Bohaterowie Powstania Warszawskiego – charakterystyka postaw powstańczych - konspekt lekcji, Opracowania z Nauczanie języka polskiego

Pobierz Bohaterowie Powstania Warszawskiego – charakterystyka postaw powstańczych - konspekt lekcji i więcej Opracowania w PDF z Nauczanie języka polskiego tylko na Docsity!

Bohaterowie

Powstania

Po lekcji uczeƒ powinien: stworzyç katalog cech osobowoÊciowych i charakterologicznych przynale˝nych Powstaƒcom; okreÊlaç emocje i uczucia towarzyszàce Powstaƒcom; wskazaç czynniki majàce wp∏yw na proces wychowania m∏odego cz∏owieka; odnaleêç podobieƒstwa mi´dzy swoim pokoleniem, a pokoleniem ˝yjàcym w czasie okupacji; znaç przyczyny ró˝nic i podobieƒstw mi´dzy swoim pokoleniem, a pokoleniem bohaterów lekcji; rozumieç termin „pokolenie Kolumbów”.

Cele

Lekcja przeznaczona dla uczniów klasy II lub III gimnazjum. Uczniowie powinni znaç „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamiƒskiego.

Uwagi wst´pne

Gabriela Sierociƒska

• charakterystyka postaw powstaƒczych

Ârodki dydaktyczne:

szary papier, flamastry, kartki papieru, materia∏y pomocnicze nr 1–7.

1

Na poczàtku lekcji pokazujemy uczniom zdj´cia bohaterów lekcji (materia∏ pomocniczy nr 1). Stosujàc „burz´ mózgów” próbujemy znaleêç odpowiedzi na pytania:

Kim mogà byç osoby przedstawione na zdj´ciach? Ile mogà mieç lat? Czym si´ zajmujà? Rozmowa ta powinna byç pretekstem do wprowadzenia tematu lekcji, okreÊlenia jej celów i przedstawienia uczniom bohaterów lekcji.

2

Dzielimy uczniów na 5 – 6 grup. W grupach tych uczniowie b´dà pracowaç do koƒca lekcji.

3

Pierwsze zadanie dla grup. Rozdajemy uczniom ˝yciorysy bohaterów lekcji (materia∏ pomocniczy nr 2). Uczniowie po zapoznaniu si´ z nimi próbujà odnaleêç wspólne punkty w ˝yciu m∏odych ludzi. Na planszy, szarym papierze zostajà rozrysowane informacje, które ∏àczà bohaterów lekcji (materia∏ pomocniczy nr 3). WÊród nich powinny znaleêç si´ dane na temat:

daty urodzenia ( wszyscy urodzeni oko∏o roku 1920), rodziny (rodziny inteligenckie, wojskowe), szko∏y, do jakiej ucz´szczali (warszawskie gimnazja, wielu absolwentów Gimnazjum Batorego), przynale˝noÊci do organizacji i stowarzyszeƒ (cz∏onkowie przedwojennego harcerstwa), losów wojennych (udzia∏ w tajnej walce, przynale˝noÊç do organizacji konspiracyjnych, udzia∏ w PW). Rozmawiamy z uczniami na temat tego, czym jest wychowanie. Szu– kamy czynników mogàcych mieç wp∏yw na wychowanie cz∏owieka. Wraz z uczniami wskazujemy czynniki, które mog∏y wp∏ynàç na rozwój i wychowanie m∏odych ludzi – bohaterów lekcji. Niewàtpliwie nale˝à do nich: szko∏a, dom, harcerstwo.

4

Zadanie dla grup. W grupach uczniowie otrzymujà teksty (materia∏ pomocniczy nr 4) zwiàzane z poszczególnymi sferami, majàcymi wp∏yw na wychowanie. Grupy zajmujà si´ wp∏ywem:

domu rodzinnego, rolà szko∏y, rolà harcerstwa.

Przebieg zaj´ç:

11 Podsumowaniem lekcji mo˝e byç krótka dyskusja na tematy:

Jakie wartoÊci „pokolenia Kolumbów” sà nam bliskie? Czego mo˝emy nauczyç si´ od bohaterów lekcji? W jakich sytuacjach z ich ˝ycia nie chcielibyÊmy si´ znaleêç? Czy podj´libyÊmy takie decyzje, jak oni?

