Pobierz BIOLOGIA LICEUM - zbiór notatek i więcej Schematy w PDF z Biologia tylko na Docsity! Biologia, poziom rozszerzony, liceum (kl. 2, 3)
Autor: Katarzyna Włodarczyk
Bakterie i Archeowce. str 2-4
Grzyby..................... ... str 5-8
ProtiSty...............---.-.40-4-0:4204412-2 „. str 9-10
Rośliny lądowe i wtórnie wodne. .. str 11-13
Tkanki roślinne................ .. str 14-17
Stawonogi-podsumowanie............-.--:--ssussenaseaaneaaa ann cczaeca str 18-19
Archeowce — jednokomórkowe organizmy prokariotyczne, z nich wywodzą się eukarionty
BUDOWA KOMÓRKI BAKTERII (od zewnątrz.
......... | ©
*warstwa śluzowa
**błona zewnętrzna
Mureinowa (peptydoglikan) ściana komórkowa
Błona komórkowa
Fimbrie — białkowe włókna, przyczepiają się
Pilusy — białkowe włókna, procesy płciowe
Rzęski — aktywny ruch, zbudowane z flageliny
***Tylakoidy — połączone lub nie z błoną, fotosynteza
Genofor (chromosom bakteryjny, wraz z otaczającym cytozolem tworzy nukleoid
Plazmidy — DNA z dodatkowymi cechami
Rybosomy — o współczynniku sedymentacji 708
*U niektórych
**U bakterii gram-ujemnych
***wyłącznie u bakterii fotosyntezujących
p.
cienka ściana komórkowa
GRAM UJEMNE GRAM DODATNIE
PRPPPOPOPPOPPPPNOOOOOO
OdGOBÓGAGAGOJOBÓGOGÓGĆ
ma
QOROQOPODODOROROPODODO „sr m... ODODOPODODYPODOPOGODOD
dddóddodcdddddtóGdGóÓo odoóódódddódóddoddódć
GRAM UJEMNE
Brak kwasów tejchojowych
Błona zewnętrzna selektywnie
rzepuszczalna
- heterotroficzne
- odżywiają się osmotroficznie
- plektenchymatyczne; plechy (grzybnie)
- brak tkanek
- otoczone Ścianą komórkową z chityny
- glikogen i tłuszcze to sub zapasowe
- mają wakuole; funkcja trawienna, (magazynują wodę jony, sub
zapasowe, trujące i produkty przemiany materii i barwniki
- jednokomórkowe lub wielokomórkowe (plecha)
RODZAJE STRZĘPEK
Lć
* Komórczakowa BA
- np. drożdże LE
ę k
- jedna wielojądrowa komórka
warókow
e Wielokomórkowa jednojądrowa
- m
- komórki oddzielone septami (przez septy przemieszcza się cytozol i
organelle)
e Wielokomórkowa dikariotyczna
- n+n
- dwa jądra w komórce
ODŻYWIANIE SIĘ GRZYBÓW
- osmotroficznie; wydzielenie do środowiska enzymów hydrolitycznych wakuol,
rozkładają związki na proste rozpuszczalne w wodzie. Produkty są wchłaniane przez
komórkę
[I Saprobionty — odżywiają się martwą materią organiczną
[I Pasożyty
[I Symbiotyczne — żyją w symbiozie
[_ Drapieżne
MIKORYZA — symbioza między grzybem a rośliną
Zewnętrzna Wewnętrzna
ektotroficzna endotroficzna
