Kryteria do podsumowania modułu:
GENETYKA to nauka zajmująca się dziedziczeniem cech oraz zmiennością
organizmów.
Cechy, które dziedziczymy po rodzicach nazywamy cechami dziedzicznymi
np. kolor skóry, rysy twarzy, kolor oczu, włosów. (czyli fenotyp)
Cechy, które powstają pod wpływem działania środowiska na nasz
organizm i nie przekazujemy ich potomstwu nazywamy cechami
niedziedzicznymi np. umiejętności nabyte podczas życia tj. czytania,
pisania, taniec, gra w piłkę, pływanie itp..
Genetyka wykorzystywana jest też w różnych dziedzinach: medycyna,
archeologia, kryminalistyka, hodowla zwierząt i uprawa roślin.
Nośnikiem informacji genetycznej jest DNA – kwas deoksyrybonukleinowy.
I. Posługuję się podstawową terminologią biologiczną
1. gen to odcinek DNA, który zawiera informację o budowie białka.
2. kariotyp to charakterystyczny dla gatunku kompletny zestaw
chromosomów,
u człowieka to 46 chromosomów
3. chromosom to najbardziej zwinięta czyli upakowana postać
chromatyny. Przed replikacją zawiera ona jedną cząsteczkę DNA
4. chromatyna to włóknista substancja występująca w jądrze
komórkowym, zbudowana z DNA. Stanowi główny składnik
chromosomów.
5. replikacja jest to proces powielania DNA, w wyniku którego z
jednej cząsteczki DNA powstają dwie identyczne kopie.
6. allele to innymi słowy warianty tego samego genu z niewielkimi
modyfikacjami w sekwencji DNA. To właśnie te małe różnice między
allelami tego samego genu doprowadzają do powstawania
unikalnych cech każdego człowieka.
Można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje alleli:
allel dominujący – allel genu, który dominuje nad drugim genem z
pary (określa się go często dużą literą, np. A), koduje cechę
dominującą, która zwykle przekazywana jest z pokolenia na
pokolenie;
allel recesywny – allel genu, który jest zdominowany przez inny
gen z pary (określa się go małą literą, np. a), koduje cechę
recesywną, która w większości przypadków nie ujawnia się u
potomstwa.