Z lewej S∏awomir Maciej Bittner „Maciek”

Irena Kowalska „Irka”

Maria Dawidowska „Maryla”

Stefan Mirowski z przysz∏à ˝onà

Jerzy Gawin „S∏oƒ”

Tadeusz Zawadzki „ZoÊka”

S¸AWOMIR MACIEJ BITTNER

Data urodzenia: 21 VIII 1923 Miejsce urodzenia: Warszawa Rodzice: ojciec Ludwik Bittner (oficer s∏u˝by sta∏ej WP) Edukacja: ucz´szcza∏ do Gimnazjum im. S. Batorego, w 1941 roku uzyska∏ matur´ na tajnych kompletach.

Inne: nale˝a∏ do 23. Warszawskiej Dru˝yny Harcerskiej im. Boles∏awa Chrobrego

Losy wojenne: W 1940 roku wstàpi∏ do Zwiàzku Walki Zbrojnej. Dzia∏a∏ na terenach wschodnich Rzeczpospolitej Polskiej. Po powrocie do Warszawy zosta∏ cz∏onkiem „Kedywu” KG AK. Po utworzeniu batalionu „ZoÊka” zosta∏ dowódcà kompanii „Felek”. Uczestniczy∏ w wielu akcjach bojowych i dywersyjnych Grup Szturmowych np. akcja pod Arsena∏em, akcja „Celestynów”, akcja „Czarnocin”, akcja „Sieczychy”. Zosta∏ aresztowany 18 lutego 1944 roku, trafi∏ na Pawiak. Prawdopodobnie zosta∏ rozstrzelany w czasie publicznej egzekucji ruinach getta warszawskiego.

JAN BYTNAR

Data urodzenia: 6 V 1921 Miejsce urodzenia: Kolbuszowa Rodzice: ojciec Stanis∏aw (˝o∏nierz Legionów), Zdzis∏awa Edukacja: ucz´szcza∏ do Gimnazjum im. S. Batorego, we wrzeÊniu 1940 roku rozpoczà∏ nauk´ w Paƒstwowej Wy˝szej Szkole Budowy Maszyn (nazwa okupacyjna), którà ukoƒczy∏ w 1942 roku.

Inne: nale˝a∏ do 23. Warszawskiej Dru˝yny Harcerskiej im. Boles∏awa Chrobrego, w 1938 roku zdoby∏ najwy˝szy stopieƒ m∏odzie˝owy ZHP – Harcerza Rzeczypospolitej

Losy wojenne: Od 1939 roku by∏ cz∏onkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodleg∏oÊciowej oraz uczestnikiem inicjowanych przez nià akcji ma∏osabota˝owych. By∏ cz∏onekiem ZWZ, Szarych Szeregów. W czasie okupacji prowadzi∏ hufiec „Ochota”, który mia∏ doskona∏e wyniki w dzia∏aniach Ma∏ego Sabota˝u. Nale˝a∏ do Grup Szturmowych, bra∏ udzia∏ w wielu akcjach dywersyjnych i bojowych. Zosta∏ aresztowany 23 III 1943 roku. Torturowany, nie wyda∏ nikogo. Odbity w akcji pod Arsena∏em, zmar∏ na skutek obra˝eƒ odniesionych w czasie przes∏uchaƒ.

MACIEJ ALEKSY DAWIDOWSKI

Data urodzenia: 3 XI 1920 Miejsce urodzenia: Drohobycz Rodzice: Aleksy (in˝ynier technolog), Janina (in˝ynier chemik) Edukacja: ucz´szcza∏ do Gimnazjum im. S. Batorego, we wrzeÊniu 1940 roku rozpoczà∏ nauk´ w Paƒstwowej Wy˝szej Szkole Budowy Maszyn (nazwa okupacyjna), którà przerwa∏ z powodu wyjazdu z Warszawy w 1942 roku.