- strzępki wnikają między komórki - strzępki wnikają do wnętrza
— tworzą mufki komórki
- ogranicza wzrost rośliny - nie ogranicza wzrostu
- przejmuje funkcje pobierania - 80-90% roślin
wody
- ochrona przed pasożytami
— borowiki 8 dęby
KORZYŚCI MIKORYZY:
- zwiększa się powierzchnia chłonna korzenia, lepsze zaopatrzenie rośliny w wodę i
sole m
- grzyby dostarczają substancje wzrostowe i witaminy
- grzyby odżywiają się produktami fotosyntezy
ODDYCHANIE GRZYBÓW
- oddychanie tlenowe
- fermentacja
ROZMNAŻANIE GRZYBÓW
Bezpłciowo:
[| _ Fragmentacja plechy
- pieczarki
[I _Pączkowanie
- pączki rosną i się odrywają
- drożdże
D__Rozsiewanie mitospor (bezpłciowe
- aplanospory (nieruchliwe) i zoospory (ruchliwe)
Płciowo:
- zapłodnienie + mejoza
- mejospory (płciowe)
[_Gametogamia
- łączenie się gamet
- gamety wytwarzają plemnie i lęgnie
D_ Gametangiogamia
- łączenie się całych gametangiów
- zawartość plemni przelewa się do lęgni
- sprzężniowe, workowce
D_Somatogamia
- brak gametangiów
- łączenie się strzępek zróżnicowanych płciowo
- podstawczaki
Plazmogamia — łączenie się cytoplazmy gametangiów lub strzępek
Kariogamia — łączenie się jąder komórkowych, powstają strzępki dwujądrowe —
dikariotyczne
= | zygota |
x
kariogamia Ą A a mejoza -
/
a
* m)
<a | strzępki | JED
Trzy fazy: haplofaza 1n, dikariofaza n+n, diplofaza 2n
ARODNIKI GRZYBÓW
MITOSPORY (bezpłciowe)
Komórki pełzaków:
- otoczone wyłącznie błoną komórkową (zmieniają kształt komórki)
- wykształcają nibynóżki
- ruch pełzakowaty
- ameby
Orzęski:
- stały kształt (pellikula)
- liczne rzęski
- np. pantofelki
- ruch undulipodianly
Wiciowce:
- długie, pojedyncze (czasami występują po kilka) wici
- np. euglena (u eugleny brak ściany komórkowej) (miksotrof)
ROŚLINY L
Rośliny lądowe (autotroficzne i tkankowe 2
ya ( ) Rośliny lądowe, które w toku ewolucji
- mszaki - . -
| zarodnikowe przystosowały się do Środowiska
- paprotniki wodnego
- rośliny nagozalążkowe | .
nasienne
- rośliny okrytozalążkowe
Pochodzą od Ryniofitów (izomorficzna przemiana pokoremy—
zeodni
- rynia
- kuksonia u
Teoria telomowa — wszystkie organy roślin powstały na skutek przekształcenia się pędów ryniofitów
> Ze |<
Zielenice są przodkami roślin lądowych bo:
e Chlorofil a i b jako główny barwnik
e _ Skrobia jako materiał zapasowy
e Ściany komórkowe z celulozy
Rośliny lądowe mają heteromorficzną przemianę pokoleń (gametofitu i sporofitu). Tylko u mszaków
gametofit pokoleniem dominującym.
