Pobierz Biologia - komórki biologiczne i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity!
Komórka to podstawowa jednostka strukturalna wszystkich organizmów, zdolna do wykonywania czynności życiowych.
Komórki
Prokariotyczne Eukariotyczne
to komórki bezjądrowe, materiał genetyczny (DNA) jest ułożony luźno w cytozolu Komórki bakterii
to komórki, które mają jądro komórkowe (stąd ich nazwa - komórki jądrowe) jądro zawiera większość DNA Komórki zwierzęce, roślinne i grzybowe
Komórka prokariotyczna
- nie mają jądra
- osiągają wielkość od 1 do kilku mikrometrów
- od środowiska zewnętrznego oddziela je błona komórkowa, która może tworzyć wpuklenia zwiększające jej powierzchnię i umożliwiające zachodzenie niektórych procesów m.in. oddychania tlenowego i fotosyntezy.
Komórka eukariotyczna
Komórka zwierzęca
- Wodniczki
- Błona komórkowa
- Siateczka śródplazmatyczna szorstka
- Jądro komórkowe
- Siateczka śródplazmatyczna gładka
- Cytozol - wypełnia przestrzeń między organellami pośredniczy
- Mitochondrium
Głównym materiałem zapasowym w komórce zwierzęcym jest glikogen.
Fioletowe ,,linie’’ to aktyna.
Komórka roślinna
Wakuola - główną funkcją jest gromadzenie wody. Chloroplast - odpowiada za wytwarzanie substancji pokarmowych podczas fotosyntezy. Ścian komórkowa - nadaje kształt komórce, chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi i wnikaniem drobnoustrojów (zbudowana z celulozy).
Podstawowym materiałem zapasowym w komórce roślinnej jest skrobia.
Komórka grzybowa Błona komórkowa - zbudowana z chityny Wakuole - są małe i nieliczne
Podstawowym materiałem zapasowym w komórce grzybowej jest glikogen.
Poziomy organizacji komórkowej organizmów
organizmy jednokomórkowe formy kolonijne
organizmy wielokomórkowe
plechowe tkankowe
bakterie, protisty, grzyby, rośliny pierwotnie wodne
bakterie, protisty protisty, grzyby, rośliny pierwotnie wodne
rośliny, zwierzęta
Komórki wyspecjalizowane Specjalizacja, czyli przystosowanie budowy do pełnienia określonych funkcji w organizmie.
- Neurony - komórki zwierzęce przystosowane do przwodzenia impuklsów w układzie nerwowym. - Krwinki czerwone - komórki zwierzęce przystosowane do transportu tlenu w organizmie. U większości ssaków nie mają jądra ani większości organelli komórkowych.
- Człony naczyń - komórki roślinne występujące w drewnie - są martwe, długie i pozbawione ścian poprzecznych, dlatego sprawnie transportują wodę z solami mineralnymi.
- Człony rurek sitowych - komórki roślinne występujące w łyku - są żywe, długie, a ich ściany poprzeczne, nazywane sitami, mają liczne otwory. Komórki te nie mają większości organelli, w tym jądra komórkowego. Dzięki temu sprawnie transportują związki organiczne w obrębie rośliny.
Transport przez błonę
Podział ze względu na zużycie energii
transport bierny transport czynny (aktywny)
● jest zgodny z różnicą stężeń ● nie wymaga dostarczenia energii
● odbywa się wbrew różnicy stężeń ● wymaga dostarczenia energii
dyfuzja prosta dyfuzja ułatwiona
Transport pęcherzykowy
endocytoza ● substancje są transportowane do wnętrza komórki za pomocą pęcherzyków, które powstają z błony komórkowej
egzocytoza ● substancje są transportowane na zewnątrz komórki za pomocą pęcherzyków, które powstają z udziałem błon z aparatu Golgiego
Cykl komórkowy to uporządkowany ciąg zdarzeń, obejmujący wzrost komórki, a następnie jej podział na dwie komórki potomne. Składa się z interfazy, czyli okresu międzypodziałowego (który obejmuje fazy G1, S i G2) oraz podziału komórki.
Apoptoza to naturalna i zaplanowana śmierć komórki, kontrolowana przez geny. Prowadzi do usunięcia komórek nieprawidłowych oraz zbędnych.
Podziały komórkowe
mitoza ● zachodzi w komórkach somatycznych ● umożliwia wzrost organizmów oraz regenerację tkanek i narządów ● umożliwia rozmnażanie bezpłciowe np. u roślin
mejoza ● zachodzi w komórkach macierzystych gamet ● prowadzi do powstania komórek haploidalnych np. gamet zwierząt ● umożliwia rozmnażanie płciowe zwierząt
