyrazowe. Nazywa to, co narysowała.

W codziennej mowie używa coraz więcej wyrazów, używa przyimków i spójników, mówi o sobie "ja", używa zaimka "my". Buduje wielowyrazowe zdania złożone podrzędnie stosując się do zasad gramatyki.

Swobodnie porozumiewa się z otoczeniem.. Jest dość samodzielna, sama je, myje się nie mocząc ubrania, ubiera się i rozbiera jak również sznuruje buty. Jest bardziej opanowana, spokojna, radosna, bawi się z innymi dziećmi w małych, 2-3 osobowych grupach. Organizuje zabawę tematyczną np. w chodzenie po zakupy, gotowanie. W kontaktach z dorosłymi przejawia upór, negatywizm, przekorę. Bawi się sama spokojnie. Lubi patrzeć na robotników pracujących przy jakiejś maszynie np. dźwig. Nie moczy się w nocy. 4 lata

Asia samodzielnie schodzi ze schodów stawiając naprzemiennie nogi, biega i obraca się nie tracąc równowagi. Potrafi stać na jednej nodze lub na niej podskakiwać. Buduje most z 5 klocków, dobrze posługuje się nożyczkami, rysuje człowieka z 3-5 części. Wskazuje przedmioty na obrazku wg ich funkcji. Opisuje obrazek wymieniając spontanicznie kilka przedmiotów bądź określając czynności. Wskazuje podobieństwa i różnice na obrazku, potrafi pokazać przedmiot różniący się od innych. Rozróżnia kształty geometryczne. Posługuje się dłuższymi zdaniami, rozmawia z dorosłymi. Liczy do 5 na pamięć. Powtarza 5 liczb jednocyfrowych. Chętnie włącza się do zabawy i współpracy w grupie, zaczyna współdziałać odgrywając przydzielone mu role. Samodzielnie ubiera się, potrafi sama załatwić swoje czynności fizjologiczne w toalecie.

5 - lat

Asia jest coraz bardziej sprawna fizycznie, jednak często może sobie zrobić krzywdę przez nieuwagę. Potrafi chwycić piłkę, skakać na jednej nodze, jeździć na dwukołowym rowerze, wrotkach, nartach. Sprawnie składa papier po przekątnej wg wzoru. Składa rozcięty obrazek. Wykonuje proporcjonalne kopie figur geometrycznych. Potrafi przerysować

figurę o ostrych kątach (np. trójkąt). Rysuje człowieka składającego się z co najmniej 10 szczegółów. W tym okresie umie już szczegółowo opowiedzieć zdarzenie, program telewizyjny. Powtarza zdanie z 12-13 sylab. Podaje definicję słowa przez użytek. Moduluje głos. Potrafi liczyć na pamięć powyżej 10. Jest coraz bardziej aktywna intelektualnie. W szybkim tempie rozwija się wyobraźnia, zdolność fantazjowania czy też myślenie konkretno- wyobrażeniowe. Potrafi już samodzielnie wykonać proste czynności porządkowe (np. wynieść śmieci, posprzątać pokój).

BIBLIOGRAFIA

1. Jeffrey Turner, Donald Helis: Rozwój człowieka - Wyawnictwo WSIP, 2006.
2. Kwiatowska M., Landy A., Kopińska Z., Rozwój wychowanie dziecka w wieku

przedszkolnym , Nasza Księgarnia, Warszawa 1970.

3. Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka , Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa 1997.

4. Przetacznikowa – Gierowska M., Wiek przedszkolny , w: M. Żebrowska (red_._ ) ,

Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży , Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.

5. Przetacznik – Gierowska M., Makiełło – Jarża G. (1985); Psychologia rozwojowa.

6. Salomon- Berg- Martin – Villee. Biologia , Mulico, Warszawa 1996.
7. Bogdanowicz: Od noworodka do przedszkolaka, Wyd. Państwowy Zakład Wyd. Lekarskich W-wa 1979.
8. Elkonin D.B. (1984): Psychologia zabawy, W-wa, WSiP, 2005.