Inne: nale˝a∏ do 23. Warszawskiej Dru˝yny Harcerskiej im. Boles∏awa Chrobrego

Losy wojenne: Od 1939 roku by∏ cz∏onkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodleg∏oÊciowej oraz uczestnikiem inicjowanych przez nià akcji ma∏osabota˝owych. Nale˝a∏ do ZWZ, Szarych Szeregów. Ze swojà dru˝ynà uczestniczy∏ w pracach Ma∏ego Sabota˝u. Do najbardziej znanych akcji nale˝y zdj´cie tablicy z pomnika Kopernika. Wstàpi∏ do Grup Szturmowych, bra∏ udzia∏ w kilku akcjach dywersyjnych. W czasie akcji pod Arsena∏em zosta∏ ci´˝ko ranny w brzuch, zmar∏ kilka dni póêniej z powodu odniesionych ran.

TADEUSZ ZAWADZKI

Data urodzenia: 24 I 1921 Miejsce urodzenia: Warszawa Rodzice: Józef (profesor chemii, rektor Politechniki Warszawskiej), Leona (nauczycielka i dzia∏aczka oÊwiatowa)

Edukacja: ucz´szcza∏ do Gimnazjum im. S. Batorego, we wrzeÊniu 1940 roku rozpoczà∏ nauk´ w Paƒstwowej Wy˝szej Szkole Budowy Maszyn (nazwa okupacyjna), którà ukoƒczy∏ w 1942 roku. Jesienià tego roku rozpoczà∏ studia w Wy˝szej Szkole Technicznej.

Inne: nale˝a∏ do 23. Warszawskiej Dru˝yny Harcerskiej im. Boles∏awa Chrobrego

Losy wojenne: Od 1939 roku by∏ cz∏onkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodleg∏oÊciowej oraz uczestnikiem inicjowanych przez nià akcji ma∏osabota˝owych. Nale˝a∏ do ZWZ, Szarych Szeregów. W czasie okupacji prowadzi∏ hufiec „Mokotów Górny”, który mia∏ doskona∏e wyniki w dzia∏aniach Ma∏ego Sabota˝u. Nale˝a∏ do Grup Szturmowych, bra∏ udzia∏ w wielu akcjach dywersyjnych i bojowych takich jak: akcja „Celestynów”, akcja pod Arsena∏em, akcja „Czarnocin”. Zginà∏ 28 sierpnia 1943 roku w czasie ataku na posterunek stra˝y granicznej w Sieczychach.

STEFAN MIROWSKI

Data urodzenia: 14 III 1920 Miejsce urodzenia: Warszawa Rodzice: Adam (in˝ynier hutnik) i Helena (nauczycielka niemieckiego) Edukacja: w 1937 roku ukoƒczy∏ Gimnazjum Towarzystwa Ziemi Mazo– wieckiej w Warszawie i rozpoczà∏ studia na Wydziale Matematyczno– Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1944 roku ukoƒczy∏ Paƒ– stwowà Szko∏´ Budowy Maszyn.

Inne: od 1932 roku by∏ cz∏onkiem, a nast´pnie instruktorem 21. War– szawskiej Dru˝yny Harcerskiej.

Losy wojenne: W 1940 roku wstàpi∏ do Szarych Szeregów, od 1943 roku pe∏ni funkcj´ komendanta Choràgwi Warszawskiej. By∏ inicjatorem powstania najm∏odszego pionu Szarych Szeregów – „Zawiszaków”. Bra∏ udzia∏ w Powstaniu War– szawskim, by∏ komendantem Bloku „Prochownia” w Obwodzie „Ochota” AK. 10 VIII po zaj´ciu dzielnicy przez Niemców zosta∏ wywieziony do Pruszkowa, a nast´pnie do OÊwi´cimia. Uciek∏ z transportu i od paêdziernika 1944 roku dzia∏a∏ w Krakowie jako cz∏onek G∏ównej Kwatery Szarych Szeregów.

JERZY ZBOROWSKI

Data urodzenia: 26 VII 1922 Miejsce urodzenia: Warszawa Rodzice: Eugeniusz (urz´dnik), Helena Edukacja: ucz´szcza∏ do dwóch warszawskich gimnazjów (im. Adama Mickiewicza i im. Ks. Józefa Poniatowskiego). Matur´ zrobi∏ na tajnych kompletach w 1940 roku. Studiowa∏ w Paƒstwowej Szkole Budowy Maszyn.

