Pobierz Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania- notatki na ćwiczenia i więcej Kolokwia w PDF z Pedagogika nauczycielska tylko na Docsity! 1. Zaspokojenie potrzeb biologicznych w ontogenezie: • Zaspokojenie głodu • Zaspokojenie pragnienia • Potrzeba oddychania • Potrzeba snu • Pożądanie seksualne • Utrzymanie stałej temperatury ciała • Potrzeby wydalania • Potrzeba utrzymania organizmu przy życiu 2. Zapotrzebowanie żywieniowe- sporządzane jest na podstawie: → płci → wieku osoby → jej masy ciała → jej aktywności fizycznej (wydatki energetyczne) → stanu fizjologicznego (np. u kobiet ciążę i karmienie piersią). 3. Stan odżywiania- to końcowy efekt wszystkiego co spożywamy i w jaki sposób nasz organizm wykorzystuje około 70 składników odżywczych, zawartych w produktach spożywczych. 4. Dieta zbilansowana- sposób odżywiania, który gwarantuje dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych i energetycznych w ilościach dokładnie odpowiadających potrzebom organizmu. 5. Zasady racjonalnego żywienia -to dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ważna jest, aby dieta była zrównoważona tzn., aby pożywienie zaspokajało potrzeby energetyczne organizmu oraz dostarcza odpowiednich ilościach i proporcjach składników pokarmowych którymi są białka węglowodany tłuszcze witaminy sole mineralne i woda 6. Składniki odżywcze Tłuszcze- dostarczają niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, których organizm sam nie potrafi wytworzyć, a są niezbędne dla zdrowia w małych ilościach; Dostarczają energii Są nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) i są istotne w wchłanianiu tych witamin w organizmie. Białka- Dostarczają aminokwasów, które pełnią funkcję budulcową w organizmie: potrzebne są do wzrostu, rozwoju i naprawy komórek ciała Witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są mogą być magazynowane w organizmie i są łatwo wydalane. Grupa ta obejmuje takie witaminy z grupy B oraz kwas foliowy i witaminę C. Witamina B1 (tiamina) Funkcja: Źródło: Występuje w produktach pochodzenia roślinnego w warzywach i owocach: natka pietruszki, czerwona papryka, warzywa kapustne, owoce jagodowe i cytrusowe, rokitnik. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są wchłaniane przez jelita w obecności tłuszczów. Do tej grupy należą witaminy: A, D, E, K. Witamina A Funkcja: Wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne; Bierze udział w procesie widzenia, rozwoju komórek rozrodczych; Utrzymuje prawidłowy stan skóry poprzez biosyntezę melaniny i produkcję włókien kolagenowych; Chroni przed mutacjami i uszkodzeniami DNA, dzięki temu chroni przed nowotworami jelita grubego, piersi i płuc. Źródło: W produktach pochodzenia zwierzęcego: wątroba, masło, mleko i jego przetwory, żółtko jaja. W postaci betakarotenu wstępuje w produktach roślinnych: czerwone, żółte, pomarańczowe i ciemnozielone warzywa (marchew, dynia, papryka, nać pietruszki, szpinak, botwinka, brokuły, pomidory) i owocach (wiśnie, pomarańcze i brzoskwinie). Witamina D Funkcja: Reguluje równowagę wapniowo-fosforową oraz mineralną tkanki kostnej; Niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu mięśniowego, nerwowego, immunologicznego, hormonalnego. Źródło: Ryby morskie, oleje rybne, mięso, produkty mleczne. Większość witaminy D (ok 90%) produkowana jest w organizmie człowieka w czasie wystawienia skóry na działanie promieni słonecznych. Witamina E Funkcja: Wykazuje bardzo silne działanie antyutleniające; Bierze udział w tworzeniu