Sporofit zbudowany jest z organów (części odpowiedzialne za pełnienie funkcji):
e _ Organy wegetatywne (zapewniają wzrost i rozwój)
- korzenie
- łodygi
- liście
e Organy generatywne (rozmnażanie)
- kwiaty
- owoce ( w przypadku okrytozalążkowych)
ŚRODOWISKA LĄDOW
[I Duża dostępność światła
[I Ograniczona dostępność wody
[! Mała gęstość powietrza
[Silne oddziaływania mechaniczne wiatru
[I Duże wahania temperatur
Rośliny lądowe wykształciły tkanki:
[I Okrywającą
[I Wzmacniającą
[I Przewodzącą (rośliny naczyniowe)
- inkrustacja
Wysyca Ściany kom w elementach przewodzących wodę. Naładowana ujemnie
- dobra adhezja wody do ścian i jej transport w górę rośliny
- twarda i sztywna — wzmocnienie organów
Dzięki wytwarzaniu ligniny rośliny powiększyły swoje rozmiary, a więc i efektywniej mogły
wykorzystywać energię słoneczną
EOAYNAIO) KOS (FAJKA BNŃ (w zależności od dostępności wody)
* Hydrofity — rośliny wodne
- pobierają wodę całą pow ciała
- różne stopnie zamoczenia
- brak korzeni
- cienkie i elastyczne łodygi (brak oporu wody)
- delikatne blaszki liściowe
- brak tkanek wzmacniających
- słabo wykształcona tkanka przewodząca
a) Palisadowy — w miękiszu mieszanym, zaraz pod epidermą u dwuliściennych
b) Gąbczasty — w mieszanym pod palisadowym lub u jednoliściennych „solo”
c) Wieloramienny — u nagonasiennych
Spichrzowy — magazyn substancji zapasowych, głównie skrobi, w bulwach
Wodny — u sukulentów magazynuje wodę w łodygach i liściach
Zasadniczy — wypełnia wolne przestrzenie i buduje młode rośliny, owocnie i płatki
Aerenchyma (powietrzny) — w roślinach wodnych, duże przestwory
międzykomórkowe (kanały powietrzne) które ułatwiają transport gazów między
komórkami i zwiększają wyporność
|KOLENCHYMA (ZWARCICA))
e Żywe, wydłużone komórki o nierównomiernie zgrubiałych ścianach
Ściany z pektyn i celulozy, 75% wody umożliwia przesuwanie włókien celulozy czyli daje
elastyczność
e_ Występuje pod epidermą i w ogonkach liściowych
|SKLERENCHYMA (TWARDZICA)
e Martwe komórki bez protoplastu
Wtórne Ściany komórkowe zdrewniałe wysycone ligniną — większa odporność na rozciąganie i
zginanie
e Wjjej skład wchodzą:
a) Sklereidy; martwe w łupinach, żywe w miękiszach owoców
b) Włókna sklerenchymatyczne; drzewne i łykowe
NHABWN
A B
wiatło komórki światło komórki
ściana
ściana komórkowa
komórkowa
e Przewodzi wodę i sole mineralne
e Tkanka niejednorodna
Cewki występują w drewnie paprotników
i roślin nagozalążkowych
Elementy: cewki (paprotniki i nagozalążkowe) i naczynia (okrytozalążkowe)
+ Woda przez jamki przepływa między komórki
+ Naczynia są bardziej drożne, gdyż dzięki dużym otworom w ścianach poprzecznych
woda płynnie przedostaje się z komórki do komórki
Komórki sitowe i rurki sitowe człon rurki komórka
Komórki przewodzące łyka mają
wydłużony kształt
Komórka
sitowa.
pole
sitowe
pole
sitowe
Rurka
sitowa.
zgrubienia
ściany
komórkowej
siateczka
śródplazmatyczna
zgrubienia
ściany
komórkowej
Naczynia występują w drewnie rośin
okrytozalążkowych.
Przewodzi związki organiczne — pokarm, asymilaty z liści
Niejednorodna
Z żywych komórek, bezjądrowych i bez aparatów Golgiego
W ścianach komórek są pola sitowe, łączące cytoplazmy sąsiadujących komórek
Elementy: komórki sitowe (paprotniki i nagonasienne) i rurki sitowe (okrytozalążkowe)
sitowej przyrurkowa
plazmodesma
wakuola
oytozol chioropiast
plastyd
błona
komórkowa
jadro
komórkowe
ściana
komórkowa
mitochondrium
pole sitowe
Rurki siłowe nie mają większości organeli, w tym jądra
komórkowego. Dzięki temu sprawnie transportują związki
organiczne w obrębie rośliny.
e _ Występują też komórki przyrurkowe, duża liczba mitochondriów, sterują metabolizmem rurek
koncentryczna
koncentryczna | _padrocentryczna| kolateralna kolateralna
—|eptocentryczną otwarta zamknięta
Korzenie nasiennych Jednoliścienne, U paprotników Okrytonasienne | Okrytonasienne
juta, palma dwuliścienne dwuliścienne
nagonasienne