Losy wojenne: Zaanga˝owa∏ si´ w dzia∏alnoÊç konspiracyjnà od 1940 roku. Bra∏ udzia∏ w akcjach Ma∏ego Sabota˝u. Od sierpnia 1943 roku by∏ cz∏onkiem batalionu „Agat”, póêniejszego „Parasola”. Bra∏ udzia∏ w kilku akcjach dywersyjno– bojowych m.in. akcji pod Arsena∏em. W Powstaniu walczy∏ na Woli, Starym MieÊcie i Czerniakowie. Ci´˝ko ranny zosta∏ uj´ty przez Niemców. Zginà∏ wraz z ˝onà we wrzeÊniu 1944 roku w niewyjaÊnionych okolicznoÊciach.

ANDRZEJ ROMOCKI

Data urodzenia: 16 V 1923 Miejsce urodzenia: Warszawa Rodzice: Pawe∏ (˝o∏nierz I Korpusu Gen. Dowbora-MuÊnickiego), Jadwiga Edukacja: w 1940 roku ukoƒczy∏ na tajnych kompletach Gimnazjum Towarzystwa Ziemi Mazowieckiej

Losy wojenne: Zaanga˝owa∏ si´ w dia∏ania konspiracyjne od 1940 roku , bra∏ udzia∏ w akcjach Ma∏ego Sabota˝u. By∏ cz∏onkiem batalionu „ZoÊka”. Bra∏ udzia∏ w wielu akcjach dywersyjnych i bojowych m.in. w akcji „Sieczychy” i akcji „Wilanów”. W czasie Powstania Warszawskiego walczy∏ na Woli, Starym MieÊcie i Czerniakowie. Poleg∏ 15 IV 1944 roku w czasie walk o utrzymanie Wybrze˝a Czerniakowskiego.

KRZYSZTOF KAMIL BACZY¡SKI

Data urodzenia: 22 I 1921 Miejsce urodzenia: Warszawa Rodzice: Stanis∏aw (legionista, bra∏ udzia∏ w powstaniu Êlàskim), Stefania (autorka ksià˝ek dla dzieci i wypisów szkolnych),

Edukacja: ukoƒczy∏ Gimnazjum im. Stefana Batorego. Studiowa∏ polo– nistyk´ na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.

Losy wojenne: Zaanga˝owa∏ si´ w dia∏alnoÊç konspiracyjnà w 1943 roku. By∏ ˝o∏nierzem batalionu „ZoÊka”, bra∏ udzia∏ w kilku akcjach zbrojnych. Tu˝ przed Powstaniem przeszed∏ do batalionu „Parasol”. Poleg∏ 4 sierpnia 1944 roku w pa∏acu Blanka.

[Biogramy opracowano na podstawie:

**_1. T. Strzembosz, Bohaterowie „Kamieni na szaniec” w Êwietle dokumentów, Warszawa 1994.

2. Powstanie Warszawskie – dni Polski niepodleg∏ej. Teki edukacyjne Muzeum Powstania Warszawskiego, Warszawa 2005.]_**

a) GRUPA I–II – ROLA PRZEDWOJENNEGO HARCERSTWA

Przyrzeczenie Harcerskie Mam szczerà wol´ ca∏ym ˝yciem pe∏niç s∏u˝b´ Bogu i Polsce, nieÊç ch´tnà pomoc bliênim i byç pos∏usznym Prawu Harcerskiemu.

Prawo Harcerskie

1. Harcerz s∏u˝y Bogu i Polsce i sumiennie spe∏nia swoje obowiàzki.
2. Na s∏owie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest po˝yteczny i niesie pomoc bliênim.
4. Harcerz w ka˝dym widzi bliêniego, a za brata uwa˝a ka˝dego innego harcerza.
5. Harcerz post´puje po rycersku.
6. Harcerz mi∏uje przyrod´ i stara si´ jà poznaç.
7. Harcerz jest karny i pos∏uszny rodzicom i wszystkim swoim prze∏o˝onym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest oszcz´dny i ofiarny.
10. Harcerz jest czysty w myÊli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