substancji przeciwkrzepliwych; Utrzymuje odpowiednią przepuszczalność błon komórkowych; Zmniejsza agregację płytek krwi; Uczestniczy w ochronie krwinek czerwonych, ekspresji genów i przekazywaniu sygnałów nerwowych; Wpływa na prawidłową wydolność mięśni i wytwarzaniu nasienia u mężczyzn. Źródło: Występuje głównie w produktach pochodzenia roślinnego: oleje, oliwa z oliwek, oliwki, orzechy (zwłaszcza pistacje), migdały, nasiona słonecznika, dyni, sezamu, awokado, rośliny strączkowe, kiełki pszenicy. Witamina K Funkcja: Bierze udział w syntezie i utrzymaniu prawidłowego stężenia czynników krzepnięcia krwi oraz białek budujących tkankę kostną; Wykazuje właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, przeciwbólowe; Hamuje rozwój niektórych nowotworów, m.in. piersi, jajnika, okrężnicy, pęcherzyka żółciowego, wątroby. Źródło: Warzywa zielone: kapusta włoska, botwina, szpinak, brokuł, brukselka, sałata, natka pietruszki; oleje roślinne, orzechy. Produkowana jest przez bakterie flory jelitowej człowieka. Zasady zdrowego żywienia wg prof. Stanisława Bergera 1 U - UROZMAICENIE W każdym posiłku muszą być produkty żywnościowe ze wszystkich grup: produkty zbożowe, mięso, drób, warzywa, owoce, produkty mleczne, tłuszcze. W ten sposób dostarczamy organizmowi wszystkich składników pokarmowych i zapobiegamy chorobom. 2 U - UMIARKOWANIE Jedz według swoich potrzeb. Dobrym wskaźnikiem jest waga. Jeżeli zaobserwujesz, że tyjesz, to znaczy, że jesz za dużo, a jeśli chudniesz, znaczy że jesz za mało w stosunku do swoich potrzeb. 3 U - UREGULOWANIE Staraj się, aby częstość, wielkość i jakość posiłków była w miarę stała. Regularne odżywianie się o stałych porach pozwala na stałe dostarczanie energii naszemu organizmowi oraz pozwala na lepsze kontrolowanie uczucia głodu i zapobiega przejadaniu się. 4 U - UMIEJĘTNOŚĆ PRZYRZĄDZANIA POTRAW Nawet najzdrowsze warzywa gotowane przez długi okres czasu mogą stracić witaminy i sole mineralne, a chude mięso stać się może bomba kaloryczną, gdy będzie panierowane i smażone w dużej ilości tłuszczu. 5 U - UPRAWIANIE SPORTU Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna jest zalecana wszystkim.. Ruch pozwala nie tylko utrzymać zgrabną sylwetkę, ale również zachować zdrowie. 6 U - UNIKANIE NADMIARU Wszystko jest dla ludzi, dlatego też spożywanie w umiarkowanych ilościach tłuszczy, cukru, soli, alkoholu niczemu nie przeszkadza. Tłuszcze muszą się znaleźć w diecie, ale powinny być to tłuszcze pochodzenia roślinnego. Spożywanie niewielkich ilości słodyczy w ciągu tygodnia nie budzi zastrzeżeń, ale objadanie się nimi codziennie z pewnością doprowadzi do szeregu chorób. Sól polepsza smak potraw, ale jej nadmiar jest szkodliwy. 7 U - UŚMIECHNIJ SIĘ Pogoda życia, życzliwość w stosunku do siebie i innych oraz umiejętność cieszenia się z rzeczy nawet niewielkich bardzo pomaga w zachowaniu zdrowia przez całe życie. Niedożywienie Niedożywienie ilościowe najczęściej objawia się nadmierną utratą wagi, zmniejszoną sprawnością fizyczną i umysłową, a ponadto nadmierną sennością i ciągłym zmęczeniem, a także apatią i rozdrażnieniem. Osoby cierpiące na niedożywienie mają cienką, chłodną skórę. U kobiet dochodzi natomiast do zaburzeń hormonalnych powodujących zatrzymanie miesiączki. Zaburzenie jakościowe może objawiać się ponadto symptomami charakterystycznymi dla niedoboru poszczególnych witamin i minerałów. Na przykład, niedobór witaminy D i wapnia objawia się rozwojem osteoporozy, a niedobór witaminy A prowadzi do kurzej ślepoty.