Odznakà i symbolem harcerstwa sta∏ si´ krzy˝ wprowadzony przez ksi´dza Kazimierza Lutos∏awskiego – za∏o˝yciela mojej „Trójki”. W krzy˝u mieÊci si´ znak M´ki i Zbawienia, tych dwu nierozerwalnych zjawisk ˝ycia. Kszta∏t harcerskiego krzy˝a jest odwzorowaniem najwy˝szego polskiego orderu za dzielnoÊç, odwag´ i poÊwi´cenie – orderu Virtuti Militari […]. Na jego Êrodku ma∏a lilijka, którà kiedyÊ pojm´ jako czystoÊç wszelkich intencji. Zrozumiem, ˝e owa lilijka promieniuje woko∏o. ˚e ogarnia liÊcie d´bowe, symbol trwa∏oÊci i mocy oraz liÊcie laurowe, symbol zwyci´stwa. ˚e wokó∏ rozsypane sà ma∏e punkciki – symbol dobrych uczynków ka˝dego z nas. I ˝e te uczynki to nie tylko przeprowadzenie staruszki przez ulic´ czy przyniesienie matce w´gla z piw– nicy, jak mówi∏o si´ wtedy nam, m∏odym […]. Oto harcerski krzy˝.

[S. Broniewski, To nie takie proste; moje ˝ycie, Warszawa 2001, s. 45–46.]

Nasza dru˝yna imienia Romualda Traugutta by∏a pierwszà warszawskà dru˝ynà. ByliÊmy wszyscy bardzo dumni z tego. Dzieli∏a si´ ona na trzy plutony, a ka˝dy z nich na trzy zast´py. Na czele dru˝yny sta∏ dru˝ynowy. Za moich czasów przez 2 lata by∏ nim kolega ze starszej klasy […]. Obowiàzywa∏a zasada, ˝e mo˝e nim byç tylko kolega z wy˝szej klasy. Na zbiórkach omawiano prawo harcerskie, uczono si´ zawiàzywania w´z∏ów, mierzenia wysokoÊci stojàcych w pewnej odleg∏oÊci drzew, szerokoÊci rzeki i wielu innych tak zwanych polowych sprawnoÊci. Du˝ym powodzeniem cieszy∏y si´ wszelkie çwiczenia sportowe, a wi´c lekkoatletyka, boks, çwiczenia wolne i na przyrzàdach, fechtunek, p∏ywanie i ˝eglarstwo. […]

Po zdaniu na tak zwany trzeci stopieƒ czyli najni˝szy, harcerz otrzymywa∏ krzy˝ ze zwyk∏à oksydowanà Alaskà lilijkà w Êrodku, taki sam jak tradycyjnie obowiàzuje i teraz. Na drugi stopieƒ zdawa∏o si´ po roku i otrzymywa∏o si´ krzy˝ ze srebrnà lilijkà, a po trzech latach nale˝enia do harcerstwa – krzy˝ pierwszego stopnia ze z∏otà lilijkà. Obowiàzywa∏a wtedy znajomoÊç pro– wadzenia zaj´ç harcerskich w dru˝ynie, trzeba te˝ by∏o opanowaç tak zwane terenoznawstwo czyli çwiczenia polowe, musztr´ oraz poczàtki wojskowej taktyki. Wszyscy na ogó∏ uczyli si´ tych umiej´tnoÊci z ca∏ym zapa∏em. Na ogó∏ niewielu by∏o takich, którzy chcieli przyswoiç sobie je przy pomocy ró˝nych u∏atwieƒ, wzgl´dnie skorzystaç ze znajomoÊci kolegów na wy˝szych funkcjach harcerskich. Ogó∏ harcerzy niech´tnie patrza∏ na podobne praktyki i zwykle szybko eliminowa∏ ∏azików ze swego grona. Prawa harcerskiego przestrzegano doÊç skrupulatnie. Bywa∏y rzadkie wypadki palenia papierosów. Oddajàcych si´ temu na∏ogowi usuwano bez pardonu. OczywiÊcie nie wszystkie punkty prawa harcerskiego by∏y tak rygorystycznie przestrzegane. Nie miano za z∏e koledze drobnych k∏amstw, zw∏aszcza przy wykroczeniach szkolnych. Ceniono jednak prawdomównoÊç i odwag´ cywilnà. W tej atmosferze wychowa∏o si´ wiele dzielnych ludzi o mocnych charakterach i patriotycznych poglàdach. […].

Egzamin na najni˝szy czyli trzeci stopieƒ harcerski odby∏em po trzech miesiàcach nale˝enia do harcerstwa. Komisja egzaminacyjna sk∏ada∏a si´ z trzech osób: przedstawiciela hufca, dru˝ynowego i jednego plutonowego. Egzaminowano doÊç d∏ugo i dok∏adnie. Kandydat do krzy˝a trzeciego stopnia musia∏ umieç wszystko, co przewidywa∏ program szkolenia. JeÊli posiada∏ jakieÊ braki, polecano mu zg∏osiç si´ do egzaminu po miesiàcu. Egzaminowane ze znajomoÊci prawa harcerskiego, historii dru˝yny i ˝yciorysu patrona dru˝yny, w naszym przypadku Romualda Traugutta oraz z podstawowych wiadomoÊci z terenoznawstwa. Harcerz winien te˝ by∏ wykazaç si´ umiej´tnoÊciami praktycznymi. Do najwa˝niejszych nale˝a∏a sztuka szybkiego wiàzania w´z∏ów. Ponadto kandydat przeprowadza∏ przed komisjà musztr´ zast´pu i zbiórk´ opracowanych samodzielnie programów. Trzeba jednak bezstronnie przyznaç, ˝e harcerstwo w owych prze∏omowych dla Polski czasach szerzy∏o wÊród

b) GRUPA III–IV – ROLA SZKO¸Y

W wyniku reorganizacji szkolnictwa Êredniego szko∏a otrzyma∏a nazw´ VI Paƒstwowe Liceum i Gimnazjum im. Tadeusza Reytana. Jako jedyna w Warszawie otrzyma∏a klas´ klasycznà. Lekcje zaczyna∏y si´ o 8:00 krótkà modlitwà, a koƒczy∏y o 14:00. W wolnych izbach po po∏udniu odbywa∏y si´ zebrania kó∏ek naukowych, próby chóru, orkiestry, zespo∏u teatralnego. Trzy razy w tygodniu otwierano bibliotek´. Dba∏oÊç w∏adz o rozwój fizyczny m∏odzie˝y zaowocowa∏a obowiàzkowymi lekcjami przysposobienia wojskowego, na które przychodzono w mundurach (drelichowe d∏ugie spodnie, bluza i pas z klamrà), a po czterech lekcjach instruktorzy prowadzili uczniów do tzw. „kosza–Blocka” – obok wiaduktu mostu Poniatowskiego, gdzie odbywa∏a si´ musztra. Latem, na wakacje, obowiàzkowo je˝d˝ono do Kozienic – w obozie nad stawem çwiczono marsze, nauk´ strzelania oraz wprawiano si´ w çwiczeniach polowych. Wiosnà lub jesienià gimnastyka odbywa∏a si´ na Agrykoli. Ambicjà ch∏opców by∏o zdobycie Odznaki Strzeleckiej i Paƒstwowej Odznaki Sportowej, tak˝e udzia∏ w zawodach o mistrzostwo sportowe szkó∏ Êrednich Warszawy. W latach trzydziestych Reytan zdoby∏ je trzykrotnie w p∏ywaniu i strzelaniu. Duszà szko∏y by∏a dru˝yna harcerska, do której nale˝a∏ co trzeci uczeƒ. Harcerze mieli w∏asnà izb´, sztandar, cztery sygna∏ówki, dwa werble i pe∏en ekwipunek obronny. Rozkazem Komendy Choràgwi z 16 lutego 1929 roku dru˝yna otrzymuje zaszczytny tytu∏ „Czarnej Jedynki” i od tego dnia jej oficjalna nazwa brzmi: Pierwsza Warszawska Dru˝yna Harcerska im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”. Obowiàzywa∏o jednolite umundurowanie – czarne sznurowane buty, czarne skarpety podkolanówki, piaskowego koloru spodenki, koszule barwy khaki i czarne chusty na znak czci dla Romualda Traugutta. W budynku przy Ksià˝´cej 4 izb´ harcerskà udekorowano w stylu kur– piowskim. Intencjà nauczycieli by∏o, by m∏odzie˝ pozna∏a i pokocha∏a màdroÊç antyku, dlatego szczególne miejsce w historii szko∏y zajmowa∏a szczególne miejsce w historii szko∏y zajmowa∏a klasa klasyczna. Istnia∏ gabinet kultury antycznej, do którego eksponaty wykonali sami uczniowie, a w bibliotece by∏o wiele dzie∏ naukowych oraz utworów pisarzy greckich i rzymskich. Rozwijajàce si´ zainteresowanie antykiem spowodowa∏o, ˝e prenumerowano miesi´cznik „Filomata”, a od 1928 roku organizowano szkolne przedstawienia dramatów Ajschylosa i Sofoklesa (Helena, Felicjanki wspólnie z liceum ˝eƒskim), Józef Krudowski skomponowa∏ muzyk´ hymnu do Apolla i wyçwiczy∏ chór. Niezb´dne kostiumy produkowano we w∏asnym zakresie. Uczàc patriotyzmu nauczyciele akcentowali Êwi´ta narodowe, które obchodzono szczególnie uroczyÊcie (1930 – stulecie Powstania Listopadowego i 1933 – siedemdziesi´ciolecie Powstania Styczniowego). Dyrektor Jaroszyƒski dà˝y∏ do tego, by ch∏opcy poznali ca∏à Polsk´ – co roku prawie ka˝da klasa wyje˝d˝a∏a na wycieczk´ zwiedzajàc tereny przemys∏owe lub podziwiajàc przyrod´.

[www.reytan.edu.pl]

Istnia∏a w Warszawie szko∏a, dobra szko∏a. W stolicy nie brak by∏o dosko– na∏ych szkó∏. I ta by∏a w∏aÊnie jednà z nich. W szkole tej pracowa∏ w∏aÊciwy zespó∏ nauczycielski. Gdy piszemy „w∏aÊciwy” nauczyciel, mamy na myÊli cz∏owieka, który posiada umiej´tnoÊç zach´cania i wdra˝ania uczniów do samokszta∏cenia. T´ w∏aÊnie w∏aÊciwoÊç mia∏a wi´kszoÊç nauczycieli gimnazjum imienia króla Stefana Batorego. [A. Kamiƒski, Kamienie na szaniec, Katowice 1993, s. 14.]

Uczniów obowiàzywa∏o noszenie czapek szkolnych, by∏y to „ma– ciejówki” koloru niebieskiego ró˝niàce si´ od czapek noszonych przez uczniów gimnazjum im. J. Zamoyskiego, których „maciejówki” by∏y koloru jasno– niebieskiego, a w∏aÊciwie popielate. […] Wi´kszoÊç z nich podporzàdkowywa∏a si´ zwykle bez szemrania temu zarzàdzeniu i do szko∏y przychodzi∏a w czap– kach. Póêniej, w nast´pnym roku, kiedy szko∏a przekszta∏ci∏a si´ w gimnazjum oÊmioklasowe, m∏odzie˝ z VIII klasy uwa˝a∏a, ˝e ju˝ jest tak doros∏a, ˝e nie potrzebuje nosiç czapek szkolnych. Cz´sto wi´c przychodzi∏a do szko∏y w innym nakryciu g∏owy, wzgl´dnie wchodzàc do szko∏y ukrywa∏a je w tecz– kach. […] Ja natomiast by∏em dumny, ˝e nosz´ takà czapk´, kupi∏em jà sobie zaraz na poczàtku roku, tak samo jak i mój kolega Bistram.

[T. Bàblewski, U progu niepodleg∏oÊci. Wspomnienia z lat 1915 – 1921, cyt. za www.wne.uw.edu.pl.]

Gimnazjum Batorego nr 1, jak przysta∏o na „jedynk´”, by∏o z za∏o˝enia paƒstwowe i paƒstwowotwórcze. Lekcje rozpoczyna∏ hejna∏ grany na tràbce na melodi´ „Bogurodzicy”. Modlono si´ i Êpiewano hymn z muzykà ucznia tej szko∏y , dziÊ Êwiatowej s∏awy kompozytora – Witolda Lutos∏awskiego. S∏owa u∏o˝y∏ polonista, poeta futurystyczny, Stanis∏aw M∏odo˝eniec. […]

[W. Budzyƒski, Warszawa Baczyƒskiego, Warszawa 2004, s. 32.]